ශ්‍රී ලංකාවේ අගවිනිසුරු
ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජවාදී ජනරජයේ අගවිනිසුරුවරයා ශ්‍රී ලංකාවේ අධිකරණයේ සහ ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ප්‍රධානියා වේ. 1801 දී පිහිටුවන ලද අගවිනිසුරුවරයා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් දස දෙනාගෙන් කෙනෙකි; අනෙක් නව දෙනා ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් ය. මෙම තනතුර 1801 දී නිර්මාණය කරන ලදී. අගවිනිසුරුවරයා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව විසින් නම් කරනු ලබන අතර ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලැබේ. පළමු අගවිනිසුරුවරයා වූයේ කොඩ්රින්ටන් එඩ්මන්ඩ් කැරින්ටන් ය. 47 වැනි සහ වත්මන් අගවිනිසුරුවරයා වන්නේ ජයන්ත ජයසූරිය මහතා ය.
| අගවිනිසුරු ශ්‍රී ලංකා
| |
|---|---|
 ශ්‍රි ලංකාවේ රාජ්‍ය ලංඡනය | |
| නිල නිවස | කොළඹ |
| Appointer | මෛත්‍රීපාල සිරිසේන |
| Inaugural holder | කොරිංටන් |
| Formation | 1801 |
ඉතිහාසය
සංස්කරණයඑක්සත් රාජධානිය විසින් 1801 (දැන් මෙම ප්‍රතිපාදනය ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා ඇති පරිදි) රාජකීය අධිකරණ ප්‍රඥප්තිය ආරම්භ කිරීමත් සමඟ අගවිනිසුරු කාර්යාලය එහි මූලාරම්භය සොයා ගනී. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පිහිටුවීමත් සමඟ එය "ලංකා දිවයිනේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ප්‍රධාන විනිශ්චයකාරවරයා" ලෙස හඳුන්වනු ලබන එක් ප්‍රධාන විනිසුරුවරයෙකුගෙන් සහ තවත් එක් විනිසුරුවරයෙකුගෙන් සමන්විත විය. ලංකා දූපතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය". ප්‍රඥප්තියට අනුව අගවිනිසුරුවරයාට සහ පුයිස්නේ විනිසුරුවරයාට එංගලන්තයේ හෝ අයර්ලන්තයේ බැරිස්ටර්වරුන් ලෙස වසර පහකට නොඅඩු පළපුරුද්දක් තිබිය යුතු අතර ඔවුන් නම් කර පත් කිරීමට අවශ්‍ය විය.
මෙම තනතුර මුලින්ම දැරුවේ කොඩ්රින්ටන් එඩ්මන්ඩ් කැරින්ටන් විසිනි.[1]
2013-2015 මතභේදය
සංස්කරණයඅගවිනිසුරු මොහාන් පීරිස් 2013 ජනවාරි 15 වන දින ශිරාණි බණ්ඩාරනායකට එරෙහි මතභේදාත්මක දෝෂාභියෝගයෙන් පසුව පත් කරන ලදී. පීරිස් මහතා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා විසින් පාර්ලිමේන්තු සභාවේ අනුමැතිය ඇතිව උසස් කරන ලදී. පීරිස්ගේ පත්වීම යම් විවේචනයකට ලක් විය. පීරිස් ජනාධිපති රාජපක්ෂගේ හිතවතෙක් ලෙස සලකනු ලැබූ අතර, ඔහුගේ පත් කිරීම ජනාධිපතිවරයා සහ ඔහුගේ පවුලේ අය විසින් තවදුරටත් බලය තහවුරු කර ගැනීමක් ලෙස විචාරකයින් විසින් සලකනු ලැබීය.[2][3] ඔහු පත්වීමට පෙර සෙලාන් බැංකුවේ සභාපතිවරයා, කැබිනට් මණ්ඩලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නීති නිලධාරියා සහ නීතිපති තනතුර ද හෙබවීය. 2013 ජනවාරි 23 වැනි දින ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ පැවති උත්සවයක දී පීරිස් නිල වශයෙන් අගවිනිසුරු ලෙස වැඩ භාර ගන්නා ලදී. 2015 ජනවාරි 28 වන දින පීරිස් ධූරයෙන් ඉවත් කරන ලද අතර ශ්‍රී ලංකා රජය ඔහුගේ පත්වීම බලරහිත බව පිළිගැනීම නිසා තථ්‍ය අගවිනිසුරු ලෙස ඔහුගේ ධුර කාලය පහත හෙළන ලදී. එහි ආරම්භය ශිරාණි බණ්ඩාරනායක නීත්‍යනුකූලව දෝෂාභියෝගයට ලක් නොවූ අතර, එම තනතුර සඳහා පුරප්පාඩුවක් නොතිබුණි.
පත්වීම
සංස්කරණයපත්වීම
සංස්කරණයශ්රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් පත් කිරීම සහ ඉවත් කිරීම ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 107 වැනි පරිච්ඡේදයේ XV වැනි පරිච්ඡේදයේ දක්වා ඇත. එහි සඳහන් වන්නේ "අග්‍රවිනිසුරුවරයා සහ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අනෙකුත් සෑම විනිසුරුවරයෙකුම ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් වරෙන්තුවක් මගින් පත් කරනු ලැබිය යුතු" බවයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් විශ්‍රාම යන වයස අවුරුදු හැටපහක් දක්වා ධුර දරනු ඇත. 109 වැනි වගන්තිය වැඩ බලන අගවිනිසුරුවරයෙකු හෝ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරයෙකු පත්කිරීම විස්තර කරයි. ජනාධිපතිවරයා විසින් අගවිනිසුරු ධුරයේ කටයුතු කිරීම සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ වෙනත් විනිසුරුවරයෙකු පත් කළ යුතු වන්නේ, වත්මන් ජනාධිපතිවරයාට "අසනීප නිසා, රටින් බැහැරව නොපැමිණීම හේතුවෙන්, තම නිලයේ බලතල, රාජකාරි සහ කාර්යයන් තාවකාලිකව ක්‍රියාත්මක කිරීමට, ඉටු කිරීමට සහ ඉටු කිරීමට නොහැකි වූ විටය. හෝ වෙනත් හේතුවක්" එවැනි කාල සීමාව තුළ. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අගවිනිසුරු හෝ විනිසුරුවරයෙකු ලෙස පත් කරන ලද හෝ ක්‍රියා කිරීමට පත්වන සෑම පුද්ගලයෙකුම දිවුරුම් දීමෙන් පසුව හෝ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ හතරවන උපලේඛනයේ දක්වා ඇති ප්‍රකාශයෙන් පසුව පමණක් ධූරයට පත් විය යුතු අතර එහි රාජකාරිවලට ඇතුළත් විය යුතු ය.[4]
දිවුරුම් දීම
සංස්කරණය"මම .................................................. ............ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව අගවිනිසුරුවරයාගේ ධූරයේ වගකීම් විශ්වාසවන්තව ඉටු කරන බව සහ වගකීම් ඉටු කරන බව ගාම්භීර ලෙස ප්‍රකාශ කර සහතික / දිවුරන්න. නීතිය, සහ මම ශ්‍රී ලංකා ජනරජයට විශ්වාසවන්තව සිටින බවත්, මගේ උපරිමයෙන් ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ආරක්ෂා කිරීමටත්, ආරක්ෂා කිරීමටත් කටයුතු කරමි."[5]
කාර්යාලය ඉවත් කිරීම
සංස්කරණයශ්රේෂ්ඨාධිකරනයේ විනිසුරන් යහපත් හැසිරීම් කාලය තුළ නිලතල දරනු ඇත. විනිසුරුවරයෙකු ඉවත් කිරීම සිදු කළ යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුවේ මුළු මන්ත්‍රීවරුන් සංඛ්‍යාවෙන් බහුතරයකගේ සහාය ඇතිව (නොපැමිණෙන අය ද ඇතුළුව) සහ පසුව ජනාධිපතිවරයාගේ නියෝගයකින් පාර්ලිමේන්තුව ඇමතීමෙන් පමණි. එසේ ඉවත් කිරීම සඳහා හේතු විය යුත්තේ ඔප්පු වී ඇති වැරදි හැසිරීම් හෝ නොහැකියාව හේතුවෙනි.[6]
රාජකාරි
සංස්කරණයජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් දෙදෙනෙකුගෙන් සමන්විත අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ (JSC) සභාපතිවරයා ලෙස අගවිනිසුරුවරයා කටයුතු කරයි.[7] යුක්තිය පසිඳලීම සඳහා අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් සේවා සැපයීම, විනිසුරුවරුන්ගේ ස්වාධීනත්වය ආරක්ෂා කිරීම සහ උපකාරක කාර්ය මණ්ඩලය තුළ නිසි මානව සම්පත් කළමනාකරණයක් පවත්වාගෙන යාම තුළින් සෑම පුරවැසියෙකුටම නීතියේ කඩිනම් සහ සමාන ආරක්ෂාව සහතික කරමින් ජාතියේ සංවර්ධනය වේගවත් කිරීම JSC හි මෙහෙවරයි. උසාවියේ. අගවිනිසුරුවරයාගේ අනෙකුත් රාජකාරි අතරට අවශ්‍ය පරිදි විනිසුරුවරුන් නම් කිරීම එවැනි එක් එක් මහාධිකරණයට ඇතුළත් වේ. සෑම විනිසුරුවරයෙකුම අගවිනිසුරුවරයා විසින් මාරු කළ හැකිය.[8]
දහනව වන ශතවර්ෂයේ මුල් භාගයේ ආරම්භයේ සිට, අගවිනිසුරුවරයා ලංකාවේ ආණ්ඩුකාරයා සහ යටත් විජිතයේ ප්‍රධාන ලේකම්වරයා නොමැති විට ලංකාවේ යටත් විජිතය පරිපාලනය කරන නිලධාරියා ලෙස පේළියේ දෙවැනියා විය; ලංකාවේ වැඩබලන ආණ්ඩුකාරවරයාගේ රාජකාරි ඉටු කිරීම. 1948 දී ලංකාව ස්වයං පාලනයක් ලබා ගැනීමෙන් පසු, ලංකාවේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල්වරයා ලංකාවේ වැඩබලන ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු නොකළ විට රජය පරිපාලනය කරන නිලධාරියා ලෙස අගවිනිසුරුවරයා පළමු පෙළට පත් විය. 1972 ජනරජ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත වීමෙන් පසුවත්, ඩොමීනියන් ඔෆ් සිලෝන් ශ්‍රී ලංකා ජනරජය බවට පත්වීමෙන් පසුවත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා නොමැති කාලයේ වැඩබලන ජනාධිපති ලෙස අග්‍රවිනිශ්චයකාරවරයා කටයුතු කිරීමත් සමඟ මෙම පුරුද්ද දිගටම පැවතුනි. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ස්ථාපිත කර අනුප්‍රාප්තික පිළිවෙළ නිර්වචනය කරන ලද 1978 ජනරජ ව්‍යවස්ථාවේ දෙවන සංශෝධනයත් සමඟ මෙම හැකියාව අවසන් විය.[9]
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ "History of Supreme Court". Supreme Court of Sri Lanka. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ Crabtree, James (15 January 2013). "Sri Lanka appoints new chief justice". Financial Times.
- ^ Francis, Krishan (15 January 2013). "Sri Lankan leader replaces chief justice with ally". The Guardian/Associated Press.
- ^ "Chapter XV – The Judiciary". Constitution of Sri Lanka. priu.gov.lk. 15 December 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ "Fourth Schedule". Constitution of Sri Lanka. priu.gov.lk. 3 February 2003 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ "Chapter XV – The Judiciary". Constitution of Sri Lanka. priu.gov.lk. 15 December 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ "Chapter XV – The Judiciary". Constitution of Sri Lanka. priu.gov.lk. 15 December 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ "Chapter XVIIA". Constitution of Sri Lanka. priu.gov.lk. 3 November 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 November 2013.
- ^ The Constitution of the Democratic Socialist Republic of Sri Lanka