කෙසෙල් නාමාවලිය - ශ්‍රී ලංකා

ප්‍රභේද නාමය	විස්තරය
අංගවීර	දුර්ලභ කෙසෙල් ප්‍රභේදයකි. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 2-3) රතු පැහැතිය‍. පත්‍ර කඳ කොළ පැහැතිය‍. ව්‍යාජ කඳ මීටර් 2-3 උස් වන අතර පත්‍ර කඳ මීටර් 0.2-1 උස්ව වැඩේ. කඳ විශාල ලෙස මහත් නොවේ. පත්‍ර නටුවේ දම් පාට දාරයක් ඇත. පත්‍ර නටුව පිටතට වක් වී නොමැත. පත්‍රයේ මැද නාරටිය රතු පැහැතිය‍. මෙම කෙසෙල් ප්‍රභේදය කැන හටගන්නේ කෙසෙල් මුවකින් නොවේ. මෙම කෙසෙල් කැනක ඇවරි 1 -3 ක්, කැනක ගෙඩි 1 -35 ක් පමණ ලබාගත හැකිය. මෙම කෙසෙල් ගෙඩිවක් සාමාන්‍යයෙන් සෙ.මී. 38 - 45 පමණ දිග වන අතර පරිධිය සෙ.මී. 15 - 20 පමණ වේ. මෙම කෙසෙල් ප්‍රභේදයේ වඳ වී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටියි.
අළු කෙසෙල්
අළු මුන්දන්
ආනමාලු	ප්‍රභේදය තරමක් දුර්ලභය. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 4-7) කොළ පැහැතිය‍. පත්‍ර නටුව පිටතට වක් වී ඇත. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 9 -10 ක් ලබාගත හැකිය. මෙම කෙසෙල් ප්‍රභේදය ඉදුණු විට ගෙඩි කොළ පැහැතිය‍, කහ පැහැයට නොහැරේ.
ඇට මුරු
ඇටි කෙහෙල්	දුර්ලභ කෙසෙල් ප්‍රභේදයකි. ව්‍යාජ කඳ කොළ පැහැති ව්‍යාජ ක‌‌ඳේ(මීටර් 3-3.2) රතු පාටට හුරු දම් පාට පැල්ලම් ඇත. ව්‍යාජ කඳ උස් වන අතර පත්‍ර කඳ මීටර් 0.3-1 උස්ව වැඩේ. කෙසෙල් මුහය රතුපාටට හුරු දම් පාටය. කෙසෙල් ‌ගෙඩියේ බීජ ඇත. මෙම කෙසෙල් ප්‍රභේදයේ ඉහළ ඖෂධීය වටිනාකමක් පවතී.
ඇම්බන්	ව්‍යාජ කඳ කොළ පැහැතිය‍.එහි රතු පාටට හුරු දම් පාට පැල්ලම් ඇත. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 9 -10 ක් ලබාගත හැකිය. ගෙඩියක් සෙ.මී. 16 - 18 පමණ දිග වන අතර පරිධිය සෙ.මී. 1.4 - 1.6 පමණ වේ. කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 15-18 ක් පමණ වේ.
ඇඹුල් කෙසෙල්	ව්‍යාජ කඳ රතු පැහැතිය‍. ව්‍යාජ කඳ මීටර් 3-6 උස් වන අතර කෙසෙල් කැනක ඇවරි 7 -13 ක් ලබාගත හැකි ය. කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 18-25 ක් පමණ වේ. පැනමා රෝගය සඳහා ප‍්‍රතිරෝධීතාවය ඇත.
කණ්ඩුල	චතුර්ගුණ දෙමුහුම් ප්‍රභේදයකි. මෙය පළතුරක් හා එළවළු වශයෙන් භාවිතා කළ හැකි ද්විකාර්ය ප්‍රභේදයකි. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 2.5-3) කළු පාටට හුරු තද දම් පාටින් යුක්තය. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 7-10 ක් ලබාගත හැකිය. කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 25-30 ක් පමණ වේ. නියඟය,සුළඟ,කෙසෙල් ඉරි වෛරස් රෝගයට මරොත්තු දේ. නිසරු හා ආන්තික ඉඩම් වලද හොඳින් වගා කළ හැකිය. 2002 වසරේදී නිර්දේශ කරන ලදී. සියලු කෘෂි දේශගුණික කලාප සඳහා සුදුසුයි.
කන්නන් නොරු	දැඩි අව් රශ්මියට ප්‍රිය නොකරන අතර රත් කෙසෙල් ගෙඩි මෙන්ම වේ. අමු කෙසෙල් කැන තද කොළ පැහැය ගන්නා අතර ඉදුණු පසු එහි පැහැය කහ පැහැයෙන් යුක්තය.
කළු පූවාළු
කිනල/දිය මුන්දන්
කිරි සුවඳැල්
ගෝන ඇඹුල්
නේත්‍රම්පලම්
පූවාළු	වතුපාළු ලෙසද හඳුන්වයි. දුර්ලභ කෙසෙල් ප්‍රභේදයකි. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 3-4.5) කොළ පැහැතිය‍. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 9 -10 ක් ලබාගත හැකිය. කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 15-18 ක් පමණ වේ.
පේර කෙහෙල්
බිම් කෙසෙල්	සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී නැව් කෙසෙල් වශයෙන්ද මෙම ප්‍රභේදය හැදින්වේ. ඩ්වෝෆ් කැවෙන්ඩි‍ෂ් වර්ගය ලෙසද දැක්වෙන්නේ මෙම ප්‍රභේදයයි. ව්‍යාජ කඳ කළු පාටට හුරු තද දුඹුරු පාටය. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 10-12 ක් ලබාගත හැකිය. කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 20 ක් පමණ වේ. වද පීමේදී වෛරසයට අධික ලෙස පාත්‍ර වේ.
මර්ත මාළු
මැටි කිතල	දුර්ලභ කෙසෙල් ප්‍රභේදයකි. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 3-4.5) කොළ පැහැතිය‍.එහි රතු පාටට හුරු දම් පාට පැල්ලම් ඇත. *කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 14 ක් පමණ වේ. පිසීම සඳහා පමණක් යොදා ගනී.
මුරු මුන්දන්
මුව තුනි කෙහෙල්
රට හොඹුරවලු
රතඹලා
රත් ආනමාලු
රත් ‌කෙසෙල්	මෙම ප්‍රභේදය දැඩි අව් රශ්මියට ප්‍රිය නොකරන අතර කෙසෙල් කඳ හා පිති තරමක් රත් පැහැයට හුරුය. අමු කෙසෙල් කැන රතු, කොළ හා කළු පැහැය ගන්නා අතර ඉදුණු පසු එහි පැහැය තරමක් දිලිසෙන රතු පැහැයෙන් යුක්තය.
රන්කෙසෙල්/රතඹලා
රබර් කෙහෙල්	මෙය වතුපාලු කෙසෙල් හෝ සීනි කෙසෙල් ලෙස හඳුන්වනවා. වගාවට ඉතා පහසු, ලෙඩ රෝග වැළඳීමේ ප්‍රවණතාවය ඉතා අඩු කෙසෙල් වර්ගයක් ලෙසින් මෙය වගාකරුවන් අතර ජනප්‍රියයි.
වල් සුවඳැල්
සීනි කෙසෙල්	ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 2-4) දීප්තිමත් කොළ පැහැතිය‍. විශාල පැල ප්‍රමාණයක් හට ගනී. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 9 -10 ක් ලබාගත හැකි අතර කැනක බර කි.ග්‍රෑම් 15-20 ක් පමණ වේ.
සුවඳැල්	දුර්ලභ කෙසෙල් ප්‍රභේදයකි. වඳ වී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටියි. ව්‍යාජ කඳ(මීටර් 2.5-3) රතු පැහැතිය‍. අඩු පැල ප්‍රමාණයක් හට ගනී. කෙසෙල් කැනක ඇවරි 9 -10 ක් ලබාගත හැක. කැනක බර කිලෝග්‍රෑම් 14 ක් පමණ වේ. තෙත් කලාපයේ සාර්ඵකව වගා කළහැකිය. මෙම කෙසෙල් ප්‍රභේදය පැනමා රෝගය සඳහා ප‍්‍රතිරෝධීතාවය පෙන්වයි.