ලංකාවේ රාජාණ්ඩුව (1948-1972)
1948 සිට 1972 දක්වා, ලංකාවේ ඩොමීනියන් ස්වාධීන ව්‍යවස්ථාපිත රාජාණ්ඩුවක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වූ අතර එහිදී පරම්පරාගත රාජාණ්ඩුවක් රටේ ස්වෛරී සහ රාජ්‍ය නායකයා විය. රටේ රාජාණ්ඩුව වෙනම සහ නීත්‍යානුකූලව වෙනස් වීමත් සමඟ ලංකාව අනෙකුත් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය රාජ්‍යයන් සමඟ ස්වෛරීත්වය බෙදා ගත්තේය. රජතුමාගේ ව්‍යවස්ථාපිත සහ චාරිත්‍රානුකූල රාජකාරි බොහෝ දුරට පවරනු ලැබුවේ ඔවුන්ගේ නියෝජිතයා වන ලංකාවේ ආණ්ඩුකාරවරයාට ය .
| ලංකාවහි රාජාණ්ඩුව | |
|---|---|
.svg) | |
_(cropped)_(3-to-4_aspect_ratio).jpg) | |
| ශෛලිය | His Majesty (1948–1952) Her Majesty (1952–1972) |
| පළමු රජ | ජෝර්ජ් VI |
| අවසන් රජ | එලිසබෙත් II |
| ස්ථාපනය | 1948 පෙබරවාරි 4 |
| අහෝසි කිරීම | 1972 මැයි 22 |
1947 ලංකා නිදහස් පනත මගින් ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය කිරීට යටත් විජිතය ලංකා ඩොමීනියන් ලෙස හැඳින්වෙන ස්වාධීන ස්වෛරී රාජ්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කරන ලදී. 1948 දී නිදහස ලැබීමෙන් පසු, හයවන ජෝර්ජ් රජු ලංකාවේ රජ බවට පත් වූ අතර 1952 දී ඔහු මිය යන තුරුම රජකම් කළේය. ඔහුගෙන් පසුව ඔහුගේ වැඩිමහල් දියණිය II එලිසබෙත් රැජින පත් විය. 1953 දී, දෙවන එලිසබෙත්ට රටේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් ලංකාවේ රැජින යන නිල නාමය පිරිනමන ලද අතර, මෙම ධාරිතාවයෙන්, ඇය 1954 අප්‍රේල් මාසයේදී දිවයිනට පැමිණියාය. කිරීටය මූලික වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වූයේ අඛණ්ඩ සහ ස්ථාවර පාලනයක් සහතික කරන්නෙකු ලෙස සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීමට එරෙහිව පක්ෂග්‍රාහී ආරක්ෂාවක් ලෙසය.
1972 මැයි 22 දින, ලංකාව එහි නම ශ්‍රී ලංකාව ලෙස වෙනස් කර පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය තුළ ජනරජයක් බවට පත් වූ අතර එමඟින් දිවයිනේ වසර 2,500 ක් පැරණි රාජාණ්ඩු ක්‍රමය අවසන් විය.
ඉතිහාසය
සංස්කරණය
බ්‍රිතාන්‍ය නැගෙනහිර ඉන්දියා සමාගම විසින් ලංකාව යටත් කර ගැනීම ප්‍රංශ විප්ලවයේ (1792-1801) යුද්ධ සමයේදී සිදු විය. 1802 දී, ලංකාව ඔටුන්න හිමි යටත් විජිතයක් බවට පත් කරන ලද අතර, ප්‍රංශය සමඟ ඇති කරගත් Amiens ගිවිසුම මගින්, නාවික ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය සතු බව තහවුරු විය. වික්‍රම රාජසිංහ රජු සමඟ සබඳතා නරක අතට හැරෙමින් තිබූ ප්‍රාදේශීය උඩරට ප්‍රධානීන්ගේ සහාය ඇතිව 1815 දී රාජධානිය අත්පත් කර ගැනීමට ඉංග්‍රීසීන් සමත් විය. උඩරට සම්මුතිය අත්සන් කිරීමත් සමඟම, බ්‍රිතාන්‍යයන් උඩරටට ඔවුන්ගේ වරප්‍රසාද සහ අයිතිවාසිකම් මෙන්ම චාරිත්‍රානුකූල නීති, ආයතන සහ ආගම සුරැකීම සහතික කළහ. 1833 දී මුළු දිවයිනටම ඒකීය පරිපාලන හා අධිකරණ ක්‍රමයක් අනුගමනය කිරීමට පියවර ගන්නා ලදී. ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ අත්තනෝමතික බලතල අඩු කරන ලද අතර රජයේ කර්තව්‍යයේ හවුල් වීමට විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක සභා පිහිටුවන ලදී.[1]
1934 දී, 1815 දී බ්‍රිතාන්‍යයට ගෙන යන ලද මහනුවර රජවරුන්ගේ ඔටුන්න සහ සිංහාසනය , ග්ලූස්ටර්හි ආදිපාදවරයා වූ හෙන්රි කුමරු විසින් රාජකීය සංචාරයකදී ආපසු ලංකාවට ගෙන එන ලදී. ඩොනමෝර් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ලංකා රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව පිහිටුවා 1931 දී ලංකාවේ ජනතාවට වැඩිහිටි සර්වජන ඡන්ද බලය සහිත මහ මැතිවරණයක් සක්‍රීය කිරීමත් සමඟ රාජාණ්ඩුව මාරු කිරීම සංකේතවත් කළේ ස්වයං පාලන උපාධියක් ප්‍රදානය කිරීමයි.[2][3]
1944 දී බ්‍රිතාන්‍ය රජය විසින් සෝල්බරි සාමිවරයාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කොමිසමක් පත් කළේ ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා වන යෝජනා පරීක්ෂා කිරීම සහ සාකච්ඡා කිරීම සඳහා ලංකාවට පැමිණීම සඳහා ය. කොමිසම ඊළඟ වසරේ සිය වාර්තාව නිකුත් කළේය. 1946 මැයි මාසයේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් බකිංහැම් මාලිගයේ අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලදී. කවුන්සිලයේ ලංකා නිදහස් නියෝගය 1947 දෙසැම්බර් මාසයේදී අනුගමනය කරන ලදී. නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ඊළඟ වසරේ පෙබරවාරි 4 වැනිදා සිට බලාත්මක විය. එම දිනය ලංකා නිදහස් දිනය ලෙස සමරනු ලැබූ අතර එය දිවයින පුරා විවිධ ආගමික සංවිධාන විසින් පවත්වනු ලබන විශේෂ සේවාවන් සමඟින් සනිටුහන් විය.[4][5] පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ රැඳී සිටීමට සිලෝන් ගත් තීරණයට දේශීය පුවත්පත් සහාය ලබා දුන්නේය. එක් පත්‍රිකාවක මෙසේ සඳහන් විය:[6]
පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ සෙසු රටවල් සමඟ ලංකාව ප්‍රීති වේ ... ලංකාව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පරමාදර්ශවලට පක්ෂපාතීත්වයෙන් බැඳී නිදහස් ජාතීන්ගේ පවුල තුළ රැඳී සිටීමට තෝරා ගන්නා තාක් කල් සහ ව්‍යවස්ථාපිත රාජාණ්ඩුව එම පරමාදර්ශයන්ට අනුකූලව පවතින තාක් කල් බ්‍රිතාන්‍යයේ රජු ලංකාවේ රජුය.
1948 පෙබරවාරි 4 වන දින, අවසන් යටත් විජිත ආණ්ඩුකාරවරයා වූ ශ්‍රීමත් හෙන්රි මොන්ක්-මේසන් මුවර්, කොළඹ, රැජින මන්දිරයේ පැවති උත්සවශ්‍රීයෙන්, නමුත් කෙටි උත්සවයකදී , ලංකාවේ පළමු ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය.[8][9] 1947 අගෝස්තු මාසයේ පැවති පළමු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී මහජන ඡන්දයෙන් ඡන්දය ලබා දුන් අගමැති දොන් ස්ටීවන් සේනානායක මහතාට බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් නිදහසේ උපකරණ නිල වශයෙන් භාර දෙන ලදී.[10]
බ්‍රිතාන්‍ය පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ පූර්ණ වගකීම් සහිත සාමාජිකයෙකු ලෙස ලංකාව දැන් නිදහස ලබා ඇති අතර ඩොමීනියන් තත්ත්වය ලබා ගැනීමත් සමඟ එම තත්ත්වයට අදාළ සියලු අයිතිවාසිකම් සහ වරප්‍රසාද භුක්ති විඳීමේ දී ඔබ අද හමුවනු ඇත.[11]
සැමරුම් උත්සවයේ උච්චතම අවස්ථාව වූයේ 1948 පෙබරවාරි 10 වන දින ග්ලූස්ටර්හි ආදිපාදවරයා වූ හෙන්රි කුමරු විසින් නිදහස් ශාලාවේදී පාර්ලිමේන්තුව විවෘත කිරීමයි. වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදාය අනුව යමින් අගමැති ඩී.එස්.සේනානායක මහතා විසින් හයවන ජෝර්ජ් රජු වෙනුවෙන් දේශනය පැවැත්වූ ආදිපාදවරයාට භාර දුන්නේය.[12] සිංහාසනයේ සිට දේශනය පැවැත්වීමෙන් පසු, ආදිපාදවරයා නැඟිට, ඔහුගේ හිස වසාගෙන, ලංකාවාසීන්ට රජුගෙන් පණිවිඩයක් කියවා, ඔහු මෙසේ පැවසීය:[13][14]
මෙම නිදහස් ජන රජයට පූර්ණ සහ පොහොසත් දායකත්වයක් ලබා දීමට ලංකාවේ මගේ ජනතාව සූදානම් බව මම දනිමි, ඒ සඳහා ඔබ ඔබේ නව වගකීම් හොඳින් ඉටු කරන බව මට විශ්වාසයි. මෙම උතුම් දිනයේදී මගේ සුභ පැතුම් ඔබට පිරිනමන අතර ලංකාව සාමය සහ සමෘද්ධිය පූර්ණ ලෙස භුක්ති විඳිනු ඇතැයි මම ප්‍රාර්ථනා කරමි. දෙවියන් වහන්සේ ඔබ සැමට ආශීර්වාද කර ඉදිරි වසර තුළ ඔබේ රටට මඟ පෙන්වනු ඇත.
ව්‍යවස්ථානුකූල භූමිකාව
සංස්කරණයYour country's past is long and famous, but from what I have seen I am convinced that the future holds even more for Ceylon and for her people. Provided that you remain united and industrious you have nothing to fear and you may always rest assured that I, as your Queen, will watch your growing prosperity with the deepest pride and affection.[15]
1947 දෙසැම්බර් 10 වැනි දින එක්සත් රාජධානියේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරන ලද 1947 ලංකා නිදහස් පනත නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. 1948 පෙබරවාරි 4 වන දින, ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය කිරීට යටත් විජිතයක සිට බ්‍රිතාන්‍ය පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන් තුළ ස්වාධීන රටක් බවට නිල වශයෙන් සංක්‍රමණය විය.[16] ලංකා නිදහස් පනත යටතේ, 1948 පෙබරවාරි 4 න් පසු සම්මත කරන ලද බ්‍රිතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවේ කිසිදු පනතක් ලංකා නීතියේ කොටසක් ලෙස ලංකාවට ව්‍යාප්ත වූයේ නැත, "එම පනතේ ලංකාව ඉල්ලා ඇති බව සහ එය බලාත්මක කිරීමට කැමැත්ත පළ කර ඇති බව" ප්‍රකාශිතව ප්‍රකාශ කළේ නම් මිස.[17][18]
ලංකා ඩොමීනියන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව 1947 ලංකා නිදහස් පනතේ සහ 1946 සහ 1947 කවුන්සිලයේ නියෝග, 1947 ලංකා (ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ස්වාධීනත්වය) ඕඩර්ස්-ඉන්-කවුන්සිලය ලෙස හැඳින්වේ. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලංකාද්වීපයට පූර්ණ පරමාධිපත්‍යයක් ලබාදී ඇත. ලංකා රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව 1942 දී ඩොමීනියන් තත්ත්වය ඉල්ලා සිටි අතර, ඒ අනුව එම තත්ත්වය සඳහා නඩුව ඩී.එස්. සේනානායක විසින් 1945 අගෝස්තු සහ 1947 පෙබරවාරි මාසවලදී ඉදිරිපත් කරන[19] නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ, ලංකාව අනෙකුත් පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය රාජ්‍යයන් සමඟ තම රාජාණ්ඩුව බෙදාගත් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන්ගේ ආධිපත්‍යයන්ගෙන් එකකි. ලංකාව සම්බන්ධයෙන්, රජතුමා කටයුතු කළේ ලංකා ඇමතිවරුන්ගේ උපදෙස් මත පමණි.[20]
ලංකාවේ රාජාණ්ඩුව නියෝජනය කළේ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු විසිනි. 1947 සිලෝන් (ආණ්ඩුකාර ජනරාල් කාර්යාලය) ලිපි පේටන්ට් බලපත්‍රය යටතේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් කාර්යාලය නිර්මාණය කරන ලද අතර, ඔහු අගමැතිගේ නිර්දේශය මත රජතුමා විසින් පත් කරන ලදී. ආණ්ඩුකාරවරයාගේ නිල කාලය නියම කර නොතිබූ අතර, රාජාණ්ඩුව සතුටු වන කාලය තුළ නිලය දැරීය. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බහුතරයේ අණ දෙන අගමැතිවරයා සතුටු කරන තාක් කල් අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයෙකු තනතුරේ රැඳී සිටින බව මෙයින් යෝජනා විය.[21][22] ආණ්ඩුකාර ජනරාල්වරයා රාජාණ්ඩුවේ නියෝජිතයා ලෙස ක්‍රියා කළ බැවින්, පරමාධිපත්‍යයේ නියෝජිතයෙකුගේ සියලු ගෞරවය ඔහුට හිමි විය.[21]
විධායකය
සංස්කරණයදිවයිනේ සියලුම විධායක බලය රාජාණ්ඩුව වෙත පැවරී ඇති අතර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට සහ ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන වෙනත් ඕනෑම නීතියකට අනුකූලව ආණ්ඩුකාරවරයාට එය ක්‍රියාත්මක කළ හැකිය.[23][24] එබැවින්, ලංකාවේ, නාමික විධායකයින් දෙදෙනෙකු සිටි අතර, රජතුමා සහ ආණ්ඩුකාරවරයා, දෙවැන්නාට වඩා ප්‍රමුඛත්වය ගනී. රජතුමා ලංකාවට පැමිණියේ නම් ඔහුට හෝ ඇයට අවශ්‍ය ක්‍රියා හෝ රාජකාරි පෞද්ගලිකව ඉටු කළ හැකිය. එමනිසා, ආණ්ඩුකාරවරයාට සෑම විටම ස්වාධීන පුද්ගලයෙකු ලෙස ක්‍රියා කිරීමට නොහැකි විය, මන්ද ඔහුගේ අභිමතය ඕනෑම වේලාවක රජතුමාගේ නියෝගයකින් ඉක්මවා යා හැකිය.[23][24]
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් සැලකිය යුතු බලයක් ලංකාවේ ආණ්ඩුකාරවරයා අතට පත් කරන ලද අතර කාර්යභාරය නාමික එකකට වඩා වැඩි විය.[25] අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයාගේ ප්‍රධාන රාජකාරියක් වූයේ අගමැතිවරයකු පත් කිරීම වන අතර, ඉන්පසුව ආණ්ඩුකාරවරයාට රජයේ මෙහෙයුම්වල සියලු අංශ සම්බන්ධයෙන් විධායක බලතල ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳව උපදෙස් දුන්නේය. සාමාන්‍යයෙන්, අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා අගමැති ලෙස පත් කරනු ලබන්නේ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ විශාලතම තනි කණ්ඩායමේ නායකයාය.[26] අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයාගේ කාර්යයන් බහුතරයක් ක්‍රියාත්මක වූයේ අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මතය. පාර්ලිමේන්තුව කැඳවීම සහ කල් තැබීම, රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ සහ අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයන් පත්කිරීම, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් පත්කිරීම, ස්ථිර ලේකම්වරුන්, විගණකාධිපති, නීතිපති, මැතිවරණ කොමසාරිස් යන කාර්යයන් මෙම කාර්යයන්ට ඇතුළත් විය., පාර්ලිමේන්තු ලේකම්වරුන්, සහ ලංකා කැබිනට් මණ්ඩලයේ ලේකම් සහ ඇමතිවරුන්.[25][26]
සියලුම මැති ඇමතිවරුන්, පාර්ලිමේන්තු ලේකම්වරුන් සහ රාජ්‍ය නිලධාරීන් රාජාණ්ඩුවේ කැමැත්ත මත නිලතල දැරූහ.[27] යම් අවස්ථාවක දී, අග්‍රාමාත්‍යවරයා විසින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස ඉල්ලා සිටින විට, අමාත්‍යවරයකු හෝ පාර්ලිමේන්තු ලේකම්වරයකු ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ඉල්ලා අස්වීම ප්‍රතික්ෂේප කළේ නම්, එම නිලධාරියා ධුරයෙන් ඉවත් කරන ලෙස අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයාට උපදෙස් දිය හැකිය.[28]
විදේශ කටයුතු
සංස්කරණයආණ්ඩුක්රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ රාජාණ්ඩුවට පමණක් ඉටු කළ හැකි ඇතැම් කාර්යයන් තිබූ අතර ඒවා කිසිඳු ආකාරයකින් ආණ්ඩුකාරවරයාට පවරා නොතිබුණි.[29] මෙම කාර්යයන් අතර ගිවිසුම් සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් ඇති කර ගැනීම, රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නියෝජිතයින් පත් කිරීම, කොන්සල්වරුන්ට නිෂ්කාශන නිකුත් කිරීම සහ යුද්ධ ප්‍රකාශ කිරීම ඇතුළත් විය.[29][30][31] මෙම කාරණා වලදී, රජතුමා ලංකාවේ ස්වෛරී ලෙස ඔහුගේ හෝ ඇයගේ හැකියාවෙන් සහ ලංකා රජයේ උපදෙස් මත ක්‍රියා කළේය.[29]
මීට අමතරව, විදේශ ගමන් බලපත්‍ර නිකුත් කිරීම රාජකීය වරප්‍රසාදය යටතට පත් වූ අතර, ඒ අනුව, සියලුම ලංකා ගමන් බලපත්‍ර නිකුත් කරනු ලැබුවේ රජතුමාගේ නමින්.[32][33]
පාර්ලිමේන්තුව
සංස්කරණය
ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් රාජාණ්ඩුව සහ සභා දෙකකින් සමන්විත පාර්ලිමේන්තුවක් සඳහා විධිවිධාන සලසා ඇත: සෙනෙට් සභාව සහ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය.[34] මේ අනුව රාජාණ්ඩුව ලංකා ව්‍යවස්ථාදායකයේ කොටසක් වූ අතර සාමාන්‍යයෙන් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් නියෝජනය කරනු ලැබීය.[35] සෙනෙට් සභාව සෙනෙට් සභිකයින් තිස් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වූ අතර ඉන් පහළොස් දෙනෙකු ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් පත් කරන ලද අතර සෙනෙට් සභිකයින් පහළොස් දෙනෙකු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය විසින් තෝරා පත් කර ගන්නා ලදී. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සාමාජිකයින් 101 දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් 95 දෙනෙකු තේරී පත් වූ අතර, මහ මැතිවරණයකින් පසු, රටෙහි කිසියම් වැදගත් අවශ්‍යතාවයක් ප්‍රමාණවත් ලෙස නියෝජනය නොවන බව ඔහුට හැඟුණු විට, ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් හය දෙනෙකු පත් කරන ලදී.[34] කෙසේ වෙතත්, සෙනෙට් සභාව 1971 ඔක්තෝම්බර් 2 දින සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායකගේ රජය විසින් හඳුන්වා දෙන ලද 1971 අංක 36 දරන ලංකා (ව්‍යවස්ථාව සහ ස්වාධීන) සංශෝධන පනත මගින් අහෝසි කරන ලදී.[36][37]
රජවරුන්ගේ ලැයිස්තුව
සංස්කරණය| No. | පෝට්රේට් | රෙජිනල් නම
(උපත-මරණය) |
පාලනය | සම්පූර්ණ නම | සහකාරිය | රාජකීය නිවස | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ආරම්භය | අවසානය | ||||||
| 1 | 
|
ජෝර්ජ් VI
(1895–1952) |
1948 පෙබරවාරි 4 | 1952 පෙබරවාරි 6 | ඇල්බට් ෆෙඩ්රික් ආතර් ජෝර්ජ් | එලිසබෙත් ඇන්ජෙලා බවුස් | වින්ඩ්සර් |
| ආණ්ඩුකාර ජනරාල්: ශ්‍රීමත් හෙන්රි මොන්ක්-මේසන් මුවර් ; හර්වෝල්ඩ් රැම්ස්බොතම්, 1 වන විස්කවුන්ට් සෝල්බරි
අගමැතිවරුන්: ඩී.එස්.සේනානායක | |||||||
| 2 | 
|
එලිසබෙත් II
(1926-2022) |
1952 පෙබරවාරි 6 | 1972 මැයි 22 | එලිසබෙත් ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රා මේරි | පිලිප් මවුන්ට්බැටන් | වින්ඩ්සර් |
| ආණ්ඩුකාර ජනරාල්: හර්වල්ඩ් රැම්ස්බොතම්, 1 වන විස්කවුන්ට් සෝල්බරි ; සර් ඔලිවර් අර්නස්ට් ගුණතිලක ; විලියම් ගොපල්ලව
අගමැතිවරුන්: ඩී.එස්.සේනානායක, ඩඩ්ලි සේනානායක, ජෝන් කොතලාවල, එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක, විජයානන්ද දහනායක, සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක | |||||||
මේකත් බලන්න
සංස්කරණයමූලාශ්ර
සංස්කරණය- ^ "History of Sri Lanka". Britannica. https://www.britannica.com/place/Sri-Lanka/History. ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 29 March 2024.
- ^ "1934: When our last King's regalia came home". The Sunday Times. 27 July 2014.
- ^ "CEYLON CELEBRATES RETURN OF THRONE; Pageantry Marks Presentation by Duke of Gloucester at Kandy, the Capital". The New York Times. 24 September 1934.
- ^ Inlow, E. Burke (1949), "The Constitution of Ceylon", Far Eastern Survey (Institute of Pacific Relations) 18 (7): pp. 81–82, , https://www.jstor.org/stable/3021811
- ^ Danielle Wiles (17 February 2023). "Push and Pull: The Ceylon Independence Act". UK Parliament.
- ^ Nayani Samarasinghe Melegoda (2000), The Policies of Three Prime Ministers of Ceylon from 1948-1956, Wijesooriya Grantha Kendraya, p. 101,
- ^ Nayani Samarasinghe Melegoda (2000), The Policies of Three Prime Ministers of Ceylon from 1948-1956: With Special Reference to Relations with Great Britain, Wijesooriya Grantha Kendraya, p. 13, , https://books.google.com/books?id=1WVuAAAAMAAJ
- ^ Nira Wickramasinghe (2015), Sri Lanka in the Modern Age: A History, Oxford University Press, p. 158,
- ^ "On This Day: Sir Henry Moore sworn in as Governor General of Ceylon". The Times & The Sunday Times. 5 February 2009. සම්ප්‍රවේශය 11 April 2024.
- ^ "When February 4 dawned 71 years ago". The Sunday Times. 3 February 2019.
- ^ Simon Gregory Perera (1948), A History of Ceylon for Schools: The British period, 1795-1948, Associated Newspapers of Ceylon, p. 177, https://books.google.com/books?id=5bT1icSvZ8AC
- ^ "First Parliament of Independent Sri Lanka is inaugurated". The Sunday Times. 8 February 2009.
- ^ "Reminiscing February 1948 with rare archival records". Daily News. 4 February 2020.
- ^ Souvenir and Guide to the Colombo Exhibition, February 16th to March 16th 1952, Ceylon Government Press, 1952, p. 11, https://books.google.com/books?id=OFA8AQAAIAAJ
- ^ Commonwealth Survey: Volume 1, Central Office of Information, 1954, p. 59, https://books.google.com/books?id=av9gAAAAIAAJ
- ^ Danielle Wiles (17 February 2023). "Push and Pull: The Ceylon Independence Act". UK Parliament.
- ^ Inlow, E. Burke (1949), "The Constitution of Ceylon", Far Eastern Survey (Institute of Pacific Relations) 18 (7): pp. 81–82, , https://www.jstor.org/stable/3021811
- ^ "Ceylon Independence Act 1947". legislation.gov.uk. සම්ප්‍රවේශය 2 April 2024.
- ^ Sir Ivor Jennings (1951), The Constitution of Ceylon, Oxford University Press, p. 15, https://books.google.com/books?id=6usDAAAAMAAJ
- ^ Sir Ivor Jennings (2014), Constitution-Maker: Selected Writings of Sir Ivor Jennings, Cambridge University Press, p. 31,
- ^ a b Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ George VI (19 December 1947), The Ceylon (Office of Governor-General) Letters Patent, 1947, dated December 19, 1947, passed under the Great Seal of the Realm, constituting the Office of Governor-General and Commander-in-Chief of the Island of Ceylon and its Dependencies
- ^ a b Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ a b Tyagi, A. R.; Bhardwaj, Kanwal Kishore (1969), The Working of Parliamentary Democracy in Ceylon, Sultan Chand, p. 53, https://books.google.com/books?id=v1gFAAAAMAAJ
- ^ a b Inlow, E. Burke (1949), "The Constitution of Ceylon", Far Eastern Survey (Institute of Pacific Relations) 18 (7): pp. 81–82, , https://www.jstor.org/stable/3021811
- ^ a b Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ Tyagi, A. R.; Bhardwaj, Kanwal Kishore (1969), The Working of Parliamentary Democracy in Ceylon, Sultan Chand, p. 53, https://books.google.com/books?id=v1gFAAAAMAAJ
- ^ Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ a b c Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ A. Jeyaratnam Wilson (1979), Politics in Sri Lanka, 1947-1979, Palgrave Macmillan UK, p. 174,
- ^ "The Remarks of the Newly Appointed Ambassador of Ceylon Merenna Francis de Silva Jayaratne Upon the Occasion of the Presentation of His Letter of Credence", United States Department of State, 8 April 1963, https://books.google.com/books?id=ytNIAQAAIAAJ, "Mr. President: I have the honour to present the Letter of Credence by which Her Majesty, Elizabeth II, Queen of Ceylon, accredits me as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary to your government and also the Letter of Recall of my predecessor, His Excellency Mr. William Gopallawa."
- ^ Cuthbert Joseph (1969), Nationality and Diplomatic Protection: The Commonwealth of Nations, A. W. Sijthoff, p. 170, https://books.google.com/books?id=OfYsAAAAMAAJ, "The "monarchical" States of Australia, Canada, New Zealand, Malta, Jamaica, Trinidad and Tobago, Ceylon and the United Kingdom, in issuing their respective passports through the appropriate governmental organ, all do so "in the name of" Her Majesty the Queen. The wording employed by Australia and Ceylon should be noted since they correspond to the distinct Royal Style and Title adopted by these States. This practice confirms with normal usage of issuance in the name of the Head of State."
- ^ 1959 Dominion of Ceylon diplomatic passport
- ^ a b Inlow, E. Burke (1949), "The Constitution of Ceylon", Far Eastern Survey (Institute of Pacific Relations) 18 (7): pp. 81–82, , https://www.jstor.org/stable/3021811
- ^ Wilson, A. Jeyaratnam (1968), "The Role of the Governor-General in Ceylon", Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 2 (3): pp. 193–220, , https://www.jstor.org/stable/311593
- ^ Nihal Jayawickrama (17 October 2021). "The Abolition Of The Senate". Colombo Telegraph.
- ^ "Ceylon Government Moves To Abolish Nation's Senate". The New York Times. 12 October 1970.