දකුණු පළාත, ශ්‍රී ලංකාව
දකුණු පළාත (ඉංග්‍රීසි: Southern Province, දෙමළ: தென் மாகாணம் Theṉ Mākāṇam) of Sri Lanka යනු ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් නවයෙන් එකකි, එය රටේ පළමු මට්ටමේ පරිපාලන අංශය වේ. පළාත් 19 වන සියවසේ සිට පැවතුනද, 1987 දී ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන සංශෝධනය මගින් පළාත් සභා පිහිටුවන තෙක් කිසිදු නීතිමය තත්වයක් නොතිබුණි.[3][4] එය ප්‍රදේශය අනුව 7 වන විශාලතම පළාත වන අතර මිලියන 2.5 ක ජනතාවකට නිවහන වේ, එය 3 වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත පළාතයි. මෙම පළාත උතුරින් සබරගමුව පළාත සහ ඌව පළාත, ඊසාන දෙසින් නැගෙනහිර පළාත, වයඹ දෙසින් බස්නාහිර පළාත සහ දකුණින්, බටහිරින් සහ නැගෙනහිරින් ඉන්දියානු සාගරය මායිම් වේ. පළාතේ අගනුවර ගාල්ල වේ. දකුණු පළාත යනු ගාල්ල, මාතර සහ හම්බන්තොට යන දිස්ත්‍රික්ක වලින් සමන්විත භූගෝලීය ප්‍රදේශයකි. මෙම කලාපයේ අති බහුතරයකගේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ගොවිතැන සහ ධීවර කර්මාන්තයයි. රජයේ පාසල් අධ්‍යාපනය ප්‍රධාන වශයෙන් හසුරුවනු ලබන්නේ දකුණු පළාත් අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුව විසිනි.
| දකුණු පළාත Southern Province தென் மாகாணம் | |
|---|---|
| ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් | |
.PNG) ධජය | |
 ශ්‍රී ලංකාව තුල පිහිටීම | |
| ඛණ්ඩාංක: 6°10′N 80°45′E / 6.167°N 80.750°Eඛණ්ඩාංක: 6°10′N 80°45′E / 6.167°N 80.750°E | |
| රට | ශ්‍රී ලංකාව |
| ආරම්භය | 1833 |
| ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව | 14 නොවැම්බබර්1987 |
| අගනගරය | ගාල්ල |
| විශාලතම නගරය | ගාල්ල |
| ආණ්ඩුව / පරිපාලනය | |
| • ආණ්ඩුකාරයා | Bandula Harischandra |
| • මහ ඇමති | නොමැත |
| සරිය | |
| • මුළු | 5,544 කිමී2 (2,141 සතරැස් සැත) |
| භුමිප්‍රමාණ අනුස්ථිතිය | 7වන (මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8.46%) |
| ජනගහණය(2011 සංගණනය) | |
| • මුළු | 2,464,732[1] |
| • අනුස්ථිතිය | 3වන (මුළු ජනගහනයෙන් 12.18% ) |
| Gross Regional Product (2010)[2] | |
| • Total | Rs 492 billion |
| • Rank | 3rd (10.2% of total) |
| වේලා කලාප | ශ්‍රී ලංකාව (UTC+05:30) |
| ISO 3166 කේතය | LK-3 |
| වාහන ලියාපදිංචිය | SP |
| නිල භාෂා | සිංහල, දමිළ |
| වෙබ් අඩවිය | sp.gov.lk |
පරිපාලන කොට්ටාස
සංස්කරණයදකුණු පළාත දිස්ත්‍රික්ක 3 කට සහ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස 47 කට බෙදා ඇත.
| දිස්ත්‍රික්ක | ප්‍රධාන නගරය | විශාලත්වය | ජනගහණය |
|---|---|---|---|
| ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය | ගාල්ල | 1,652 km2 (638 sq mi) | 1,075,000 |
| හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කය | හම්බන්තොට | 2,609 km2 (1,007 sq mi) | 596,617 |
| මාතර දිස්ත්‍රික්කය | මාතර | 1,283 km2 (495 sq mi) | 831,000 |
Divisional Secretariats
සංස්කරණයශ්රී ලංකාවේ දිස්ත්‍රික්ක, ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස ලෙස හඳුන්වන පරිපාලන උප ඒකක වලට බෙදා ඇත. මේවා මුලින් වැඩවසම් ප්‍රාන්ත, කෝරළේ සහ රට මත පදනම් විය. ඒවා කලින් 'ප්‍රාදේශීය ආදායම් නිලධාරී' ගෙන් පසුව 'D.R.O. කොට්ඨාශ' ලෙස හැඳින්විණි. පසුව D.R.O.s 'සහකාර රජයේ නියෝජිතයින්' බවට පත් වූ අතර එම කොට්ඨාශ 'A.G.A. කොට්ඨාශ' ලෙස හැඳින්විණි. වර්තමානයේ, කොට්ඨාශ 'ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරයෙකු' විසින් පරිපාලනය කරනු ලබන අතර, 'D.S. කොට්ඨාශ' ලෙස හැඳින්වේ.
දකුණු පළාතේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල 47ක් ඇති අතර, ඉන් 19ක් ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ, 12ක් හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයේ සහ 16ක් මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇත.
ප්‍රධාන නගර
සංස්කරණය| ජනගහනය අනුව දකුණු පළාතේ නගර 2012[5] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| අංකය | නම | දිස්ත්‍රික්කය | ජනගහණය | ||||||
| 1 | ගාල්ල | ගාල්ල | 86,333 | ||||||
| 2 | මාතර | මාතර | 74,193 | ||||||
| 3 | හික්කඩුව | ගාල්ල | 27,075 | ||||||
| 4 | හම්බන්තොට | හම්බන්තොට | 23,236 | ||||||
| 5 | වැලිගම | මාතර | 22,377 | ||||||
| 6 | අම්බලන්ගොඩ | ගාල්ල | 19,990 | ||||||
| 7 | තංගල්ල | හම්බන්තොට | 8,473 | ||||||
වැදගත් ස්ථාන
සංස්කරණය
යාල සහ උඩවළව ජාතික වනෝද්‍යාන, කතරගම පූජා නගරය, තිස්සමහාරාමය, කිරින්ද සහ ගාල්ල වැනි පෞරාණික නගර මෙම ප්‍රදේශයට අයත් වැදගත් ස්ථාන ලෙස දැක්විය හැක. පොදු ජනතාව පිළිබඳව කවි ලියූ දික්වැල්ලේ විසූ අන්දරේ සහ මාතර දිස්ත්‍රික්කයට අයත් දෙනිපිටියේ විසූ ගජමන් නෝනා පෘථුගීසි පාලන සමයේ සිටි සුප්‍රසිද්ධ කවීන් දෙදෙනෙකි.
2004 වර්ෂයේදී ඇතිවූ සුනාමි උවදුරින් මෙම ප්‍රදේශය දැඩි ලෙස හානියට පත් විය.
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ "Population by Province, 2012" (PDF). Department of Census & Statistics. 2012. සම්ප්‍රවේශය 1 දෙසැම්බර් 2014.
- ^ :.News Line : North, East record highest GDP growth rate සංරක්ෂණය කළ පිටපත 20 ජූනි 2012 at the Wayback Machine
- ^ "Provinces of Sri Lanka". Statoids.
- ^ "Provincial Councils". Government of Sri Lanka. 7 ජූලි 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ "Population by ethnicity and district according to Divisional Secretary's Division" (pdf). Department of Census & Statistics. 2012. සම්ප්‍රවේශය 1 දෙසැම්බර් 2014.