ශ්‍රී ලාංකික ජනාධිපතිවරණය, 2022
2022 ශ්‍රී ලාංකික ජනපතිවරණය යනු ශ්‍රී ලංකාවේ 9 වැනි ජනාධිපතිවරණය සහ රට තුළ මෙතෙක් පැවැති 2 වැනි වක්‍ර ජනාධිපතිවරණයයි. මෙම ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වුණේ 2022 ජූලි 20 වැනිදා හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජුලි 14 වැනිදා ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසුවය.ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපති ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් එතෙක් වැඩබලන ජනාධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ රනිල් වික්‍රමසිංහ රහස් ඡන්දයකින් ඔහුගේ පූර්වගාමියාගේ ඉතිරි ධුර කාලය සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා තෝරා පත්කර ගන්නා ලදි.[1][2] පසුදින ජනාධිපතිවරණයට පෙර ජූලි 19 වැනි දින පාර්ලිමේන්තුවේදී අපේක්ෂකයන් නම් කරන ලදී.[3][4]
 | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
| ප්‍රකාශිත ඡන්ද ප්‍රතිශතය | 99.11% | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.png)
රනිල් වික්‍රමසිංහ ඡන්ද 134කින් ජයග්‍රහණය කර ශ්‍රී ලංකාවේ නවවැනි ජනාධිපතිවරයා (අටවන විධායක ජනාධිපතිවරයා) ලෙස තේරී පත් වූණා.[5]දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ පැවැත්වුණු ජනාධිපතිවරණය ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ ජනාධිපතිවරයකු තෝරා පත් කර ගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ ඡන්ද විමසීමක් සිදු වූ අවස්ථාවයි.[a][6]
ක්‍රියාවලිය
සංස්කරණය1981 ජනාධිපතිවරණ (විශේෂ විධිවිධාන) පනතට අනුව,"ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 40 වැනි වගන්තිය මගින් සපයා ඇති පරිදි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 38 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ (1) ඡේදය ප්‍රකාරව ජනාධිපති ධූරය පුරප්පාඩු වූ විට, පාර්ලිමේන්තුව විසින් එහි මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් කෙනෙකු ජනාධිපතිවරයා ලෙස තෝරා පත් කර ගත යුතුය. ජනාධිපති ධූරයට තේරී පත් වීමටත්, ධූරයෙන් ඉවත් වන ජනාධිපතිවරයාගේ ධූර කාලය නොඉක්මවන කාල සීමාවක් සඳහා නිලතල දැරීමටත් සුදුසුකම් ලබයි."[7][8] එබැවින්, ජූලි 14 වන දින ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසු, 2024 නොවැම්බර් මාසයේදී අවසන් වීමට නියමිතව තිබූ රාජපක්ෂගේ ඉතිරි ධූර කාලය සඳහා ආදේශකයෙකු තෝරා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට භාර දුන් විය.[9] මෙම ක්‍රියාවලිය මෙහෙයවනු ලැබුවේ පාර්ලිමේන්තු මහලේකම්වරයා විසිනි. පාර්ලිමේන්තු කථානායක මහින්ද යාපා අබේවර්ධනටද ජනාධිපතිවරණයේදී ඡන්දයක් තිබුණි.[8] ඡන්දය පැවැත්වුණේ රහස් ඡන්දයක් මගිනි.[10]
නාමයෝජනා
සංස්කරණයජූලි 19 වන දින, පාර්ලිමේන්තුව ජනාධිපති ධූරය සඳහා නාමයෝජනා කැඳවන ලදී.[11]ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පොදුජන සන්ධානය නායක දිනේෂ් ගුණවර්ධන රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා නම් කළ අතර අමාත්‍ය මනූෂ නානායක්කාර එය ස්ථිර කළේය.පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී විජිත හේරත් අනුර කුමාර දිසානායක නම් කරන ලදී, එය ස්ථිර කළේ හරිනි අමරසූරිය විසිනි. විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස විසින් ඩලස් අලහප්පෙරුමගේ නම නම් කරන ලද අතර එය ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ සභාපති ජී.එල්. පීරිස්.විසින් ඒ යෝජනාව ස්ථිර කරුණා.[12] පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් ධම්මික දසනායක මහතා විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ දී ජනාධිපති අපේක්ෂකයින්ගේ නම් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.[13]
ඡන්ද දීම
සංස්කරණයරහස් ඡන්දයකින් ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත් කර ගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුව ජූලි 20 දින පෙරවරු 10:00ට (ශ්‍රී.ලං.ස.වේ.) රැස් විය. සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුටම හිමිවන්නේ එක් ඡන්දයක් පමණක් වන අතර අපේක්ෂකයින් කිහිප දෙනෙකු සිටින විට මනාප ලකුණු කිරීමේ විකල්පයක් සහිතව අපේක්ෂකයාගේ නමට ඉදිරියෙන් ඇති කොටුවේ "1" අංකයෙන් ඡන්දය සලකුණු කළ යුතුය.[8]ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු, එක් එක් අපේක්ෂකයා සඳහා වාර්තා වූ ඡන්ද සංඛ්යාව ගණනය කරනු ලැබේ. ප්‍රකාශිත වලංගු ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් අඩකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් අපේක්ෂකයෙකුට ලැබුණහොත්, පාර්ලිමේන්තු මහලේකම්වරයා, අපේක්ෂකයා ජනාධිපති ධුරයට තේරී පත් වූ බව වහාම ප්‍රකාශ කරයි.ප්‍රකාශිත වලංගු ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් අඩකට වඩා වැඩි අපේක්ෂකයෙකු නොලැබුනේ නම්, අඩුම ඡන්ද සංඛ්යාව ඇති අපේක්ෂකයා තරඟයෙන් ඉවත් කරනු ලැබේ.තරඟයෙන් ඉවත් කරන ලද අපේක්ෂකයාට පළමු මනාපය ලෙස ඡන්දය දුන් සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුටම ඔවුන්ගේ දෙවන මනාපය තිබේ නම්, ඔවුන් අදාළ අපේක්ෂකයාට එකතු කරනු ලැබේ.කිසිදු අපේක්ෂකයෙකු වලංගු ඡන්දවලින් අඩකට වඩා ලබාගෙන නොමැති වුවද, එක් එක් ගණනය කිරීම්වලදී අඩුම ඡන්ද සංඛ්යාව ලබාගත් අපේක්ෂකයා තරඟයෙන් ඉවත් කර, ඉතිරි අපේක්ෂකයින්ට දෙවන, තෙවන, ආදියෙන් පසුවද ඡන්ද එකතු කරනු ලැබේ. එසේ කිරීමෙන්, කිසිදු අපේක්ෂකයෙකු වලංගු ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් අඩක් ලබාගෙන නොමැති නම්, ඉහත පරිදි ගණන් කිරීම අවසානයේ වැඩි ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ලබාගත් අපේක්ෂකයා ජනාධිපති ධූරයට තේරී පත් වූ බව මැතිවරණ නිලධාරියා විසින් ප්‍රකාශ කරනු ලැබේ. එසේම, අපේක්ෂකයින් දෙදෙනෙකු හෝ වැඩි ගණනක් අතර ඡන්ද සමාන වන විට, තේරීම් භාර නිලධාරියාගේ තනි අභිමතය පරිදි දිනුම් ඇදීමක් සිදු කෙරේ.[14]
ජනාධිපතිවරණ කාලසටහන
සංස්කරණය1981 ජනාධිපතිවරණ (විශේෂ විධිවිධාන) පනතට අනුව,"ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 40 වැනි වගන්තිය මගින් සපයා ඇති පරිදි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 38 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ (1) ඡේදය ප්‍රකාරව ජනාධිපති ධූරය පුරප්පාඩු වූ විට, පාර්ලිමේන්තුව විසින් එහි මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් කෙනෙකු ජනාධිපතිවරයා ලෙස තෝරා පත් කර ගත යුතුය. ජනාධිපති ධූරයට තේරී පත් වීමටත්, ධූරයෙන් ඉවත් වන ජනාධිපතිවරයාගේ ධූර කාලය නොඉක්මවන කාල සීමාවක් සඳහා නිලතල දැරීමටත් සුදුසුකම් ලබයි."[7]ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුප්‍රාප්තිකයෙකු දින 30ක් ඇතුළත තෝරා පත් කර ගැනීම අවශ්‍ය වේ.[1]
| දවස | සිදුවීම |
|---|---|
| 14 ජූලි 2022, බ්‍රහස්පතින්දා | ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා විසින් එවන ලද ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය කථානායකවරයා වෙත ලැබී තිබේ. |
| 15 ජූලි 2022, සිකුරාදා | ගෝඨාභය රාසපක්ෂගේ ඉල්ලා අස්වීම කථානායකවරයා විසින් තහවුරු කරනු ලැබුවා. |
| දින හතක් ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුව හරහා නව ජනාධිපතිවරයකු තෝරා පත් කර ගන්නා බව කථානායකවරයා නිවේදනය කළේය. | |
| 16 ජූලි 2022, සෙනසුරාදා | පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් ධම්මික දසනායක මහතා විසින් ජනාධිපති ධුරය පුරප්පාඩු වූ බව නිල වශයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී ප්‍රකාශ කළේය. |
| 17 ජූලි 2022, ඉරිදා | |
| 18 ජූලි 2022, සඳුදා | වැඩබලන ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා විසින් මුළු රටටම හදිසි නීති තත්ත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. |
| 19 ජූලි 2022, අඟහරුවාදා | ජනාධිපති ධුරය සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේදී නාමයෝජනා කැදවනු ලැබුවා. |
| 20 ජූලි 2022, බදාදා | පාර්ලිමේන්තුව රහස් ඡන්දයෙන් නව ජනාධිපතිවරයෙකු තෝරා පත් කර ගන්නා ලදී. |
| 21 ජූලි 2022, බ්‍රහස්පතින්දා | තේරීපත්වූ ජනාධිපතිවරයා රනිල් වික්‍රමසිංහ ශ්‍රී ලංකාවේ නව රාජ්‍ය නායකයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. |
අපේක්ෂකයින්
සංස්කරණයප්රකාශිත
සංස්කරණය| අපේක්ෂකයා | දේශපාලන තනතුර සහ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්කය | ඉදිරිපත් කර දිනය | නම යෝජකයා/ නම ස්ථිර කරේ |
සටහන් | මූලාශ්‍ර | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 ඩලස් අලහප්පෙරුම (63) ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ |
තනතුරක් දරන්නේ නැත ජනමාධ්‍ය අමාත්‍ය (2021–2022) මාතර |
15 ජූලි 2022 | සජිත් ප්‍රේමදාස ජී.එල්. පීරිස් |
සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා සිය අපේක්ෂකත්වය ඉල්ලා අස්කර ගනිමින් අලහප්පෙරුම මහතාට සහය පළ කළේය.[15] ශ්‍රී.ල.නි.ප., දෙ.ප්‍ර.ස., දෙ.ජා.ස., ස.ලං.මු.කොං., ශ්‍රී.ලං,මු,කොං. සහ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණින් කොටසක් අලහප්පෙරුම මහතාට ඡන්දය දීමට තීරණය කර ඇත. | [16][17][18][19][20] | |
 රනිල් වික්‍රමසිංහ (73) එක්සත් ජාතික පක්ෂය |
වැඩබලන ජනාධිපති (15 ජූලි 2022–වර්තමානය) අග්‍රාමාත්‍ය (12 මැයි 2022-වර්තමානය) එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ නායකයා (1994 සිට) ජාතික ලැයිස්තුව |
16 ජූලි 2022 | දිනේෂ් ගුණවර්ධන මනූෂ නානායක්කාර |
නායක දිනේෂ් ගුණවර්ධන, ප්‍රධාන ලේකම් සාගර කාරියවසම් සහ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ තරුණ අංශය ඇතුළු ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ කොටසක් වික්‍රමසිංහට තම සහයෝගය ප්‍රකාශ කළහ.[21][22][23] | [21] | |
අනුර කුමාර දිසානායක (53) ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ |
තනතුරක් දරන්නේ නැත ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායක (2014 සිට) කොළඹ |
16 ජූලි 2022 | විජිත හේරත් හරිනි අමරසූරිය |
[24][25] | ||
ඉල්ලා අස්කරගෙන
සංස්කරණය| අපේක්ෂකයා | දේශපාලන තනතුර සහ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්කය | ඉදිරිපත් කර දිනය | ඉල්ලා අස්කර දිනය | සටහන් | මූලාශ්‍ර | |
|---|---|---|---|---|---|---|
.png) සජිත් ප්‍රේමදාස (55) සමගි ජන බලවේගය |
විපක්ෂ නායක (2020–වර්තමානය) සමගි ජන බලවේගයේ නායක(2020 සිට) කොළඹ |
15 ජූලි 2022 | 19 ජූලි 2022 | අලහප්පෙරුමට සහය දුන්නා | [26][15] | |
ප්‍රතිඵල
සංස්කරණය| අපේක්ෂක | පක්ෂය | ඡන්ද | % | |
|---|---|---|---|---|
| රනිල් වික්‍රමසිංහ | එක්සත් ජාතික පක්ෂය | 134 | 61.19% | |
| ඩලස් අලහප්පෙරුම | ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ | 82 | 37.44% | |
| අනුර කුමාර දිසානායක | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | 3 | 1.37% | |
ආශ්‍රිත ලිපි
සංස්කරණයසටහන්
සංස්කරණය- ^ 1993 දී රණසිංහ ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයාගේ ඝාතනයෙන් පසු ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග (එවකට අගමැති) ප්‍රේමදාසගේ ඉතිරි ධූර කාලය සඳහා ඡන්දයකින් තොරව ඒකමතිකව තේරී පත් වූ විට 1993 දී ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් ජනාධිපතිවරයකු තෝරා ගැනීමේ එක් අත්දැකීමක් තිබුණි. මෙවර නම් කළ අපේක්ෂකයන් තිදෙනකු සිටි නිසා ඡන්ද විමසීමක් පැවැත්විණි.[6]
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ a b Mihindukulasuriya, Regina; Krishnankutty, Pia (12 July 2022). "Who will succeed Gotabaya when he resigns? Game of Thrones begins to pick next Lanka President". ThePrint. 15 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 July 2022.
- ^ "Sri Lanka: Gotabaya Rajapaksa resigns after fleeing Sri Lanka". BBC News. 15 July 2022. 14 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 July 2022.
- ^ Ondaatjie, Anusha; Sirimanne, Asantha (12 July 2022). "Sri Lanka Latest: Parliament to Elect New President July 20". Bloomberg News. 11 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 July 2022.
- ^ "Nominations presented to elect Sri Lanka's new President". Ada Derana. 19 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ Stepansky, Joseph (20 July 2022). "Sri Lanka live news: Ranil Wickremesinghe elected president". Al Jazeera. 20 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 July 2022.
- ^ a b "Sri Lanka gets new President: Ranil Wickremesinghe". News First. 20 July 2022. 20 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 July 2022.
- ^ a b "Presidential Elections (Special Provisions) Act". LawNet. Parliament of Sri Lanka. 1981. 21 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 July 2022.
- ^ a b c Zulfick Farzan (16 July 2022). "Vacant Presidency? Parliament procedure for election of President". News First. 15 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 15 July 2022.
- ^ "Sri Lanka kicks off process to choose new president". Al Jazeera. 16 July 2022. 16 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2022.
- ^ "Sri Lanka Acting President Ranil Wickremesinghe declares Emergency". The Hindu. 18 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "RW, AKD, Dullas to contest for presidency tomorrow". Daily Mirror. 19 April 2022. 20 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "Sri Lanka's crucial presidential vote becomes two-horse race". Economy Next. 19 April 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "Ranil, Anura Kumara and Dullas nominated for President". Colombo Gazette. 19 April 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "New President : How the votes will be counted ?". NewsWire. 19 April 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ a b "Sajith withdraws candidacy; SJB to support Dullas for Presidency". Ada Derana. 19 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "SLFP decided to back Dullas for President". News First. 19 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "Here Are The Main Contenders to Be Sri Lanka's Next President". Bloomberg News. 15 July 2022. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2022.
- ^ "TPA, ACMC, SLMC to back Dullas – Latest News | Daily Mirror". www.dailymirror.lk (English බසින්). 20 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ^ "Dullas Alahapperuma to contest for presidency". www.adaderana.lk (ඉංග්‍රීසි බසින්). 18 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "SLPP in favor of Dullas for President, Sajith for PM". News First. 19 July 2022. 20 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 July 2022.
- ^ a b "SLPP to support Ranil in parliamentary vote for president". Ada Derana. 15 July 2022. 15 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2022.
- ^ "Sri Lanka presidency a close contest after frontrunner pulls out". Al Jazeera. 19 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "SLPP youth wing announces support for Ranil". 19 July 2022. 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
- ^ "AKD to contest for presidency from NPP – Latest News | Daily Mirror". www.dailymirror.lk (English බසින්). 19 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 July 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ^ "Sri Lanka: NPP leader Anura Kumara Dissanayake to contest for Presidency". ANI News. 21 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2022.
- ^ "Sri Lanka: Opposition leader ready to run for presidency". BBC News. 12 July 2022. 12 July 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 July 2022.