එස්ටෝනියාව

(එස්ටෝනියා වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)

එස්ටෝනියාව (අසන්නi/ɛˈstoʊniə/;[11][12] එස්ටෝනියානු: [Eesti] error: {{lang}}: text has italic markup (help) [ˈeːsti])නිල වශයෙන් හඳුන්වනු ලබන්නේ එස්ටෝනියා සමූහාණ්ඩුව (එස්ටෝනියානු: [Eesti Vabariik] error: {{lang}}: text has italic markup (help))නමිනි. මෙය උතුරු යුරෝපයේ බෝල්ටික් කලාපයේ පිහිටි රටකි[13]. එහි දේශසීමා වන්නේඋතුරින් ෆින්ලන්ත මුහුදු බොක්ක (Gulf of Finland)ත්, බටහිරින් බෝල්ටික් මුහුදත්, දකුණින් ලැට්වියාවත්, නැගෙනහිරින් පීපස් විල (Lake Peipus) සහ රුසියාවත් වෙයි. එස්ටෝනියාව සහ ලැට්වියාව අතර දේශසීමාවෙහි දිග 343 km වන අතර එස්ටෝනියාව සහ රුසියාව අතර දේශසීමාව දිගින් 338.6 km ක් වේ[14]. බෝල්ටික් මුහුදට එපිටින්, ස්වීඩනය බටහිර දෙසින් ද, උතුරින් ෆින්ලන්තය ද පිහිටා ඇත. එස්ටෝනියානු භූමි ප්‍රදේශය, ප්‍රධාන භූමියට අමතරව බෝල්ටික් මුහුදේ පිහිටා ඇති දූපත් 2222කින් සමන්විත වෙයි[15]. එහි සමස්ථ වර්ගඵලය 45,339 km2 (17,505 sq mi) වෙයි. එස්ටෝනියාවේ තෙත් මහාද්වීපික දේශගුණයක් පවතී.

එස්ටෝනියා ජනරජය

[Eesti Vabariik] error: {{lang}}: text has italic markup (help) (එස්ටෝනියන්)
Flag of එස්ටෝනියා හී ධජය
Flag
{{{coat_alt}}}
Coat of arms
ජාතික ගීය: 
Location of  එස්ටෝනියාව  (තද කොළ) – in යුරෝපය  (කොළ & තද අළු) – in යුරෝපා සංගමය  (කොළ)  –  [Legend]
Location of  එස්ටෝනියාව  (තද කොළ)

– in යුරෝපය  (කොළ & තද අළු)
– in යුරෝපා සංගමය  (කොළ)  –  [Legend]

අගනුවර
සහ විශාලතම නගරය
ටලින්a
නිල භාෂාව(න්)එස්ටෝනියන්b
පිළිගත් ප්‍රාදේශීය භාෂාවන්
ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්
(2016[1])
ජාති නාම(ය)Estonian
රජයපාර්ලිමේන්තුමය ජනරජය
en:Kersti Kaljulaidd
en:Jüri Ratas
ව්‍යවස්ථාදායකයRiigikogu
ස්වාධින
වර්ග ප්‍රමාණය
• සම්පූර්ණ
45,339[2] km2 (17,505 sq mi) (132nde)
• ජලය (%)
4.45%
ජනගහණය
• 2016 ඇස්තමේන්තුව
1,315,944[3] (154වැනි)
• 2011 ජන සංගණනය
1,294,455[4]
• ඝණත්වය
28/km2 (72.5/sq mi) (188වැනි)
දදේනි (ක්‍රශසා)2016 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ
$38.754 බිලියන[5]
• ඒක පුද්ගල
$29,543[5] (42වැනි)
දදේනි (නාමික)2016 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ
$23.847 බිලියන[5]
• ඒක පුද්ගල
$18,180[5] (41වැනි)
ගිනි (2013)negative increase 32.9[6]
මධ්‍යම
මාසද (2014)0.861[7]
ඉතා ඉහළ · 30වැනි
ව්‍යවහාර මුදලයුරෝ (€) (EUR)
වේලා කලාපයUTC+2 (EET)
• ගිම්හාන (DST)
UTC+3 (EEST)
රිය ධාවන මං තීරුවදකුණ
ඇමතුම් කේතය+372
අන්තර්ජාල TLD.eef
  1. මහාධිකරණය සහ එක් අමාත්‍යාංශයක් ටාටු වල පිහිටා ඇත.
  2. ව්‍යවස්ථාව අනුව එකම නිළ භාෂාව එස්ටෝනියන් භාෂාවයි.[8]දකුණු ප්‍රාන්ත වල Võro සහ සෙටො භාෂා ද, Ida-Virumaa සහ ටලින් වල රුසියානු භාෂාව ද මේ සමඟ භාවිත වේ.
  3. 5.4% Võros සහ 0.93% Setos.[9]
  4. SDE member but nonpartisan while in office.
  5. 47,549 km2 (18,359 sq mi) were defined according to the Treaty of Tartu in 1920 between Estonia and Russia. Today, the remaining 2,323 km2 (897 sq mi) are part of Russia. The ceded areas include most of the former Petseri County and areas behind the Narva river including Ivangorod (Jaanilinn).[10] Pechory remains under Russian administration.
  6. Also .eu, shared with other member states of the European Union.

ක්‍රි.පූ. 6,500 ට පමණ පෙර සිටම එස්ටෝනියානු භූමියේ පදිංචිකරුවන් සිට ඇත. නූතන එස්ටෝනියානු භාෂාවේ ආදි නෑයින් වන ෆිනො-යූග්‍රික් (Finno-Ugric) බස කතා කල මිනිසුන් එස්ටෝනියාවට පැමිණියේ ක්‍රි.පූ. 1800 ට පමණ පෙරාතුවය.[16][17] අනුක්‍රමිකව ශතවර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ ටියුටෝනික, ඩෙන්මාර්ක, ස්වීඩන් සහ රුසියානු පාලනයට යටත්ව සිටි එස්ටෝනියානුවන් තුළ ජාතික පිබිදීමක් ඇතිවීම නිසා පළමු ලෝක යුද්ධය අවසාන වන විට රුසියානු අධිරාජ්‍යයෙන් නිදහස හිමි කර ගැනීමට එස්ටෝනියාව සමත් විය. දෙවන ලෝක යුධ සමයේ (1940) දී සෝවියට් සංගමය විසින් එස්ටෝනියාව අත්පත් කර ගන්නා ලදී. ඊට වසරකට පසු නාසි ජර්මනිය විසින් ද, නැවතත් 1944 දී සෝවියට්වරු විසින් ද එස්ටෝනියාව අත්පත් කර ගන්නා ලදී. එතැන් පටන් එය හැඳින්වුණේ එස්ටෝනියන් සෝවියට් සමාජවාදී ජනරජය (Estonian Soviet Socialist Republic) ලෙසටයි. 1988 ගායන විප්ලවය (Singing Revolution) සමයේ දී නීතිවිරෝධී සෝවියට් පාලනයට විරෝධය පළකරමින් එස්ටෝනියන් SSR විසින් එස්ටෝනියානු ස්වෛරීත්වය පිලිබඳ නිත්‍යානුකුල අයිතිය ඉල්ලා සිටින ලදී.[18] 1991 සෝවියට් කුමන්ත්‍රණ ප්‍රයත්නය මධ්‍යයේම, 1991 අගෝස්තු 20 දින රාත්‍රියේ දී එස්ටෝනියාවේ ස්වාධීනත්වය යළි ස්ථාපනය කරන ලදී.

නූතන එස්ටෝනියාව පාර්ලිමේන්තුමය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයකි. එය ප්‍රාන්ත 15කින් සමන්විත වෙයි. එස්ටෝනියාවේ අගනුවර මෙන්ම විශාලම නගරය වන්නේ ටලින් (Tallinn) ය. මිලියන 1.3 ක ජනගහණයක් සහිත එස්ටෝනියාව, යුරෝපා සංගමයේ, Eurozone හි, NATO හි, OECD හි සහ Schengen ප්‍රදේශයේ අවම ජනගහණයක් රටවල් අතුරින් එකක් වෙයි.

එස්ටෝනියාව සංවර්ධිත රටකි. එහි ඉහළ දේශීය ආදායම් අගයක් පවතින අතර එය EU හි වැඩිම වේගයකින් වර්ධනය වන අගයන් අතර පවතී. එස්ටෝනියාවේ මානව සංවර්ධන දර්ශකය ඉතා ඉහළ අගයක් ගනී. ආර්ථික නිදහස, ප්‍රජා ස්වාධීනත්වය, අධ්‍යාපනය හා මාධ්‍ය නිදහස උදෙසා වාසිදායක ප්‍රතිපත්තීන් එස්ටෝනියාවේ ක්‍රියාත්මක වෙයි.[19] [20]

මූලාශ්‍රසංස්කරණය

  1. ↑ "Rahvaarv rahvuse järgi, 1. jaanuar, aasta". Statistics Estonia. Retrieved 10 June 2016.
  2. ↑ "ESTONIA – Look and you will see!" (PDF). Retrieved 27 July 2015.
  3. ↑ "Statistics Estonia". Stat.ee. 4 May 2016. Retrieved 4 May 2016. (2016 මැයි 4 ඇස්තමේන්තුව)
  4. ↑ "PHC 2011 RESULTS". Statistics Estonia. Retrieved 26 ජනවාරි 2016.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Estonia". International Monetary Fund. Retrieved 25 අප්‍රේල් 2016.
  6. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Retrieved 5 January 2014.
  7. ↑ "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Retrieved 14 December 2015.
  8. ↑ Constitution of the Republic of Estonia, 6th article
  9. ↑ Võrokesed ees, setod järel. postimees.ee (13 July 2012).
  10. ↑ Territorial changes of the Baltic states Soviet territorial changes against Estonia after World War II
  11. ↑ "Definition of Estonia". The Free Dictionary. Retrieved 29 October 2013. /ɛˈstoʊniə,_ɛˈstoʊnjə/
  12. ↑ "Define Estonia". Dictionary.com. Retrieved 29 October 2013. /ɛˈstoʊniə,_ɛˈstoʊnjə/
  13. ↑ "United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)". Unstats.un.org. 31 October 2013. Retrieved 31 March 2016.
  14. ↑ "Estonian Republic". Archived from the original on 21 July 2011. Retrieved 21 July 2011. Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help). Official website of the Republic of Estonia (in Estonian)
  15. ↑ Matthew Holehouse Estonia discovers it's actually larger after finding 800 new islands The Telegraph, 28 August 2015
  16. ↑ Petri Kallio 2006: Suomalais-ugrilaisen kantakielen absoluuttisesta kronologiasta. — Virittäjä 2006. (With English summary).
  17. ↑ Häkkinen, Jaakko (2009). "Kantauralin ajoitus ja paikannus: perustelut puntarissa. – Suomalais-Ugrilaisen Seuran Aikakauskirja" (PDF). p. 92.
  18. ↑ For a legal evaluation of the annexation of the three Baltic states into the Soviet Union, see K. Marek, Identity and Continuity of States in Public International Law (1968), 383–91
  19. ↑ "Estonian Economic Miracle: A Model For Developing Countries". Global Politician. Archived from the original on 28 June 2011. Retrieved 5 June 2011.
  20. ↑ "Press Freedom Index 2016 – Reporters Without Borders". En.rsf.org. Retrieved 29 May 2016.
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=එස්ටෝනියාව&oldid=455823" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි