විකිපීඩියා

ශ්‍රී ලංකාවේ බෙදුම්වාදී ත්‍රස්තවාදය

(ශ්‍රී ලංකාවේ ත්‍රස්ථවාදයට එරෙහි යුද්ධය වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)
මේවාත් බලන්න: ශ්‍රී ලංකාවේ බෙදුම්වාදය

ශ්‍රී ලංකාවේ බෙදුම්වාදී ත්‍රස්තවාදය (දෙමළ: இலங்கை உள்நாட்டுப் போர், romanized: Ilaṅkai uḷnāṭṭup pōr) යනු 1983 සිට 2009 දක්වා ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති සිවිල් යුද්ධයකි.[17][18][19] 1983 ජුලි 23 දින සිට, එය වේළුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි (එල්ටීටීඊ, දෙමළ කොටි ලෙසද හැඳින්වේ) විසින් රජයට එරෙහිව කඩින් කඩ ඇති වූ කැරැල්ලකි . සිංහල ආධිපත්‍යය දරන ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් ශ්‍රී ලාංකේය දෙමළ ජනයාට එරෙහිව අඛණ්ඩව වෙනස් කොට සැලකීම සහ ප්‍රචණ්ඩ හිංසා කිරීම් හේතුවෙන්, දිවයිනේ ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ දෙමළ ඊළාම් නමින් ස්වාධීන දෙමළ රාජ්‍යයක් නිර්මාණය කිරීමට එල්ටීටීඊය සටන් වැදුණි.[20][21][22]

ශ්‍රී ලංකාවේ බෙදුම්වාදී ත්‍රස්තවාදය

     එල්ටීටීඊය විසින් දෙමළ ඊළම ලෙස ප්‍රකාශ කරන ලද ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රදේශය, සටන් සියල්ලම පාහේ සිදු විය.
දිනය1975 ජූලි 27 – 2009 මැයි 18[1]
වසර 33 ක්, මාස 9 ක් සහ සති 3 ක්
පිහිටුම
ශ්‍රී ලංකාව,
ප්‍රතිඵලය

ශ්‍රී ලංකාව තුල ත්‍රස්තවාදීන් පරාජය වීම

යුද්ධාවතීරයන්
ශ්‍රී ලංකාව ශ්‍රී ලංකාව දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොට ඉන්දියාව ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව (1987–90)
ආඥාපතියන් සහ නායකයන්

ශ්‍රී ලංකාව ජේ. ආර්. ජයවර්ධන (1978–89)

ශ්‍රී ලංකාව රණසිංහ ප්‍රේමදාස (1989–93) †
ශ්‍රී ලංකාව ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග (1993–94)
ශ්‍රී ලංකාව චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග (1994–2005)

ශ්‍රී ලංකාව මහින්ද රාජපක්ෂ (2005–2009)

වේළුපිල්ලේ ප‍්‍රභාකරන් (1983–2009) †

සෙල්වරාසා පත්මනාදන් (2009)

ඉන්දියාව ආර්. වෙන්කටරාමන් (1987–90)
ඉන්දියාව රජීව් ගාන්ධි (1987–89) †

ඉන්දියාව වී.පී. සිං (1989–90)
හමුදාමය ප්‍රබලතාවය
ශ්‍රී ලංකාව ශ්‍රී ලංකා සන්නද්ධ හමුදා:
95,000 (2001)
118,000 (2002)
158,000 (2003)
151,000 (2004)
111,000 (2005)
150,900 (2006)[2]		 LTTE
(සහායක හමුදා හැර):
6,000 (2001)
7,000 (2003)
11,000 (2005)
8,000 (2006)
7,000 (2007)[2][3]
(including Auxiliary forces):
25,000 (2006)
30,000 (2008)[4]		 ඉන්දියාව ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව:
100,000 (උච්ච)
අපාතිකයන් සහ හානි
28,708+ මිය ගියහ
60,000+ තුවාල ලැබූ (ශ්‍රී ලංකා හමුදාව සහ පොලිසිය)[5][6][7]		 එල්ටීටීඊ සහ අනෙකුත් දෙමළ සටන්කාමීන් 27,000+ මිය ගියේය.[8][9][10][11]
11,644 Tigers captured[12]
1,200 ක් මිය ගියේය.
(ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව)[13]
සමස්තයක් වශයෙන් 60,000–100,000 (ඇස්තමේන්තුව)[14]
2009 මැයි 16: ශ්‍රී ලංකා රජය එල්.ටී.ටී.ඊ.ය යුදමය වශයෙන් පරාජය කළ බව ප්‍රකාශ කළේය.[15]
2009 මැයි 17: එල්ටීටීඊ ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් පරාජය පිළිගනී.[16]
2009 මැයි 19: මහින්ද රාජපක්ෂ පාර්ලිමේන්තුවේ දී සිවිල් යුද්ධය අවසන් බව නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ කළේය.
එල්ටීටීඊ සංවිධානය ව්‍යාප්ත වී තිබූ ප්‍රදේශ

1956, 1958, 1977, 1981 සහ 1983 දෙමළ විරෝධී සංහාර මෙන්ම 1981 යාපනය මහජන පුස්තකාලය ගිනි තැබීමේ ස්වරූපයෙන් ප්‍රචණ්ඩ හිංසාවන් පුපුරා ගියේය. 1948 දී ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයෙන් නිදහස ලැබීමෙන් පසු වසරවලදී, මේවා බොහෝ විට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ඇතිව බහුතර සිංහල මැර කල්ලි විසින් සිදු කරන ලදී.[23] නිදහස ලබා ටික කලකට පසු සිංහල භාෂාව ජාතියේ එකම රාජ්‍ය භාෂාව ලෙස පිළිගැනිණි.[24] වසර 26ක හමුදා මෙහෙයුමකින් පසුව, සිවිල් යුද්ධය අවසන් කරමින් 2009 මැයි මාසයේදී ශ්‍රී ලංකා හමුදාව දෙමළ කොටි පරාජය කළේය.

2007 වන විට 70,000 ක් දක්වා මරා දමා ඇත.[25][26][27] යුද්ධය අවසන් වූ වහාම, 2009 මැයි 20 වන දින, එක්සත් ජාතීන් විසින් මුළු මරණ 80,000-100,000 ඇස්තමේන්තු කරන ලදී.[28][29] කෙසේ වෙතත්, 2011 දී, 2009 යුද්ධයේ අවසන් අදියර ගැන සඳහන් කරමින්, ශ්‍රී ලංකාවේ වගවීම පිළිබඳ මහලේකම්වරයාගේ විශේෂඥ මණ්ඩලයේ වාර්තාවේ සඳහන් වූයේ, "විශ්වාසනීය මූලාශ්‍ර ගණනාවක් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ 40,000 ක් පමණ විය හැකි බවයි. සිවිල් මරණ."[30] ශ්‍රී ලංකා රජය යුද්ධයේ සම්පූර්ණ බලපෑම සොයා බැලීම සඳහා ස්වාධීන, ජාත්‍යන්තර පරීක්ෂණයක් නැවත නැවතත් ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත,[31][32] සමහර වාර්තා සමග රජයේ හමුදා විසින් මරණ සහ අතුරුදහන් කිරීම් ඒකාබද්ධ කිරීමට සම්බන්ධ දෙමළ ජාතිකයන් දූෂණය කර වධහිංසා පමුණුවන බව ප්‍රකාශ කරයි.[33][34]

සිවිල් යුද්ධය අවසන් වූ දා සිට, සිවිල් ඉලක්ක වෙත බෝම්බ හෙලීම, බර අවි භාවිතය, ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ ජනතාව පැහැර ගැනීම් සහ සමූලඝාතන හරහා යුද අපරාධ සිදුකිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යය මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් බොහෝ ගෝලීය විවේචනවලට ලක්ව ඇත. ප්රචණ්ඩත්වය.[35][36][37] එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානය ළමා සොල්දාදුවන් යොදා ගනිමින් සියලුම ජනවර්ගවලට අයත් සිවිල් වැසියන්ට, විශේෂයෙන්ම සිංහල සහ ශ්‍රී ලාංකික මුස්ලිම් ජනවර්ගවලට එරෙහිව නොයෙකුත් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම, දේශපාලකයන් සහ විරුද්ධ මත දරන්නන් ඝාතනය කිරීම සහ හමුදා, දේශපාලන සහ සිවිල් ඉලක්ක වෙත මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත් විය.[38]

සම්භවය සහ පරිණාමය

සංස්කරණය

ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධයේ මූලාරම්භය පවතින්නේ බහුතර සිංහලයන් සහ සුළුතර දෙමළ ජනයා අතර අඛණ්ඩ දේශපාලන වෛරය තුළ ය.[39] නූතන ගැටුමේ මූලයන් රට ලංකාව ලෙස හැඳින්වූ යටත් විජිත යුගය දක්වා විහිදේ. බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත සමය 1815 සිට 1948 දක්වා පැවති අතර, එම කාලය තුළ බ්‍රිතාන්‍යයන් ශ්‍රී ලංකාවේ තේ, කෝපි, පොල් සහ රබර් සැපයුමෙන් මුදල් ප්‍රතිලාභ අපේක්ෂා කළහ.[40][41] ශ්‍රම හිඟයක් නිසා බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් ඉන්දියාවෙන් දෙමළ ජාතිකයන් තේ වතුවල වැඩ කිරීමට බඳවා ගත් අතර, සිංහලයන් අතර වාර්ගික පරිහානිය පිළිබඳ බිය තවදුරටත් වර්ධනය විය.[40] යාපනයේ දෙමළ ජනතාව සඳහා ඉංග්‍රීසි භාෂා කුසලතා ලබා දුන් ඇමරිකානු ලංකා දූත මණ්ඩලය විසින් යාපනයේ ඉංග්‍රීසි භාෂා පාසල් ද පිහිටුවන ලදී.[42][43] බ්‍රිතාන්‍යයන් ඉංග්‍රීසි කතා කරන්නන්ට ප්‍රිය කළ නිසා දෙමළ ජනයා සිවිල් සේවා අංශයේ ඔවුන්ගේ සිංහල සගයන් අභිබවා ගියහ.[41]

1919 දී ප්‍රධාන සිංහල සහ දෙමළ දේශපාලන සංවිධාන එකතු වී පොන්නම්බලම් අරුණාචලම්ගේ නායකත්වයෙන් ලංකා ජාතික කොංග්‍රසය පිහිටුවීමට, තවත් ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා යටත් විජිත ආන්ඩුවට බලපෑම් කිරීමට කටයුතු කළහ. බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පරිපාලක විලියම් මැනිං "වාර්ගික නියෝජනය" සංකල්පය සක්‍රීයව දිරිමත් කළ අතර 1920 දී කොළඹ නගර ආසනය නිර්මාණය කළ අතර එය දෙමළ සහ සිංහල අතර ප්‍රත්‍යාවර්ත විය.[44]

1936 දී ඔවුන් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට තේරී පත්වීමෙන් පසු, ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ (ලසසප) සාමාජිකයින් වන එන්.එම්. පෙරේරා සහ පිලිප් ගුණවර්ධන ඉංග්‍රීසි වෙනුවට සිංහල සහ දෙමළ රාජ්‍ය භාෂාව ලෙස ආදේශ කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියහ. 1936 නොවැම්බරයේදී, "දිවයිනේ නාගරික සහ පොලිස් උසාවිවල නඩු කටයුතු ස්වභාෂාවෙන් පැවැත්විය යුතුය" සහ " පොලිස් ස්ථානවල ඇතුළත් කිරීම් ඒවා මුලින් සඳහන් කළ භාෂාවෙන් සටහන් කළ යුතුය" යන යෝජනාවක් රජය විසින් සම්මත කරන ලදී. සභාව සහ නීති ලේකම් වෙත යොමු කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, 1944 දී ජේ. ආර්. ජයවර්ධන රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ දී ඉංග්‍රීසි වෙනුවට රාජ්‍ය භාෂාව විය යුතු බවට යෝජනා කළේය.

1948 නිදහස ලැබීමෙන් පසු වාර්ගික ආතතීන් උත්සන්න වූයේ, ලංකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් ලංකා පුරවැසි පනත නමින් ආන්දෝලනාත්මක නීතියක් සම්මත කිරීමත් සමඟ, ඉන්දියානු දෙමළ වාර්ගික සුළුතරයට රට තුළ පුරවැසිභාවය ලබා ගැනීම පාහේ කළ නොහැක්කක් බවට පත් කරමින් හිතාමතාම වෙනස් කොට සැලකීමයි.[45] ආසන්න වශයෙන් 700,000ක් පමණ ඉන්දියානු දෙමළ ජාතිකයන් රාජ්‍ය විරහිත කරන ලදී. ඊළඟ දශක තුන තුළ ඉන්දියානු දෙමළ ජාතිකයන් 300,000 කට වැඩි පිරිසක් නැවත ඉන්දියාවට පිටුවහල් කරන ලදී.[46] නිදහසින් වසර 55 කට පසු - 2003 වන තෙක් ශ්‍රී ලංකාවේ ජීවත් වන සියලුම ඉන්දියානු දෙමළ ජාතිකයින්ට පුරවැසිභාවය ලබා දී නැත, නමුත්, මේ වන විට, ඔවුන් දිවයිනේ ජනගහනයෙන් 5% ක් පමණි.

1950 ට පෙර, ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ හැරුණු විට විවිධ සුළුතර කණ්ඩායම් සිංහල බෞද්ධයන්ගේ ප්‍රහාරවලට ලක්ව ඇත, ඒ අතර ක්‍රිස්තියානි, මුස්ලිම් සහ මලයාලි ද ඇතුළත් විය. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනයා බොහෝ දුරට නොසැලී සිටියහ. මුල්කාලීන සිංහල බෞද්ධ ප්‍රචාරණය ප්‍රධාන වශයෙන් විදේශීය හා ආගමික වාර්ගික සුළු ජාතීන්ට එරෙහිව යොමු විය. 1950 ගණන්වලදී මෙය වෙනස් වූයේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනයා 'සිංහලයාගේ සම්ප්‍රදායික සතුරා' ලෙස නැවත සොයා ගැනීමත් සමඟය.[47]

1948 නිදහස ලබන විට, දෙමළ ජාතිකයන් සිවිල් සේවයේ ඉහළ නිලයන්ගෙන් 30% ක් පමණ වූ අතර, දිවයිනේ ජනගහනයෙන් 20% ක් පමණ සමන්විත විය.[48] 1956 දී අග්‍රාමාත්‍ය එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක මහතා විසින් "සිංහල පමණක් පනත" සම්මත කරන ලද අතර එය රටේ එකම රාජ්‍ය භාෂාව ලෙස ඉංග්‍රීසි වෙනුවට සිංහලය යොදා ගත්තේය. මෙය ලංකා සිවිල් සේවයේ සහ අනෙකුත් රාජ්‍ය සේවාවන්හි සේවය කිරීමෙන් ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනතාව අධෛර්යමත් කිරීමට හිතාමතා කරන ලද උත්සාහයක් ලෙස සැලකේ. ලංකාවේ දෙමළ කතා කරන සුළුතරයන් (ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ, ඉන්දියානු දෙමළ සහ ශ්‍රී ලාංකික මුවර්ස්) පනත සැලකුවේ ඔවුන්ට එරෙහි භාෂාමය, සංස්කෘතික සහ ආර්ථික වෙනස්කම් ලෙස ය.[49] බොහෝ දෙමළ කතා කරන සිවිල් සේවකයන්ට/ රාජ්‍ය සේවකයන්ට ඉල්ලා අස්වීමට සිදු වූයේ ඔවුන් සිංහල භාෂාව චතුර ලෙස හැසිරවීමට නොහැකි වූ බැවිනි.[50] මෙම ප්‍රතිපත්තිය සම්බන්ධයෙන් ඇති වූ ආතතිය 1956 දෙමළ විරෝධී සංහාරයට සහ 1958 දෙමළ විරෝධී සංහාරයට තුඩු දුන් අතර, එහි දී සිංහල මැර කල්ලි විසින් සිංහල බහුතරයක් වෙසෙන ප්‍රදේශවල දෙමළ ජනයා සිය ගණනකට පහර දුන්හ. දෙමළ බහුතරයක් වෙසෙන ප්‍රදේශවල සිංහල ජනතාවට ද දෙමළ මැර ප්‍රහාර එල්ල විය. දුසිම් ගනනක්, සිය ගණනක් නොවේ නම්, වැඩි වශයෙන් දෙමළ ජනයා මිය ගිය අතර, කණ්ඩායම් දෙකම දහස් ගණනක් ඔවුන් බහුතරයක් සිටි ප්‍රදේශවලට පලා ගියහ. සිවිල් යුද්ධය ඉන් පසුව ඇති වූ ගැටුම්කාරී දේශපාලනයේ තීව්‍ර වීමේ සෘජු ප්‍රතිඵලයක් විය.[51]

1960 දශකයේ අගභාගයේ දී වේළුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන් අතර දෙමළ තරුණයන් කිහිප දෙනෙක්ද මෙම කටයුතුවලට සම්බන්ධ වූහ. ඔවුන් රජයට පක්ෂපාතී දෙමළ දේශපාලනඥයන්ට, ශ්‍රී ලංකා පොලිසියට සහ සිවිල් පරිපාලනයට එරෙහිව ප්‍රහාර එල්ල කළ මෙහෙයුම් කිහිපයක්ම සිදු කළහ.

1970 ගණන්වල[52] ප්‍රමිතිකරණ ප්‍රතිපත්තිය ආරම්භ කරන ලදී. ප්‍රතිපත්තිය යටතේ සිසුන් විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් කරගනු ලැබුවේ ඔවුන්ගේ භාෂාවෙන් විභාගයට පෙනී සිටින අයදුම්කරුවන් සංඛ්‍යාවට සමානුපාතිකවය. නිල වශයෙන් මෙම ප්‍රතිපත්තිය සැලසුම් කර ඇත්තේ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල සිසුන්ගේ නියෝජනය වැඩි කිරීම සඳහා ය. ප්‍රායෝගිකව මෙම ප්‍රතිපත්තිය මගින් ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ සිසුන්ගේ සංඛ්‍යාව අඩු කරන ලදී, ඔවුන්ගේ විභාග ලකුණු මත පදනම්ව, විභාගයට සහභාගී වීමට වඩා ඉහළ ප්‍රතිශතයකින් ඇතුළත් විය. ඔවුන්ට දැන් විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවේශය ලබා ගැනීමට සිංහල සිසුන්ට වඩා ඉහළ ලකුණු ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය විය.[53][54] නිදසුනක් වශයෙන්, වෛද්‍ය පීඨවලට ඇතුළත් වීමේ සුදුසුකම් දෙමළ සිසුන් සඳහා 400 න් 250 ක් වූ නමුත් සිංහල සිසුන් සඳහා 229 ක් පමණි.[55] විශ්වවිද්‍යාලවලට ඇතුළත් වන ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ සිසුන් සංඛ්‍යාව විශාල ලෙස පහත වැටුණි. මෙම ප්‍රතිපත්තිය 1977 දී අත්හැර දමන ලදී.[56]

ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ ජනයාට එරෙහි අනෙකුත් නිල වෙනස්කම්වලට සිංහල ගොවීන් විසින් සම්ප්‍රදායික දෙමළ ප්‍රදේශ රාජ්‍ය අනුග්‍රහයෙන් යටත් විජිතකරණය කිරීම, දෙමළ භාෂා මාධ්‍ය ආනයනය තහනම් කිරීම සහ 1978 ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ප්‍රධාන වශයෙන් සිංහලයන් අනුගමනය කරන ආගම බුද්ධාගමට මනාප ලබා දීම ඇතුළත් විය.[57][58]

1976 වඩ්ඩුක්කොඩෙයි (වට්ටුකෝට්ටෙයි) යෝජනාව සමඟ දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ (TULF) පිහිටුවීම ආකල්ප දැඩි කිරීමට හේතු විය. ස්වයං නිර්ණ අයිතිය මත පදනම් වූ දෙමළ ඊළාම් අනාගමික, සමාජවාදී රාජ්‍යයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා යෝජනාව ඉල්ලා සිටියේය.[59]

"අපේ කොල්ලෝ" ලෙස නම් කරන ලද තරුණ සටන්කාමීන්ගේ සන්නද්ධ ක්‍රියාවලට TULF රහසිගතව සහය දුන්නේය. TULF නායක අප්පාපිල්ලේ අමිර්තලිංගම් එල්ටීටීඊයට සහ අනෙකුත් දෙමළ කැරලිකාර කණ්ඩායම්වලට අරමුදල් රැස් කිරීම සඳහා යොමු ලිපි පවා ලබා දුන්නේය.[60] පසුව එල්ටීටීඊයේ පළමු ජාත්‍යන්තර නියෝජිතයා බවට පත් වූ එන්එස් ක්‍රිෂ්ණන්ට ප්‍රභාකරන් හඳුන්වා දුන්නේ අමිර්තලිංගම් ය. පසුව එල්ටීටීඊයේ ප්‍රධාන දේශපාලන උපායමාර්ගික සහ ප්‍රධාන සාකච්ඡාකරු බවට පත් වූ ඇන්ටන් බාලසිංහම්ට ප්‍රභාකරන් හඳුන්වා දුන්නේ ක්‍රිෂ්ණන් ය. "පිරිමි ළමයින්" පශ්චාත් යුධ ජනගහන පිපිරීමේ නිෂ්පාදනයක් විය. අර්ධ වශයෙන් උගත්, රැකියා විරහිත දෙමළ තරුණයන් බොහෝ දෙනෙක් තම ගැටලුවලට විප්ලවීය විසඳුම් සඳහා යොමු වූහ. වාමාංශික පක්ෂ දිගු කලක් "වාර්ගික නොවන" ලෙස පැවතුන නමුත්, වෙල්ලාල කුලවාදය විසින් දැඩි ලෙස ගතානුගතික සහ ආධිපත්‍යය දැරූ ෆෙඩරල් පක්ෂය (මෙන්ම එහි ශාඛාව වන TULF), වාමාංශිකයින් සමඟ ජාතික සන්ධානයක් පිහිටුවීමට උත්සාහ කළේ නැත. භාෂා අයිතීන් සඳහා ඔවුන්ගේ අරගලය.

1977 ජූලි මාසයේ දී එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ (එජාප) දැවැන්ත මැතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව, TULF ප්‍රමුඛ විපක්ෂය බවට පත් වූ අතර, ශ්‍රී ලංකාවෙන් වෙන්වීමේ පක්ෂ වේදිකාවක් මත සමස්ත මැතිවරණ ඡන්දවලින් හයෙන් එකක් පමණ ජයග්‍රහණය කළේය. 1977 කැරැල්ලෙන් පසු ජේ.ආර්. ජයවර්ධන රජය දෙමළ ජනතාවට එක් සහනයක් ලබා දුන්නේය. එය බොහෝ දෙමළ තරුණයන් සටන්කාමීත්වයට තල්ලු කළ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවේශය සඳහා වූ ප්‍රමිතිකරණ ප්‍රතිපත්තිය ඉවත් කළේය. සහනය සටන්කාමීන් විසින් ප්‍රමාද වූවාට වඩා සැලකූ අතර ප්‍රචණ්ඩ ප්‍රහාර දිගටම පැවතුනි. මේ වන විට TULF සටන්කාමී කණ්ඩායම් කෙරෙහි සිය ග්‍රහණය ගිලිහී යාමට පටන් ගත්තේය. TULF පවා තරග කළ 1983 පළාත් පාලන මැතිවරණය වර්ජනය කරන ලෙස එල්ටීටීඊ සිවිල් වැසියන්ට නියෝග කළේය. ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ ප්‍රතිශතය 10% තරම් අඩු විය. ඉන් පසුව දෙමළ දේශපාලන පක්ෂවලට දෙමළ ප්‍රජාවගේ අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට නොහැකි විය.[61]

ජනවාර්ගික ගැටළුව යුදකරණයට පත් වීම

සංස්කරණය

1979 ජුනි මාසයේ දී හදිසි නීතිය පනවමින් ත‍්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතෙහි උතුරු නැගෙනහිර ත‍්‍රස්තවාදය තුරන් කරලිමේ මෙහෙයුමක් දියත් කෙරිණි. මේ තුළ දෙමළ සටන්කාමීන්ගේ සන්නද්ධ බලය හමුදා බලයෙන් මර්දනය කිරීම ආරම්භ විය. තත්වය මෙසේ තිබියදී ජාතිකත්ව ප්‍රශ්නයට විසඳුම් සෙවීම සඳහා යැයි යෝජනා කරන ලද දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන සභා ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීමට කරුණු සොයා බැලීම සඳහා කමිටුවක් පත් කෙරුණි. 1981 දිස්ති‍්‍රක් සභා මැතිවරණයේදී දෙමළ සටන්කාමීන් විසින් අපේක්ෂකයින් ගණනාවක් ඝාතනය කරන ලදී. ඊට එරෙහිව කි‍්‍රයාත්මක වන රජයේ මිලිටරි හමුදාව ප‍්‍රතිප‍්‍රහාර එල්ල කළේය. එහිදී දෙමළ සංස්කෘතියේ පමණක් නොව මෙරට ඉතිහාසයේ ඥාණ ගබඩාවක් වූ යාපනයේ පුස්තකාලයේ පොත් 95000ක් පමණ විනාශ විය. නිවාස 200ක් පමණ ගිනිතබා විනාශ කරන ලදී . ඊලනාඩු පුවත්පත් කාර්යාලයද විනාශ විය. (ගුරුගේ 2005:44) පුස්තකාලය ගිනි තැබීමේ සිද්ධිය යාපන ජනතාව දුටුවේ රාජ්‍ය බලය යොදවා තමන්ගේ සංස්කෘතිය විනාශ කරන කි‍්‍රයාවලියක් ලෙසටය. මෙවැනි කි‍්‍රයාවන් හරහා සිදුවුයේ දෙමළ ජනතාව තවතවත් දුරස්ථවී යාම පමණි.

නිදහසින් පසු දරුණුතම ප‍්‍රචණ්ඩ කි‍්‍රයා ඇතිවූයේ 1983දී ය. දෙමළ සටන්කාමීහු හමුදා ට‍්‍රක් රථයක් පුපුරවා සොල්දාදුවන් 13 දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමත් සමගින් ගැටුම ආරම්භ විය. ආණ්ඩුව සමහර මැර කණ්ඩායම් විසින් කොළඹ ඇතුළු රටේ දකුණු ප‍්‍රදේශවල ජීවත් වූ දෙමළ ජනතාවට එරෙහිව පහරදීම් පටන් ගැනුනි. මෙම ප‍්‍රචණ්ඩ කි‍්‍රයාවල ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ජීවිත 600කට වඩා වැඩි ප‍්‍රමාණයක් විනාශයට පත් වූ අතර 79000කට අධික පුද්ගල සංඛ්‍යාවක් සරණාගතභාවයට පත්විය. (හෙට්ටිආරච්චි 2003:155-156) කෙසේ වෙතත් 1983 ජූලි සිද්ධිය ”දෙමළ ජනතාව වෙන්වී යා යුතුය” යන මතය දෙමළ සමාජය තුළ වඩාත් තහවුරු කිරීමට සමත් විය. දෙමළ ජනතාවට වෙනම රාජ්‍යයක් පිළිබඳ අරගලය සහයෝගය ලැබෙන්නට පටන් ගන්නේ මින් පසුවය. (බාලකි‍්‍රෂ්ණන් 2000:18) ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට හයවැනි සංශෝධනය ගෙන එමින් වෙනම රාජ්‍යයක් පිළබඳ අදහස නීති විරෝධී බව ප‍්‍රකාශයට පත් කළේය. මේ හරහා ශී‍්‍ර ලංකාවේ වෙසෙන දෙමළ ජන වර්ගයේ නියෝජනය බෙහෙවින් අඩපණ විය.

1983න් පසුව දෙමළ සටන්කාමී කණ්ඩායම් වඩාත් ශක්තිමත් වීම ආරම්භ විය. උමා මහේෂ්වරන් විසින් ද්‍රවිඩ ඊළාම් විමුක්ති සංවිධානය (ප්ලොට්) සහ වේලූපිල්ලේ ප‍්‍රභාකරන් විසින් ද්‍රවිඩ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානයද (එල්ටීටීඊ* ස්ථාපිත කරන ලදී .මීට අමතරව ඊළාම් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ (ඊ.පී.ආර්.එල්.එෆ්) දෙමළ ඊළම් විමුක්ති සංවිධානය (ටෙලෝ), ඊළාම් විප්ලවීය ශිෂ්‍ය සංගමය (ඊරෝස්) ද අවි ගැටුමේ ප‍්‍රධාන පාර්ශවකරුවන් බවට පත් විය. අනතුරුව ගැටුමේ පාර්ශවය ද සන්නද්ධ මුහුණුවරක් ගනිමින් ත‍්‍රස්තවාදී කි‍්‍රයාවන්ගේ නියැලීම වේගවත් කළේය. 1987 ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම ඔස්සේ පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීමත් සමග බොහෝ දෙමළ සංවිධාන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පාලන ව්‍යුහයට පිවිසිනි. මෙමගින් සනාථ වන කරුණක් වන්නේ දෙමළ ජනවාර්ගිකත්වය වෙනුවෙන් සන්නද්ධ සටනකට එළඹීම සඳහා සංවිධාන රාශියක් කි‍්‍රයාත්මක වුවද, පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීමෙන් අනතුරුව එම භූමිකාව නිරූපණය කරන ප‍්‍රධාන සංවිධානය බවට පත්වූයේ එල්ටිටිඊ සංවිධානය බවයි.

ත්‍රස්තවාදයේ ආරම්භය

සංස්කරණය

පළමු ඊළාම් යුද්ධය 1983 සිට 1989 දක්වා ක‍්‍රියාත්මක විය. ආරම්භයේ දී මධ්‍යස්ථ දෙමළ දේශපාලඥයින් හා පොලිස් ඔත්තුකරුවන් ඉලක්ක බවට පත්විය. 1984 සිට උතුරු නැගෙනහිර පළාතේ සිංහල ජනපදිකයන් සමූල ඝාතනය කිරීම අරඹන අතර ඊට අමතරව කොළඹ, අනුරාධපුරය ආදී ප‍්‍රදේශ ඉලක්ක කොට ගෙන ත‍්‍රස්තවාදීන් කි‍්‍රයාත්මක විය.

1975 ජූලි 27 වන දින ඇල්ෆ‍්‍රඩ් දොරේ අප්පා ඝාතනය කිරීමත් සමඟ පළමු ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ විය. 1978 එල්ටීටීඊ හා ටෙලෝ කණ්ඩයම් දෙකම යාපනයේ පොලිස් නිලධාරීන් හා ඔත්තුකරුවන් ඝාතනය නොනවත්වාම සිදු කරන ලදී. පළමුවැනි ඊළාම් යුද්ධය මදින් මද වර්ධනය වූ අතර කොළඹ තුළ ත‍්‍රස්තවාදී කි‍්‍රයා ඇතිකරන තත්වයට ලත් විය.

1981 ජුනි 01 වැනි දින යාපන පුස්තකාලයට ගිනි තබා විනාශ කරන ලදී. 1982 ජුනි 05 වනි දින යාපනය කොළඹ තැපැල් දුම්රියේ බෝම්බයක් පිපිරීමෙන් සිවිල් වැසියන් දෙදෙනෙකු මියගිය අතර 1982 ජූලි 02 වැනි දින යාපනයේ නෙල්ලිඅඩි හිදී ත‍්‍රස්තවාදීන් පොලිස් ජංගම මුර රථයකට වෙඩිතබා සිව්දෙනෙක් මිය ගියේය. 1982 ඔක්තෝබර් 27 වැනි දින චාවකච්චේරි පොලීසියට එල්ටීටීඊ ප‍්‍රහාරයක් දියත් විය. (මුණසිංහ : 2000: 101) 1983 ජූලි 06 වැනි දින කන්කසන්තුරේ සිමෙන්ති කම්හලට ප‍්‍රහාරයක් එල්ල කරන ලදී.

1983 සිද්ධීන්

සංස්කරණය

1983 ජූලි 15 වැනි දින ලූකස් චාල්ස් ඇන්තනී මිය ගියේය. එහි පළිගැනීමක් ලෙසට ප‍්‍රභාකරන් 1983 ජූලි 23 වැනි දින තිරුකෝල්වේලි හන්දියේදී බිම්බෝම්බයක් යොදාගෙන සහ වෙඩි තැබීමෙන් සෙබළු 13 දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමේ සිද්ධියත් සමග මෙ අර්බුදය මහා යුද්ධයකට පෙරළිණ. මෙතෙක් තැනින් තැන සිදුවූ වෙඩි තැබීම්, මංකොල්ලකෑම් මුහුණට මුහුණ ලා කරන සටනක් බවට පත්වූයේ මෙම කාල වකවානුවෙන් පසුවය. 1983 ජූලියෙන් පසුව සටනට පිවිසුනු අය මෙන්ම නොපිිවිසුනු අයද සිය ගණනින් මරුමුවට පත් වූහ. දහස් ගණන් දමිළයෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූහ. මේ අතර තිම්පු සාකච්ඡා මේසයේදී පළමු එල්ටීටීඊ ඇතුළු ද්‍රවිඩ සංවිධාන සියල්ලම එකම මේසයක සාකච්ඡාවට පැමිණි නමුත් එකඟත්වයකට පැමිණිය නොහැකි විය.

දෙවැනි ඊළාම් යුද්ධය

සංස්කරණය
ප්‍රධාන ලිපිය: දෙවන ඊළාම් යුද්ධය

1990 ජුනි සිට 1994 අගෝස්තු දක්වා දෙවැනි ඊළාම් යුද්ධය කි‍්‍රයාත්මක විය. මෙය ශී‍්‍ර ලංකා රජයේ හමුදා හා එල්ටීටීඊ සංවිධානය අතර සිදුවිය. ආරම්භයේදී පොලිස් ස්ථාන සහ හමුදා කඳවුරු ඔවුන්ගේ ඉලක්ක විය.

1980 දී සහ 1990 දී පැවති රාජ්‍යයන් දෙමළ ජනතාව සතුටු කිරීම සදහා දෙමළ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාවක් ලෙස පිළිගැනීම සහ උතුරු නැගෙනහිර ඒකාබද්ධ කිරීම වැනි පනත් කීපයක් සම්මත කර ගන්නා ලදී. එසේ වුවත් ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියාවන් දිගටම සිදුවිය. ඉන්දිය සාම සාධක හමුදාව ඉවත් වු පසු එල් .ටී.ටී.ඊ. ය අනෙකුත් තරගකාරී ආයුධ සන්නද්ධ කණ්ඩායම් විනාශ කරමින් බලවත් විය. රජය ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නැගී සිටීමද මර්දනය කළේය. ප්‍රධාන විරුද්ධ පාර්ශවයන් දෙකම ඔවුනොවුන්ගේ බලය තර කර ගත් පසු එල්ටීටීඊය සටන් විරාමය කඩ කළහ. රජය නැවත යාපනය අත්පත් කර ගැනීමට සටනක් දියත් කළේය. නිදහස් කරන පොරොන්දුව මත එල්.ටී.ටී.ඊ.යට යටත් වු සිංහල හා මුස්ලිම් පොලිස් නිළධාරීන් 113 ක් එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කරන ලදී. රජය ආහාර හා බෙහෙත් ද්‍රව්‍ය යාපනයට ගෙන යාම තහනම් කළහ. ගුවන් හමුදාව ප්‍රදේශයේ එල්.ටී.ටී.ඊ. ඉලක්ක වලට අනුකම්පා විරහිතව බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කළහ. මෙය ට එල්.ටී.ටී.ඊ.ය ප්‍රතික්‍රියා දැක්වුයේ සිංහල හා මුස්ලිම් ගම්මානවලට පහර දී සිවිල් වැසියන් 166 දෙනෙකු එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කිරිම යුද්ධයෙන් සිදුවු විශාලතම මනුෂ්‍ය ඝාතනය විය. නැගෙනහිර පළාතේ සැලකිය යුතු සිවිල් දෙමළ ජනතාවක් ඝාතනය වු අතර ඒ පිළිබද වගකීම රජයේ හමුදාවනට එල්ල විය.

මෙලෙස දෙවන ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ වූ අතර එයින් සති කිහිපයකින් එල්ටීටීඊය සුළු ප‍්‍රදේශ කිහිපයක් හැර යාපන අර්ධද්වීපයේම එනම් කිලිනොච්චි, වවුනියා, මුලතිව්, මන්නාරම් දිස්ති‍්‍රක්කයන්හි විශාල ප‍්‍රදේශයන්ද නැගෙනහිර පළාතේ ප‍්‍රත්‍යන්ත ඇතුළු කොටස්හිද අණසක යළි රැුඳවූහ. (නාරායන් ස්වාමි, 1996:461) 1990 ජූලි මස 12 වැනි දින එල්ටීටීඊ ත‍්‍රස්තවාදීන් කොකාවිල් හමුදා කඳවුර මුළමනින්ම විනාශ කළහ. මේ අතර එල්ටීටීඊ ය උතුරු නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශවල සාමාන්‍ය ජනතාව ඝාතනය කිරීම නොකඩවා කරගෙන යන ලදී. 1991 ජූලි 10 අලිමංකඩ කඳවුරට ප‍්‍රහාරයක් එල්ල වුනි. 1992 මුල් භාගයේදී ත‍්‍රස්තවාදීන් විසින් අම්පාර, පොළොන්නරුව දිස්ති‍්‍රක්කවල අහිංසක සිවිල් වැසියන් දහස් ගණනක් මරා දමූහ. 1992 අපේ‍්‍රල් 10 වැනිදා සිවිල් වැසියන් රැගත් බසයක් බෝම්බවලින් පුපුරවා හැරීය.

විශාලතම යුද්ධයක් ඇතිවුයේ 1991 දී එල්.ටී.ටී.ඊ. හමුදා භටයින් 5000ක් විසින් යාපනය අර්ධද්වීපයට පිවිසුම් මාර්ගයක් වුද ශ්‍රී ලංකා හමුදාවන්ට අයිතිවුද අලිමංකඩ කදවුර මාසයක් තිස්සේ වටලා සිටි අවස්ථාවේදීය. මාසයක් පුරා පැවතුණු වටලෑමේදී දෙපාර්ශවයේම 2000කට අධික සංඛ්‍යාවක් මිය ගියේ රජයේ 10000ක ආධාර හමුදාව ඒමට පෙරාතුවය.

1992 අගෝස්තු 08 වන දින යාපනය අරාලි තුඩුවේදි ජෙනරාල් කොබ්බෑකඩුව ඇතුළු ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් පිරිසකගේ මරණය ත‍්‍රස්තවාදී බිම් බෝම්බයකින් සිදුවිය.බිම් බෝම්බ තාක්ෂණය ඉන්දීය හමුදා මගින් කොටි ලබා ගත්තකි. අතර 1992 නොවැම්බර් 10 වැනි දින නාවික හමුදාපති වයිස් අද්මිරාල් ක්ලැන්සි ප‍්‍රනාන්දු ඝාතනයට ලක්විය. 1991 මැයි 21 වන දින එල්ටීටීඊය විසින් රජීව් ගාන්ධි ඝාතනය කළේය. 1993 මැයි 01 ත‍්‍රස්තවාදීන් විසින් කොළඹ ආමර් වීදියේදී මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවකු යොදා ගනිමින් ජනාධිපති රණසිංහ පේ‍්‍රමදාසයන්ද මරණයට පත් කරන ලදී. මෙම තත්වය මෙලෙස සිදු කිරීම තුළින් එල්ටීටීඊ ය ලෝකය තුළ ප‍්‍රබල ගරිල්ලා ත‍්‍රස්තවාදී සංවිධානයක් බවට පත් විය

තුන්වැනි ඊළාම් යුද්ධය

සංස්කරණය
ප්‍රධාන ලිපිය: තෙවන ඊළාම් යුද්ධය

1994 පැවති පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේන් එක්සත් ජාතික පක්ෂය පරාජයට පත්වු අතර විශාල බලාපොරොත්තු මැද චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංගගේ නායකත්වයෙන් යුත් එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය බලයට පත් වුයේ සාමය අපේක්ෂාවෙනි. එමෙන්ම විරුද්ධ පක්ෂ නායක ගාමිණි දිසානායක එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් ඝාතනය කිරීමෙන් පසු චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජයගත්තාය. 1995දී සටන් විරාමයකට එකග වුණද පසුව පැවැත්වු සාකච්ඡා ඵල රහිත විය. 1995 ජනවාරි 08 දින යුධ විරාමයක් ප‍්‍රකාශයට පත් විය. මේ අතර සාම සාකච්ඡා පැවැත්වුනු අතර 1995 අපේ‍්‍රල් 19 වන දින ත‍්‍රස්තවාදීන් ති‍්‍රකුණාමලයේ ඇතුල් වරායේ නැංගුරම් ලා තිබුණු ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාවට අයත් නෞකා දෙකක් විනාශ කළහ. මරාගෙන මැරෙන ත‍්‍රස්තවාදීන් යොදවා මෙය සැළසුම් සහගතව කර තිබුණි. ඉන්පසු තෙවන ඊළාම් යුද්ධය ආරම්භ විය.

නව රජය “සාමය සදහා යුද්ධය” නම් ප්‍රතිපත්තිය අනුගමනය කලේය. ඒ මගින් කැරලිකරුවන් 2000ක් විසින් අත්පත් කරගෙන සිටි යාපනයේ ප්‍රධාන බලකොටු ආපසු ලබාගැනීමේ පරමාර්ථයෙන් විශාල හමුදාවක් යාපනයට යවන ලදී. රජයේ හමුදාවල පළමු කාර්යය වුයේ යාපනය අර්ධවීපය දිවයිනේ සෙසු ප්‍රදේශවලින් වෙන් කිරීමයි. 1995 අපේ‍්‍රල් 28 වන දින පළමුවන ඇව්රෝ ගුවන් යානය ත‍්‍රස්තවාදීන් වෙඩි තබා බිම හෙළන ලදී. මෙහිදී ගුවන් හමුදාවේ ඉතා දක්ෂයෙකු වූ රොජර් වීරසිංහ ඇතුළු පිරිසක් ජීවිතක්ෂයට පත් විය. 1995 අපේ‍්‍රල් 29 වන දින දෙවන ඇව්රෝ යානයද වෙඩි තබා බිම හෙළන ලදී. තුන්වන ඊළාම් යුද්ධයේදී විවිධ ප‍්‍රහාරයන්ට නිරතුරුවම ලක්වූ අතර ඒවායින් ත‍්‍රස්තවාදීන් ද සෙබළුන් ද ඝාතනයට ලක්විය. මෙහිදී රිවිරැස කි‍්‍රයාන්විතය සුවිශේෂී වේ. රිවිරැස මෙ‍‍හෙයුම 1995 ඔක්තෝම්බර් 17 වන දින පලාලි කඳවුරෙන් ආරම්භ විය. අවසානයේදී බි‍්‍රගේඩියර් ජානක පෙරේරා නායකත්වයෙන් යුතු 53 සේනාංකය 1995 දෙසැම්බර් 02 දින යාපනය නගරය අල්ලා ගන්නා ලදී. නිලධාරීන් 16ක් හා සෙබළුන් 337ක් රිවිරැස පළමු පියවරේදී ජීවිතය පූජා කළහ. 1995 දෙසැම්බර් 5 වන දින ශ්‍රී ලංකා ආරක්ෂක ඇමති අනුරුද්ධ රත්වත්තේ උත්සවයක්ද පවත්වා යාපනය බලකොටුව තුළ ජාතික ධජය එසවුයේය. මෙම සටනින් හමුදා භටයින් සහ කැරළි කරුවන් 2500කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් මියගොස් 7000 ක් දෙනා තුවාල ලත් බව රජය ඇස්තමේන්තු කර ඇත. රිවිරැස දෙවන අදියරේදී 1996 අපේ‍්‍රල් 19 වන දින තෙන්නමාරච්චි ප‍්‍රදේශය අත්පත් කර ගැනීම අරමුණ විය. 1996 මැයි 02 දා වන විට තෙන්නමාරච්චි ප‍්‍රදේශය මුදාගත් පසු රිවිරැස මෙහෙයුමේ තුන්වන හා අවසාන අදියර 1996 මැයි 15 වන දින දියත් කෙරිණි. 1996 මැයි 25 දින වන විට පේදුරු තුඩුව, වැල්වටිතුරේ, නෙල්ලි අඩි ප‍්‍රදේශ ඇතුළු වඩමාරච්චි ප‍්‍රදේශය හමුදාව මුදවා ගනු ලැබිණ.

1996 දී රජය නැවත වරක් තවත් යුද්ධයක් දියත් කළේය. බොහෝ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා හේතුවෙන් තවත් 200000ක් සිවිල් ජනයා පලා ගියහ. කිලිනොච්චි නගරය (ගිරානික්කෙ) සැප්තැම්බර් මස 29 අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1997 මැයි 13 දින ආණ්ඩුවේ හමුදාවේ 20000ක් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය පාලනය කළ වන්නි ප්‍රදේශය හරහා සැපයුම් මාර්ගයක් විවාත කිරීමට උත්සාහ කළද එය ව්‍යර්ථ විය.

උතුරේ දරුණු ක්‍රියා මෙසේසිදුවෙද්දී දකුණේ ජනාකීර්ණ නගරවලද , මහජන ප්‍රවාහන සේවාවන් තුළද වන්නි එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් බෝම්බ පුපුපරුවා හරින ලදී. මෙයින් සිවිල් ජනතාව සිය ගණනක් මිය ගියහ. 1996 ජනවාරි මාසයේදී එල්.ටී.ටී.ඊ. ය ඔවුන්ගේ අති දරුණු මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවන් යොදා ගෙන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට බෝම්බ ප්‍රහාරයක් එල්ල කළ අතර එයින් 90 දෙනෙකු මිය ගොස් 1400ක් තුවාල ලදහ. 1997 ඔක්තෝබරයේදී ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝක වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානයට ප්‍රහාරයක් එල්ල කළ අතර 1998 ජනවාරියේදී ට්‍රක් රථයක ඇටවු බෝම්බයක් පුපුරවා හැර ලෝකයේ අති පුජනීය බෞද්ධ සිද්ධ ස්ථානයන්ගෙන් එකක් වුද බුදුන්ගේ දන්ත ධාතුව තැන්පත් කර තිබෙන්නා වුද ශ්‍රී දළදා මාළිගාවට හානි සිදු කළහ. මෙම බොම්බ ප්‍රහාරයට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ශ්‍රී ලංකා රජය එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානය තහනම් සංවිධානයක් බවට ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර ලෝකයේ සෙසු රටවලින්ද එසේ කරන ලෙස දැඩි ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. මෙය එල්.ටී.ටී.ඊ.යට අරමුදල් රැස්කිරීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි ලෙස බලපෑවේය.

1999 දී රජය ‘රණගොස’ මෙහෙයුම ක්‍රියාත්මක කරමින් දකුණු දෙසින් වන්නියට ඇතුලු වීමට උත්සාහ කළේය. හමුදාව ජයග්‍රහන කීපයක් අත්පත් කර ගත්තේය. ඔඩ්ඩුසුඩාන් (ඔත්තන් තුඩුව) සහ මඩු යන ස්ථානයන්හි බලය අල්ලා ගත් නමුත් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය එම පෙදෙසින් ඉවත් කිරීමට අපොහොසත් විය. 1990 දී ගෝනගලදී එල්.ටී.ටී.ඊ. ය විසින් සිංහල වැසියන් 50ක් ඝාතනය කරන ලදී.

1999 නොවැම්බර් 2වැනි දින එල්.ටී.ටි.ඊ.යට නැවත වරක් ‘නොනවතින රැල්ල’ නම් වු මෙහෙයුමකට මුහුණ දීමට සිදුවිය. වන්නි ප්‍රදේශය මුලුමනින්ම ඉතා වේගයෙන් එල්.ටී.ටී.ඊ.ය අතට පත්විය. එල.ටී.ටී.ඊ ය ප්‍රදේශය තුල සාර්ථක පහර දීම් 17ක් සිදු කළ අතර එය පරන්තන් (පුරාණතැන්න) හමුදා කදවුර සහ කුරක්කන්කුඩුකුලම් (කුරක්කන් කැලේ වැව) කදවුරේද බලය අල්ලා ගැනිමෙන් අවසාන විය. මෙම සටන් වලින් දහස් ගණන් ජනතාව මිය ගියහ. කැරළි කරුවෝ අලිමංකඩ සහ යාපනය දක්වා උතුරු දෙසට ගමන් ගත්හ. කිලිනොච්චි සහ අවටප්‍රදේශවිලන් ශ්‍රි ලංකා හමුදාවට ගොඩබිමින් හා මුහුදින් තිබුණු සැපයුම් මාර්ග අහුරා දැමීමට එල්.ටී.ටි.ඊ.ය සමත් විය. 1999 දෙසැම්බරයේදී පැවැත්වු මැතිවරණ පුර්ව ප්‍රචාරක රැලියකදී මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ කරුවෙකු යොදවා ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ඝාතනය කිරීමට එල්.ටී.ටී.ඊ.ය උත්සාහ කලේය. ඇයට එක් ඇසක් අහිමි විය. එහෙත් ජනාධිපතිවරණයෙන් විරුද්ධ පක්ෂ නායක රනිල් වික්‍රමසිංහ පරාජය කිරීමට ඇය සමත් වු අතර ජනාධිපති වශයෙන් දෙවැනි ධුර කාලයකට ඇය තෝරා ගනු ලැබුවාය.

යාපනය අර්ධද්වීපය සහ වන්නි ප්‍රදේශය අවුරුදු 17ක් තිස්සෙන් වෙන් කෙරෙමින් පැවතුනු අලිමංකඩ හමුදා කදවුර 2000 අප්‍රේල් 22 දින සම්පුර්ණයෙන් එල්.ටී.ටී.ඊය අතට පත් විය. හමුදාව යාපනය අර්ධවීපයේ දකුණු පෙදෙස අල්ලා ගැනිමට “අග්නි කීල” මෙහෙයුම දියත් කළ නමුත් පරාජය විය. එල්.ටී.ටී.ඊ. ය ඔවුන්ගේ යාපනය දක්වා ඉදිරි ගමන නොකඩවා ගෙන ගිය අතර යාපනය ඔවුන් අතට පත්වේයයි බොහෝ දෙනා බිය වුහ. ‍එහෙත් හමුදාවට එල්.ටී.ටී.ඊ. ආක්‍රමණය සාර්ථකව මැඩ පැවැත්වීමටත් යාපනය නගරයේ බලය අත්පත් කර ගැනීමටත් හැකිවිය.

2001 බලයට පත් ආණ්ඩුව යුද්ධය වෙනුවට සාම මාවත හරහා යුද්ධයට තිරසාර විසඳුමක් සෙවීමට උත්සාහ ගත්හ. මීට පෙර ඇතිකර ගත් සාම සාකච්ඡා වලට වඩා වෙනස් අයුරකින් මෙය මෙහය වූ අතර ඒ සඳහා ජාත්‍යන්තර අවධානයද විශාල වශයෙන් යොමු විය. නෝර්වීජියානු පහසුකම් හා ජාත්‍යන්තර සහය ඇතිව පැවතුණු 2002-2003 සාම කි‍්‍රයාවලිය 2006 වන විිට යළිත් පණගැන්විය නොහැකි ලෙස අඩපණ විය. දෙපාර්ශවය විසින්ම සටන් විරාම ගිවිසුම උල්ලංඝනය කළේය. 2005 නොවැම්බර් මාසයේ දී සිංහල බලවේගවල සහයෝගය මත බලයට පත් වූ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා එල්ටීටීඊ ය සමඟ සාකච්ඡා නැවතත් ආරම්භ කිරීමට උත්සාහ ගත්තේය. 2006 වසර මුලදී ස්විස්ටර්ලන්තයේ ජිනීවා නුවර දී සාකච්ඡා වට දෙකක් පැවතුනත් ඒවායින් එතරම් ප‍්‍රතිඵල ලැබුනේ නැත. මේ වන විට පාර්ශව දෙකම පැමිණ තිබූ නිගමන ලෙස පෙනුනේ තම තමන්ගේ ඒක පාර්ශවීය අරමුණු ඉදිරියට දැමීමට තිබුනු හොඳම විකල්පය යුද්ධය යන්න බවයි. (උයන්ගොඩ, 2008:03)

2002 පෙබරිවාරි මස අත්සන් කළ සටන් විරාම ගිවිසුම 2008 ජනවාරි වන තෙක් පැවතුණි. යුද්ධය නැවත ආරම්භ වන අතර දෙපාර්ශවයම සටන් විරාම ගිවිසුමේ පාර්ශවකරුවන් හැටියට දිගටම සිටියහ. එසේ වවත් 2006 මැදදී ආණ්ඩුවත් එල්ටීටීඊ යත් තරමක මහා පරිමාණ යුද්ධයකට එළඹුනේ සටන් විරාම ගිවිසුමෙන් ඉවත්වන්නේ නැතිවය. මේ නිසා 2006 සහ 2007 වසර වලදී ලංකාවේ යුද්ධය අප‍්‍රකාශිත යුද්ධයක් ලෙස පවතුනි.

උතුර සහ නැගෙනහිර මුදාගැනීමේ මානුෂීය මෙහෙයුම

සංස්කරණය
ප්‍රධාන ලිපිය: උතුර සහ නැගෙනහිර මුදාගැනීමේ මානුෂීය මෙහෙයුම්

මෙහි ආරම්භක අවස්ථාව ලෙස 2006 ජූලි 21 වැනිදා ති‍්‍රකුණාමලයෙන් දකුණේ වූ 30,000කට ජනතාවකට ජල සැපයුම අහිමි කරමින් එල්ටීටීඊ ය මාවිල්ආරු ජල දොරටුව වසා දැමුවේ අමානුෂික කි‍්‍රයාවත් සමඟ ය. මේ නිසා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ රජය 2006 ජූලි 26 දා මාවිල්ආරු මුදා ගැනීමේ මානුෂික මෙහෙයුම ආරම්භ කිරීමත් සමඟ හතරවන ඊලාම් යුද්ධය ආරම්භ විය. ඉන් ඇරඹි මානුෂීය මෙහෙයුම ඉතාමත් තීරණාත්මක විය මෙලෙස ආරම්භ කළ යුද්ධයේදි පෙනුණු දෙයක් නම් ලංකාව මහා පරිමාණ සිවිල් යුද්ධයකට ගමන් කරවීමේ මංසලකුණු සටහන් කළ බවය. මේ වන විට ආණ්ඩුවේ අරමුණු දෙකක් පැහැදිලිය. එල්ටීටීඊ ය යුධමය වශයෙන් පරාජය කර එහි යුධ ශක්තීන් විනාශ කර දාවිඩ ජාතිකවාදී ව්‍යාපෘතියේ නියෝජිතයෙකු හැටියට එල්ටීටීඊ ය නැති කිරීමය. දෙවැන්න සම්පූර්ණයෙන් ම පරාජය කිරීමට නොහැකි වුවත් ලංකාවේ රාජ්‍යයට තව දුරටත් තර්ජනයක් නොවන පරිදි එල්ටීටීඊ ය යුධ හා දේශපාලන වශයෙන් දුර්වල කිරීමය. (උයන්ගොඩ, 2008:06) මෙකී අරමුණු ඇතිව ආරම්භ වූ යුද්ධයේදී ආණ්ඩුව විශ්වාස කළ දෙයක් වූයේ අතීතයේ ද එල්ටීටීඊ ය යුධමය වශයෙන් පරාජය කිරීමට සන්නද්ධ හමුදාවන්ට හැකියාවක් තිබුණ ද කරුණු කිහිපයක් නිසා ඒ අවස්ථාව වැළකී ගිය බවය.

  • යුද්ධය සැලසුම් කිරීමේ දී සහ කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ දී ආණ්ඩුවේ බලයේ සිටින දේශපාලඥයින් ඒවාට මැදිහත් වී යුධ කි‍්‍රයා මාර්ග දේශපාලන න්‍යාය පත‍්‍රයන්ට යටත් කර අවුල් කිරීම.
  • යුධමය විසඳුම් ක්‍රියාමාර්ගයෙන් ඉවත්වන ලෙස කෙරුණු ජාත්‍යන්තර බලපෑම්වලට ආණ්ඩුව යට වීම.
  • යුද්ධයේ දී සිදුවන මානව අයිතිවාසිකම් යුද්ධයේ බිහිසුණු බවකඩකිරීම් හා මනුෂිකවාදී ගැටළු ගැන අනවශ්‍ය ලෙස වැදගත්කමක් දීම මඟින් යුද මෙහයුම් දුර්වල කිරීම. (උයන්ගොඩ, 2008:07)

එම කරුණුය.

මේ නිසා රාජපක්ෂ ආණඩුව එල්ටීටීඊ යට විරුද්ධව යුද්ධය සැලසුම් කිරීමේදී මූලෝපායන් සකස් කිරීම හා කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ වගකීම හා ස්වාධීනත්වය සම්පූර්ණයෙන් ම ආරක්ෂක අමාත්‍යංශයටත් සන්නද්ධ හමුදා ප‍්‍රධානීන්ටත් භාර දී ඇත

මේ තත්ත්වය තුළ එල්ටීටීඊ ය කල්පනා කලේ යුද්ධය දිග්ගැස්සෙන විට එයින් ඇතිවන මානව අයිති වාසිකම් කඩවීම් හා මානුෂවාදී අර්බුද හේතුවෙන් ආණ්ඩුව ජාත්‍යන්‍තර වශයෙන් හුදකලා විය හැකි බවත් යුද්ධයේ ආර්ථික පිරිවැය වැඩිවීමත් සමඟ ප‍්‍රචණ්ඩ කි‍්‍රයා පැතිරෙන විට ආර්ථිකයට හානි පැමිණ ආණ්ඩුවේ මහජන සහයෝගීතා පදනම අඩු වී යුද්ධය ආර්ථික වශයෙන් නඩත්තු කිරීමට ආණ්ඩුවට නොහැකි වන බවයි. එපමණක් නොව ආර්ථිකයට හානි පමුණුවන නීතියේ පාලනය සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කි‍්‍රයාවලිය දුබල කරන යුද්ධයක පසුබිම තුළ දකුණේ දේශපාලන ප‍්‍රතිවිරෝධතා ඇති වීමත් සමඟ යුද්ධය පවත්වාගෙන යාම ආණ්ඩුවට දුෂ්කර වෙද්දී නව බල තුලනයන් ගොඩනැගීමට මූලෝපායික ඉඩකඩ තමාට උදාවේය යන්නය. නමුත් 2006 අවසානයේදී නැගෙනහිර පළාත තුළ කෙරුණු යුද්ධයේ දී නැගෙනහිර පළාත ජය ගැනීමට පහසුවෙන්ම ආණ්ඩුවට හැකි විය.

යුද්ධය යළි ඇරඹීමත් සමඟ විශාල මානුෂිකවාදී ප‍්‍රශ්න උග‍්‍ර විය. ඒ අතර සිවිල් ජනයාට උන් හිටි තැන් අහිමි වීම, ගේ දොර මෙන්ම ආර්ථික ජීවන රටා අහිම් වීම, සිවිල් වැසියන් යුද්ධයට ගොදුරු වී මිය යෑම, තුවාල ලැබීම, යුද්ධය කේන්දා ගතවී නොමැති කොළඹ වැනි ප‍්‍රදේශවල බෝම්බ පිපිරීම් සිදුවීම, උදාහරණ ලෙස කොටුව බෝම්බ ප‍්‍රහාරය, මේ ආකාරයට සිදු වූ මානව අයිතීන් කඩවීම සම්බන්ධයෙන් දේශීය හා ජාත්‍යන්තර විරෝධය හා බලපෑම් නොසලකා හැරීමට තීරණය කර ඇත. ආණ්ඩුවේ තර්කය වූයේ ‘‘ආණ්ඩුව ඒවාට යටවුවහොත් ඒ මඟින් තම යුධ ප‍්‍රයත්නය අඩාල වන බවයි. මානව අයිතිවාසිකම් හා මානුෂවාදී කරුණු රණවිරුවන් අධෛර්යමත් කරන සහ එල්ටීටීඊ යට සේවය කරන පියවරක් ලෙස ද ආණ්ඩුව හඳුන්වයි. ”ත‍්‍රස්තවාදය පරාජය කිරීමේ” යුද්ධයේ දී මානව අයිතිවාසිකම්වලට වැඩි ප‍්‍රමුඛත්වයක් දිය යුතු නැත යන තර්කය මත ආණ්ඩුව තම ස්ථාවරය සාධාරණය කර ඇත. ’ (උයන්ගොඩ, 2008:15)

මේ ආකාරයට දශක තුනකට ආසන්න කාලයක් පුරා ලංකාවේ සමාජ දේශපාලනික ආර්ථික මෙන්ම සංස්කෘතික ප‍්‍රපංචයන්ට බරපතල හානි සිදු කළ ත‍්‍රස්තවාදය 2009.05.19 වන දින යුධමය වශයෙන් පරාජය කළේය. එය මුළු ආණ්ඩුව පමණක් නොව රාජ්‍යම ලැබූ ජයග‍්‍රහණයකි.

මේවාද බලන්න

සංස්කරණය

ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය

සංස්කරණය
  • උයන්ගොඩ, ජයදේව 2008, ලංකාවේ දේශපාලන වෙනස්වීම් 2007-2008. කොළඹ:සමාජ විද්‍යාඥයින්ගේ සංගමය
  • ගුරැගේ, ලයනල් 2004, ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතිකත්ව ගැටළුව සහ විසදුම්ත කොළඹ:විකල්ප ප්‍රතිලත්ති කේන්ද්‍රය.
  • නාරායන්, එම්.ආර්. 1996. ලංකා කොටි. කොළඹ:‍ලේක්හවුස් පොත්හල.
  • මුණසිංහ, සරත් 2000. යුධබිමේ මෙහෙවර. කර්තෘ ප්‍රකාශනයකි.
  • හෙට්ටිආරච්චි, ශිරානි 2003. "ශ්‍රී ලංකාවේ ජනවාර්ගික ගැටුම සහ සාම ප්‍රයත්න" ගැටුම් නිරාකරණය. වරකාපොළ:ආරිය ප්‍රකාශන.
  • Russell, Jone 1982. Commune Politic under the Donaugh more Constitution 1931-1947. Dehiwala: Tissa Prakashakoyo Ltd.
  • Silva, C.R. 1979. The Impact of Nationalism on Education
  • Wilson, A. Jayarathnam 1994. S.T.V. Chalvanayakan and the crisis of Sri Lankan Tamil Nationalism 1947-1972- London United Kindom by Hurst & Co.

මූලාශ්‍ර

සංස්කරණය
  1. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; mod-defeat නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  2. ^ a b International Institute for Strategic Studies, Armed Conflicts Database.
  3. ^ Opposition leader rebutts [sic] Sri Lankan government claims.
  4. ^ "Humanitarian Operation – Factual Analysis, July 2006 – May 2009" (PDF). Ministry of Defence (Sri Lanka). 1 August 2011.
  5. ^ "Psychological Management of Combat Stress—A Study Based on Sri Lankan Combatants" (PDF). 13 December 2006 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 20 April 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  6. ^ "Sri Lanka Assessment 2007". Satp.org. සම්ප්‍රවේශය 17 May 2009.
  7. ^ "Sri Lankan army deaths revealed". BBC News. 22 May 2009. සම්ප්‍රවේශය 9 April 2010.
  8. ^ "Sri Lanka Database – Casualties of Terrorist violence in Sri Lanka". Satp.org. සම්ප්‍රවේශය 30 May 2009.
  9. ^ Eelam War IV: Imminent End.
  10. ^ Tamils mark 25-years of Tiger sacrifice Tamilnet .
  11. ^ 4073 LTTE cadres killed in ongoing battle.
  12. ^ "Sri Lankan experience proves nothing is impossible". The Sunday Observer. 5 June 2011. සම්ප්‍රවේශය 5 June 2011.
  13. ^ Nakkawita, Wijitha (3 June 2009). "LTTE killing spree". Daily News. සම්ප්‍රවේශය 29 April 2012.
  14. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; ABC200509 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  15. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; voas නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  16. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; tonline1 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  17. ^ Taming the Tamil Tigers, FBI.
  18. ^ [1] සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2008-09-08 at the Wayback Machine,Sri Lanka Terrorist Groups.
  19. ^ [2] සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2017-04-25 at the Wayback Machine, ශ්‍රිලංකාවේ ත්‍රරස්තවාදයට අදාළ ලිපි
  20. ^ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 1, Introduction (2003)
  21. ^ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 1, Chapter 1: Why didn't he hit back?
  22. ^ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 2, Chapter 3: The Final Solution (2004)
  23. ^ Thottam, Jyoti (2009-05-19). "Prabhakaran: The Life and Death of a Tiger". Time. ISSN 0040-781X. 28 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2020-05-18.
  24. ^ Kearney, Robert N. (March 1, 1986). "Tension and Conflict in Sri Lanka". Current History. 85 (509): 109–112. doi:10.1525/curh.1986.85.509.109. ProQuest 1309776036. 1 February 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 11 August 2021.
  25. ^ "UN, aid agencies appeal for civilian protection in Sri Lanka as over 100,000 flee". UN News. 12 March 2007.
  26. ^ "Defiant Tigers cling to last bastion". 16 July 2007. 25 January 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 March 2021 – via BBC News.
  27. ^ "Sri Lanka says 147 dead in recent fighting". Reuters. 15 October 2007. 24 June 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 March 2021.
  28. ^ Mahr, Krista (28 November 2013). "Sri Lanka to Start Tally of Civil-War Dead". Time. 25 December 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 December 2015.
  29. ^ "Sri Lanka PM will protect military on UN rights action". Canadian Broadcasting Corporation. 27 May 2011. 28 February 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 5 February 2021.
  30. ^ "Report of the Secretary-General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka" (PDF). United Nations. 31 March 2011. 24 October 2020 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 5 February 2021.
  31. ^ "Sri Lanka to refuse entry to UN investigators". www.telegraph.co.uk. 19 August 2014. 27 April 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 March 2021.
  32. ^ "Sri Lanka rejects growing calls for UN war crimes investigation". www.telegraph.co.uk. 30 January 2014. 25 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 31 March 2021.
  33. ^ "ITJP Press release" (PDF). 26 February 2021 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 May 2023.
  34. ^ International Crimes Evidence Project (ICEP) Sri Lanka, Island of impunity?
  35. ^ "War on the Displaced". Human Rights Watch (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2009-02-19. 11 April 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 April 2024.
  36. ^ "The Sri Lankan Civil War and Its History, Revisited in 2020". Harvard International Review (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2020-08-31. 28 June 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-07.
  37. ^ "The Sri Lankan Conflict". Council on Foreign Relations (ඉංග්‍රීසි බසින්). 27 March 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-07.
  38. ^ "Report of the Secretary-General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka" (PDF). United Nations. November 2012. p. 28. 12 July 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 12 May 2021.
  39. ^ James, Paul (2015). "Despite the Terrors of Typologies: The Importance of Understanding Categories of Difference and Identity". Interventions: International Journal of Postcolonial Studies. 17 (2): 174–195. doi:10.1080/1369801X.2014.993332. 17 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 April 2015.
  40. ^ a b Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs (1 August 2013). "Sri Lanka: Civil War along Ethnoreligious Lines" (PDF). Georgetown University.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  41. ^ a b Keethaponcalan, S. I. (2002).
  42. ^ "Welcome to UTHRJ". 18 July 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 April 2024.
  43. ^ Mendis, G. C., The causes of communal conflict in Ceylon (1943) http://dlib.pdn.ac.lk/handle/123456789/1109
  44. ^ T. Sabaratnam. "Sri Lankan Tamil Struggle – Chapter 18: The First Sinhalese–Tamil Rift". Ilankai Tamil Sangam. 12 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 January 2012.
  45. ^ "Welcome to UTHR, Sri Lanka". 16 July 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 October 2014.
  46. ^ "Ethnic Conflict of Sri Lanka: Time Line – From Independence to 1999". International Centre for Ethnic Studies. 12 December 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 October 2009.
  47. ^ . 1987. pp. 173–188. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
  48. ^ Keethaponcalan, S. I. (2002).
  49. ^ McConnell, Deirdre (7 April 2009). "Background to brutality". Red Pepper. 7 August 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 October 2009.
  50. ^ Raychaudhuri, Sumana (6 February 2009). "Will Sri Lanka Drive the Tigers to Extinction?". The Nation. 14 April 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 October 2009.
  51. ^ "Staff profile: Jonathan Spencer". University of Edinburgh. 8 August 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 August 2011.
  52. ^ . 2004 https://books.google.com/books?id=7QEjPVyd9YMC&pg=PA535. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
  53. ^ McConnell, Deirdre (7 April 2009). "Background to brutality". Red Pepper. 7 August 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 October 2009.
  54. ^ R.L. Pereira (October 1983). "Sri Lanka's pogrom". New Internationalist. 8 January 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  55. ^ "Sri Lanka: Tamils squeezed out of higher education". 12 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 October 2014.
  56. ^ {{cite book}}: Empty citation (help)
  57. ^ McConnell, Deirdre (7 April 2009). "Background to brutality". Red Pepper. 7 August 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 11 October 2009.
  58. ^ R.L. Pereira (October 1983). "Sri Lanka's pogrom". New Internationalist. 8 January 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  59. ^ "Vaddukkodei resolution". 31 July 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 January 2012.
  60. ^ Rohan Gunaratna (December 1998). "International and Regional Implications of the Sri Lankan Tamil Insurgency". 30 September 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 July 2011.
  61. ^ Rohan Gunaratna (December 1998). "International and Regional Implications of the Sri Lankan Tamil Insurgency". 30 September 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 July 2011.

බාහිර සබැඳි

සංස්කරණය
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=ශ්‍රී_ලංකාවේ_බෙදුම්වාදී_ත්‍රස්තවාදය&oldid=730577" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි