"ඊජිප්තුව" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු Bot: Replacing category එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්යයන් with එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්ය ටැග: Manual revert paws [2.2] |
මූලාශ්ර |
||
340 පේළිය:
=== හමුදා සහ විදේශ සබඳතා ===
[[ගොනුව:Defense.gov_photo_essay_090421-N-0696M-106.jpg|වම|thumb|එක්සත් ජනපද නාවික හමුදා ඇඩ්ම් මයික් මුලන්ගේ සංචාරයකදී ඊජිප්තු ගෞරවනීය ආරක්ෂක සොල්දාදුවන්]]
හමුදාව ඊජිප්තුවේ දේශපාලන හා ආර්ථික ජීවිතයට බලපෑම් කරන අතර අනෙකුත් අංශවලට අදාළ වන නීති වලින් නිදහස් වේ. එය රාජ්යය තුළ සැලකිය යුතු බලයක්, කීර්තියක් සහ ස්වාධීනත්වයක් භුක්ති විඳින අතර එය ඊජිප්තු "ගැඹුරු රාජ්යයේ" කොටසක් ලෙස පුළුල් ලෙස සැලකේ.<ref name="nytimes.
ඔත්තු බැලීමේ චන්ද්රිකාවක් සහිත කලාපයේ දෙවන රට බවට ඊශ්රායලය අනුමාන කරන්නේ ඊජිප්තුව ය. EgyptSat 1<ref>{{cite news|url=http://www.jpost.com/MiddleEast/Article.aspx?id=48099|title=Egypt to launch first spy satellite|last=Katz|first=Yaacov|date=15 January 2007|newspaper=The Jerusalem Post}}</ref> ට අමතරව EgyptSat 2 2014 අප්රේල් 16 දින දියත් කරන ලදී.<ref>{{cite news|url=http://spaceflightnow.com/news/n1404/16egyptsat2/|title=Egyptian reconnaissance satellite launched by Soyuz|author=Stephen Clark|date=16 April 2014|access-date=18 April 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140419013018/http://spaceflightnow.com/news/n1404/16egyptsat2/|archive-date=19 April 2014|publisher=Spaceflight Now|url-status=live}}</ref>
368 පේළිය:
=== නීතිය ===
නීති පද්ධතිය ඉස්ලාමීය සහ සිවිල් නීතිය මත පදනම් වේ (විශේෂයෙන් නැපෝලියන් කේතයන්); සහ අනිවාර්ය ජාත්යන්තර අධිකරණ අධිකරණ බලය වෙන් කිරීම් සමඟ පමණක් පිළිගන්නා ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් අධිකරණ සමාලෝචනය කිරීම.<ref name="
ඉස්ලාමීය නීති විද්යාව නීති සම්පාදනයේ ප්රධාන මූලාශ්රය වේ. ෂරියා උසාවි සහ කාඩිස් අධිකරණ අමාත්යාංශය විසින් පවත්වාගෙන යන අතර බලපත්ර ලබා දී ඇත.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/7235357.stm|title=Incorporating Sharia into legal systems|date=8 February 2008|work=BBC News|access-date=18 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425031043/http://news.bbc.co.uk/2/hi/7235357.stm|archive-date=25 April 2013|url-status=live}}</ref> විවාහය, දික්කසාදය සහ ළමා භාරකාරත්වය වැනි කාරණා නියාමනය කරන පුද්ගලික තත්ත්ව නීතිය පාලනය වන්නේ ෂරියා මගිනි. පවුල් උසාවියකදී, ස්ත්රියකගේ සාක්ෂිය පිරිමියෙකුගේ සාක්ෂියෙන් අඩක් වටී.<ref>{{cite web |title=Egypt Gender Equality Profile |url=http://www.unicef.org/gender/files/Egypt-Gender-Eqaulity-Profile-2011.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019172446/https://www.unicef.org/gender/files/Egypt-Gender-Eqaulity-Profile-2011.pdf |archive-date=19 October 2018 |access-date=20 February 2013 |publisher=UNICEF}}</ref>
380 පේළිය:
මානව හිමිකම් සඳහා වන ඊජිප්තු සංවිධානය ඊජිප්තුවේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා දීර්ඝතම ආයතනයකි.<ref>{{cite web |title=Egyptian Organization for Human Rights |url=http://en.eohr.org |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20100827112245/http://en.eohr.org/ |archive-date=27 August 2010 |access-date=25 August 2010 |publisher=En.eohr.org}}</ref> 2003 දී රජය මානව හිමිකම් සඳහා ජාතික කවුන්සිලය පිහිටුවන ලදී.<ref>{{cite web |date=16 February 2010 |title=Law No. 94 of 2003 Promulgating The National Council for Human Rights |url=http://www.nchregypt.org/en/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=1&Itemid=3 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130117012238/http://www.nchregypt.org/en/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=1&Itemid=3 |archive-date=17 January 2013 |access-date=8 February 2013 |publisher=Nchregypt.org}}</ref> එය ආරම්භ කිරීමෙන් ටික කලකට පසු, කවුන්සිලය ප්රාදේශීය ක්රියාකාරීන්ගේ දැඩි විවේචනයට ලක් වූ අතර, එය රජයට තමන්ගේම උල්ලංඝනයන්ට සමාව දීමට<ref>{{cite web |date=3 June 2003 |title=Egyptian National Council for Human Rights Against Human Rights NGOs |url=http://www.eohr.org/PRESS/2003/6-3.HTM |archive-url=https://web.archive.org/web/20030701015847/http://www.eohr.org/PRESS/2003/6-3.HTM |archive-date=1 July 2003 |access-date=8 February 2013 |publisher=EOHR}}</ref> සහ හදිසි නීතිය වැනි මර්දනකාරී නීතිවලට නීත්යානුකූල භාවය ලබා දීමට ප්රචාරක මෙවලමක් යැයි තර්ක කළහ.<ref>{{cite web |title=The Egyptian Human Rights Council: The Apple Falls Close to the Tree |url=http://anhri.net/en/discussion/2004/ehrc.shtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150105202323/http://www.anhri.net/en/discussion/2004/ehrc.shtml |archive-date=5 January 2015 |access-date=8 February 2013 |publisher=ANHRI}}</ref>
[[ගොනුව:Neither_Morsi_nor_the_military_-_Egypt's_Third_Square_Movement_seeks_an_alternative_vision_for_the_future.jpg|thumb|2013 ජුලි 31 වැනි දින හිටපු මෝර්සි රජයට හෝ සන්නද්ධ හමුදාවන්ට සහාය නොදැක්වූ තුන්වන චතුරශ්ර ව්යාපාරයේ විරෝධතාකරුවන්]]
ආගම සහ පොදු ජීවිතය පිළිබඳ පිව් සංසදය ඊජිප්තුව ආගමික නිදහස සඳහා ලෝකයේ පස්වන නරකම රට ලෙස ශ්රේණිගත කරයි.<ref>{{cite web |date=17 December 2009 |title=Religion: Few States Enjoy Freedom of Faith, Report Says |url=http://www.ipsnorthamerica.net/news.php?idnews=2748 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112201851/http://www.ipsnorthamerica.net/news.php?idnews=2748 |archive-date=12 January 2012 |access-date=1 February 2011 |publisher=Ipsnews.net}}</ref><ref>{{cite web |date=17 December 2009 |title=Global Restrictions on Religion |url=http://pewforum.org/newassets/images/reports/restrictions/restrictionsfullreport.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110206073203/http://pewforum.org/newassets/images/reports/restrictions/restrictionsfullreport.pdf |archive-date=6 February 2011 |access-date=1 February 2011 |publisher=Pew Forum on Religion & Public Life}}</ref> එක්සත් ජනපද රජයේ ද්විපාර්ශ්වික ස්වාධීන ආයතනයක් වන ජාත්යන්තර ආගමික නිදහස පිළිබඳ එක්සත් ජනපද කොමිසම, රජය විසින් නියැලී සිටින හෝ ඉවසා සිටින ආගමික නිදහසේ උල්ලංඝන ස්වභාවය සහ ප්රමාණය හේතුවෙන් සමීප නිරීක්ෂණයක් අවශ්ය වන රටවල ඊජිප්තුව සිය නිරීක්ෂණ ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර ඇත.<ref>{{cite web |title=USCIRF Watch List – USCIRF |url=http://www.uscirf.gov/index.php?option=com_content&task=view&id=1457&Itemid=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101114131553/http://www.uscirf.gov/index.php?option=com_content&task=view&id=1457&Itemid=1 |archive-date=14 November 2010 |access-date=1 February 2011 |publisher=Uscirf.gov}}</ref> 2010 Pew Global Attitudes සමීක්ෂණයකට අනුව, ඡන්ද විමසීමට ලක් වූ ඊජිප්තු ජාතිකයින්ගෙන් 84%ක් ඉස්ලාමය හැර යන අයට මරණීය දණ්ඩනය ලබා දීමට සහාය දැක්වීය. 77%ක් සොරකම් සහ මංකොල්ලකෑම් සඳහා කස පහරවල්වලට සහ අත් කැපීමට සහය දක්වයි; සහ 82%ක් අනාචාරයේ යෙදෙන අයෙකුට ගල් ගැසීමට සහය දක්වයි.<ref>{{cite web |date=2 December 2010 |title=Muslim Publics Divided on Hamas and Hezbollah |url=http://www.pewglobal.org/2010/12/02/muslims-around-the-world-divided-on-hamas-and-hezbollah/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130513123330/http://www.pewglobal.org/2010/12/02/muslims-around-the-world-divided-on-hamas-and-hezbollah/ |archive-date=13 May 2013 |access-date=8 February 2013 |publisher=Pew Global Attitudes Project}}</ref> කොප්ටික් ක්රිස්තියානීන් රජයේ අමාත්යාංශවල අඩු නියෝජනයේ සිට පල්ලි ගොඩනැගීමට හෝ අලුත්වැඩියා කිරීමට ඇති හැකියාව සීමා කරන නීති දක්වා විවිධ මට්ටම්වල වෙනස්කම්වලට මුහුණ දෙයි.<ref>{{cite web |date=1 March 2010 |title=Christianity's Modern-Day Martyrs: Victims of Radical Islam – Rising Islamic Extremism Is Putting Pressure on Christians in Muslim Nations |url=https://abcnews.go.com/International/christian-martyrs-victims-radical-islam/story?id=9976549&page=4 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110430080456/https://abcnews.go.com/International/christian-martyrs-victims-radical-islam/story?id=9976549&page=4 |archive-date=30 April 2011 |access-date=1 February 2011 |publisher=Abcnews.go.com}}</ref> බහායි ඇදහිල්ලේ අනුගාමිකයින් සහ සුෆිස්, ෂියා සහ අහමදිස් වැනි ඕතඩොක්ස් නොවන මුස්ලිම් නිකායන් කෙරෙහි ඇති නොඉවසීමද ගැටලුවක්ව පවතී.<ref name="
හිටපු ජනාධිපති මොහොමඩ් මොර්සිගේ ආධාරකරුවන් සහ පොලිසිය අතර ගැටුම් දිගටම පැවතුනි. 2013 අගෝස්තු සයිටම් විසුරුවා හැරීමේ කොටසක් ලෙස ඇති වූ ප්රචණ්ඩ ගැටුම් අතරතුර, විරෝධතාකරුවන් 595ක් මිය ගිය අතර<ref>{{Cite news|url=http://www.dailynewsegypt.com/2013/08/16/health-ministry-raises-death-toll-of-wednesdays-clashes-to-638/|title=Health Ministry raises death toll of Wednesday's clashes to 638|author=Mohsen, Manar|date=16 August 2013|newspaper=Daily News Egypt|access-date=19 August 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130821044205/http://www.dailynewsegypt.com/2013/08/16/health-ministry-raises-death-toll-of-wednesdays-clashes-to-638/|archive-date=21 August 2013|url-status=dead}}</ref> 2013 අගෝස්තු 14 සමඟ ඊජිප්තුවේ නූතන ඉතිහාසයේ තනි මාරාන්තික දිනය බවට පත් විය.<ref>"[https://www.nytimes.com/2013/11/14/world/middleeast/memory-egypt-mass-killing.html Memory of a Mass Killing Becomes Another Casualty of Egyptian Protests] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325055057/http://www.nytimes.com/2013/11/14/world/middleeast/memory-egypt-mass-killing.html|date=25 March 2017}}". ''The New York Times.'' 13 November 2013.</ref>
513 පේළිය:
ඊජිප්තුවේ ජනතාව ඉතා නාගරීකරණය වී ඇති අතර, නයිල් ගඟ දිගේ (විශේෂයෙන් කයිරෝ සහ ඇලෙක්සැන්ඩ්රියාව) ඩෙල්ටාවේ සහ සූවස් ඇළ අසල සංකේන්ද්රණය වී ඇත. ඊජිප්තුවරුන් ප්රධාන නාගරික මධ්යස්ථානවල ජීවත් වන අය සහ ග්රාමීය ගම්මානවල වෙසෙන ෆෙලාහින් නොහොත් ගොවීන් ලෙස ජනවිකාස වශයෙන් බෙදා ඇත. මුළු ජනාවාස ප්රදේශය 77,041 km² පමණක් වන අතර, භෞතික විද්යාත්මක ඝනත්වය බංගලිදේශයට සමානව, වර්ග කිලෝමීටරයකට පුද්ගලයන් 1,200කට වඩා වැඩි වේ.
නසාර් යටතේ සංක්රමණය සීමා කරන ලද අතර, අරාබි සීතල යුද්ධයේ සන්දර්භය තුළ ඊජිප්තු වෘත්තිකයන් දහස් ගණනක් පිටරට යවන ලදී.<ref>{{Cite journal|last=Tsourapas|first=Gerasimos|date=2 July 2016|title=Nasser's Educators and Agitators across al-Watan al-'Arabi: Tracing the Foreign Policy Importance of Egyptian Regional Migration, 1952–1967|url=https://eprints.soas.ac.uk/21822/1/s1-ln210934022089525479-1939656818Hwf-2143436348IdV150395290621093402PDF_HI0001.pdf|url-status=dead|journal=British Journal of Middle Eastern Studies|volume=43|issue=3|pages=324–341|doi=10.1080/13530194.2015.1102708|issn=1353-0194|archive-url=https://web.archive.org/web/20180720132456/http://eprints.soas.ac.uk/21822/1/s1-ln210934022089525479-1939656818Hwf-2143436348IdV150395290621093402PDF_HI0001.pdf|archive-date=20 July 2018|access-date=7 July 2019|s2cid=159943632}}</ref> 1971 දී ජනාධිපති සදාත් යටතේ ඊජිප්තු සංක්රමණය ලිබරල් කරන ලද අතර, 1973 තෙල් අර්බුදයෙන් පසු වාර්තාගත සංඛ්යාවකට ළඟා විය.<ref>{{Cite journal|last=Tsourapas|first=Gerasimos|date=10 November 2015|title=Why Do States Develop Multi-tier Emigrant Policies? Evidence from Egypt|url=https://eprints.soas.ac.uk/20161/1/CJMS_A_1049940.pdf|journal=Journal of Ethnic and Migration Studies|volume=41|issue=13|pages=2192–2214|doi=10.1080/1369183X.2015.1049940|issn=1369-183X|s2cid=73675854}}{{dead link|date=December 2019|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> ඇස්තමේන්තුගත ඊජිප්තුවරුන් මිලියන 2.7 ක් විදේශයන්හි ජීවත් වෙති. ඊජිප්තු සංක්රමණිකයින්ගෙන් ආසන්න වශයෙන් 70%ක් පමණ ජීවත් වන්නේ අරාබි රටවලය. ([[සෞදි අරාබිය|සෞදි අරාබියේ]] 923,600, [[ලිබියාව|ලිබියාවේ]] 332,600, [[ජෝර්දානය|ජෝර්දානයේ]] 226,850, [[කුවේට් රාජ්යය|කුවේට්හි]] හා කලාපයේ වෙනත් රටවල්ක 190,550) ඉතිරි 30% වැඩි වශයෙන් යුරෝපයේ සහ උතුරු ඇමරිකාවේ වාසය කරයි. ([[එක්සත් ජනපදය|එක්සත් ජනපදයේ]] 318,000, [[කැනඩාව|කැනඩාවේ]] 110,000 සහ [[ඉතාලිය|ඉතාලියේ]] 90,000)<ref name="
=== ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් ===
ජනවාර්ගික ඊජිප්තුවරුන් රටේ විශාලතම ජනවාර්ගික කණ්ඩායම වන අතර, එය මුළු ජනගහනයෙන් 99.7%කි.<ref name="
සංක්රමණිකයන් මිලියන 5ක් පමණ ඊජිප්තුවේ වෙසෙති, බොහෝ දුරට සුඩාන ජාතිකයන්, "සමහර අය ඊජිප්තුවේ පරම්පරා ගණනාවක් ජීවත් වී ඇත".<ref name="Karasapan">Omer Karasapan, [https://www.brookings.edu/blog/future-development/2016/10/04/who-are-the-5-million-refugees-and-immigrants-in-egypt/ Who are the 5 million refugees and immigrants in Egypt?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170706130432/https://www.brookings.edu/blog/future-development/2016/10/04/who-are-the-5-million-refugees-and-immigrants-in-egypt/|date=6 July 2017}}, Brookings Institution (4 October 2016).</ref> කුඩා සංක්රමණිකයන් පැමිණෙන්නේ [[ඉරාකය]], [[ඉතියෝපියාව]], [[සෝමාලියාව]], [[දකුණු සුඩානය]] සහ [[එරිත්රියාව|එරිත්රියාවෙනි]].<ref name="Karasapan" />
545 පේළිය:
ඊජිප්තුව අල්-අසාර් විශ්ව විද්යාලයේ නිවහන ද වේ (ක්රි.ව. 969 දී ආරම්භ කරන ලදී, ක්රි.ව. 975 දී ඉගැන්වීම ආරම්භ කරන ලදී), එය අද ලෝකයේ "සංස්ථාපිත සුන්නි ඉස්ලාමයේ වඩාත්ම බලගතු හඬ" වන අතර සමහර පියවරයන්ට අනුව, අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක වන ලෝකයේ දෙවන පැරණිතම විශ්ව විද්යාලයවේ.<ref>Indira Falk Gesink, ''Islamic Reform and Conservatism: Al-Azhar and the Evolution of Modern Sunni Islam'' (I.B.Tauris, 2014), p. 2.</ref>
ඊජිප්තුව පිළිගන්නේ ආගම් තුනක් පමණි: ඉස්ලාම්, ක්රිස්තියානි සහ යුදෙව් ආගමයි. කුඩා බහායි ඇදහිල්ල සහ අහමදියා ප්රජාවන් වැනි ඊජිප්තුවරුන් විසින් අනුගමනය කරනු ලබන අනෙකුත් ඇදහිලි සහ සුළුතර මුස්ලිම් නිකායන් රාජ්යය විසින් පිළි නොගන්නා අතර මෙම කණ්ඩායම් ඊජිප්තුවේ ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් ලෙස හංවඩු ගසන රජය විසින් හිංසා පීඩාවලට ලක් කරයි.<ref>{{cite news|url=http://www.egyptindependent.com/node/666371|title=Shahat: Baha'is threaten Egypt's national security|last=al-Shahat|first=Abdel Moneim|date=18 February 2012|newspaper=Egypt Independent|access-date=25 February 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120220192155/http://www.egyptindependent.com/node/666371|archive-date=20 February 2012|url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.persecutionofahmadis.org/egypt-ahmadis-detained-under-emergency-law-rights-group/|title=Egypt Ahmadis detained under emergency law: rights group|date=14 May 2010|access-date=4 June 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140606215554/https://www.persecutionofahmadis.org/egypt-ahmadis-detained-under-emergency-law-rights-group/|archive-date=6 June 2014|url-status=live}}</ref> විශේෂයෙන්ම බහායිවරුන් සහ අදේවවාදීන්, ඔවුන්ගේ අනිවාර්ය රාජ්ය විසින් නිකුත් කරන ලද හැඳුනුම්පත්වල තම ආගම ඇතුළත් කිරීමට ඇති හැකියාව ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබේ, සහ අවශ්ය හැඳුනුම්පත ලබා නොගැනීම හෝ ඔවුන්ගේ ඇදහිල්ල ගැන බොරු කීම යන තත්ත්වයට පත් කරනු ලැබේ. 2008 උසාවි තීන්දුවක් මගින් හඳුනා නොගත් ඇදහිලිවල සාමාජිකයන්ට අනන්යතාවය ලබා ගැනීමට සහ ආගමික ක්ෂේත්රය හිස්ව තැබීමට අවසර දෙන ලදී.<ref name="International Religious Freedom Report
=== අධ්යාපනය ===
653 පේළිය:
==යොමු කිරීම්==
{{reflist|refs=
<references/>{{සැකිල්ල:අප්රිකාවේ ස්වෛරී රාජ්ය සහ යැපෙන භූමි ප්රදේශ ලැයිස්තුව}}▼
}}
[[ප්රවර්ගය:ඊජිප්තුව]]
[[ප්රවර්ගය:අප්රිකානු රටවල්]]
|