ඇරෝබික් අභ්‍යාස
ඇරෝබික් අභ්‍යාස, හෘද ලෙසද හැඳින්වේ, එය මූලික වශයෙන් වායු ශක්තිය උත්පාදනය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය මත රඳා පවතින අඩු සිට ඉහළ තීව්රතාවයකින් යුත් ශාරීරික ව්‍යායාමයකි.[1][2] "ඇරෝබික්" යනු "ඔක්සිජන් සම්බන්ධ කිරීම, සම්බන්ධ කිරීම හෝ අවශ්‍ය කිරීම" ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත,[3] සහ වායු පරිවෘත්තීය හරහා ප්‍රමාණවත් ලෙස ව්‍යායාමයේදී බලශක්ති ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා ඔක්සිජන් භාවිතා කිරීම අදහස් කරයි.[4] ඇරෝබික් අභ්‍යාස සිදු කරනු ලබන්නේ දීර්ඝ කාලයක් සඳහා ආලෝකයේ සිට මධ්යස්ථ තීව්රතාවයකින් යුත් ක්‍රියාකාරකම්වල අනුපිළිවෙල පුනරාවර්තනය කිරීමෙනි.[2] ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයට අනුව, වැඩිහිටියන්ගෙන් 31% ක ට වැඩි ප්‍රමාණයක් සහ නව යොවුන් වියේ 80% ක ට වැඩි පිරිසක් නිර්දේශිත ශාරීරික ක්රියාකාරකම් පවත්වා ගැනීමට අසමත් වෙති.[5] හෘද වාහිනී හෝ වායුගෝලීය ව්යායාම සඳහා උදාහරණ වන්නේ මධ්‍යම සිට දිගු දුර ධාවනය හෝ පැනීම, පිහිනීම, බයිසිකල් පැදීම, පඩිපෙළ නැගීම සහ ඇවිදීම ය.[6]
සෞඛ්ය ගැටලු ඇතිවීමේ අවදානම අවම කිරීම සඳහා සතියකට පැය 2.5ක මධ්යස්ථ තීව්රතාවයකින් යුත් ඇරෝබික් ව්යායාම කිරීම නිර්දේශ කෙරේ.[7][8][9] ඒ අතරම, පැය එකහමාරක් (විනාඩි 11/දිනකට) ව්යායාම කිරීමෙන් පවා ඉක්මන් මරණය, හෘද වාහිනී රෝග, ආඝාතය සහ පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කළ හැකි ය.[10][11]
මයිටොකොන්ඩ්‍රියල් ATP නිෂ්පාදනය හරහා සියලුම කාබෝහයිඩ්‍රේට් වායුගෝලීය ලෙස ශක්තිය බවට පත් කිරීමට ප්‍රමාණවත් තරම් අඩු තීව්රතාවයකින් නිර්මාණය කර ඇති බැවින් ඇරෝබික් අභ්‍යාසය "හුදෙක් ඇරෝබික්" ලෙස වඩාත් හොඳින් හැඳින්විය හැක. මයිටොකොන්ඩ්‍රියා යනු කාබෝහයිඩ්‍රේට්, ප්‍රෝටීන් සහ මේදවල පරිවෘත්තීය සඳහා ඔක්සිජන් මත යැපෙන ඉන්ද්‍රියයන් වේ. ඇරෝබික් ව්යායාම මගින් අක්මාවේ සහ හෘදයේ පටක තුල ඇති මයිටොකොන්ඩ්‍රියල් සෛල ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට හේතු වේ.[12]
ඉතිහාසය
සංස්කරණය
බ්‍රිතාන්‍ය කායික විද්‍යාඥයෙකු වන Archibald Hill, 1922 වර්ෂයේ දී උපරිම ඔක්සිජන් අවශෝෂණය සහ ඔක්සිජන් ණය යන සංකල්ප හඳුන්වා දුන්නේ ය.[13][14] ජර්මානු වෛද්‍ය ඔටෝ මේයර්හෝෆ් සහ හිල් 1922 වර්ෂයේ දී කායික විද්‍යාව හෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ නොබෙල් ත්‍යාගය බෙදා ගත්තේ මාංශ පේශි ශක්ති පරිවෘත්තීය සම්බන්ධ ඔවුන්ගේ ස්වාධීන ක්රියාකාරකම් සඳහා ය.[15] මෙම කාර්යය මත පදනම්ව, විද්යාඥයින් ව්යායාම අතරතුර ඔක්සිජන් පරිභෝජනය මැනීමට පටන් ගත්හ. මිනසෝටා විශ්ව විද්‍යාලයේ හෙන්රි ටේලර් සහ ස්වීඩන් විද්යාඥයින් වන Per-Olof Åstrand සහ Bengt Saltin 1950 වර්ෂ සහ 60 වර්ෂ වල දී කැපී පෙනෙන දායකත්වයක් ලබා දුන්හ.[16] Harvard Fatigue Laboratory, Copenhagen මාංශ පේශි පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය මෙන්ම විවිධ ජර්මානු විශ්ව විද්‍යාල මගින් ද දායකත්වය ලබා දෙන ලදී.[17][18]
දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු, ජෝගිං වැනි සෞඛ්‍යයට නැඹුරු වූ විනෝදාස්වාද ක්රියාකාරකම් ජනප්‍රිය විය.[19] රාජකීය කැනේඩියානු ගුවන් හමුදා අභ්‍යාස සැලසුම්, Dr. Bill Orban විසින් වැඩි දියුණු කරන ලද සහ 1961 වර්ෂයේ දී ප්රකාශයට පත් කරන ලද, නවීන යෝග්‍යතා සංස්කෘතිය දියත් කිරීමට උපකාරී විය.[20][21]
එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදාවේ භෞත චිකිත්සකයින් වන කර්නල් පෝලීන් පොට්ස් සහ වෛද්‍ය කෙනත් එච්. කූපර්,[22] ඇරෝබික් අභ්‍යාස සංකල්පය වෙනුවෙන් පෙනී සිටියහ. 1960 වර්ෂහි දී, කූපර් රෝග නිවාරණ ඖෂධ පිළිබඳ පර්යේෂණ ආරම්භ කළේ ය. ව්යායාම මගින් කෙනෙකුගේ සෞඛ්‍යය ආරක්ෂා කර ගත හැකි බවට ඇති විශ්වාසය ගැන කුතුහලයට පත් වීමෙන් පසුව ඔහු එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදා භටයින් 5,000 කට අධික[23][24] මත ඇරෝබික් අභ්‍යාස පිළිබඳ පළමු පුළුල් පර්යේෂණ සිදු කළේ ය. 1966 වර්ෂයේ දී ඔහු "ඇරෝබික්ස්" යන යෙදුම නිර්මාණය කළේ ය. වසර දෙකකට පසු, 1968 වර්ෂයේ දී ඔහු එම නමින්ම පොතක් ප්රකාශයට පත් කළේ ය. 1970 වර්ෂයේ දී ඔහු නිවාරණ වෛද්‍ය විද්‍යාව සඳහා කැප වූ ලාභ නොලබන පර්යේෂණ සහ අධ්‍යාපනය සඳහා කූපර් ආයතනය නිර්මාණය කළේ ය. ඔහු 1979 වර්ෂයේ දී ඔහුගේ The New Aerobics පොතේ මහා වෙළඳපල අනුවාදයක් ප්රකාශයට පත් කළේ ය. Cooper මිලියන ගණනක් ක්‍රියාකාරී වීමට දිරිමත් කළ අතර දැන් ඔහුව හඳුන්වන්නේ "ඇරොබොයික්ස් හි පියා" ලෙස යි.[25][26] Cooper ගේ පොත Jacki Sorensen හට ඇරෝබික් නැටුම් ව්යායාම චර්යාවන් නිර්මාණය කිරීමට පෙලඹවූ අතර, එය 1970 වර්ෂහි එක්සත් ජනපදයේ ජනප්‍රියත්වයට පත් වූ අතර, ඒ සමඟම, Judi Missett Jazzercise සංවර්ධනය කර පුළුල් කළේ ය.
1970 වර්ෂහි ධාවන උත්පාතයක් ඇති විය. එය ඔලිම්පික්, නිව් යෝර්ක් මැරතන් සහ කුෂන් සපත්තු පැමිණීමෙන් ආභාෂය ලැබී ය.[27]
ඇරෝබික්ස් නිවසේ දී ලොව පුරා ජනප්‍රිය වූයේ 1982 වර්ෂයේ දී ජේන් ෆොන්ඩාගේ ව්‍යායාමය අභ්‍යාස වීඩියෝව නිකුත් කිරීමෙන් පසුව ය.[28][29] රීබොක් සපත්තු වලින් පියවර නිෂ්පාදනයක් සහ වැඩසටහනක් මගින් මෙහෙයවන ලද ස්ටෙප් ඇරෝබික්ස් 1990 ගණන්වල ජනප්‍රිය විය.
අර්ථ දැක්වීම
සංස්කරණය
ඇරෝබික් අභ්‍යාස අසංඛ්‍යාත ආකාර වලින් සමන්විත වේ.[1] සාමාන්යයෙන්, එය සාපේක්ෂව දිගු කාලයක් පුරා මධ්යස්ථ මට්ටමේ තීව්රතාවයකින් සිදු කරනු ලැබේ. නිදසුනක් වශයෙන්, මධ්යස්ථ වේගයකින් දිගු දුරක් ධාවනය කිරීම ඇරෝබික් අභ්‍යාසයක් වන නමුත්, ස්ප්‍රින්ට් කිරීම එසේ නොවේ. අඛණ්ඩ චලිතයක් සහිත කේවල ටෙනිස් ක්‍රීඩා කිරීම සාමාන්යයෙන් වායුගෝලීය ක්රියාකාරකම් ලෙස සලකනු ලබන අතර, අනියම් චලනයේ දිගු කාල පරිච්ඡේදයන් තුළ කෙටි ශක්තිජනක චලනයන් සහිත ක්රියාකාරකම් වායුගෝලීය නොවිය හැකිය. සමහර ක්‍රීඩා මේ අනුව නෛසර්ගිකව "ස්වායු" වන අතර, ෆාට්ලෙක් පුහුණුව හෝ ස්වායු නර්තන පන්ති වැනි අනෙකුත් වායු අභ්‍යාස විශේෂයෙන් නිර්මාණය කර ඇත්තේ ස්වායු ධාරිතාව සහ යෝග්‍යතාවය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ය. ඇරෝබික් අභ්‍යාස සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් හෝ තනිකරම පාදයේ මාංශ පේශී සම්බන්ධ කිරීම වඩාත් සුලභ වේ. සමහර ව්යතිරේක පවතී. නිදසුනක් වශයෙන්, මීටර් 2,000 ක් හෝ ඊට වැඩි දුරක් ඔරු පැදීම යනු කකුල්, උදරය, පපුව සහ අත් ඇතුළු ප්‍රධාන මාංශ පේශි කණ්ඩායම් කිහිපයක් ව්යායාම කරන ස්වායු ක්‍රීඩාවකි.
උදාහරණ
සංස්කරණය
මධ්යස්ථ ක්රියාකාරකම් [30]
- පිහිනීම [6]
- නැටුම්
- පැතලි බිමක ඇවිදීම
- බයිසිකල් පැදීම [31] 10 miles per hour (16 km/h)
- මධ්යස්ථ ඇවිදීම ( 3.5 miles per hour (5.6 km/h) )
- පහළට හිම මත ලිස්සා යාම
- ටෙනිස් (ද්විත්ව)
- සැහැල්ලු පන්දු
- ගෙවතු වගාව
- සැහැල්ලු අංගනයේ වැඩ
- ජෝගිං [6]
ප්‍රබල ක්රියාකාරකම්
- වේගවත් ඇවිදීම ( 4.5 miles per hour (7.2 km/h) )
- 10 miles per hour (16 km/h)
- කඳු නැගීම
- රට හරහා හිම මත ලිස්සා යාම[6]
- පඩිපෙළ නැගීම[6]
- පාපන්දු
- ජෝගිං
- පැනීමේ කඹය
- ටෙනිස් (තනි)
- පැසිපන්දු
- බර අංගන වැඩ[32][33]
- ඉලිප්සාකාර පුහුණුව[6]
- ඔරු පැදීම[6]
නිර්වායු ව්‍යායාමයට එරෙහිව
සංස්කරණයඇරෝබික් අභ්‍යාස සහ ශාරීරික යෝග්‍යතාව නිර්වායු ව්යායාම සමඟ සංසන්දනය කළ හැකි අතර, ශක්තිය පුහුණු කිරීම සහ කෙටි දුර දිවීම වඩාත් කැපී පෙනෙන උදාහරණ වේ. මාංශ පේශි හැකිලීමේ කාලසීමාව සහ තීව්‍රතාවය මෙන්ම මාංශ පේශි තුළ ශක්තිය ජනනය වන ආකාරය අනුව ව්යායාම වර්ග දෙක වෙනස් වේ.[34]
මාංශ පේශි හැකිලීමේ අන්තරාසර්ග ක්රියාකාරකම් පිළිබඳ නව පර්යේෂණයකින් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ ස්වායු සහ නිර්වායු ව්යායාම මගින් මයෝකීන් ස්‍රාවය කිරීම ප්රවර්ධනය කරන බවයි විවිධ ගිනි අවුලුවන රෝග.[35] මයෝකීන් ස්‍රාවය වීම මාංශ පේශි හැකිලීමේ ප්‍රමාණය සහ හැකිලීමේ කාලසීමාව සහ තීව්‍රතාවය මත රඳා පවතී. එනිසා, ව්යායාම වර්ග දෙකම අන්තරාසර්ග ප්‍රතිලාභ ලබා දෙයි.
සෑම තත්ත්‍වයකදීම වාගේ, නිර්වායු ව්‍යායාමය ඇරොබොයික් (ඔක්සිජන් ඉදිරියේ) අභ්‍යාස සමඟින් සිදුවේ, මන්ද යත් අඩු කාර්යක්ෂම නිර්වායු පරිවෘත්තිය ඇරෝබික් පද්ධතියේ ධාරිතාව ඉක්මවන බලශක්ති ඉල්ලුම හේතුවෙන් ඇරෝබික් පද්ධතියට අතිරේකව සැපයිය යුතු බැවිනි. නිර්වායු ව්යායාමයේ දී, ශරීරය ඇරොබොයික් පරිවෘත්තීය හැර අනෙකුත් ක්‍රියාවලීන් හරහා ශක්තිය ජනනය කළ යුතුය, ලැක්ටික් අම්ල පැසවීම සමඟ ග්ලයිකොලිසිස් සහ ATP ආකාරයෙන් ශක්තිය ජනනය කිරීම සඳහා ෆොස්ෆොක්‍රේටීන් පද්ධතිය ඇතුළුව. සාමාන්‍ය කෙට්ල්බෙල් අභ්‍යාස වායුගෝලීය සහ නිර්වායු අංශ ඒකාබද්ධ කරයි. ඇරොබොයික් සහ ශක්තිමත් ව්යායාම අතර පැය 24 ක ප්‍රකෘතිමත් වීමට ඉඩ දීම වැඩි යෝග්‍යතාවයකට මග පාදයි.[36][37] ඇරෝබික් ව්යායාම යනු ශාරීරික යෝග්‍යතාවය පවත්වා ගැනීම පමණක් නොවේ; එය අසාමාන්‍ය හෝමෝන ප්‍රතිලාභ ද සපයයි. රුධිරයේ වර්ධක හෝමෝනය මුදා හැරීම වැඩි කිරීමෙන්, මෙම ව්‍යායාමය ශරීරය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට, මාංශ පේශි ගොඩනැගීමට සහ අස්ථි සෞඛ්‍යය පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.[38]
ඉන්ධන භාවිතය
සංස්කරණයව්යායාමයේ තීව්‍රතාවය අනුව, ශරීරය බලශක්ති ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා ඇතැම් ඉන්ධන ආකෘති වඩාත් කැමති ලෙස භාවිතා කරයි. ශරීරයේ වායුගෝලීය ව්යායාම සඳහා ප්‍රධාන ඉන්ධන ප්‍රභවයන් දෙකට මේදය (ඇඩිපෝස් පටක ආකාරයෙන්) සහ ග්ලයිකෝජන් ඇතුළත් වේ. අඩු තීව්‍රතාවයෙන් යුත් ඇරෝබික් ව්යායාමයේ දී, ශරීරය සෛලීය ශ්වසනය සඳහා ප්‍රධාන ඉන්ධන ප්‍රභවය ලෙස මේදය වඩාත් ප්‍රිය කරයි, කෙසේ වෙතත්, තීව්‍රතාවය වැඩි වන විට ශරීරය වඩාත් වේගවත් ශක්ති ප්‍රභවයක් වන බැවින් මාංශ පේශිවල සහ අක්මාවේ හෝ වෙනත් කාබෝහයිඩ්‍රේටවල ගබඩා කර ඇති ග්ලයිකෝජන් භාවිතා කරයි.[39] අධික තීව්රතාවයකින් යුත් ඇරෝබික් ව්‍යායාමවලට සාපේක්ෂව අඩු හෝ මධ්යස්ථ තීව්රතාවයකින් යුත් ඇරෝබික් ව්යායාම මේදය නැති කිරීමට ඉතා කාර්යක්ෂම ක්‍රමයක් නොවේ. Lipolysis (ට්‍රයිග්ලිසරයිඩ් මේද අම්ල බවට ජල විච්ඡේදනය), [40] මේදය දහනය නොවේ (මේද අම්ලය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් බවට පරිවර්තනය කිරීම), තීව්‍රතාවය මත රඳා පවතින මේද ස්කන්ධ අඩු කිරීම පැහැදිලි කරයි. මධ්යස්ථ තීව්‍රතා ව්යායාම මගින් අධික තීව්‍රතා ව්යායාම වැනි සැලකිය යුතු හානියක් සිදු නොවන විට තුවාල සුව කිරීම සඳහා මේද අම්ලය පරිභෝජනය කරන බව පෙන්වා දී ඇත. මේද පටක වල ප්‍රමාණය තීරණය වන්නේ ව්‍යායාමයෙන් පසු සෛල ප්‍රතිජනනය සහ ශක්තිය නැවත පිරවීම සඳහා මාංශ පේශි සහ පෙනහළු වලින් පෝෂක තරඟයේ විශාලත්වය අනුව ය.[41]
සෞඛ්ය බලපෑම්
සංස්කරණයනිතිපතා ඇරෝබික් ව්යායාමයේ ඇති විය හැකි සෞඛ්ය ප්‍රතිලාභ අතර:[42]
- මනෝභාවය වැඩිදියුණු කළ හැක.[42][6]
- හෘද පේශි ශක්තිමත් කිරීම සහ විශාල කිරීම, එහි පොම්ප කිරීමේ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීම සහ විවේක හෘද ස්පන්දන වේගය අඩු කිරීම, එය ඇරෝබික් conditioning ලෙස හැඳින්වේ.
- රුධිර සංසරණ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කර රුධිර පීඩනය අඩු කළ හැකිය
- පසුකාලීන ජීවිතයේ ස්වාධීනත්වය පවත්වා ගැනීමට උපකාර විය හැක.[42][6]
- ඔක්සිජන් ප්‍රවාහනය පහසු කරමින් ශරීරයේ ඇති සම්පූර්ණ රතු රුධිර සෛල ගණන වැඩි කරයි.[43]
- මානසික ආතතිය අඩු කිරීම සහ මානසික අවපීඩනය අඩු කිරීම මෙන්ම සංජානන හැකියාව වැඩි කිරීම ඇතුළුව මානසික සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කරයි.[44]
- මඳක් අඩු වූ අවපීඩනය ද නිරීක්ෂණය කළ හැකිය, විශේෂයෙන් රක්තපාත පිළිකා සහිත රෝගීන් සඳහා අතිරේක ප්‍රතිකාරයක් ලෙස ඇරෝබික් අභ්‍යාස භාවිතා කරන්නේ නම්[45]
- දියවැඩියා අවදානම අඩු කරයි (එක් මෙටා-විශ්ලේෂණයකින් පෙන්වා දී ඇත්තේ, බහුවිධ අධ්‍යයනවලින්, ස්වායු ව්යායාම 2 වර්ගයේ දියවැඩියා රෝගීන් සඳහා Hb A මට්ටම් අඩු කිරීමට උපකාරී වන බවයි.[46])
- හෘද වාහිනී ගැටළු හේතුවෙන් මරණ අවදානම මධ්යස්ථ කරයි [47]
- බර අඩු වීම ප්රවර්ධනය කරයි.[48][49]
- ඔස්ටියෝපොරෝසිස් අවදානම අඩු කරයි.[50]
- කථාංග මතකය වැඩිදියුණු කළ හැක.[51]
- වර්ධන හෝමෝනය මුදා හැරීම වැඩි කිරීම.[52]
අවදානම් සහ අවාසි
සංස්කරණයඇරෝබික් ව්යායාම වල සමහර අවාසි වලට ඇතුළත් වන්නේ:
- පුනරාවර්තන ව්යායාම හේතුවෙන් මාංශ පේශි පද්ධතියේ අධික ලෙස භාවිතා කරන තුවාල, තරුණ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් (වයස අවුරුදු 19 ට අඩු) විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත.[53]
- අධික ලෙස පුහුණු වීමේ සින්ඩ්‍රෝමය ශරීර පද්ධති ගණනාවක අඛණ්ඩ අක්‍රියතාවයට හේතු විය හැක.[54]
- ප්‍රමාණවත් කැලරි ප්‍රමාණයක් නොමැති ඉහළ පුහුණුවීම් ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්-විශේෂයෙන් කාන්තා ක්‍රීඩකයින්- RED-S අවදානමට ලක් කරයි.[53]
- ඇරොබොයික් ව්යායාම අනෙකුත් ව්යායාම ක්‍රම මෙන් කාර්යක්ෂම නොවිය හැක. උදාහරණයක් ලෙස, අධි-තීව්‍රතා විරාම පුහුණුව (HIIT) සතියකට ව්යායාම කිරීමට ගත කරන කාලයෙන් සුළු කාලයකදී සමාන ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන බව පෙන්වා දී ඇත.[55]
සෞඛ්ය ප්‍රතිලාභ සහ කාර්ය සාධන ප්‍රතිලාභ හෝ "පුහුණු බලපෑම" යන දෙකටම ව්යායාමයේ කාලසීමාව සහ වාර ගණන යන දෙකම නිශ්චිත අවමයක් ඉක්මවීම අවශ්‍ය වේ. බොහෝ බලධාරීන් සතියකට අවම වශයෙන් තුන් වතාවක් අවම වශයෙන් විනාඩි විස්සක් ඉටු කිරීමට යෝජනා කරයි.[56]
වාණිජකරණය
සංස්කරණයඇරෝබික් ව්යායාම දිගු කලක් තිස්සේ බර අඩු කර ගැනීම සහ ශාරීරික යෝග්‍යතාවය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ජනප්‍රිය ප්‍රවේශයක් වී ඇති අතර බොහෝ විට වාණිජමය ස්වරූපයක් ගනී.
- 1970 ගණන් වලදී, Judi Sheppard Missett ඇගේ Jazzercise වැඩසටහන සමඟ වාණිජ ඇරොබොයික්ස් සඳහා වෙළඳපොළ නිර්මාණය කිරීමට උදව් කළාය,[57] ඒ අතරම Jacki Sorensen ඇගේ ඇරොබොයික් නැටුම් පද්ධතිය පුළුල් කරමින් සිටියා ය.[58]
- 1980 ගණන්වල රිචඩ් සිමන්ස් රූපවාහිනියේ ඇරොබොයික් අභ්‍යාස සංදර්ශනයක් පැවැත්වූ අතර, ව්යායාම වීඩියෝ මාලාවක් නිකුත් කරමින් Jane Fonda ගේ නායකත්වය අනුගමනය කළේය. [59]
- 1990 ගණන්වල දී, Billy Blanks ගේ Tae Bo සටන් කලා ව්‍යාපාර ඇතුළත් වූ හෘද බොක්සිං ව්යායාම ජනප්‍රිය කිරීමට උපකාරී විය.[60] රීබොක් සපත්තු ඔවුන්ගේ රීබොක් ස්ටෙප් උපාංගය සහ පුහුණු වැඩසටහන සමඟින් ස්ටෙප් ඇරොබොයික්ස් ජනප්‍රිය කළේ ය.[61]
මේකත් බලන්න
සංස්කරණයමූලාශ්ර
සංස්කරණය- ^ a b "Exercise and Physical Fitness". medlineplus.gov. සම්ප්‍රවේශය 2020-04-30. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid
<ref>tag; name "Exercise and Physical Fitness" defined multiple times with different content - ^ a b . 1 June 2007. p. 61 https://books.google.com/books?id=fYiqixSbhEAC&pg=PT61.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ . p. 40 https://books.google.com/books?id=k75y6g5-aQAC&pg=PT40.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ . p. 204 https://books.google.com/books?id=L4aZIDbmV3oC&pg=PA204.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ WHO (June 26, 2024). "Physical Activity". Physical Acitivity. සම්ප්‍රවේශය Sep 23, 2024.
- ^ a b c d e f g h i "10 great reasons to love aerobic exercise". Mayo Clinic (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-05-15. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid
<ref>tag; name ":4" defined multiple times with different content - ^ "Physical activity guidelines for adults aged 19 to 64". NHS (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2022-01-25. සම්ප්‍රවේශය 2023-08-21.
- ^ "How much physical activity do adults need?". Centers for Disease Control and Prevention (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2023-06-22. සම්ප්‍රවේශය 2023-08-21.
- ^ "Physical activity". WHO (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-08-21.
- ^ "Small amounts of exercise protect against early death, heart disease and cancer". NIHR Evidence (Plain English summary). National Institute for Health and Care Research. 2023-08-14. doi:10.3310/nihrevidence_59256.
- ^ Garcia, Leandro; Pearce, Matthew; Abbas, Ali; Mok, Alexander; Strain, Tessa; Ali, Sara; Crippa, Alessio; Dempsey, Paddy C; Golubic, Rajna; Kelly, Paul; Laird, Yvonne (2023-02-28). "Non-occupational physical activity and risk of cardiovascular disease, cancer and mortality outcomes: a dose–response meta-analysis of large prospective studies". British Journal of Sports Medicine (ඉංග්‍රීසි බසින්). 57 (15): 979–989. doi:10.1136/bjsports-2022-105669. ISSN 0306-3674. PMC 10423495. PMID 36854652.
- ^ O’Reilly, Colleen L.; Miller, Benjamin F.; Lewis, Tommy L. (2023-01-01). "Exercise and mitochondrial remodeling to prevent age-related neurodegeneration". Journal of Applied Physiology (ඉංග්‍රීසි බසින්). 134 (1): 181–189. doi:10.1152/japplphysiol.00611.2022. ISSN 8750-7587. PMC 9829476. PMID 36519568.
- ^ Hale T (February 2008). "History of developments in sport and exercise physiology: A. V. Hill, maximal oxygen uptake, and oxygen debt". Journal of Sports Sciences. 26 (4): 365–400. doi:10.1080/02640410701701016. PMID 18228167.
- ^ Bassett DR, Howley ET (May 1997). "Maximal oxygen uptake: "classical" versus "contemporary" viewpoints". Medicine and Science in Sports and Exercise. 29 (5): 591–603. doi:10.1097/00005768-199705000-00002. PMID 9140894.
- ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1922". NobelPrize.org. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-11.
- ^ Schantz P (December 2015). "Along paths converging to Bengt Saltin's early contributions in exercise physiology". Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 25 Suppl 4 (S4): 7–15. doi:10.1111/sms.12594. PMC 4670711. PMID 26589112.
- ^ Seiler S (2011). "A Brief History of Endurance Testing in Athletes" (PDF). Sportscience. 15 (5).
- ^ "History of Exercise Physiology". Human Kinetics Europe. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-11.
- ^ Fit Bodies. Fitness Culture and Gym Sassatelli, Roberta. 2006.
- ^ "Going Back to the Basics With Calisthenics". Los Angeles Times. 1998-06-22. ISSN 0458-3035. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-08.
In fact, the popularity of the Royal Canadian Air Force's calisthenics program in the late 1950s helped launch the modern fitness movement.
- ^ "Five basic exercises for fitness in 1961". CBC Archives. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-08.
The program became famous worldwide.
- ^ Zhu W (June 2018). "What a Journey! What a Contribution!-An Interview With Dr. Kenneth H. Cooper, the 'Father of Aerobics'". Research Quarterly for Exercise and Sport. 89 (2): 135–142. doi:10.1080/02701367.2018.1452488. PMID 29693511.
- ^ https://books.google.com/books?id=_k-TTEFQTkkC.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ^ "Dr. Kenneth Cooper got a nation moving through aerobics". March 30, 2009.
- ^ ""Father of Aerobics" Kenneth Cooper, MD, MPH to receive Healthy Cup Award from Harvard School of Public Health". News. 2008-04-16. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-08.
- ^ "Dr. Kenneth Cooper and How He Became Known as the Father of Aerobics". Club Industry. 2008-09-01. 2018-10-09 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-08.
- ^ "Running on Empty: An American Sports Tradition Fades". The New York Times. 3 November 2012. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-11.
- ^ Andreasson J, Johansson T (1 January 2014). "The Fitness Revolution. Historical Transformations in the Global Gym and Fitness Culture". Sport Science Review. 23 (3–4). doi:10.2478/ssr-2014-0006.
- ^ "The Fitness Movement and the Fitness Center Industry, 1960-2000" (PDF). Business and Economic History On-line. 2008. සම්ප්‍රවේශය 2018-10-07.
- ^ "Aerobic Exercise Health: What Is It, Benefits & Examples". Cleveland Clinic. සම්ප්‍රවේශය 2021-11-19.
- ^ "10 great reasons to love aerobic exercise". Mayo Clinic (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-05-15.
- ^ "Give your heart a workout: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov. සම්ප්‍රවේශය 2021-03-31.
- ^ Mellett LH, Bousquet G (April 2013). "Cardiology patient page. Heart-healthy exercise". Circulation. 127 (17): e571–e572. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.112.000880. PMID 23630089.
- ^ "Anaerobic: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov. සම්ප්‍රවේශය 2022-03-26.
- ^ Patel H, Alkhawam H, Madanieh R, Shah N, Kosmas CE, Vittorio TJ (February 2017). "Aerobic vs anaerobic exercise training effects on the cardiovascular system". World Journal of Cardiology. 9 (2): 134–138. doi:10.4330/wjc.v9.i2.134. PMC 5329739. PMID 28289526.
- ^ Robineau J, Babault N, Piscione J, Lacome M, Bigard AX (March 2016). "Specific Training Effects of Concurrent Aerobic and Strength Exercises Depend on Recovery Duration". Journal of Strength and Conditioning Research. 30 (3): 672–683. doi:10.1519/JSC.0000000000000798. PMID 25546450.
- ^ Sporer BC, Wenger HA (November 2003). "Effects of aerobic exercise on strength performance following various periods of recovery". Journal of Strength and Conditioning Research. 17 (4): 638–644. doi:10.1519/1533-4287(2003)017<0638:eoaeos>2.0.co;2. PMID 14636098.
- ^ Pranoto, Adi; Rejeki, Purwo Sri; Miftahussurur, Muhammad; Yosika, Ghana Firsta; Ihsan, Mufarrihul; Herawati, Lilik; Rahmanto, Ilham; Halim, Shariff (2023). "Aerobic Exercise Increases Release of Growth Hormone in the Blood Circulation in Obese Women". Retos. 51: 726–731. doi:10.47197/retos.v51.99944.
- ^ Murray B, Rosenbloom C (April 2018). "Fundamentals of glycogen metabolism for coaches and athletes". Nutrition Reviews. 76 (4): 243–259. doi:10.1093/nutrit/nuy001. PMC 6019055. PMID 29444266.
- ^ Merrick, David; Seale, Patrick (June 2020). "Skinny Fat Cells Stimulate Wound Healing". Cell Stem Cell. 26 (6): 801–803. doi:10.1016/j.stem.2020.04.021. ISSN 1934-5909. PMID 32502400.
- ^ Harris MB, Kuo CH (2021). "Scientific Challenges on Theory of Fat Burning by Exercise". Frontiers in Physiology. 12: 685166. doi:10.3389/fphys.2021.685166. PMC 8290478. PMID 34295263.
- ^ a b c "Aerobic exercise: Top 10 reasons to get physical". Mayo Clinic. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid
<ref>tag; name "mayo" defined multiple times with different content - ^ Mairbäurl H (2013). "Red blood cells in sports: Effects of exercise and training on oxygen supply by red blood cells". Frontiers in Physiology. 4: 332. doi:10.3389/fphys.2013.00332. ISSN 1664-042X. PMC 3824146. PMID 24273518.
- ^ "Cardiovascular fitness is linked to intelligence". [භින්න වූ සබැඳිය]
- ^ Knips L, Bergenthal N, Streckmann F, Monsef I, Elter T, Skoetz N (January 2019). "Aerobic physical exercise for adult patients with haematological malignancies". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1): CD009075. doi:10.1002/14651858.CD009075.pub3. PMC 6354325. PMID 30702150.
- ^ Snowling, N. J., & Hopkins, W. G. (2006). Effects of Different Modes of Exercise Training on Glucose Control and Risk Factors for Complications in Type 2 Diabetic Patients A meta-analysis. Diabetes Care, 29(11), 518–2527. http://doi.org/10.2337/dc06-1317
- ^ Barha CK, Dao E, Marcotte L, Hsiung GR, Tam R, Liu-Ambrose T (October 2021). "Cardiovascular risk moderates the effect of aerobic exercise on executive functions in older adults with subcortical ischemic vascular cognitive impairment". Scientific Reports. 11 (1): 19974. Bibcode:2021NatSR..1119974B. doi:10.1038/s41598-021-99249-1. PMC 8497597. PMID 34620933.
- ^ "10 great reasons to love aerobic exercise". Mayo Clinic (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-10-16.
- ^ CDC (2023-08-01). "Benefits of Physical Activity". Centers for Disease Control and Prevention (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-10-16.
- ^ Tong X, Chen X, Zhang S, Huang M, Shen X, Xu J, Zou J (2019-04-18). "The Effect of Exercise on the Prevention of Osteoporosis and Bone Angiogenesis". BioMed Research International. 2019: 8171897. doi:10.1155/2019/8171897. PMC 6500645. PMID 31139653.
- ^ Aghjayan SL, Bournias T, Kang C, Zhou X, Stillman CM, Donofry SD, et al. (2022-02-17). "Aerobic exercise improves episodic memory in late adulthood: a systematic review and meta-analysis". Communications Medicine. 2 (1): 15. doi:10.1038/s43856-022-00079-7. ISSN 2730-664X. PMC 9053291. PMID 35603310.
- ^ Pranoto, Adi; Rejeki, Purwo Sri; Miftahussurur, Muhammad; Yosika, Ghana Firsta; Ihsan, Mufarrihul; Herawati, Lilik; Rahmanto, Ilham; Halim, Shariff (2023). "Aerobic Exercise Increases Release of Growth Hormone in the Blood Circulation in Obese Women". Retos. 51: 726–731. doi:10.47197/retos.v51.99944.
- ^ a b Scheer, Volker; Tiller, Nicholas B.; Doutreleau, Stéphane; Khodaee, Morteza; Knechtle, Beat; Pasternak, Andrew; Rojas-Valverde, Daniel (2022-04-01). "Potential Long-Term Health Problems Associated with Ultra-Endurance Running: A Narrative Review". Sports Medicine (ඉංග්‍රීසි බසින්). 52 (4): 725–740. doi:10.1007/s40279-021-01561-3. ISSN 1179-2035. PMC 8450723. PMID 34542868.
- ^ Kreher, Jeffrey B.; Schwartz, Jennifer B. (2012). "Overtraining Syndrome". Sports Health. 4 (2): 128–138. doi:10.1177/1941738111434406. ISSN 1941-7381. PMC 3435910. PMID 23016079.
- ^ Ito S (July 2019). "High-intensity interval training for health benefits and care of cardiac diseases – The key to an efficient exercise protocol". World Journal of Cardiology. 11 (7): 171–188. doi:10.4330/wjc.v11.i7.171. PMC 6763680. PMID 31565193.
- ^ 'aerobic exercise', Food and Fitness: A Dictionary of Diet and Exercise, Michael Kent, Oxford University Press, 1997.
- ^ "Jazzercise: After 45 years, it's still here, and it's still evolving". The Washington Post. July 8, 2014. සම්ප්‍රවේශය July 8, 2014.
- ^ "Womans' World: Aerobic Dancing: 'hips, hips' away!". United Press International. October 16, 1981. සම්ප්‍රවේශය September 17, 2020.
- ^ "This Day in History: April 24: 1982: Jane Fonda's First Workout Video Released". History Channel. සම්ප්‍රවේශය March 7, 2023.
- ^ "Billy Blanks Is Fit, Fired Up, and Still Swinging at 65". Men's Health (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2021-08-10. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-07.
- ^ "Step Reebok's Rise To Success… With Angel Martinez". SGB Online. September 23, 2019. සම්ප්‍රවේශය September 20, 2020.