කොසෙම් සුල්තාන්

කොසෙම් සුල්තාන්(ඕටමන් තුර්කි: كوسم سلطان; ආ. 1589 – 1651 සැප්තැම්බර් 2) හෝ මාහ්පෙකෙර් සුල්තාන් (පර්සියානු: ماه پيكر; සාහි. සඳ දර්ශනය), ලෙස හඳුන්වනු ලබන ඇය, ඔටෝමාන් සුල්තාන් අහමෙද් Iගේ ප්‍රධාන බිරිඳ සහ නීත්‍යානුකූල භාර්යාව විය. මුරාද් IV සහ ඊබ්‍රහීම් යන සුල්තාන්වරුන්ගේ මව ලෙස වාලිදේ සුල්තාන් තනතුර සහ මෙහෙමෙද් IVගේ මිත්තනිය ලෙස büyük ("වැඩිහිටි") වාලිදේ සුල්තාන් තනතුරත් දැරීය. ඇය ඔටෝමාන් ඉතිහාසයේ බලවත්ම සහ බලගතු කාන්තාවන් අතරින් කෙනෙක් මෙන්ම කාන්තාවන්ගේ සුල්තාන් රාජ්‍යය ලෙස හැඳින්වෙන කාලපරිච්ඡේදය තුළ කේන්ද්‍රීය චරිතයක් බවට පත්විය.

කොසෙම් සුල්තාන්
Nāʾib-i Salṭanat Umm al-Muʾminīn Ṣāḥibet al-Maḳām
මුල් පිටපතකට පසුව Hans Ludwig Graf von Kuefstein වෙත ආරෝපණය කරන ලද ප්‍රතිමූර්තිය, c. 1650–1699
බූයුක් වාලිදේ සුල්තාන් (‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍රාණි මිත්තනිය)
නිල කාලය	1648 අගෝස්තු 12 - 1651 සැප්තැම්බර් 2
වාලිදේ සුල්තාන් (මව් රැජින)
නිල කාලය	1623 සැප්තැම්බර් 10 – 1648 අගෝස්තු 12
හසේකි සුල්තාන් (අධිරාජ්‍ය භාර්‍යාව)
නිල කාලය	ආ. 1605 – 1617 නොවැම්බර් 22
Nâib-i-Saltanat
පළමු රීජන්සිය	1623 සැප්තැම්බර් 10 – 1632 මැයි 18
රාජාණ්ඩුව	මුරාද් IV
උපත	ඇනස්ටේසියා ආ. 1589 තිනොස්, වැනීසියේ ජනරජය (වර්තමානයේ ග්‍රීසිය)
මරණය	2 September 1651(1651-09-02) (වයස 61–62) ටොප්කප මාලිගාව, කොන්ස්තන්තිනෝපලය, ඕටමන් අධිරාජ්‍යය (වර්තමානයේ තුර්කිය)
භූමදානය	සුල්තාන් අහමෙද් මුස්ලිම් පල්ලිය, ඉස්තාන්බුල්
වල්ලභයා	අහමෙද් I  (වි. 1605; d. 1617)
දරුවන්	අයිශේ සුල්තාන්, ෆත්මා සුල්තාන්, ගෙව්‍රහන් සුල්තාන්, හන්සාදේ සුල්තාන්, මුරාද් IV, ශේසාදේ කාසිම්, ශේසාදේ සුලෙයිමාන්, සහ ඊබ්‍රහීම්
සම්පූර්ණ නාමය තුර්කි: Mahpeyker Kösem Sultan(මාහ්පේකර් කොසෙම් සුල්තාන්) ඕටමන් තුර්කි: كوسم سلطان
වංශය	ඕටමන් රාජවංශය (විවාහයෙන්)
ආගම	සුන්නි ඉස්ලාම්, පෙරාතුව ග්‍රීක ඕතඩොක්ස්

Born in Tinos, then part of the Republic of Venice, to a Greek Orthodox priest, she was kidnapped and sold as a slave in Bosnia before being sent to the imperial harem in Constantinople, the Ottoman capital. There she rose to prominence, becoming the favourite of Sultan Ahmed I. Over time her influence over the sultan grew and she became his most trusted advisor. Historians credit her with persuading Ahmed to spare the life of his younger half-brother, Mustafa, thus putting an end to the centuries-old practice of fratricide in the Ottoman Empire. After Ahmed died in 1617, she was instrumental in the enthronement of Mustafa I. Upon Osman II's ascension, she was briefly banished to the Old Palace (Eski Sarayı).

As a courtier to Ahmed I, Mustafa I, Osman II, Murad IV, Ibrahim and Mehmed IV, Kösem gained both notoriety and affection among her subjects, wielding unparalleled political power and influencing the empire's foreign and domestic policy. Her early years as regent were marked by turbulence and instability, which began when the Safavid Empire annexed much of Iraq and captured Baghdad in 1624, dragging the Ottomans into a 16-year conflict with the Safavids that sparked a series of rebellions, incursions, revolts and independence movements across the Ottoman Empire. During escalating tensions between the Ottoman Empire and the Republic of Venice in the 1640s, she and her allies were blamed for pressuring Ibrahim to launch a naval assault on the Venetian-controlled island of Crete. She had to contend with a Venetian blockade of the Dardanelles, which culminated in the naval Battle of Focchies in 1649, as well as merchant uprisings sparked by a financial crisis in the years that followed.

Some historians questioned her intents and motivations for espousing the Janissaries' cause during her 28 years of power, and that she had accumulated a great fortune through illegitimate means. She did, however, put the money she acquired from her lands and income to good use, undertaking charitable works and construction projects as tangible manifestations of the dynasty's concern for its subjects. That is why, in the aftermath of her brutal assassination which provoked rioting and the execution of hundreds of men in Constantinople, she was referred to by the names: "Vālide-i Muazzama" (magnificent mother), "Vālide-i Maḳtūle" (murdered mother), and "Vālide-i Şehīde" (martyred mother).