ටයිටන් (චන්ද්‍රයා)

ටයිටන් යනු සෙනසුරු ග්‍රහයාගේ විශාලතම චන්ද්‍රයා මෙන්ම සෞරග්‍රහ මණ්ඩයලයේ දෙවැනියට විශාලම ස්වභාවික චන්ද්‍රිකාව ය. එය සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයෙහි සැලකිය යුතු ඝන වායුගෝලයක් සහිත එකම චන්ද්‍රයා ලෙස සැළකේ. එමෙන්ම පෘථිවියට අමතරව මතුපිට ද්‍රවයන් පවතින බවට පැහැදිළි සාක්ෂි ඇති එකම ග්‍රහ වස්තුව එය වේ.

ටයිටන්
2012 දී ලබාගත් ටයිටන්ගේ ස්වභාවික-වර්ණ ඡායාරූපයක්
සොයාගැනීම
සොයාගත් තැනැත්තේක්‍රිස්ටියාන් හයිගන්ස්
සොයාගත් දිනය1655, මාර්තු 25
කක්ෂීය ලක්ෂණ
පරිදුරාන්තිකය1186680 km
විදුරාන්තිකය1257060 km
අඩ-මහා අක්ෂය1221870 km
උත්කේන්ද්‍රියතාවය0.0288
කක්ෂීය කාලාවර්තය15.945 d
සාමාන්‍යය කක්ෂීය වේගයතත්පරයට කි.මී. 5.57 (ගණනය කරන ලද)
ආනතිය0.34854° (සෙනසුරුගේ නිරක්ෂයට සාපේක්ෂව)
මෙහි චන්ද්‍රිකාවකිසෙනසුරු
භෞතික ගුණාංග
මධ්‍යන්‍යය අරය2574.73±0.09 km
මතුපිට පෘෂ්ඨීය වර්ගඵලය8.3×107 km2
පරිමාව7.16×1010 km3
ස්කන්ධය(1.3452±0.0002)×1023 kg
මධ්‍යන්‍යය ඝණත්වය1.8798±0.0044 g/cm3
නිරක්ෂීය පෘෂ්ඨීය ගුරුත්වය1.352 m/s2
මිදුම් ප්‍රවේගය2.639 km/s
ආක්ෂක ආනතිය
ප්‍රභානුපාතය0.22
උෂ්ණත්වය93.7 K (−179.5 °C)
දෘශ්‍ය විශාලත්වය8.2 සිට 9.0 දක්වා
වායුගෝලය
පෘෂ්ඨීය පීඩනය146.7 kPa
සංයුතියවෙනස්වනසුලුය

අපරිවර්තී ගෝලය:
98.4% නයිට්‍රජන් (N2),
1.4% මීතේන් (CH4),
0.2% හයිඩ්‍රජන් (H2);

පහල පරිවර්තී ගෝලය:
95.0% N2, 4.9% CH4;
97% N2, 2.7±0.1% CH4

සෙනසුරුට අයත් උපග්‍රහයන්ගෙන් ගුරුත්වාකර්ෂනය හේතුවෙන් ගෝලාකාර හැඩයක් ගත් චන්ද්‍රයන් 7ක් ඇති අතර, ටයිටන් එයින් එකකි. එය පෘථිවියෙහි චන්ද්‍රයාට වඩා 50% ක් විශාල වන අතර (විෂ්කම්භයෙන්) එහි ස්කන්ධය සඳෙහි ස්කන්ධයට වඩා 80% කින් වැඩි ය. බ්‍රහස්පති ගේ ගැනිමීඩ් චන්ද්‍රයාගෙන් පසුව සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ දෙවැනියට විශාලතම චන්ද්‍රයා වන ටයිටන් බුධ ග්‍රහයාටත් වඩා විශාල ය. ටයිටන් නිරන්තරයෙන් ම ග්‍රහලොවක්-වැනි උපග්‍රහයෙකු ලෙස හැඳින්වෙයි.

1655 දී ඕලන්ද ජාතික තාරකා විද්‍යාඥයෙකු වූ ක්‍රිස්ටියාන් හයිගන්ස් විසින් සොයාගත් ටයිටන්, සෙනසුරුගේ පලමුවැනියටම සොයාගත් උපග්‍රහයා විය. එමෙන්ම පෘථිවියේ චන්ද්‍රයා සහ බ්‍රහස්පතිගේ ගැලීලියානු චන්ද්‍රයන් ගෙන් පසුව සොයාගත් හයවෙනි ස්වභාවික චන්ද්‍රිකාව ටයිටන් ය. ටයිටන් සෙනසුරුගේ අරය මෙන් විසි ගුණයක් දුරින් සෙනසුරු වටා කක්ෂ ගත වී ඇත.

"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=ටයිටන්_(චන්ද්‍රයා)&oldid=496155" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි