යකඩ
(රසායනික මුලද්‍රව්‍ය-යකඩ වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)
යකඩ යනු රසායනික මුලද්‍රව්‍යයකි. එය Fe (ලතින් භාෂාවෙත් එය ෆෙරම් යනුවෙන් ද) යන සංකේතයෙන් නිරූපනය කරයි. එහි පරමාණුක ක්‍රමාංකය 26 වේ. යකඩ 8 වන කාණ්ඩයේ හා 4 වැනි ආවර්තයට අයත් මුලද්‍රව්‍යයකි. යකඩ මෘදු රිදී වර්ණයක් දරයි. මුලද්‍රව්‍යවකි. එය චුම්භක ගුණ දරන මූලද්‍රව්‍ය වලින් එකකි.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| මුහුණුවර | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
lustrous metallic with a grayish tinge  Spectral lines of Iron | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ප්‍රධාන ගුණ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| නම, සංකේතය, ක්‍රමාංකය | යකඩ, Fe, 26 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| උච්චාරණය | /aɪ.ərn/ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| මූලද්‍රව්‍ය කාණ්ඩය | transition metal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| කාණ්ඩය, ආවර්තය, ගොනුව | 8, 4, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| සාපේක්ෂ පරමාණුක ස්කන්ධය | 55.845(2) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය | [Ar] 3d6 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| කවච වල ඇති ඉලෙක්ට්‍රෝන සංඛ්‍යාව | 2, 8, 14, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ද්‍රව්‍යමය ගුණ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| අවධිය | solid | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ඝනත්වය (කා.උ. දී) | 7.874 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ද්‍රවාංකයේ දී ද්‍රව ඝනත්වය | 6.98 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ද්‍රවාංකය | 1811 K, 1538 °C, 2800 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| තාපාංකය | 3134 K, 2862 °C, 5182 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| විලයන එන්තැල්පිය | 13.81 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| වාෂ්පීභවන එන්තැල්පිය | 340 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| විශිෂ්ට තාප ධාරිතාව | (25 °C) 25.10 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| වාෂ්ප පීඩනය | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| පරමාණුක ගුණ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| විද්‍යුත් ඍණතාව | 1.83 (පෝලිං පරිමාණයෙන්) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| අයනීකරණ ශක්ති | 1වන: 762.5 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2වන: 1561.9 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3වන: 2957 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| පරමාණුක අරය | 126 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| සහසංයුජ අරය | 132±3 (low spin), 152±6 (high spin) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ප්‍රකීර්ණක | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ස්එටික ආකෘතිය | body-centered cubic | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| චුම්බකත්වය | ferromagnetic | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1043 K | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| විද්‍යුත් ප්‍රතිරෝධිතාව | (20 °C) 96.1 nΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| තාප සන්නායකතාව | (300 K) 80.4 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| තාප ප්‍රසාරණය | (25 °C) 11.8 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ධ්වනි වේගය (තුනී දණ්ඩක් හරහා) | (කා.උ.) (electrolytic) 5120 m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| යං මාපාංකය | 211 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ව්‍යාකෘති මාපාංකය | 82 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| නිකර මාපාංකය | 170 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| පොයිසෝන් අනුපාතය | 0.29 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| මෝ දැඩියාව | 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| විකස් දැඩියාව | 608 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| බි‍්‍රනල් දැඩියාව | 490 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS ලේඛනගත අංකය | 7439-89-6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ඉතාමත් ස්ථායී සමස්ථානික | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ප්‍රධාන ලිපිය: යකඩ වල සමස්ථානික | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
යකඩ හා නිකල් යනු තාරකා නෂ්ටි ජනකයේ දී ඇති වූ අවසාන මුලද්‍රව්‍යයි. එබැවින් ඒවා බරින් වැඩිම මුලද්‍රව්‍යවේ. යකඩ ජනනයට තාරකාවක රක්ත වර්ණයෙන් යුක්ත පිපිරීමක් අවශ්‍ය නොවේ. එබැවින් යකඩ හා නිකල් ඉතාමත් සුලබ මුලද්‍රව්‍යයන්ය. එය පෘථිවියේ අභ්‍යන්තර කුහරයේ(පෘථිවි හරයේ) අන්තර්ගතය. එදිනෙදා භාවිතා කරන කාන්දම් වල පොදු ප්‍රභවයක් වන්නේ යකඩ හා මාත්තු යකඩ