පෘතුගාලය
පෘතුගාලය (පෘතුගීසි: පුර්තුගාල් ; මිරන්ඩීස්: Pertual), නිල වශයෙන් පෘතුගීසි ජනරජය (පෘතුගීසි: රෙපුබ්ලීකා පොර්තුගීසා; මිරන්ඩීස්: República Pertuesa), යනු ඒකීය අර්ධ-ජනාධිපතිමය ජනරජයකි. එය පිහිටා ඇත්තේ, නිරිත දිග යුරෝපයේ, අයිබීරියානු අර්ධද්වීපයෙහි වන අතර, බටහිර දිශාවෙන් සහ දකුණු දිශාවෙන් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්ද, උතුරු සහ නැගෙනහිර දිශාවලින් ස්පාඤ්ඤයෙන්ද මායිම් වී ඇති එය, ප්‍රධාන-භූමි ප්‍රදේශ යුරෝපයෙහි ඉතාමත් බටහිර දිශාවෙන් පිහිටි රට වෙයි. පෘතුගීසි සමූහාණ්ඩුවේ අතීත කාලයේ සිට අඛණ්ඩ ජනපදිකයන් වූයේ ගලේසි, ලුසිමෑනියන් සෙල්ටිසි,සයිනෙටිස්,ෆිනිෂියන්ස්,තාතජිනියන්, රෝමන්ස්, ජර්මානු යන ජන වර්ගයන්ය. මෙම ප්‍රදේශය රෝමානු අධිරාජ්‍යට සම්බන්ධ වූ අතර රෝමානු පදිංචිකරුවන් පෘතුග්‍රීසි සංස්කෘතියට අනුව හැඩ ගැසුණි. අටවන ශතවර්ෂයේදී මුස්ලිම් මුවර් විසින්ක්‍රිස්තියානි ජර්මන් රාජධානිය පිහිටුවන ලදි.1143 සහ 1249 එහි මායිම් පෘතුග්‍රීසින් යටතේ විය. 15 වන 16 වන ශත වර්ෂය තුළ වරාය ගවේෂණයන් තුළින් ගෝලීය රාජ්‍යයක් නිර්මාණය වු අතර එහි අප්‍රිකානු, ආසියානු දකුණු හා ඇමරිකානු ජාතීන් ඇතුලත් විය. 1755 පමණ සිදුවු භූමි කම්පාවෙන් හා ස්පාඤ්ඤ සහ ප්‍රංශ ආක්‍රමණයන්ගෙන් අනතුරුව එහි විශාලතම ප්‍රදේශයවන බ්‍රසීලය අහිමි විය. මේ නිසා දේශපාලන ස්ථාවර භාවය හා ආර්ථික වර්ධනය අඩාල විය.පෘතුගාලය සංවර්ධිත රටකි. ලෝකයේ ඉහළම ජීවන මට්ටම ඇති රටවල් අතුරින් පෘතුගාලයට හිමිවන්නේ 19 වන ස්ථානයයි. එය ලොව 14 වන නිදහස් රට හා 13 වන ගෝලීයකරණය වූ රට වෙයි. පෘතුගාලය ලැටින් සංගමයයේ ආරම්භක සාමාජිකයකු වන්නේය. එය සාමාජිකත්වය දරන්නේ යු‍රෝපානු සංගමය, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමය, ලිබරෝ ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය සහ නේටෝ යුරෝපීය සංගමය යන ඒවාගේය.
Portuguese Republic República Portuguesa (පෘතුගීසි) | |
|---|---|
 Flag
 Coat of arms
| |
| ජාතික ගීය: "A Portuguesa" | |
National seal
| |
.svg)  Location of පෘතුගාලය (dark green) – in Europe (green & dark grey) | |
| අගනුවර සහ විශාලතම නගරය | ලිස්බන් 38°46′N 9°9′W / 38.767°N 9.150°W |
| Official language and national language | Portuguese |
| Recognized regional language | Mirandese[note 1] |
| ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් |
|
| ආගම (2011) |
|
| ජාති නාම(ය) | Portuguese |
| රජය | Unitary semi-presidential constitutional republic[4] |
• ජනාධිපති | Marcelo Rebelo de Sousa |
• අගමැති | António Costa |
| Eduardo Ferro Rodrigues | |
| ව්‍යවස්ථාදායකය | Assembly of the Republic |
| Establishment | |
| 868 | |
| 1095 | |
| 24 June 1128 | |
• Kingdom | 25 July 1139 |
| 1 December 1640 | |
| 23 September 1822 | |
• Republic | 5 October 1910 |
| 25 April 1974 | |
| 25 April 1976[note 3] | |
| 1 January 1986 | |
| වර්ග ප්‍රමාණය | |
• සම්පූර්ණ | 92,212 km2 (35,603 sq mi)[5] (109th) |
• ජලය (%) | 1.2 (as of 2015)[6] |
| ජනගහණය | |
• 2019 ඇස්තමේන්තුව | 10,295,909[7] (89th) |
• 2011 ජන සංගණනය | 10,562,178[8] |
• ජන ඝණත්වය | 114.5[9]/km2 (296.6/sq mi) |
| දදේනි (ක්‍රශසා) | 2020 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ▼ $339.9 billion[10] |
• ඒක පුද්ගල | ▼ $33,131[10] |
| දදේනි (නාමික) | 2020 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | ▼ $221.7 billion[10] |
• ඒක පුද්ගල | ▼ $21,608[10] |
| ගිනි (2018) |  31.9[11]මධ්‍යම |
| මාසද (2019) |  0.864[12]ඉතා ඉහළ · 38th |
| ව්‍යවහාර මුදල | යුරෝ (€) (EUR) |
| වේලා කලාපය | UTC (WET) UTC−1 (Atlantic/Azores) |
• ගිම්හාන (DST) | UTC+1 (WEST) UTC (Atlantic/Azores) |
| Note: Mainland Portugal and Madeira use WET/WEST, the Azores are 1 hour behind. | |
| දින ආකෘති | dd/mm/yyyy (CE) |
| රිය ධාවන මං තීරුව | දකුණ |
| ඇමතුම් කේතය | +351 |
| ISO 3166 code | PT |
| අන්තර්ජාල TLD | .pt |
| |
ආශ්‍රිත
සංස්කරණයසටහන්
සංස්කරණය- ^ Mirandese, spoken in some villages of the municipality of Miranda do Douro, was officially recognized in 1999 (Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro),[1] awarding it an official right-of-use.[2] Portuguese Sign Language is also recognized.
- ^ By country of citizenship
- ^ Portuguese Constitution adopted in 1976 with several subsequent minor revisions, between 1982 and 2005.
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ a b "Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (Official recognition of linguistic rights of the Mirandese community)". Centro de Linguística da Universidade de Lisboa (UdL). 18 March 2002 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2 December 2015.
- ^ a b The Euromosaic study, Mirandese in Portugal, europa.eu – European Commission website. Retrieved January 2007. Link updated December 2015
- ^ "Foreign population with regular residence as a % of the resident population: total and by sex (2018)". Statistics Portugal, Foreigners and Borders Service and Ministry of Internal Administration. සම්ප්‍රවේශය 18 July 2019.
- ^ Constitution of Portugal, Preamble:
- ^ (පෘතුගීසි බසින්)"Superfície Que municípios têm maior e menor área?". Pordata. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2020.
- ^ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). සම්ප්‍රවේශය 2020-10-11.
- ^ "Portugal registou uma taxa de crescimento efetivo positiva (0,19%), o que não acontecia desde 2009 - 2019". Ine.pt. සම්ප්‍රවේශය 15 June 2020.
- ^ "Archived copy". Statistics Portugal - Web Portal. 2012-11-27. 27 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2020-07-11.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ "PORDATA - Population density, according to Census".
- ^ a b c d "Report for Selected Countries and Subjects – Portugal". International Monetary Fund. 2021. සම්ප්‍රවේශය 5 February 2021.
- ^ "Gini coefficient". Portugal: PORDATA. සම්ප්‍රවේශය 8 June 2019.
- ^ "Human Development Report 2020" (PDF) (ඉංග්‍රීසි බසින්). United Nations Development Programme. December 15, 2020. සම්ප්‍රවේශය December 15, 2020.