හසේකි සුල්තාන්
හසේකි සුල්තාන් යනු ඔටෝමාන් සුල්තාන්වරයෙකුගේ ප්‍රධාන භාර්යාව සඳහා භාවිතා කරන ලද පදවි නාමයයි. පසු කාලීනව, මෙහි අර්ථය "අධිරාජ්‍ය භාර්යාව"[1] ලෙස වෙනස් විය. සුලෙයිමාන් I ගේ ප්‍රධාන බිරිඳ සහ නීත්‍යානුකූල භාර්යාව වූ හුරෙම් සුල්තාන් මෙම පදවියේ පළමු හිමිකාරිය විය[2]. ඊබ්‍රහීම් I යටතේ මෙම පදවියට එහි සුවිශේෂත්වය අහිමි විය, ඔහු එය කාන්තාවන් අට දෙනෙකුට එකවර ප්‍රදානය කළේය. හසේකි සුල්තාන් යන මාතෘකාව 17 වන සියවස දක්වා භාවිතා විය. ඊට පසු, කඩිනෆෙන්ඩි අධිරාජ්‍ය භාර්යාවන් සඳහා ඉහළම ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පදවි නාමය බවට පත් විය, නමුත් මෙම මාතෘකාව හසෙකි සුල්තාන් තරම් කීර්තිමත් නොවීය.
| හසේකි සුල්තාන් - ඕටමන් අධිරාජ්‍යය | |
|---|---|
 | |
| විලාසය | හසේකි සුල්තාන් |
| නිල නිවස | ටොප්කප මාලිගාව |
| තනතුර ඇතිකල දිනය | ආ. 1534 |
| මුලින්ම තනතුර දැරූයේ | හුරෙම් සුල්තාන් |
| අවසන් වරට තනතුර දැරූයේ | රාබියා සුල්තාන් |
| තනතුර අහෝසිකල දිනය | 1695 |
හසේකිවරියන්ගේ ලයිස්තුව
සංස්කරණයමෙම ලිපිය පරිවර්තනය කළ යුතුය කරුණාකර මෙම ලිපිය සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය කිරීමෙන් දායකවන්න. |
මෙම පදවිය ප්‍රථම වරට 16 වන සියවසේදී රොක්සෙලානා ලෙසද හැඳින්වෙන හුරෙම් සුල්තාන් සඳහා භාවිතා කරන ලදී, ඇයට සුලෙයිමාන් I විසින් අනුග්‍රහය ලබා දුන් විට. ඇය ඔහුගේ ප්‍රධාන බිරිඳ වූ අතර සෙලීම් II මව විය. හුරෙම් සුල්තාන් සුල්තාන් සුලෙයිමාන් සමඟ විවාහ වූ අතර, ඔහුගේ නීත්‍යානුකූල බිරිඳ සහ ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යයේ බලවත්ම කාන්තාවක් බවට පත්විය. මීළඟට මෙම පදවිය හිමිවූයේ සෙලීම් II ගේ නීත්‍යානුකූල බිරිඳ සහ ඊළඟ සුල්තාන් මුරාද් III ගේ මව වූ නුර්බානු සුල්තාන්ටය. 1575 දී, මුරාද්ගේ බලයට පත්වීමෙන් පසුව, සාෆියේ සුල්තාන් හසේකි බවට පත් වූ අතර, සුල්තාන්ගේ සොහොයුරියන් වන ඉස්මිහාන් සුල්තාන්, ගෙව්‍රහන් සුල්තාන් (සෙලීම් II ගේ දියණිය) සහ ශාහ් සුල්තාන්ට වඩා උසස් නිලයක් ලබා දෙන ලදී.
"ලෙස්ලි පී පීරිස්" පෙන්වා දෙන්නේ III වන මෙහෙමෙද්ගේ පාලන සමයේදී හසේකි යන මාතෘකාව භාවිතයට නොපැමිණි බවයි. කෙසේ වෙතත්, සමකාලීන ඉතිහාසඥ "මුස්තාෆා සෙලනිකිට" අනුව, මෙහෙමෙද්ගේ පුතෙකුගේ මවක් වූ හසේකිවරියක් සිටි අතර, ඔහුගේ පාලන සමයේ මුල් භාගයේදී 1598 ජූලි මාසයේදී වසංගතයෙන් ඇය මිය ගිය බවයි. මෙහෙමෙද්ගේ පුත් ආහමෙද් I ඔහුගේ ප්‍රියතම බිරිඳ සහ IV වන සුල්තාන් මුරාද්ගේ සහ ඉබ්‍රාහිම්ගේ මව වන කොසෙම් සුල්තාන් හට හසේකි යන නාමය ලබා දුන්නේය. ඔස්මාන් II සතුව අයිශේ සුල්තාන් නම් එක් හසේකිවරියක් සිට ඇත. "ප්‍රිවි පර්ස්" වාර්තා කරන්නේ මුරාද්ගේ 17 වසරක පාලන සමය අවසන් වන තුරුම අයිශේ සිටි බවයි. නමුත් තවමත් හසේකිවරු කුමාරිකාවන්ට වඩා ඉහළ ශ්‍රේණිගත කිරීමක් දිගටම කරගෙන ගියහ. ඉබ්‍රාහිම්ට හසේකිවරුන් අට දෙනෙක් සිටියහ. ටුර්හාන් සුල්තාන්, අශුබ් සුල්තාන්, මුවාසෙස් සුල්තාන්, අයිශේ, මහියෙන්වෙර්, ශිවෙකාර් සුල්තාන්, සජ්බාලි සහ හුමාශා සුල්තාන්. ඉබ්‍රාහිම්ගේ පුත්‍රයාට සහ අනුප්‍රාප්තිකයාට ගුල්නුශ් සුල්තාන් නම් එක් හසේකිවරියක් සිටින බව දන්නා කරුණකි. සුලෙයිමාන් IIට හසේකිවරියක් නොසිටියහ. ඔහුගේ සොහොයුරා වන අහමෙද් IIට රබියා සුල්තාන් නම් එක් හසේහසේකිවරියක් සිටියේය.
| Name | Maiden Name | Origin | Ceased to be the Imperial Consort | Death | Spouse |
|---|---|---|---|---|---|
| හුරෙම් සුල්තාන් خُرَّم سلطان |
ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රා හෝ ඇනස්ටාසා ලිසොව්ස්කා |
රුතේනියානු ඕතඩොක්ස් පූජකයෙක්ගේ දියණිය | 15 April 1558 | සුලෙයිමාන් I | |
| නූර්බානු සුල්තාන් نور بانو سلطان |
Cecilia Venier-Baffo or රේචල් හෝ කාලේ කර්තානූ |
වංශවත් වෙනීෂියන් හෝ යුදෙව් හෝ ග්‍රීක | 15 දෙසැම්බර් 1574 ස්වාමියාගේ මරණය |
7 දෙසැම්බර් 1583 | සෙලීම් II |
| සෆියේ සුල්තාන් صفیه سلطان |
Albanian or noble birth from Venetian | 15 January 1595 husband's death |
10 November 1618 | මුරාද් III | |
| කොසෙම් සුල්තාන් قسّم سلطان |
Anastasia | Greek.Daughter of a priest on the island of Tinos | 22 November 1617 husband's death |
3 September 1651 | Ahmed I |
| Ayşe Sultan عایشه سلطان |
unknown[3] | 1622 husband's deposition |
after 1640 | Osman II | |
| Ayşe Sultan عایشه سلطان |
Greek | 1640 husband's death |
1680 | Murad IV | |
| Şemsişah Sultan Possible second Haseki of Murad |
Unknow | 1640 husband's death |
After 1640 | Murad IV | |
| Turhan Sultan ترخان سلطان |
Nadya | Russian or Ukrainian | 12 August 1648 husband's death |
4 August 1683 | Ibrahim I |
| Saliha Dilaşub Sultan آشوب سلطان |
unknown[4] | 12 August 1648 husband's death |
4 December 1689 | ||
| Muazzez Sultan معزز سلطان |
unknown[4] | 12 August 1648 husband's death |
1687 | ||
| Ayşe Sultan عایشه سلطان |
Ayşe | Crimean Tatar | 12 August 1648 husband's death |
||
| Mahienver Sultan ماه انور سلطان |
Circassian | 12 August 1648 husband's death |
|||
| Saçbağlı Sultan | Leyla | Circassian | 12 August 1648 husband's death |
1694 | |
| Şivekar Sultan شوکار سلطان |
Meryem | Armenian | 12 August 1648 husband's death |
11 September 1688 | |
| Hümaşah Sultan ھما شاہ سلطان |
Humasah | Circassian or probably from Georgian | 12 August 1648 husband's death |
28 April 1680 | |
| Gülnuş Sultan گلنوش سلطان |
Evmania Voria | Greek | 8 November 1687 husband's deposition |
6 November 1715 | Mehmed IV |
| Rabia Sultan رابعه سلطان |
Unknown | Unknown | 6 February 1695 husband's death |
14 January 1712 | Ahmed II |
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ Peirce 1993, පිටු අංකය: 107.
- ^ Peirce (1993) p. 91
- ^ Peirce 1993, පිටු අංකය: 106.
- ^ a b A.D. Alderson, The Structure of the Ottoman Dynasty, Clarendon Press, Oxford, 1955, p.83