ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්

ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ( ඉංග්‍රීසි: Adolf Hitler ) ඔස්ට්‍රියාවේ උපත ලද ජර්මන් දේශපාලඥයෙක් හා ජර්මන් නාසි පක්ෂයේ නායකයා විය. තවද ඔහු 1933 සිට 1945 දක්වා ජර්මනියේ චාන්සල්වරයා වශයෙන් කටයුතු කරන ලදී. එම කාලයේ නාසී ජර්මනියක් පිහිටුවා ඒකාධිපති පාලනයක් ගෙන ගියේ ය.

ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්
1938 ආලේඛ්‍ය රූපය
ජර්මානු රාජ්‍යයෙහි ෆියුරර්වරයා
පූර්වප්‍රාප්තිකයා	පවුල් ෆන් හින්ඩ්න්බර්ග් (ජර්මානු රාජ්‍යයෙහි ජනාධිපතිවරයා ලෙසින්)
අනුප්‍රාප්තිකයා	කාල් ඩියුනිට්ස් (ජනාධිපතිවරයා ලෙසින්)
ජර්මානු රාජ්‍යයෙහි චාන්සලර්වරයා
ජනාධිපතිවරයා	පවුල් ෆන් හින්ඩ්න්බර්ග් (1933–1934; ජනාධිපතිවරයා ලෙසින්) තමන්ම (1934–1945; ෆියුරර්වරයා ලෙසින්)
Deputy	ෆ්‍රාන්ස් ෆන් පාපන් (1933–1934) හර්මන් ගූරින් (1941–1945)
පූර්වප්‍රාප්තිකයා	කූට් ෆන් ෂ්ලයිෂර්
අනුප්‍රාප්තිකයා	යෝසෆ් ගබෙල්ස්
පුද්ගලික තොරතුරු
උපත	20 අප්‍රේල් 1889(1889-04-20) බ්‍රවුනෝ අම් ඉන්, ඔස්ට්‍රියා-හංගේරියා රාජධානිය
විපත	30 April 1945(1945-04-30) (වයස 56) බර්ලනිය, නාසි ජර්මනිය
පුරවැසිභාවය	ඔස්ට්‍රියානු (1889–1925) ජර්මානු (1932–1945)
දේශපාලන පක්ෂය	ජාතික සමාජවාදී ජර්මානු කම්කරු පක්ෂය (1921–1945)
අත්සන

හිට්ලර්, ඔස්ට්‍රියාවේ එවකට ඔස්ට්රියා-හංගේරියා කොටසක් වූ Linz හිදි උපත ලැබී ය. ඔහු 1913 දී ජර්මනියට ගොස් ලෝක සංග්‍රාමය සඳහා ජර්මානු යුද හමුදාවට බැඳුනි. ඔහුගේ සේවා කාලය තුළ, 1919 දී ජර්මානු කම්කරු පක්ෂයේ, එන්. එස්. ඩී. ඒ. පී පුරෝගාමියා ලෙස සම්බන්ධ වූ අතර 1921 දී එන්. එස්. ඩී. පී නායකයා බවට පත් වූ හිට්ලර් 1923 දී ඔහු මියුනිච් බලය අල්ලා ගැනීමට කුමන්ත්‍රණයක් දියත් කළේ ය. අසාර්ථක වූ කුමන්ත්‍රණය නිසාවෙන් හිට්ලර් සිරගත කරන ලදි, එම කාලය තුලදී ඔහු සිය ස්වයං චරිතාපදානය හා දේශපාලන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය මේන් කාම්ෆ් (ජර්මන්: Mein Kampf, lit. 'මගේ අරගලය') පළමු වෙළුම නිකුත් කළේය. 1924 දී ඔහු නිදහස් කිරීමෙන් පසු හිට්ලර්, ජර්මනිය විසින් ඇතිකරගත් වර්සායි ගිවිසුම් පහර පිළිබඳව ප්‍රතාපවත් කථිකයෙකු ලෙස නාසි ප්‍රචාරක ක්‍රියා හා පෑන්-ජර්මානු, යුදෙව් විරෝධය, සහ ප්‍රති-කොමියුනිස්ට්වාදය ප්‍රවර්ධනය කිරීම මගින් මහජන සහයෝගය තමන් වෙත ඈදා ගත්තේ ය. හිට්ලර් නිතර යුදෙව් කුමන්ත්‍රණයක කොටසක් ලෙස ජාත්‍යන්තර ධනවාදය හා කොමියුනිස්ට්වාදය හෙලා දුටුවේ ය.

1933 දී නාසි පක්ෂය, 1933 ජනවාරි 30 දා කුලපති වශයෙන් හිට්ලර්ගේ පත් වීමට තුඩු දුන් ඔහුගේ සභාගය විසින් හා හා පුරා කියා පැවැත් වූ නැවුම් මැතිවරණයෙන් පසුව ජර්මනියේ විශාල ඡන්දයක් ලබා තේරී පත්වූ නාසි පක්ෂය, නාසීහු හැරවීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කළ මෙම නාසි ජර්මනිය වෛමාර් සමූහාණ්ඩුව තුළ ජාතික සමාජවාදයේ ඒකාධිපති සහ අත්තනෝමතික මතවාදය මත පදනම් වූ ඒක-පාක්ෂික ඒකාධිපති සක්‍රීය පනත සම්මත කිරීය. හිට්ලර් ජර්මනියෙන් යුදෙව්වන් තුරන් කිරීමට ඔහු බ්‍රිතාන්‍යය හා ප්‍රංශය විසින් දැක්වූ පශ්චාත් ආධිපත්‍යය දෙවන ලෝක මහා යුද්ධය ජාත්‍යන්තර පර්යාය අසාධාරණය ලෙස දුටු දේ පොර බැදීමේ නව න්‍යාය තහවුරු කිරීමට අරමුණු කර ඇත. ඔහුගේ ප්‍රථම ධූර කාලය වසර හයකි. මහා අවපාතයක් ලැබූ පළමුවන ලෝක මහා යුද්ධයෙන් පසු ජර්මනිය මත පනවා ඇති සීමාවන් අතහැර සීඝ්‍ර ආර්ථිකමය වර්ධනය සඳහා ඔහුට මහජනයා දුන් සහයෝගය, ජනවාර්ගික ජර්මානු-ක්‍රියා මිලියන ගණනක් වූ බව භූමි ප්‍රදේශ වල ඈඳා ප්‍රතිඵලයක්. ජර්මානු ජනතාව සඳහා හිට්ලර් විසින් වාසාවකාශය ( "ජීවන අවකාශය") ඉල්ලා සිටියේය. ඔහුගේ දඩබ්බර විදේශ ප්‍රතිපත්තිය යුරෝපය තුල දෙවන ලෝක යුද්ධය පුපුරා යාමට බලපාන මූලික හේතුව ලෙස සැලකේ. ඔහු මහා පරිමාණ ලෙස ප්‍රති සන්නද්ධ අධ්‍යක්ෂණය කොට 1939 සැප්තැම්බර් මස 1 වන දින ජර්මනිය මත යුද්ධයේ තිබූ බ්‍රිතාන්‍යය සහ ප්‍රංශ ප්‍රකාශ නිසා, පෝලන්තය ආක්‍රමණය කළේ ය. 1941 ජූනි මාසයේ දී හිට්ලර් සෝවියට් සංගමය ආක්‍රමණය කිරීමට නියෝග කළේ ය. 1941 ජර්මානු හමුදා හා යුරෝපීය අක්ෂ බලවතුන් අවසන් වන විට යුරෝපයේ හා උතුරු අප්‍රිකාවේ බොහෝ කළෝ ය. සෝවියට් දේශය පරාජය කිරීමට අසමත් වීම හා යුද්ධය බවට එක්සත් ජනපදයේ පිවිසුම් ආරක්ෂක මතට ජර්මනිය බල හා එය උත්සන්න පරාජයන් මාලාවකින් දුක් වින්දා ය. යුද්ධයේ අවසන් දින තුළ, 1945 දී බර්ලින් හි යුද සමයේ දී හිට්ලර් තම දිගු කාලීන පෙම්වතිය, ඊවා බ්‍රෝන් හා විවාහ විය. 1945 අප්‍රේල් මස 30 වන දින, දින දෙකකට වඩා අඩු පැය කාලයක් එකට ජීවත් ව සියදිවි නසා ගත්තේ ය. ඔවුන්ගේ මල සිරුරු හිට්ලර්ගේ හමුදා විසින් පුළුස්සා දමන ලදී. හිට්ලර්ගේ නායකත්වය සහ වාර්ගික ගැන්වුණු මතවාද යටතේ, නාසි තන්ත්‍රය ඔහු සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයන් Untermenschen ( "උප-මිනිසුන්") සමාජීය වශයෙන් කා හට වත් අනවශ්‍ය වෙනත් වින්දිතයින් ලෙස සළකනු ලැබූ යුදෙව්වන් අවම වශයෙන් මිලියන 5.5 ක මිනිස් සංහාරය සඳහා වගකිව යුතු විය. හිට්ලර් හා ඔහුගේ නාසි පාලනයේ දී යුද ඇස්තමේන්තුගත මිලියන 19.3 සිවිල් වැසියන් හා සිරකරුවන් ඝාතනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් වගකිව යුතු විය. මීට අමතරව, සොල්දාදුවන් හා සිවිල් වැසියන් මිලියන 29 ක් දෙවන ලෝක මහා යුද්ධය දී යුරෝපීය රඟහල හමුදා ක්‍රියාමාර්ගයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මිය ගියේ ය. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේ මිය ගිය සිවිල් වැසියන්ගේ සංඛ්‍යාව යුද්ධයේදී පෙර නොවූ විරූ වූ අතර, මානව ඉතිහාසයේ දරුණුතම ගැටුම එයයි.

ළමාවිය සහ තරුණවිය

සම්භවයක්

හිට්ලර් ගේ පියා ඇලොයිස් හිට්ලර්, කන්‍යා (1837-1903) මරියා ඇනා ස්චිකර්ගෘබර් වන අවජාතක දරුවා විය. බෞතීස්ම ලේඛනයේ ඔහුගේ පියාගේ නම පෙන්නුම් කෙළේ නැත, ඇලොයිස් හට මුලින් තම මවගේ වාසගම "ස්චිකල්ගෘබර්" දායාද කළාය. 1842 දී යොහාන් ජෝර්ජ් හෙඩ්ලර් ඇලොයිස් මව මරියා ඇනා සමඟ විවාහ විය. ඇලොයිස් හෙඩ්ලර් සහෝදරයා, ජොහාන් නොපොමුක් හෙයිඩ්ලර් පවුලේ ගෙන එන ලදී. 1876 ​​දී, ඇලොයිස් legitimated කරන ලද අතර බෞතීස්ම ලේඛනය ඇලොයිස් පියා ලෙස ජොහාන් ජෝර්ජ් හෙයිඩ්ලර් ලියාපදිංචි කිරීම සඳහා පූජකයා ( "ජෝර්ජ් හිට්ලර්" ලෙස සටහන් කිරීය.) විසින් ලියූ නාමය වෙනස් විය. ඇලොයිස් පසුව හෙයිඩ්ලර්, හට්ලර්, හෝ හූට්ලර් ලෙස අක්ෂර වින්‍යාස සහිතව, "හිට්ලර්" යන වාසගම භාර ගන්නා ලදී. හිට්ලර් වාසගම බොහෝ විට "පැල්පතක ජීවත් වන එක්" ( "පැල්පතක" හි ජර්මානු වචනය "Hütte") මත පදනම් වේ. නාසි නිල හාන්ස් ෆ්රෑන්ක් ඇලොයිස් මව ග්‍රේස් යුදෙව් පවුලක ගෘහ පාලිකාවක් ලෙස සේවය කර ඇති බව, හා පවුලේ 19 හැවිරිදි පුත් ලියෝපෝල්ඩ් ෆ්‍රැන්කෙන්බර්ග් ඇලොයිස් දාව උපත ලබා ඇති බවට ඔවුන් යෝජනා කරයි. කිසිදු ෆ්‍රැන්කෙන්බර්ගර්, එම කාල සීමාව තුළ දී ග්‍රේස් තුළ ලියාපදිංචි විය, හා වාර්තාවන් අනුව ලියෝපෝල්ඩ් ෆ්‍රැන්කෙම්බර්ක්ගේ පැවැත්ම පිළිබඳ ඉතිහාසඥයන් ඉදිරිපත් කර ඇති නිර්වචන අනුව ඇලොයිස් පියා යුදෙව් ජාතිකයෙකු බව කියා පායි.

ළදරු විය හා පාසල් අවදිය

1889 අප්‍රේල් මස 20 වන දා, එකල ඔස්ට්‍රියා හංගේරියාවේ නගරයක වු ද ජර්මානු අධිරාජයේ අසන්න මායිමේ පිහිටි නගරයක් වු ද බ්‍රෝනාවූ හි දි ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් උපත ලැබිය. 52 හැවිරිදි සැර පරුෂ ඔස්ට්‍රියානු රේගු නිලධරයකු වූ ඇලෝයිස් හිට්ලර්, ඔහුගේ ගේ පියා වු අතර මව ඒ වනවිට වයස විසි ගණනක් වූ ක්ලේරා පෝල්සල් නම් ගැමි කාන්තාවක වූවා ය. ඇය ඇලෝසියස් හිට්ලර්ගේ තෙවන බිරිඳ ලෙසද පැවසෙයි.

හිට්ලර්ගේ මව, ක්ලාරා

හිට්ලර්ගේ පියා, ඇලෝසිස්

ඇලෝයිස් ගේ දිවිය එතරම් ප්‍රසන්න වූවක් නොවී ය. ඔහුගේ පළමු බිරිය වූ ඇනා ග්ලසල් රෝගී ව සිට මිය ගියා ය. ඉන්පසු ඔහු විවාහ වූයේ ඒ වනවිටත් ඔහුට දාව දරුවකු ලබා සිටි ෆ්‍රන්සිස්කා මත්සෙල්බර්ගර් සමඟ ය. ඇය ද ක්ෂය රෝගය වැළඳී මිය ගියා ය. ඉන් පසු සිය නෑනා වූ, ඔහුට වඩා විසිතුන් වසරක් බාල ක්ලේරා පෝල්සල් හා විවාහ විය. ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ගේ ද මව වූ ඇය ඇලොයිස්ට දාව දරුවන් පස් දෙනෙකු ම බිහි කළා ය. ගුස්ටාව්, අයිඩා, ඇඩොල්ෆ්, එඩ්මන්ඩ් හා පෝලා එම දරුවන් විය. ඉන් තිදෙනෙකු ම මිය ගියේ ඇඩොල්ෆ් හා ඔහුගේ නැඟණිය වූ පෝලා පමණක් ඉතිරි කරමිනි.

අනෙක් දරුවන්ට වඩා වෙනස් ගති පැවතුමෙන් හෙබි ඇඩොල්ෆ් කෙතරම් මවගේ ආදරයට පාත්‍ර වූවත් නිතර ම අසන්තෝෂයෙන් යුත් කලකිරීමෙන් හා නපුරුකමින් ජීවත් වූ දරුවෙක් විය. සිය සැමියා සමඟ පැවැති නොහොඳ නෝක්කාඩු සහිත කනස්සලු ජීවිතයට ක්ලේරා නොදැනුවත් ව ම හෝ තම පුතු යොමු කර තිබුණා ය. එය ඔහු වෙතින් සමස්ත ලෝකයට ම දායාද කෙරුණි. ඇඩොල්ෆ්ගේ රුදුරු ජීවන දැක්මට, නොහික්මුණු රළු පරළු ඔහුගේ පියා ඔහුට බෙහෙවින් බලපෑවේ ය. පියා, ඇඩොල්ෆ් බෙහෙවින් බියට පත් කළේ ය. අසාර්ථක විවාහ තුනකින් කනස්සල්ලට හා හුදකලාවට පත් ඇලොයිස් අස්වැසිල්ලක් ලැබුවා නම් ඒ මත්පැනින් පමණි.

1895 ඇඩොල්ෆ් හය හැවිරිදි ව සිටිය දී, නිසි කාලය එළඹීමටත් කලින් 58 හැවිරිදි පියා රජයේ සේවයෙන් විශ්‍රාම ගත්තේ ය. වහා කිපෙන සුළු කුරිරු මිනිසකු බවට පත් හේ, තම දරුවන්ට නිතර ම පහර දුන්නේ ය. පසු කලෙක ඇඩොල්ෆ් තුළ සමාජය කෙරෙහි පැන නැඟුණු බද්ධ වෛරය ඔහු පියා කෙරෙහි දැක්වූ සතුරු ආකල්පය මෝරා යාමක් ලෙස සැලකිය හැකි ය. එමෙන් ම ඔහු ළමාවියේ දී ම උගත් එක් දෙයක් විය. එනම් යුක්තිය සැමවිට ම ශක්තිවන්තයාගේ පැත්තේ බව ය.

කලක්‌ ගොවිතැන හා මීමැසි පාලනය රැකියාව කොටගෙන සිටි තම පියා හට හිට්‌ලර් කුඩා කල නිතර සහයෝගය දැක්‌වූයේය. ප්‍රාථමික අවධියේදී හිට්‌ලර් දක්ෂ දරුවකු වූ අතර ඔහු ආගමට බෙහෙවින් ලැදි හික්‌මුණු අයකු ද විය. කතෝලික පූජකවරයකු වීම එකල ඔහුගේ බලාපොරොත්තුව වී තිබිණි. ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය හමාර වෙත්ම හිට්‌ලර්ගේ අපේක්ෂාව වූයේ කලාකරුවකු වීමටයි. ඔහු පල්ලියේ ගීතිකා කණ්‌ඩායමේ කැපී පෙණුනු සාමාජිකයකු වූ අතර, චිත්‍ර ඇඳීම ඔහුගේ ප්‍රියතම විනෝදාංශය විය.

චිත්‍ර ශිල්පියකු වීමට ඇඩොල්ෆ් තුළ තිබූ කැමැත්ත ඔහුගේ මව තුළ කනස්සල්ලක් ඇති කළේ ය. දැඩි ආගමික ශක්තියෙන් යුක්ත වූ කාන්තාවක වූ ඕ, තම පුත්‍රයා ලම්බාක්හි ආගමික පාසලකට යැව්වේ ඇඩොල්ෆ් පූජකයකු වනු දැකීමට ඈ තුළ වූ අපේක්ෂාව මුදුන්පත් කර ගන්නට ය. එහෙත් එවැනි ආකල්පයක් ඇඩොල්ෆ් තුළ නොවී ය. එම පාසලේ දුම්පානය කොට අසුවීම නිසා ඔහු පාසලින් පලවා හරිනු ලැබිණි.

ඇඩොල්ෆ් පියා හට වුවමනා වී තිබුණේ තම පුතු රේගුවේ උසස්‌ නිලධාරියකු වනු දැකීමට වුවත් හිට්‌ලර් ජර්මනියේ උසස්‌ කාර්මික විද්‍යාලයකට ඇතුළත් කරනු ලැබුවේ ඔහුගේ බලවත් විරෝධය නොසලකා හරිමිනි. එතැන් පටන් හිට්‌ලර් තම පියාටද, පාසලේ ගුරුවරුන්ටද විරුද්ධව කැරලි ගසන්නට පටන් ගැනීය. එම පාසලේදී ඔහු දුර්වල සිසුවකු ලෙස හංවඩු ගැසිණි. හිට්‌ලර් හට වයස 14 වන විට පියා හට පෙනහලුවලට ලේ ගැලීමේ රෝගයක් නිසාවෙන් 1903 වසරේ ජනවාරි 03 දා අවුරුදු 65ක්ව තිබියදී හදිසියේ මිය ගියේය. සිය වැන්දඹුව හා ජීවත් වූ දරු දෙදෙනාට ඉතිරි කර ගිය එකම ධනය ඔහුගේ සුළු විශ්‍රාම වැටුප පමණකි. වයස 15 වන විට ඔහු පාසල් මිතුරන් සමඟ මත්පැන් පානය කරමින් විනෝද වන නාස්‌තිකාර හා කරදරකාර පුත්‍රයකු වීය.

එකල්හි තම ඔස්‌ට්‍රියනු සම්භවය අමතක කළ සිටි හිට්‌ලර් නිතරම පක්‍ෂපාතී වූයේ ජර්මන් රජයටයි. ඔස්‌ට්‍රියානු ජාතික ගීතය(Anthem) වෙනුවට ඔහු ගායනා කරනු ලැබූයේ ජර්මන් ජාතික ගීතයයි. ඔහු එසේ කරණු ලැබූයේ ඔස්‌ට්‍රියානු රජයට බොහෝ සේ ලැදි තම පියාගෙන් පළිගැනීමේ චේතනාවෙන් යැයි පැවැසේ.

මිතුරන් සමඟ විනෝදවෙමින් සිටිනා විටෙක ඔහු පාසල් සහතිකය ඉරා දමා එය වැසිකිළි කඩදාසියක්‌ ලෙස (Toilet Paper) භාවිත කළේය. කෙසේ හෝ මේ ආරංචිය විදුහල්පතිතුමාගේ දැනගැනීමට ලැබුණු අතර එයින් බොහෝ සේ කෝපයට පත් විදුහල්පති හිට්‌ලර් හට දඬුවම් කොට ඔහු විදුහලෙන් නෙරපා දමන ලදි. එය ජීවිතයේ අතිශය වේදනාත්මක අත්දැකීමක්‌ කොට සැලකූ හෙයින් ඔහු නැවත කිසිදාක පාසල් ගියේ නැත.

දහසය හැවිරිදි වත්ම හිට්‌ලර් ඔස්‌ට්‍රියානු අගනුවර වූ වියානාවෙහි අපිළිවෙළැති "බොහිමියන්" නම් ජීවන රටාවට හුරුවී සිටියේය. නටමින් ගයමින් නිදහසේ විනෝද වෙමින් සිටි නමුත් කලාකරුවකු වීමේ සිහිනය ඒ වන විටත් ඔහු සිත තුළ සැඟවී තිබුණි. 1907 දී ඔහු වියානා සෞන්දර්ය ඇකඩමියට ඇයෑදුම්පතක්‌ යැවීය. එහිදී ඔහුට චිත්‍ර ඇඳීමේ හැකියාව ප්‍රමාණවත් තරම් නැතැයි කියා ඔහුව ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදි. 1908 දී එම ආයතනයටම ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හැදැරීම සඳහා ඔහු අයෑදුම්පතක් ඉදිරිපත් කිරීය. එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂේප වූයේ ඔහු සතුව පාසල් සහතිකයක්‌ නොතිබූ නිසාවෙනි.

The Alter Hof in Munich. ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්ගේ දියසායම් චිත්‍රයක්, 1914

සෞන්දර්ය ආයතනයෙන් හිට්‌ලර් ප්‍රතික්‍ෂේප වීමෙන් අනතුරුව ඔහු යොමු වූයේ හමුදාව දෙසටයි. ඔහු යුද හමුදාවට බැඳීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් අයෑදුම් කළේය. විසිපස්‌ වියේදී ඔහු කම්කරුවකු, පින්තාරකරුවකු සහ තීන්ත අලෙවි කරන්නකු ව සිටියේය. මවගේ වියෝවෙන් පීඩා විඳිමින් සිටි ඔහු ඒ දිනවල පියාට අයත්ව තිබූ ජර්මනියේ මියුනිච් නුවර කුඩා වත්තක තනිව ජීවත් වෙමින් සිටියේය.

පළමු ලෝක යුද්ධය

පළමු ලෝක යුද්ධය අතරතුර දී යුද හමුදා සෙබලෙකු ලෙස ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් (1914-1918)

පළමු ලෝක යුද්ධය ආරම්භ වන වකවානුවේ හිට්ලර් මියුනිච් හි ජිවත් වු අතර ඒ අනුව ඔහු ඔස්ට්‍රියනුවෙක් වශයෙන් බැව්රියාවේ හමුදාවට ස්වේච්ඡාවෙන් එක්විය. මුල්ම වරට ඔහු යුධ හමුදාවට යෑවූ අයෑදුම් පත්‍රය නිෂ්ඵල වූයේය. තවද, 1914 පෙබරවාරි මාසයේ දී හමුදා සේවයට සුදුසු ද යන්න පරික්ෂා කර බැලීම සඳහා හිට්ලර් තාවකාලික ව ඔස්ට්‍රියාවට කැඳවන ලද නමුදු අවි දැරීමට තරම් ශක්තියක් නොමැති දුර්වලයකු සේ සලකා ඒ සඳහා ඔහු තෝරා නො ගැනිණ. 1914 අගෝස්තු මස යුද්ධය ආරම්භ වූ පසු බැව්රියාවේ රජුට ලිපියක් යවමින් ඔහුගේ හමුදාවෙහි සේවය කිරීමට ඉඩ දෙන ලෙස හිට්ලර් ඉල්ලා සිටියේ ය. ඒ ශාරීරික-සෞඛ්‍ය අයහපත් වීම හේතුවෙනි. එනමුදු පසුව 1914 වර්ෂයේදී පළමුවන ලෝක යුද්ධය සඳහා ඒ කිසිවකුත් නොසලකා හිට්‌ලර් යුධ හමුදාවට කැඳවාගැනීය. 1914 අගෝස්‌තු මසදී "බාබ්රියන්" රෙජිමේන්තුවට බැඳුණු හිට්‌ලර් ප්‍රංශයේ හා බෙල්ජියමේ බටහිර පෙරමුණෙහි සොල්දාදුවකු ලෙස සේවය කරනු ලැබීය.

එම රෙජිමේන්තු මූලස්ථානයේදී තම කාලය අඩක් පමණ වැයකරමින් බැවේරියන් රක්ෂිතයේ 16 වන පාබල රෙජිමේන්තුවේ (මෙම ලැයිස්තුව රෙජිමේන්තුවේ 1 සමාගම), ඔහු ප්‍රංශයේ හා බෙල්ජියමේ බටහිර පෙරමුණ හි f මත මනුව අනුශූරතාවය ලෙස සේවය, වෙත ගන්න Fournes-en-Weppes දී, හොඳින් සටන් බිමේ පිටුපස. ඔහු Ypres හි ප්‍රථම සටන වන Somme සටනේ, Arras සටනින්, සහ Passchendaele සටන්වලට සහභාගී වූ අතර, Somme දී ඔහු තුවාල ලැබීය. නිර්භීත සොල්දාදුවකු ලෙස දෙවතාවක්‌ම අයන් ක්‍රොස්(Iron Cross) පදක්කම් දිනූ හිට්‌ලර් පසුව ඉහළ හමුදා නිලධාරියකුද විය. 1914 දී ඔහු තම පළමු වන පදක්කම වන යකඩ කුරුසය (දෙවැනි පන්තිය) දිනා ගත්තේ ය. ඔහුගේ වීරත්වය සඳහා ලුතිනන් හියුගෝ ගට්මන් විසින් පිරිනැමීය. ඉන්පසු ජර්මන් අධිරාජ්‍යවාදී හමුදාවේ සාමාන්‍ය සෙබළෙකුට ලැබිය හැකි දුලබ සම්මානයක් වූ යකඩ කුරුසය (පළමු පන්තිය) 1918 අගෝස්තු 4 දා ඔහුට හිමි විය. දෙවැන්න ඔහුට හිමිවූයේ සතුරු නිලධාරියකු හා පුද්ගලයන් 15 දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීම නිසා ය. හිට්ලර්ගේ යුදෙව් සුපිරි මහතාගේ නිර්දේශ මත 1918 අගෝස්තු 4 වන දින හිට්ලර් හට Gefreiter නිලය ද කලාතුරකින් ප්‍රදානය කරනු ලැබීය. එහෙත් අනෙකුත් හමුදා නිලධරීන් ඔහු ගැන සඳහන් කළේ 'නායකත්ව ගුණාංගයන්ගෙන් හීන වූ නිලදරුවකු' ලෙසය. කෙසේ වෙතත් ලාන්ස් කෝප්රල් නිලයෙන් ඔබ්බට හිට්ලර් කිසි දිනෙක උසස් කරනු නො ලැබී ය. ඔහුට 1918 මැයි 18 වන දින කළු තුවාල බැජය ද ලැබීය.

ඒ අනුව බෙහෙවින් ශිෂ්‍ය ස්වේච්ඡා භටයන්ගෙන් සමන්විත වූ 16 වැනි බැවේරියානු පාබල හමුදාවට ඔහු බඳවා ගනු ලැබීය. සති කීපයක පුහුණුවකින් පසු ඔහු යුද පෙරමුණට යවන ලදී. එහි දී තමා දක්ෂ හා නිර්භීත සෙබළකු බව ඔහු තහවුරු කළේ ය. මූලස්ථානයේ ඔහුගේ සේවා කාලයේ දී යුධ හමුදාව මගින් මුද්‍රණය කරනු ලැබූ පුවත්පතකට කාටුන් චිත්‍ර අඳිමින් හිට්‌ලර් නිදහස්‌ පුවත් පත් කලාවේදියකුද ව සිටියේය. 1916 වනතුරු හිට්ලර් හමුදා පණිවුඩකරුවකු ලෙස සේවය කළ අතර පසුව පණිවුඩ යවන්නකු ලෙස කටයුතු කළේ ය. සිව් වසරක් තුළ ඔහු සටන් 47 කට සහභාගි විය. මේවායින් වැඩි ප්‍රමාණයක් දරුණු සටන් විය.දෙවරක් ම ඔහු තුවාල ලැබී ය. පළමුවන ලෝක යුද්ධය තුළදී විටෙකදී ඔහු බරපතළ ලෙස තුවාල ලැබුවේය. 1916 ඔක්තෝබර් මාස Somme වල යුද්ධ සමයේ, 'ෂෙල් පිටත් අනු අවකාශයක්' පුපුරා ඔහුගේ වම් කලව තුවාල විය. හිට්ලර් 1917 මාර්තු 05 දින Beelitz රෝහලේ මාස දෙකක් රෝහල්ගත වී නැවත ඔහුගේ රෙජිමේන්තු වෙත පැමිණියේ ය. 1918 ඔක්තෝබර් මස 15 දින, අබ ගෑස් ප්‍රහාරයක් නිසාවෙන් තාවකාලිකව අන්ධ භාවයට පත් වී Pasewalk රෝහලෙහි රෝහල් ගත විය. එහි දී හිට්ලර් ජර්මනියේ පරාජය පිළිබඳව ප්‍රවෘත්ති පිට ප්‍රවෘත්ති ලබමින් සිටියදී, ඔහු දෙවන අන්ධ භාවයට ද ගොදුරු විය.

හිට්ලර් යුද්ධය "සියලු අත්දැකීම් ලත් ශ්‍රේෂ්ඨතම‍යා" ලෙස විස්තර කොට, ඔහුගේ වීරත්වය සඳහා ඔහුගේ අණ දෙන නිලධාරීන් විසින් පැසසුමට ලක් විය. සිය යුදකාලීන අත්දැකීම් ඔහුගේ ජර්මානු දේශප්‍රේමය තවදුරටත් ශක්තිමත් විය. ඔහු 1918 නොවැම්බර් මස ජර්මනියේ යටත් වීම විශ්මයට පත් වූ යුද ප්‍රයත්නයට බිඳ වැටීම කෙරෙහි තමන්ගේ මතවාදය හැඩගැස් විය. වෙනත් ජර්මානු ජාතිකවාදීන් මෙන් ඔහු ද ජර්මන් යුද හමුදාවට, "ක්ෂේත්‍රයේ තුන් වේලම", සිවිල් නායකයන් විසින් ගෙදර ඉදිරිපස "පිටුපස පිහියෙන් ඇන" කර ඇති බව කියා සිටි Dolchstoßlegende (මෙය ආරම්භ-in-the-නැවත මිථ්යාව), විශ්වාස මාක්ස්වාදීන්, පසුව "නොවැම්බර් අපරාධකරුවන්" ලෙස නම් පට බැඳුණි. ජර්මනිය ඇතිකරගත් වර්සායි ගිවිසුම නිසා එහි භූමි කිහිපයක් ජර්මනිය අතහැර දැමිය යුතු සහ Rhineland නිරායුධ කළ යුතු බව නියම කරන ලදි. මෙම ගිවිසුම ආර්ථික සම්බාධක පනවන හා රට දැඩි වන්දි මුදලක් ගෙවීමට වූ බොහෝ ජර්මානුවන් අසාධාරණ නින්දාවට-විශේෂයෙන් ව්‍යවස්ථාවේ 231, ඔවුන් යුද්ධය සඳහා ජර්මනිය වගකිව යුතු බව ලෙස අර්ථ ප්‍රකාශය ට විරෝධය පළ කර මෙම ගිවිසුම හෙලා දැක්කා හ. වර්සායි ගිවිසුමට හා යුද්ධයට පසුව දේශපාලන වාසි සඳහා හිට්ලර් විසින් මහපොළොවෙන් පසුව, ජර්මනියේ ආර්ථික, සමාජ, දේශපාලන හා කොන්දේසි.

දේශපාලන ක්‍ෂේත්‍රයට හිට්‌ලර් හට ආරාධනය ලැබුණේ ඔහු සතුව තිබූ දක්‍ෂ කථිකත්වය නිසාවෙන්මය. ජර්මන් සේවක පක්‍ෂයෙහි (German Worker's Party) 55 සාමාජිකයා ලෙස ඔහුගේ නම සටහන් වනූයේ 1919 දී ය.

1921 දී පක්‍ෂයේ නායකත්වය ලබන හිට්‌ලර් 1923 වසරේදී පවතින රජයට විරුද්ධව කැරලි ගැසීම හේතුවෙන් සිරගත කෙරිණි. මේ සියලු දැ අතර ගැටවර වියෙහි සිටම ඔහුගේ සිත තුළ රෝපණය වී තිබූ යුදෙව් විරෝධාකල්පයන් ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වෙමින් තිබිණි. යුදෙව්වන්ගෙන් තොර වූ ජර්මන් අධිරාජ්‍යයක්‌ පිළිබඳ කුරිරු සිහිනයක්‌ ඔහු සිත තුළ තිබෙන්නට ඇත.

දේශපාලන දිවිය

පළමුවන ලෝක යුද්ධයෙන් ජර්මනිය අන්ත පරාජයක් ලැබීමෙන් පසු හිට්ලර් යළි මියුනික් බලා ආවේ ය. ජර්මනියේ සිදුවූ ආණ්ඩු පෙරළිය හා වියෙමාර් ජනරජයේ නැඟීමෙන් කුපිත වූ හෙතෙම වර්සේල්ස් ගිවිසුමට හා නව ජර්මන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වීමට දේශපාලනයට පිවිසියේ ය.

හිට්ලර් (දකුණු පස පුටුවෙහි හිඳගෙන) සමඟ සෙබළුන්  16 (ක්‍රි.ව. 1914–18)

තම පැරණි රෙජිමේන්තුවේ රාජකාරි ලේඛනයට ඇතුළත්ව සිටි ඔහුට දේශපාලන පක්ෂ ගැන ඔත්තු බැලීමේ කාර්යය පැවරිණි. ජර්මානු කම්කරු පක්ෂයේ ජාතිකවාදී ප්‍රවීණයන්ගෙන් යුත් සුළු කණ්ඩායමක් ගැන සොයා බැලීමට 1919 සැප්තැම්බර් මාසයේ දී ඔහුට අණ ලැබිණි.

මේ පක්ෂයට කිසිදු වැඩ පිළිවෙළක් හා ක්‍රියාත්මක සැලැස්මක් නොවී ය. (එය රජයට එරෙහි වූවක් පමණක් විය) පක්ෂ භාණ්ඩාගාරයේ මුළු වත්කම ඩොලර් දෙකක් පමණක් විය. එහෙත් පක්ෂයේ නිශ්චිත මතවාද කීපයක් බෙහෙවින් ඔහු සිත් ගත්තේ ය. ඒ ඒවා ඔහුගේ අදහස් හා සමාන වූ බැවිනි.

ඒ අනුව ඔත්තු බැලීම පසෙක තබා ඔහු එම පක්ෂයේ අංක 55 හිමි සාමාජිකයා ලෙස පක්ෂයට එකතු වූයේ ය. පසුව එම පක්ෂයේ විධායක කමිටුවේ හත්වැනියා ලෙස ඔහු පත් විය. දේශපාලන උද්ඝෝෂණ හා සංවිධාන කටයුතු පිළිබඳ ව තමා සතු හැකියාව යෙදවිය හැකි සුදුසු ම ස්ථානය, අවසානයේ දී ඔහුට හමු වී තිබිණි. පිරිසක් එක් රොක් වූ ඕනෑ ම තැනක දී ඔවුන් ඇමතීමට ලත් අවස්ථාව ඔහු අත් නො හළේ ය.

දෙවරකදී හිට්ලර් මේ කුඩා පක්ෂයේ නායකත්වය කරා ළඟා වූයේ ය. එහි නම ජාතික සමාජවාදී ජර්මන් කම්කරු පක්ෂය ලෙස ඔහු වෙනස් කළේ ය. පසුව එය ප්‍රසිද්ධ වූයේ ව්ඉච්ඒර්‍ථ යනුවෙනි. නට්සි යන වචනය ද ව්චබඪදචත ඉධලතචතඪඵබ) යන්නේ මුලකුරුවලින් සැදුනක් විය. හිට්ලර් හමුදාවෙන් ඉවත් වූයේ නව පක්ෂය ගොඩනැඟීමට ඔහුගේ පූර්ණ කාලීන දායකත්වය ලබාදෙනු පිණිස ය.

ඒ වනවිට පැවති තත්ත්වය ඔවුනට වාසිදායක විය. ආර්ථිකමය වශයෙන් රටේ කලකිරීමක් පැතිර තිබිණ. 1920 පෙබරවාරි 24 දා ප්‍රකාශයට පත් කළ කරුණු 25 කින් යුත් ඔහුගේ වැඩ පිළිවෙළේ දී වියනාවේ සිටිය දී ඔහු තුළට කා වැඳී තිබූ අදහස් හිට්ලර් අවධාරණය කළේ ය.

ඒ අනුව සෙමිටික් විරෝධය, අන්ත ජාති මමත්වය, ආර්යයන් ගේ වාර්ගික ශ්‍රේෂ්ඨත්වය පිළිබඳ සංකල්පය, මධ්‍යස්ථ, (ලිබරල්) ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කෙරෙහි ඇති පිළිකුල හා නායකත්වයේ මූලධර්මය වැනි දෑ එහි අඩංගු විය.

හිට්ලර්ගේ බොහෝ අදහස් නව සංකල්ප නොවී ය. එහෙත් ඔහු ඒවා අසාමාන්‍ය අලංකාරණයකින් හා ව්‍යක්ත බවින් වර්ණවත් කළේ ය. නට්සි පක්ෂයට ස්වස්තික සංකේතය මෙන් ම ආචාර කිරීමේ නව ක්‍රමය ද ඔහු නිර්මාණය කළේ ය. එහෙත් ඒ දෙක ම පැරණි වාර්ගික කණ්ඩායම්වලින් ණයට ගත් ඒවා විය. ඔහුගේ රැස්වීම්වල ආරක්ෂාව සඳහා ‘කුණාටු බලඇණිය’ නම් දුඹුරු කමිස හමුදාවක් නිර්මාණය කළේ ය. ඔහු තමාගේ පෞද්ගලික ආරක්ෂක හමුදාවක් ලෙස දැඩි විනයකින් යුත් ‘කළු කමිසධාරි’ (ss) ආරක්ෂක බලඇණිය නමින් දෙවන ඒකකයක් ද නිර්මාණය කළේ ය. එම බලඇණිය දිවි හිමියෙන් තම නායකයා රැකීමට ප්‍රතිඥා දී තිබිණි.

හිට්ලර්ගේ ඒකාධිපති රාජ්‍යය

1923 නොවැම්බර් 8 දා මියුනිච්හි පැවති බීරහල් කුමන්ත්‍රණයේදී අත්අඩංගුවට පත් හිට්ලර් 1924 පෙබරවාරි 26 දා රාජද්‍රෝහිවීමේ චෝදනාව යටතේ අධිකරණය ඉදිරියට පමුණුවන ලදී. මෙහි දී මෙම නඩු විභාගය තම ප්‍රචාරාත්මක ජයග්‍රහණයක් බවට පෙරළා ගැනීමට හිට්ලර් සමත් වූයේ ය.

නඩු විභාගයෙන් හිට්ලර් ට පස් අවුරුදු සිර දඬුවමක් නියම විය. නඩුවේ දී ඔහු ඊට මුහුණ දුන් විලාසය ජර්මන් ජනතාව තුළ දැඩි හැඟීමක් ඇති කිරීමට හේතු වූයෙන් ජනතාව ඔහු ජාතික වීරයකු කොට සලකන්නට පටන් ගත්හ. පසුකලෙක නට්සි ව්‍යාපාරයේ දේශපාලන බයිබලය බවට පත් ‘මගේ සටන’ (Mein Kampf) හි පළමු වෙළුම, සිය සගයා වූ රුඩොල්ෆ් හෙස්ට ලිවීම සඳහා කියවන ලද්දේ ලෑන්ඩ්ස්බර්ග් සිරගෙදරදී ය. ‘මගේ සටන’ අන්තර්ගතය කුමක් වුව ද එය ලොව වැඩියෙන් ම අලෙවි වන ග්‍රන්ථය බවට පත් විය. 1939 වනවිට එය භාෂා 11 කට පරිවර්තනය වී පිටපත් පනස් දෙලක්ෂයක් පමණ අලෙවි විය. එහි කර්තෘභාගයෙන් ලත් ආදායම හිට්ලර් ධනවතකු කළේ ය.

1930 වනවිට නට්සි ව්‍යාපාරයේ අවිවාදාත්මක ව පිළිගත් නායකයා ඔහු විය. 1928 පැවැති පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී කොමියුනිස්ට්වාදීන් ලබාගත් ආසන 54 කට එරෙහි ව නට්සි පක්ෂයට දිනාගත හැකි වූයේ ආසන 12 ක් පමණි. එහෙත් 1930 මැතිවරණයේදී NSDAP ය ඡන්ද 60 ලක්ෂයක් පමණ දිනා ගනිමින් ව්‍යවස්ථාදායක මණ්ඩලයට (රයිෂ්ටාගයට) ජනතා නියෝජිතයන් 107 ක් යැවීමට සමත් විය. එමඟින් එය රටේ දෙවන ප්‍රධාන පක්ෂය බවට ද පත් විය. මෙහි දී කොමියුනිස්ට්වාදී නියෝජිතයන් 77 දක්වා ඉහළ නැංගේ ය.

හිට්ලර් තම උපදේශකයන් ඉදිරියේ කථා පවත්වමින් ජනතාවගේ සිත් ඇද බැඳ ගන්නා ලෙස ජනතාව ඇමතීමට පෙරපුහුණුවීම් පවා කළ බව වාර්තා වේ. හිට්ලර් 1933දී බලයට පත්වූයේ එරට පාර්ලිමේන්තුවේ තවත් මන්ත්‍රීවරුනගේ සහය ලබාගනිමිනි. එහෙත් ක්‍රමයෙන් තම බලය ස්ථාවර කර ගත් හෙතෙම ඒකාධිපති බලතල රැස් කරන්නට විය. ඔහු ජර්මනියේ චාන්සලර් ධූරයට පත් වන විට වොන් හිඩෙන්බර්ග් ජර්මනියේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළේය. මහලු ජනාධිපති හිඩෙන්බර්ග් ටික කලකින් මිය ගිය අතර හිට්ලර් විසින් ජනාධිපති බලතල තමන් වෙත පවරා ගන්නා ලදි.

මැතිවරණයක් ආසන්නව තිබිය දී අනුගාමිකයන් ලවා ජර්මන් පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ලට ගිනි තැබ්බවූ හෙතෙම එහි වරද කොමිනිස්ට්වරුන් වෙත පැවරී ය. අනතුරුව ඔහු සියලු දේශපාලන පක්ෂ තහනම් කොට කොමියුනිස්ට්වාදීන් හා යුදෙව්වන් වැනි විරුද්ධවාදීන් සංහාරය කිරීමට පටන් ගත්තේ ය. මෙහිදී ඔහුගේ එස් එස් හමුදාව හා ගෙස්ටාපෝ නැමති රහස් පොලිසිය ම්ලේච්ඡ ඝාතන වල යෙදුණි. හිට්ලර් යනු ජනමාධ්‍ය උපරිම මට්ටමින් තමාට වාසිදායක අයුරින් යොදා ගත් අයෙකි. ඔහුගේ මාධ්‍ය කටයුතු භාරව සිටි ගොබෙල්ස් ඇමැතිවරයා මාධ්‍ය සාරධර්ම උල්ලංඝනය කරමින් හිට්ලර්ට පක්ෂපාතී ජන මතයක් ඇති කිරීමට ජන මාධ්‍ය යොදා ගත්තේ ය. හිට්ලර් විසින් ජර්මනිය තුළ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස සම්පූර්ණයෙන් ම අහුරා දමන ලදි. පුවත්පත් නිදහස, රැස්වීම් පැවැත්වීමේ නිදහස, අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස තහනම් කෙරිණි. හිට්ලර් පොරොන්දු වූ උතුම් ජර්මනිය ගොඩනැගීම වෙනුවෙන් සමකාලීන ජර්මානුවෝ මෙබඳු දේ ඉවසා සිටියහ. හිට්ලර් ජර්මනිය තුළ කොමියුනිස්ට්වාදීන් මර්දනය කරනු දුටු බටහිර ධනවාදී රටවල් කොමියුනිස්ට් වාදය විනාශ කිරීමෙන් තෘප්තිමත් වී හිට්ලර්ට එරෙහිව කටයුතු කිරීමෙන් වැලකුණි. මේ නිසා හිට්ලර් තවත් මුරණ්ඩු වූ බව පෙනේ.

හිට්ලර්ගේ මයින් කාම්ෆ්(මගේ සටන)

නට්සිවාදය යනු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට කමියුනිස්ට්වාදයට මෙන් ම ධනවාදයට විරුද්ධ දර්ශනයක් වූ නට්සිවාදයෙහි මූලික ඉගැන්වීම වූයේ ජර්මන් ජාතිය නිර්මල ආර්යන්ගෙන් පැවත එන ලොව උතුම් ම ජාතිය බවයි. යුදෙව්වන් හෙළා දැකීම නට්සිවාදයේ විශේෂ ලක්ෂණයකි. හිට්ලර් විසින් රචනා කරන ලද මයින් කාම්ෆ්(මගේ සටන) නම් කෘතියේ නට්සිවාදය විස්තර කොට ඇත. නට්සිවාදය යනු පක්ෂයේ ඒකාධිපතිත්වය පදනම් කර ගත් දේශපාලන ක්‍රමයකි.

හිට්ලර්ගේ බලප්‍රාප්තිය

ප්‍රධාන ලිපිය: ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්ගේ බලප්‍රාප්තිය

1919 සැප්තැම්බරයේදී ජර්මනියේදී ඩොයිෂ් ඇල්බර්ටාපාර්ටයි (කෙටි නම ඩීඒපී – ජර්මානු කම්කරු පක්ෂය) නම් දේශපාලන පක්ෂයට හිට්ලර් බැඳීමක් හා සමගම; ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්ගේ බලප්‍රාප්තිය ඇරඹුනු අතර, වසර 1920 දී මෙම පක්ෂයෙහි නම නැටිසියොනාලසෝෂියලිට්ස්ෂසර් ඩොයිෂ් ඇල්බර්ටාපාර්ටයි – එන්එස්ඩීඒපී (ජාතික සමාජවාදී ජර්මානු කම්කරු පක්ෂය, පොදුවේ ව්‍යවහාර නම නාසි පක්ෂය) වෙත වෙනස් කෙරිණි. මෙම දේශපාලන පක්ෂය සංස්ථාපනය කොට දියුණු කරනු ලැබුවේ පහ්චාත්-පඵමුවන ලෝක යුද්ධ යුගයෙහිදීය. එම පක්ෂය මාක්ස්වාදී-විරෝධි වූ අතර, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි පශ්චාත්-යුද්ධ වයිමාර් ජනරජ රජයට සහ වර්සේල්ස් ගිවිසුමට විරුද්ධවූ එය, අත්‍යන්ත ජාතිකවාදය සහ සමස්ත-ජර්මානුවාදය මෙන්ම උග්‍ර යුදෙව්-විරෝධිතාව නිර්දේශනය කලහ. රයිස්ටාග් විසින් 1933 බලදායි පණත එම මාසයේදී සම්මත කිරීමෙන් පසුව, හිට්ලර්ගේ "බලප්‍රාප්තියේ" උච්චතම අවධිය 1933 මාර්තු මසදී එළඹුනු බවක් සැලකෙයි; පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ මාලාවක් සහ ඒවා හා බැඳි තිරයෙන් පසුපස කූටෝපායයන් වලින් පසුව, ජනාධිපති පෝල් ෆන් හින්ඩ්න්බර්ග් විසින් 1933 ජනවාරි 30 වත්ම චාන්සලර් ලෙසින් හිට්ලර් පත් කර තිබුණි. නෛතික විරෝධයකින් තොරව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාදායක ලෙසින් ඒකාධිපති බලය පවත්වාගෙන යෑමේ වරය, බලදායි පණත—නිර්දය ලෙසින් සහ අධිකාරයක් සහිතව භාවිතා කල විට—විසින්, හිට්ලර් වෙත,අතථ්‍ය ලෙසින් සහතික කර ප්‍රදානය කොට තිබුණි.

ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්, ප්‍රමුඛ තලයකට පිවිසුනේ, පක්ෂයෙහි මුල් අවධියෙහිය. පක්ෂය තුල සිටි දක්ෂතම කථිකයා වූ හෙතෙම, අනෙකුත් පක්ෂ සමාජිකයන්ට කියා සිටියේ තමා පක්ෂ නායකත්වයට පත් කරන ලෙස හෝ ඔහු පක්ෂය හැර යන බවය. ඔහුගේ දේශපාලන අභිමතාර්ථයන් මුදුන් පමුණුවාගැනුම පිණිස, ප්‍රචණ්ඩත්වය භාවිතා කිරීමට ඔහු තුල වූ රුචිය සහ එවැනි රුචිකත්වයක් ඇත්තන් පක්ෂයට බඳවා ගැනුම, ඔහු හට අර්ධ වශයෙන් සහය වූ බව පෙනෛයි. 1923 නොවැම්බරයෙහි පැවති බියර් හල් පුච් සහ පසුව නිකුත්වූ ඔහුගේ ග්‍රන්ථය මයින් කම්ෆ් (මගේ අරගලය ලෙසින් සාමන්‍යෙයෙන් පරිවර්තනය කෙරෙයි) විසින් හිට්ලර් පුළුල් ග්‍රාහක පිරිසක් වෙත නිරාවරණය කෙරිණි. 1920 ගණන් වල මැද භාගයෙහිදී, පක්ෂය මැතිවරණ සටන් කිහිපයකට මුහුණ දුන් අතර, එහිදී කථිකයෙක් සහ‍ සංවිධායකයෙන් ලෙසින් මෙන්ම, රෝට්ෆ්‍රොන්ට්කෙම්ෆර්බුන්ඩ් සහ නාසි පක්ෂයේ ස්ටූමබ්ටයිලුන් (SA) අතර වීදි සටන් සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය සඳහාද හිට්ලර් දායකත්වය සැපයීය. 1920 ගණන් වල අග භාගයෙහිදී මෙන්ම 1930 ගණන් වල මුල් භාගයෙහිදී, අවශ්‍ය තරමේ මැතිවරණ සහාය ලැබූ නාසිහූ රයිස්ටාග් තුල විශාලතම දේශපාලන පක්ෂය බවට පත්වූ අතර, හිට්ලර්ගේ ‍දේශපාලන තික්ෂණතාව, වංචකභාවය සහ කපටබව යන්නන්ගේ සංකලනය තුලින්, පක්ෂයේ බහුතර-නොවන වුවද බහුත්ව තත්ත්වය, 1933 වසරෙහිදී පැවැති ආබාධිත වෙයිමාර් ජනරජය තුල කාර්යසාධක රාජ්‍ය පාලන බලයක් බවට පෙරලා ගැනුමට සමත් විය.

Hitler poses for the camera, 1930

බලයට පත්වූ පසුව, නාසිවරුන් බලප්‍රාප්තිය පිළිබඳව මිථ්‍යා ප්‍රවාදයක් තැනූ අතර, දළ වශයෙන් මෙම ලිපියෙහි විෂය පථයය අදාළ කාල පරිච්ඡේදය, ඔවුන් විසින් හැඳින්වුනේ කැම්ප්ෆ්සයිට් (අරගල කාලසීමාව) හෝ කැම්ෆියාරර් (අරගල වසර ගණන) ලෙසිනි.

හිට්ලර්ගේ ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයේ සාමාජික කාඩ්පත

1932 ජූලි මස පැවති මහා මැතිවරණයේදී නට්සි පක්ෂය රයිෂ්ටාගයේ ආසන 230 දිනා ගනිමින් ජර්මනියේ ප්‍රබල ම දේශපාලන පක්ෂය බවට පත් විය. 1933 ජනවාරි 30 දා ෆොන් හින්ඩර්බර්ග් දැඩි නොකැමැත්තෙන් වුව සභාග ඇමැති මණ්ඩලයක් සහිත ව හිට්ලර් ජර්මන් චාන්සලර් ලෙස නම් කළ අතර ඔහුට අසාමාන්‍ය ලෙස බලතල ලබාදීම ප්‍රතික්ෂේප කළේ ය. හිට්ලර් තම සහායකයන් ගැන දැඩි සෙවිල්ලෙන් සිටි අතර කිසිදු පෞද්ගලික සංවිධානයකට ඔහුගේ බලයට අභියෝග කිරීමට තරම් වන ශක්තියක් ඇති නො වීමට වග බලා ගත්තේ ය. සමස්ත ජර්මානු රාජ්‍යය ම දැවැන්ත සිරකඳවුරක් බවට පත් විය. නට්සි රහස් පොලිසිය (Gestapo) මැදියම් රැයේ නිවාසවලට කඩා පැන මිනිසුන් අත්අඩංගුවට ගන්නට වූහ.

හිට්ලර්ගේ යුදෙව් සංහාරය

ත්‍රස්තවාදයෙන් ජර්මනිය තුළ සිය නායකත්වය වර්ධනය කරගත් හිට්ලර් ‘මගේ සටන’ කෘතියෙන් දැක්වුණු ඔහුගේ අරමුණු සපුරා ගනිමින් යුරෝපය පුරා ජර්මන් බලය ව්‍යාප්ත කිරීම ඇරඹුවේ ය. ඔහුගේ මුල් ම අවධානය යොමු වුණේ රට යළි සන්නද්ධ කිරීමට ය. 1937 අවසාන වනවිට හිට්ලර්ගේ ව්‍යාප්තවාදී ප්‍රතිපත්තිය මුළුමනින් ම ක්‍රියාත්මක වෙමින් පැවතිණි. පෝලන්තය, හිටිලර්ගේ මීළඟ ගොදුර බවට පත්වෙමින් තිබුණේ ය. 1939 සැප්තැම්බර් 1 දා ජර්මානු හමුදා පෝලන්තය ආක්‍රමණය කිරීමත් සමඟ වසර පහමාරක් තිස්සේ ඇවිලුණු, මිලියන 55 කට අධික ජනතාවකට මරු කැඳවූ, දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භ විය. ඔහු බොහෝ රටවල් තම රාජ්‍යයට ඈදා ගත්තේ ය.

Leonding හි හිට්ලර්ගේ නිවස (ක්‍රි.ව. 1984)

දෙවන ලෝක යුද්ධය

පළමුවෙනි ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු බටහිර රටවල් මැදිහත් වීමෙන් ජර්මනියේ නව ආණ්ඩුවක් පිහිටවූ අතර එය වෛමාර් සමූහාණ්ඩුව ලෙස හැඳින්වේ. සමකාලීනව ජර්මනිය මුහුණ දුන් ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් ලබාදීමට වෛමාර් සමූහාණ්ඩුව අසමත් වීම නිසා ජර්මනිය තුළ හිට්ලර් වැන්නෙකුට බලය ලබාගත හැකි තත්ත්වයක් සකස් විය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම අනුව ජර්මනියට විශාල යුධ වන්දියක් ගෙවීමට සිදු විය. 1920 වර්ෂයෙන් පසු ජර්මනියේ ප්‍රාග්ධනය සම්පූර්ණයෙන් යුධ වන්දි ගෙවීමට වැය වීම නිසා වෛමාර් සමූහාණ්ඩුව ශීඝ්‍රයෙන් මුදල් අච්චු ගැසීමට පෙළඹුණි. මේ නිසා මුදලේ අගය ශීඝ්‍රයෙන් පහත වැටී රට තුළ ඉහළ උද්ධමනයක් නිර්මාණය විය. රටේ භාණ්ඩ මිල ඉතා අධික ලෙස ඉහළ ගිය අතර විරැකියාව ද අතිවිශාල විය. හිට්ලර්ගේ අනුගාමිකයෝ මෙම තත්ත්වය තම වාසියට හරවා ගත්හ. 1929 වර්ෂයේදී ඇති වූ ලෝක ආර්ථික පරිහානිය ජර්මනියට ද තදින් බලපෑවේය. මේ නිසා ජර්මනියේ රැකියා හිඟය ඉහළ ගිය අතර භාණ්ඩ මිල ද වැඩි විය. ඇතැම් නගරවල කම්කරු වැඩවර්ජන පවා ඇති විය. ලෝකයේ බොහෝ රටවල් මෙම ආර්ථික පරිහානියට මුහුණ දුන් නමුත් හිට්ලර්ගේ අනුගාමිකයෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වෛමාර් රජයට ප්‍රශ්න විසඳිය නො හැකි බව හුවා දැක්වූහ.

1934 වර්ෂයේ දී ජාතීන්ගේ සංගමයෙන් ඉවත් වූ හිට්ලර් ජර්මනිය නැවත යුද්ධයක් කරා මෙහෙයවිය. 1938 දී අසල්වැසි ඕස්ට්‍රියාව ආක්‍රමණය කළ හිට්ලර් එය ජර්මනියට ඈඳා ගෙන එහි නට්සිවාදී පාලනයක් ආරම්භ කළේ ය. අනතුරුව චෙකොස්ලොවැකියාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ හිට්ලර් එහි සිටි චෙකොස්ලොවැකියානු හා ජර්මන් ජාතිකයන් වෙන් කරමින් සුඩෙටන්ලන්තය යනුවෙන් වෙන ම ඒකකයක් පිහිටුවීමට උදව් කළේ ය. අනතුරුව සුඩෙන්ටන්ලන්තය පමණක් නොව චෙකොස්ලොවැකියාව ද ආක්‍රමණය කළ හිට්ලර් එරට ජර්මන් බලයට යටත් කළේ ය. හිට්ලර් පෝන්ලන්තය ආක්‍රමණය කරන තෙක් බටහිර රටවලින් ඔහුට සැලකිය යුතු විරෝධයක් මතු නො වුණි. එහෙත් හිට්ලර්ගේ පෝන්ලන්ත ආක්‍රමණයත් සමඟ බ්‍රිතාන්‍ය සහ ප්‍රංශය වැනි රටවල් හිට්ලර්ට විරුද්ධව සටනට පැමිණුණි. එය දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේ ආරම්භය විය. 1933 වර්ෂයේ දී බලයට පැමිණි හිට්ලර් වසර 6ක් තුළ ජර්මනිය බලවත් කොට දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය ඇරඹූ අතර හිට්ලර් පරාජය කොට ජර්මන් නට්සිවාදය ලොවෙන් අතුගා දැමීමට ඇමරිකාව, එංගලන්තය, රුසියාව ඇතුළු මිත්‍ර ජාතීන්ට වසර හයක් හිට්ලර් සමඟ සටන් කිරීමට සිදු විය.

මේ කාලයේ දී හිට්ලර් විසින් වධ කඳවුරු පිහිටුවා අහිංසක යුදෙව්වන් හා රුසියානුවන් ලක්ෂ ගණනින් ඝාතනය කරවනු ලැබීය. අවුට්විට්ස්, බර්ගර් බෙල්සන්, බෙල්ෂෙග්, සොමිබොර් එවැනි කඳවුරුවලට උදාහරණ වේ. මෙසේ හිට්ලර් හා නට්සිවාදී නායකයන්ගෙන් ගෙන ගිය ආක්‍රමණකාරී ප්‍රතිපතීන් නිසා දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේ දී සමස්ත ලෝක වාසීන්ට ම දුක් විඳීමට සිදු විය. මුලු ලෝකයේ ම ප්‍රමුඛ අවධානය යුද්ධයට යොමු වීම හේතුවෙන් සමස්ත ලෝකයේ සංවර්ධනය වසර ගණනකින් පසු පසට ගියේ ය. පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු සිදු වූ විශාල ම විනාශය දෙවන ලෝක සංග්‍රාම කාලයේදී සිදු විය.

දෙවන ලෝක යුද්ධයේ ව්‍යාප්තිය

ජර්මනියේ හිට්ලර් ක්‍රි.ව. 1939 සැප්තැම්බර් 01 දින පෝන්ලන්තය ආක්‍රමණය කිරීමත් සමඟ දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය ආරම්භ විය. පෝන්ලන්තය ආරක්ෂා කිරීමට ගිවිසගෙන සිටි බ්‍රිතාන්‍යය හා ප්‍රංශය ජර්මනියට විරුද්ධව යුධ ප්‍රකාශ කරමින් දෙවන ලෝක මහා සංග්‍රාමයට අවතීර්ණ විය. ජර්මනිය සති හතරක් ඇතුළත පෝන්ලන්තය පරාජයට පත් කළේ ය. සිය රණකාමි පිළිවෙත ඉදිරියට ගෙන යමින් හිට්ලර් විසින් නෝර්වේ, ඩෙන්මාර්කය, ඕලන්දය, බෙල්ජියම යන රටවල් අල්ලා ගන්නා ලදි. 1940 ජුනි මාසයේදී ප්‍රංශයට පහර දී හිට්ලර් එහි අගනුවර වූ පැරිසිය අල්ලා ගත්තේ ය.

බෙනිටෝ මුසෝලිනී සහ ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්

ජර්මන් සේනා පැරිසියට ඇතුළු වීමත් සමඟ මුසෝලිනී ද යුද්ධයට සම්බන්ධ වෙමින් ඉතාලි දේශ සීමා දෙසින් සිය සේනා ප්‍රංශයේ විවිධ ප්‍රදේශ ආක්‍රමණය කිරීම සඳහා මෙහෙයවී ය. මෙසෙර් ජර්මන්-ඉතාලි හමුදා ප්‍රංශය යටත් කිරීමෙන් පසු ඇති කර ගත් ගිවිසුම අනුව ප්‍රංශය, ජර්මනිය යටතට පත් විය.

ජර්මනියේ මීලඟ ඉලක්කය වූයේ බ්‍රිතාන්‍යය යි. හිට්ලර් ගුවන් හමුදාව මගින් බ්‍රිතාන්‍යය ආක්‍රමණය කිරීමට තීරණය කළේය. ඉන්පසු ජර්මන් ගුවන් හමුදාව බ්‍රිතාන්‍ය ගුවතොටුපළවලට හා නගරවලට බෝම්බ හෙළීය. බ්‍රිතාන්‍යයට ප්‍රබල නාවුක හා ගුවන් බලයක් තිබිණි. බ්‍රිතාන්‍යය ද එම ශක්තිය යොදාගෙන සතුරු ගුවන් යානා විනාශ කිරීම සඳහා ප්‍රහාරක ගුවන් යානා යෙදවී ය. 1940 සැප්තැම්බර් මස 14 දින දෙපාර්ශවය අතර ඉතා දරුණු ගුවන් සටන් සිදු විය. එහි දී බ්‍රිතාන්‍යය ගුවන් හමුදාව විසින් ජර්මන් ගුවන් යානා 56ක් පමණ බිම හෙලන ලදැයි වාර්තා වේ. තමන් සිතුවාට වඩා බ්‍රිතාන්‍යය යුධ ශක්තිය බොහෝ ඉදිරියෙන් සිටින බවත් එහි ප්‍රබල කාර්ය ශූරත්වය වටහා ගත් හිට්ලර් බ්‍රිතාන්‍යයට පහර දීම නවතා දැමී ය.

අනතුරුව හිට්ලර් විසින් කිසිදු පැහැදිලි හේතුවක් නො දක්වා රුසියාව ආක්‍රමණය කරන ලදි. අපහසුතාවකින් තොරව රුසියාව අල්ලා ගත හැකි වෙතැයි හිට්ලර් කල්පනා කළේ ය. ප්‍රංශ මහා අධිරාජ්‍යයා වූ නැපෝලියන් බොනපාට් මීට පෙර රුසියාව ආක්‍රමණය කොට අන්ත පරාජයක් ලබා දස දහස් ගණනක් තුවාලකරුවන් සමඟ පසු බැස ගියේ ය. වසර 125කට පසු හිට්ලර් ද එබඳු පරාජයක් අභිමුවට පැමිණියේ ය. සෝවියට් හමුදාව කල්තියාම ජර්මනිය සමඟ මෙබඳු සටනකට සූදානම්ව සිටියේ ය. එබැවින් මෙහි දී සතුරා මුලා කිරීමට අවශ්‍ය සියලු උපායන් යොදන ලදි. දැඩි සීත සතෘව එළඹෙන තෙක් ජර්මන් හමුදාව රඳවා ගැනීම රුසියාව අනුගමනය කළ එබඳු උපායකි. එදා නැපෝලියන් හමුදාව සීත සෘතුවේ දී මුහුණ දුන් ඉරණමට නාට්සි හමුදාවට ද මුහුණ දීමට සිදු විය. ජර්මන් හමුදාව සීත සෘතුවකට සූදානම්ව සිටෙයේ නැත. මේ නිසා අධික සීතල, ආහාර හිඟය, ලෙඩ රෝග ආදිය අතිවිශාල වශයෙන් ජර්මන් හමුදා මිය යාමට හේතුවක් විය. උපායශීලීව තම හමුදා පසුපසට ගැනීමට තරම් විචක්ෂණ භාවයක් හිට්ලර් තුළ නො තිබුණි. රුසියන් භූමියේ දී තම හමුදා මුහුණ දී ඇති සැබෑ දුෂ්කරතාව පිළිබඳ අනවබෝධයෙන් පසු වූ හිට්ලර් සිය හමුදා ඉදිරියටම මෙහෙයවීමට අණ දුන්නේය. එහි දී ජර්මන් හමුදා දරුණු පරාජයකට ලක් කිරීමට රුසියාවේ රුසියාවේ රතු හමුදාවට හැකියාව ලැබුණි

මරණය

ප්‍රධාන ලිපිය: හිට්ලර්ගේ මරණය

හිට්ලර් සහ පසුව ඔහුගේ භාර්යාව වූ ඔහුගේ දීර්ඝකාලීන පෙම්වතිය, ඒවා බ්‍රවුන් සමඟ ක්‍රි.ව. 1942 දී

ක්‍රි.ව. 1942 උදාවත් ම සියල්ල ආපසු හැරී නැවත ගමන් කිරීම ඇරඹෙන්නට විය. මිත්‍ර හමුදා විසින් හිට්ලර් පරාජය කිරීමේ දැවැන්ත මෙහෙයුම අරඹා තිබිණි. රතු හමුදාවේ ශක්තිය හා අධිෂ්ඨානය හඳුනා ගත් හිට්ලර්, ඇමරිකානු හා බ්‍රිතාන්‍යය හමුදාවන්ට එරෙහිව ඔහුගේ ඉතිරි ජංගම සංචිත භාවිතා කිරීමට තීරණය කර ඈත. හිට්ලර්ගේ කීර්තිමත් කාලය කෙමෙන් අවසානය කරා ළඟා වෙමින් තිබුණේ ය. අනපේක්ෂිත ලෙස යුද්ධයෙන් පරාජය වූ හිට්ලර් ඔහුගේ මූලස්ථානය බර්ලිනයට ගෙන ගියේ ය. එහි චාන්සලර් මන්දිර භූමියේ තැනූ භූගත බංකරයට වී සිය අවසන් දින කිහිපය ගත කළේ ය.

සිය දිවි නසා ගැනීමට හිට්ලර් තීරණය කළේ ය. ඔහු විසින් ඉටු කළ යුතු තවත් කාර්යයන් දෙකක් ඉතිරි ව තිබිණි. 1945 අප්‍රේල් 29 දින උදයේ එහෙත් ඔහුගේ පෙම්වතිය වූ ඊවා බ්‍රොන් විවාහ කර ගත්තේ ය. ඒ සමඟ ම තම අන්තිම කැමැති පත්‍රය හා දේශපාලන අන්තිම කැමැති පත්‍රය ලියා ගැනීම සඳහා කියැවී ය. එහි දී සිය ජීවිත කාලය තුළ ඔහු කළ කී දෑ යුක්තියුක්ත කළේ ය.

1944 දෙසැම්බර් 16 වැනිදා, ඔහු බටහිර මිත්‍ර පාක්ෂිකයන් අතර සමඟිය බිඳීමට ඇවිස්සීමට හා සෝවියට් දේශයට එරෙහිව සටනට එක්වන ලෙස ඔවුන්ට ඒත්තු ගැන්වීමට ආඩින්ස් ප්‍රයත්න ආරම්භ කරන ලදී. ප්‍රහාරයේ සමහර තාවකාලික ජයග්‍රහණක් ද පසුව අසාර්ථක විය. 1945 ජනවාරි මාසයේ දී ජර්මනියෙන් වැඩි කොටසක් නටබුන් විය. ඔහුගේ ගුවන් විදුලි සාකඡාවක දී මෙසේ කීය: "අර්බුදයට මේ මොහොතේ සොහොන් ලෙස විය හැකිය. කෙසේ වෙතත් ඒ හැම දෙයක් ම තිබුණත් අපේ කැමැත්ත වෙනස් කිරීමට හැකියාව ප්‍රගුණ කරනු ලැබේ." හිට්ලර්ගේ බලාපොරොත්තුව වූයේ එක්සත් ජනපදය හා බ්‍රිතාන්‍යය සමඟ සාමය සාකච්ඡා කිරීමට ය. 1945 අප්‍ර්‍රේල් 12 වන දින "ෆ්රෑන්ක්ලින් ඩී රූස්වෙල්ත්" මිය යාමත් සමඟ ඔහුගේ බලාපොරොත්තු වලට පටහැනිව මේ මිත්‍ර පාක්ෂිකයන් අතර භේදයක් ඇති විය. ජර්මනියේ හමුදා අසාර්ථක වී එය ජාතියක් ලෙස ජීවත් වීමේ සිය අයිතිවාසිකම් අහිමි කර ගත් හ. ඔහුගේ අදහස මත ක්‍රියා කල එය සම අතට වැටිය හැකි පෙර හිට්ලර් සියලු ජර්මානු කාර්මික යටිතල පහසුකම් විනාශ කිරීමට නියෝග කළේය. 'සංවධ ඇල්බට් ස්පියර්' සඳහා අමාත්‍යවරයා මේ බැවින් වියළී ගියේ පොළොව ප්‍රතිපත්තිය ක්රියාත්මක පැවරී, නමුත් ඔහු රහසින් ඒ සඳහා අකීකරු වුණා.

ඔහුගේ 56 වැනි උපන් දිනය වූ අප්‍රේල් 20 දා, අවසන් චාරිකාව සඳහා හිට්ලර් Führerbunker (ෆියුරර් ගේ නවාතැන) සිට මතුපිටට පැමිණි ය. රීචය චාන්සලර් ඇති නටබුන් වූ උයනේ දී, ඔහු බර්ලින් යුද්ධ පෙරමුණේ රතු හමුදාව ට එරෙහිව සටන් කරන, තරුණ සොල්දාදුවන් හට යකඩ කුරුස ප්‍රදානය කෙරිණි. අප්‍රේල් 21 වන විට, ගෙග්‍රරි ෂුකොව් ගේ 1 වන බෙලොරුසියන් පෙරමුණ සීලොව් හයිට්ස් වල යුද සමයේ ගොතාර්ඩ් හින්රිසි සාමාන්‍ය විස්ටුලා සමූහ හමුදාව කළ ආරක්ෂක බැමි බිඳ බර්ලින් දොරකඩ දක්වා ඉදිරියට පැමිණියේ ය. භයංකර තත්ත්වය පිළිබඳව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, හිට්ලර් Waffen එස්.එස් (SS) සාමාන්‍ය නිලධාරි ෆීලික්ස් ස්ටේනර් විසින් පාලනය කරනු ලබන undermanned හා පහළ සමන්විත Armeeabteilung Steiner (ස්ටේනර් යුධ හමුදාව කඳවුරක්), මත තම බලාපොරොත්තු තබා තිබෙනවා. ජර්මානු නවවැනි යුද හමුදාව විසින් pincer ප්‍රහාරයෙන් උතුරු ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට නියෝග කර ඇති අතර හිට්ලර් Steiner, එම කඩාවැටීමේ උතුරු දෙසින් ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට නියෝග කර ඇත.

රීච් චාන්සලරි උද්‍යානයේදී වොක්ස්ස්ටර්ම් හි හිට්ලර් යෞවන සාමාජිකයින්ට උපහාර දක්වමින් හිට්ලර් ඔහුගේ අවසන් රූගත කිරීමේ දර්ශනයේදී.

එක්සත් ජනපද සන්නද්ධ හමුදා පුවත්පතේ මුල් පිටුවේ, තරු සහ ඉරි වැටුණු, 2 මැයි 1945, හිට්ලර්ගේ මරණ නිවේදනය

අප්‍රේල් මස 22 වන දින මිලිටරි සාකච්ඡාවක දී හිට්ලර් Steiner ප්‍රහාරය ගැන ඇසී ය. ඔහු මෙම ප්‍රහාරය දියත් කොට නොමැති බවත් සෝවියට් සංගමය බර්ලින් ඇතුළු කළ බව ද ඔහු පැවසුවේ ය. හිට්ලර් තම ප්‍රකාශය සඳහා පළමු කාලය බව කළ ආකාරයත් ඔහුගේ අණ ද්‍රෝහිත්වය සහ අදක්ෂතාවය එරෙහිව තේරීපත්ව බවට දියත් කළ ඉඩ දිය විල්හෙල්ම් Keitel, ඇල්ෆ්රඩ් Jodl, හාන්ස් ක්රෙබ්ස්, සහ විල්හෙල්ම් Burgdorf හැර සෑම ඉල්ලා, පසුව " සෑම දෙයක්ම අහිමි වූ" ඔහු අවසනය වන තුරු ම බර්ලින් සිට ඉන්පසු තමා ම වෙඩි තියාගෙන ඇති බව නිවේදනය කළේ ය

අප්රේල් මස 23 වන විට රතු හමුදාව බර්ලින් වටකොට හා ගොබෙල්ස් නගරය ආරක්ෂා කිරීමට එහි වූ පුරවැසියන් අල්ලා ප්‍රකාශයක් කළේය. එම දවසේ, ගෝරිංට විදුලි පණිවිඩයකින්, හිට්ලර් බර්ලින් හි හුදෙකලා වූ බැවින් ගෝරිංට ජර්මනියේ නායකත්වය බාර ගත යුතු බවට තර්ක කර Berchtesgaden සිට පැමිණියේ ය. ගෝරිංට වූ පසු ඔහුට හිට්ලර් ආබාධිත සලකා බලන අවසාන දිනය තැබුවා. හිට්ලර් ගෝරිංට අත්අඩංගුවට සහිත විසින් ප්‍රතිචාර, ඔහුගේ අන්තිම කැමති පත්‍රයෙන් අප්රේල් 29 වන දින ලිඛිතව ඔහු සියලු ම රජයේ තනතුරු වලින් ගෝරිංව ඉවත් කර ඇත. අප්‍රේල් 28 වන දින හිට්ලර් අප්‍රේල් 20 වන දින බර්ලින් ඉතිරි කළ හිම්ලර්, බටහිර මිත්‍ර කිරීමට යටත් සාකච්ඡා කිරීමට උත්සාහ කරන ලදී. ඔහු සොයා නිගමනය අත්අඩංගුවට නියෝග සහ හර්මන් Fegelein (බර්ලින් හිට්ලර්ගේ මූලස්ථානයේ පැවැත් හිම්ලර් ගේ එස්.එස් නියෝජිත) වෙඩි විය.

අප්‍රේල් මස 29 වන දින මධ්‍යම රාත්‍රියෙන් පසු හිට්ලර්, ෆියුරිර්බංකරයේ කුඩා සිවිල් උත්සවයක ඊවා බ්‍රෝන් සමඟ විවාහ වුණා. ඔහුගේ නව බිරිඳ සමඟ උදෑසන ආහාරය සඳහා හිට්ලර් ඔහුගේ ලේකම් Traudl Junge ද ආරාධනා කිරීය. මෙම අවස්ථාවට සහභාගී වූ ක්‍රෙබ්ස්, Burgdorf, ගොබෙල්ස්, සහ බොර්මන් විසින් විවිධ ලේඛන සඳහා අත්සන් තබන ලදී. එදින සවස් වරුවේ හිට්ලර් අනුමාන කල ලෙස ඔහුගේ අධිෂ්ඨානය වැඩි වන කල මුසෝලිනිගේ, ඝාතනය අනාවරණය විය.

1945 අප්රේල් මස 30 වන දින, සෝවියට් හමුදා ජර්මන් රාජ්‍ය චාන්සලර් බාධක එකක් හෝ දෙකක් වූ මෑත සිටියේ ය. පසුදින තම කුටියට වැදුණු හිට්ලර් වෙඩි තබාගෙන සිය දිවි හානි කර ගත් අතර ඊවා බ්‍රොන් ද වස පානය කොට දිවියෙන් සමුගත්තා ය. හිට්ලර්ගේ උපදෙස් අනුව මළ සිරුරු දෙක ම චාන්සලරි උයනේ පිහිටි සතුන්ගේ ආහාර වළකට ඇද දමා ඉන්ධන වත්කොට ගිනි තබන ලදී. ඔවුන්ගේ මෘත ශරීර ඔවුන් බෝම්බ ආවාටයක තබා පෙට්රල් දමා ගිනි තැබීය. ව සිටි ජර්මන් රාජ්‍ය චාන්සලර්, පිටුපස බෝම්බ හෙලූ-ඉවත් උයනට පිටත සිදු කරන ලදී. රතු හමුදාව ෂෙල් වෙඩි ප්‍රහාර එල්ල දිගටම ලෙස මල සිරුරු ගිනි තබා ඇත. ග්‍රෑන්ඩ් අද්මිරාල් කාල් ඩොනිට්ස් සහ ජෝසප් ගොබෙල්ස් පිළිවෙලින් රාජ්‍ය හා චාන්සලර් ප්‍රධානියා ලෙස හිට්ලර්ගේ චරිත උපකල්පනය කළ හැකිය.

බර්ලිනය මැයි 2 දා යටත් විය. හිට්ලර්, ඊවා, යෝසෙප් හා Magda ගොබෙල්ස් දේහය මේ ගොබෙල්ස් දරුවන් හය, සාමාන්‍ය හාන්ස් ක්‍රෙබ්ස්, හිට්ලර්ගේ සුනඛයන් නැවත නැවතත් තැන්පත් හා ගොඩගෙන ඇති බව සෝවියට් සංගමය රාජ්ය වැටීමෙන් පසු ලබා ගත් සෝවියට් ලේඛනාගාරයෙහි වාර්තා. 1970 අපේ්රල් 4 වැනි දා සෝවියට් KGB කණ්ඩායම මැග්ඩබර්ග්හි දී SMERSH පහසුකම ලී පෙට්ටි පහක් ගොඩගැනීම සවිස්තරාත්මක සුසාන ප්රස්ථාර භාවිතා. කොටු සිට දේහය, පුළුස්සා දමන ලදී තලා, සහ Biederitz ගඟ ආශ්රිතව, Elbe ගංඟාවක් බවට විසිරී. කර්ෂෝ අනුව, රතු හමුදාව ඔවුන් හමු වූ විට බ්රෝන් හිට්ලර්ගේ මළ සිරුරු සම්පූර්ණයෙන්ම පුලුස්සා හා එකම දන්ත වැඩ සහිත පහල හකු හිට්ලර්ගේ දේහය ලෙස හඳුනා ගත හැකිය ලදී.

සටහන්

Bibliography

ප්‍රධාන ලිපිය: List of books by or about Adolf Hitler

• Aigner, Dietrich (1985). "Hitler's ultimate aims – a programme of world dominion?". In Koch, H. W. (ed.). Aspects of the Third Reich. London: MacMillan. ISBN 978-0-312-05726-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bauer, Yehuda (2000). Rethinking the Holocaust. Yale University Press. p. 5. ISBN 978-0-300-08256-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Beevor, Antony (2002). Berlin: The Downfall 1945. London: Viking-Penguin Books. ISBN 978-0-670-03041-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bendersky, Joseph W (2000). A History of Nazi Germany: 1919–1945. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-4422-1003-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bloch, Michael (1992). Ribbentrop. New York: Crown Publishing. ISBN 978-0-517-59310-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bonney, Richard (2001). "The Nazi Master Plan, Annex 4: The Persecution of the Christian Churches" (PDF). Rutgers Journal of Law and Religion. සම්ප්‍රවේශය 28 March 2016. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bullock, Alan (1962) [1952]. Hitler: A Study in Tyranny. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-013564-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Bullock, Alan (1999) [1952]. Hitler: A Study in Tyranny. New York: Konecky & Konecky. ISBN 978-1-56852-036-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Butler, Ewan; Young, Gordon (1989). The Life and Death of Hermann Göring. Newton Abbot, Devon: David & Charles. ISBN 978-0-7153-9455-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Carr, William (1972). Arms, Autarky and Aggression. London: Edward Arnold. ISBN 978-0-7131-5668-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Conway, John S. (1968). The Nazi Persecution of the Churches 1933–45. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-76315-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Crandell, William F. (1987). "Eisenhower the Strategist: The Battle of the Bulge and the Censure of Joe McCarthy". Presidential Studies Quarterly. 17 (3): 487–501. JSTOR 27550441. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Deighton, Len (2008). Fighter: The True Story of the Battle of Britain. New York: Random House. ISBN 978-1-84595-106-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Del Testa, David W; Lemoine, Florence; Strickland, John (2003). Government Leaders, Military Rulers, and Political Activists. Greenwood Publishing Group. p. 83. ISBN 978-1-57356-153-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Dollinger, Hans (1995) [1965]. The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan: A Pictorial History of the Final Days of World War II. New York: Gramercy. ISBN 978-0-517-12399-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Dorland, Michael (2009). Cadaverland: Inventing a Pathology of Catastrophe for Holocaust Survival: The Limits of Medical Knowledge and Memory in France. Tauber Institute for the Study of European Jewry series. Waltham, Mass: University Press of New England. ISBN 1-58465-784-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Downing, David (2005). The Nazi Death Camps. World Almanac Library of the Holocaust. Gareth Stevens. ISBN 978-0-8368-5947-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Ellis, John (1993). World War II Databook: The Essential Facts and Figures for All the Combatants. London: Aurum. ISBN 1-85410-254-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Evans, Richard J. (2003). The Coming of the Third Reich. Penguin Group. ISBN 978-0-14-303469-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Evans, Richard J. (2005). The Third Reich in Power. New York: Penguin Group. ISBN 978-0-14-303790-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Evans, Richard J. (2008). The Third Reich At War. New York: Penguin Group. ISBN 978-0-14-311671-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fest, Joachim C. (1970). The Face of the Third Reich. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-17949-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fest, Joachim C. (1974) [1973]. Hitler. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-76755-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fest, Joachim C. (1977) [1973]. Hitler. Harmondsworth: Penguin. ISBN 978-0-14-021983-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fischer, Klaus P. (1995). Nazi Germany: A New History. London: Constable and Company. ISBN 978-0-09-474910-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fromm, Erich (1977) [1973]. The Anatomy of Human Destructiveness. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-004258-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Fulda, Bernhard (2009). Press and Politics in the Weimar Republic. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-954778-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Gellately, Robert (1996). "Reviewed work(s): Vom Generalplan Ost zum Generalsiedlungsplan by Czeslaw Madajczyk. Der "Generalplan Ost". Hauptlinien der nationalsozialistischen Planungs- und Vernichtungspolitik by Mechtild Rössler; Sabine Schleiermacher". Central European History. 29 (2): 270–274. doi:10.1017/S0008938900013170. ISSN 0008-9389. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Gellately, Robert (2001). Social Outsiders in Nazi Germany. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-08684-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Ghaemi, Nassir (2011). A First-Rate Madness: Uncovering the Links Between Leadership and Mental Illness. New York: Penguin Publishing Group. ISBN 978-1-101-51759-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Goldhagen, Daniel (1996). Hitler's Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust. New York: Knopf. ISBN 978-0-679-44695-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Haffner, Sebastian (1979). The Meaning of Hitler. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-674-55775-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hakim, Joy (1995). War, Peace, and All That Jazz. A History of US. Vol. 9. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-509514-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Halperin, Samuel William (1965) [1946]. Germany Tried Democracy: A Political History of the Reich from 1918 to 1933. New York: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-00280-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hamann, Brigitte (2010) [1999]. Hitler's Vienna: A Portrait of the Tyrant as a Young Man. Trans. Thomas Thornton. London; New York: Tauris Parke Paperbacks. ISBN 978-1-84885-277-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hancock, Ian (2004). "Romanies and the Holocaust: A Reevaluation and an Overview". In Stone, Dan (ed.). The Historiography of the Holocaust. New York; Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-99745-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Heck, Alfons (2001) [1985]. A Child of Hitler: Germany In The Days When God Wore A Swastika. Phoenix, AZ: Renaissance House. ISBN 978-0-939650-44-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Heston, Leonard L.; Heston, Renate (1980) [1979]. The Medical Casebook of Adolf Hitler: His Illnesses, Doctors, and Drugs. New York: Stein and Day. ISBN 978-0-8128-2718-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hildebrand, Klaus (1973). The Foreign Policy of the Third Reich. London: Batsford. ISBN 978-0-7134-1126-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hitler, Adolf (1999) [1925]. Mein Kampf. Trans. Ralph Manheim. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 978-0-395-92503-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hitler, Adolf; Trevor-Roper, Hugh (1988) [1953]. Hitler's Table-Talk, 1941–1945: Hitler's Conversations Recorded by Martin Bormann. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-285180-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hitler, Adolf (2000) [1941–1944]. Hitler's Table Talk, 1941–1944. London: Enigma. ISBN 1-929631-05-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Jetzinger, Franz (1976) [1956]. Hitler's Youth. Westport, Conn: Greenwood Press. ISBN 978-0-8371-8617-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Joachimsthaler, Anton (1999) [1995]. The Last Days of Hitler: The Legends, the Evidence, the Truth. Trans. Helmut Bögler. London: Brockhampton Press. ISBN 978-1-86019-902-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kee, Robert (1988). Munich: The Eleventh Hour. London: Hamish Hamilton. ISBN 978-0-241-12537-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Keegan, John (1987). The Mask of Command: A Study of Generalship. London: Pimlico. ISBN 978-0-7126-6526-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Keller, Gustav (2010). Der Schüler Adolf Hitler: die Geschichte eines lebenslangen Amoklaufs (German බසින්). Münster: LIT. ISBN 978-3-643-10948-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Kellogg, Michael (2005). The Russian Roots of Nazism White Émigrés and the Making of National Socialism, 1917–1945. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-84512-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kershaw, Ian (1999) [1998]. Hitler: 1889–1936: Hubris. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-04671-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kershaw, Ian (2000a) [1985]. The Nazi Dictatorship: Problems and Perspectives of Interpretation (4th ed.). London: Arnold. ISBN 978-0-340-76028-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kershaw, Ian (2000b). Hitler, 1936–1945: Nemesis. New York; London: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-32252-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kershaw, Ian (2008). Hitler: A Biography. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06757-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kershaw, Ian (2012). The End: Hitler's Germany, 1944–45 (Paperback ed.). London: Penguin. ISBN 978-0-14-101421-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Koch, H. W. (June 1988). "Operation Barbarossa – The Current State of the Debate". The Historical Journal. 31 (2): 377–390. doi:10.1017/S0018246X00012930. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kolb, Eberhard (2005) [1984]. The Weimar Republic. London; New York: Routledge. ISBN 978-0-415-34441-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kolb, Eberhard (1988) [1984]. The Weimar Republic. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-09077-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kressel, Neil J. (2002). Mass Hate: The Global Rise Of Genocide And Terror. Boulder: Basic Books. ISBN 978-0-8133-3951-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kubizek, August (2006) [1953]. The Young Hitler I Knew. St. Paul, MN: MBI. ISBN 978-1-85367-694-9. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Kurowski, Franz (2005). The Brandenburger Commandos: Germany's Elite Warrior Spies in World War II. Stackpole Military History series. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3250-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Langer, Walter C. (1972) [1943]. The Mind of Adolf Hitler: The Secret Wartime Report. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-04620-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Larson, Erik (2011). In the Garden of Beasts: Love, Terror, and an American Family in Hitler's Berlin. New York: Random House/Crown Publishing Group. ISBN 978-0-307-40884-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Lichtheim, George (1974). Europe In The Twentieth Century. London: Sphere Books. ISBN 978-0-351-17192-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Linge, Heinz (2009) [1980]. With Hitler to the End: The Memoirs of Adolf Hitler's Valet. Intro. Roger Moorhouse. New York: Skyhorse Publishing. ISBN 978-1-60239-804-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Maiolo, Joseph (1998). The Royal Navy and Nazi Germany 1933–39: Appeasement and the Origins of the Second World War. London: Macmillan Press. ISBN 978-0-333-72007-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Manvell, Roger; Fraenkel, Heinrich (2007) [1965]. Heinrich Himmler: The Sinister Life of the Head of the SS and Gestapo. London; New York: Greenhill; Skyhorse. ISBN 978-1-60239-178-9. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Maser, Werner (1973). Hitler: Legend, Myth, Reality. London: Allen Lane. ISBN 978-0-7139-0473-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Marrus, Michael (2000). The Holocaust in History. Toronto: Key Porter. ISBN 978-0-299-23404-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• McGovern, James (1968). Martin Bormann. New York: William Morrow. OCLC 441132. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• McNab, Chris (2009). The Third Reich. Amber Books Ltd. ISBN 978-1-906626-51-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Megargee, Geoffrey P. (2007). War of Annihilation: Combat and Genocide on the Eastern Front, 1941. Lanham, Md: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4482-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Messerschmidt, Manfred (1990). "Foreign Policy and Preparation for War". In Deist, Wilhelm (ed.). Germany and the Second World War. Vol. 1. Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-822866-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Mitcham, Samuel W. (1996). Why Hitler?: The Genesis of the Nazi Reich. Westport, Conn: Praeger. ISBN 978-0-275-95485-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Murray, Williamson (1984). The Change in the European Balance of Power. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05413-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Murray, Williamson; Millett, Allan R. (2001) [2000]. A War to be Won: Fighting the Second World War. Cambridge, MA.: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00680-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Naimark, Norman M. (2002). Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in Twentieth-Century Europe. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00994-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Nicholls, David (2000). Adolf Hitler: A Biographical Companion. University of North Carolina Press. ISBN 0-87436-965-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Niewyk, Donald L.; Nicosia, Francis R. (2000). The Columbia Guide to the Holocaust. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11200-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• O'Donnell, James P. (2001) [1978]. The Bunker. New York: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80958-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Overy, Richard; Wheatcroft, Andrew (1989). The Road To War. London: Macmillan. ISBN 978-0-14-028530-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Overy, Richard (1999). "Germany and the Munich Crisis: A Mutilated Victory?". In Lukes, Igor; Goldstein, Erik (eds.). The Munich Crisis, 1938: Prelude to World War II. London; Portland, OR: Frank Cass. OCLC 40862187.
• Overy, Richard (1999). "Misjudging Hitler". In Martel, Gordon (ed.). The Origins of the Second World War Reconsidered. London: Routledge. pp. 93–115. ISBN 978-0-415-16324-8.
• Overy, Richard (2005). The Dictators: Hitler's Germany, Stalin's Russia. Penguin Books. ISBN 978-0-393-02030-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Overy, Richard (2005). Hitler As War Leader. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280670-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Payne, Robert (1990) [1973]. The Life and Death of Adolf Hitler. New York: Hippocrene Books. ISBN 978-0-88029-402-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Plating, John D. (2011). The Hump: America's Strategy for Keeping China in World War II. Williams-Ford Texas A&M University military history series, no. 134. College Station: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-60344-238-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Proctor, Robert (1999). The Nazi War on Cancer. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-07051-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Read, Anthony (2004). The Devil's Disciples: The Lives and Times of Hitler's Inner Circle. London: Pimlico. ISBN 0-7126-6416-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Redlich, Fritz R. (September 2000). Hitler: Diagnosis of a Destructive Prophet. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513631-9. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rees, Laurence (1997). The Nazis: A Warning from History. New York: New Press. ISBN 978-0-563-38704-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rißmann, Michael (2001). Hitlers Gott. Vorsehungsglaube und Sendungsbewußtsein des deutschen Diktators (German බසින්). Zürich München: Pendo. ISBN 978-3-85842-421-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Roberts, G. (2006). Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-11204-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Roberts, J. M. (1996). A History of Europe. Oxford: Helicon. ISBN 978-1-85986-178-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Roberts, Martin (1975). The New Barbarism – A Portrait of Europe 1900–1973. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-913225-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Robertson, Esmonde M. (1963). Hitler's Pre-War Policy and Military Plans: 1933–1939. London: Longmans. OCLC 300011871. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Robertson, E. M. (1985). "Hitler Planning for War and the Response of the Great Powers". In H. W., Koch (ed.). Aspects of the Third Reich. London: Macmillan. ISBN 978-0-312-05726-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rosenbaum, Ron (1999). Explaining Hitler: The Search for the Origins of His Evil. Harper Perennial. ISBN 978-0-06-095339-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rosmus, Anna Elisabeth (2004). Out of Passau: Leaving a City Hitler Called Home. Columbia, S.C: University of South Carolina Press. ISBN 978-1-57003-508-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rothwell, Victor (2001). The Origins of the Second World War. Manchester: Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-5957-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rummel, Rudolph (1994). Death by Government. New Brunswick, NJ: Transaction. ISBN 978-1-56000-145-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Ryschka, Birgit (29 September 2008). Constructing and Deconstructing National Identity: Dramatic Discourse in Tom Murphy's the Patriot Game and Felix Mitterer's in Der Löwengrube. Peter Lang. ISBN 978-3-631-58111-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Sereny, Gitta (1996) [1995]. Albert Speer: His Battle With Truth. New York; Toronto: Vintage. ISBN 0-679-76812-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Shirer, William L. (1960). The Rise and Fall of the Third Reich. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-62420-0. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Snyder, Timothy (2010). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-00239-9. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Speer, Albert (1971) [1969]. Inside the Third Reich. New York: Avon. ISBN 978-0-380-00071-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Stackelberg, Roderick (2007). The Routledge Companion to Nazi Germany. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-30860-1. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Steigmann-Gall, Richard (2003). The Holy Reich: Nazi Conceptions of Christianity, 1919–1945. Cambridge; New York: Cambridge University Press. doi:10.2277/978-0-521-82371-5. ISBN 978-0-521-82371-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Steinberg, Jonathan (June 1995). "The Third Reich Reflected: German Civil Administration in the Occupied Soviet Union, 1941-4". The English Historical Review. 110 (437): 620–651. doi:10.1093/ehr/CX.437.620. OCLC 83655937. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Steiner, John Michael (1976). Power Politics and Social Change in National Socialist Germany: A Process of Escalation into Mass Destruction. The Hague: Mouton. ISBN 978-90-279-7651-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Stolfi, Russel (March 1982). "Barbarossa Revisited: A Critical Reappraisal of the Opening Stages of the Russo-German Campaign (June–December 1941)". The Journal of Modern History. 54 (1): 27–46. doi:10.1086/244076. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Tames, Richard (2008). Dictatorship. Chicago: Heinemann Library. ISBN 978-1-4329-0234-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Le Tissier, Tony (2010) [1999]. Race for the Reichstag. Pen & Sword. ISBN 978-1-84884-230-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Toland, John (1992) [1976]. Adolf Hitler. New York: Anchor Books. ISBN 978-0-385-42053-2. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Vinogradov, V. K. (2005). Hitler's Death: Russia's Last Great Secret from the Files of the KGB. Chaucer Press. ISBN 978-1-904449-13-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Waite, Robert G. L. (1993) [1977]. The Psychopathic God: Adolf Hitler. New York: Da Capo Press. ISBN 0-306-80514-6. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weber, Thomas (2010). Hitler's First War: Adolf Hitler, The Men of the List Regiment, and the First World War. Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-923320-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weinberg, Gerhard (December 1955). "Hitler's Private Testament of 2 May 1938". The Journal of Modern History. 27 (4): 415–419. doi:10.1086/237831. OCLC 482752575. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weinberg, Gerhard (December 1964). "Hitler's Image of the United States". The American Historical Review. 69 (4): 1006–1021. doi:10.2307/1842933. JSTOR 1842933. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weinberg, Gerhard (1970). The Foreign Policy of Hitler's Germany Diplomatic Revolution in Europe 1933–1936. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-88509-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weinberg, Gerhard (1980). The Foreign Policy of Hitler's Germany Starting World War II. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-88511-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weinberg, Gerhard (1995). "Hitler and England, 1933–1945: Pretense and Reality". Germany, Hitler, and World War II: Essays in Modern German and World History. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-47407-8. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Welch, David (2001). Hitler: Profile of a Dictator. Routledge. ISBN 978-0-415-25075-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Wheeler-Bennett, John (1967). The Nemesis of Power. London: Macmillan. ISBN 978-1-4039-1812-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Wilt, Alan (December 1981). "Hitler's Late Summer Pause in 1941". Military Affairs. 45 (4): 187–191. doi:10.2307/1987464. JSTOR 1987464. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Winkler, Heinrich August (2007). Germany: The Long Road West. Vol. 2, 1933–1990. Sager, Alexander (trans.). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-926598-5. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
• Ziemke, Earl F. (1969). Battle for Berlin: End of the Third Reich. Ballantine's Illustrated History of World War II. Vol. Battle Book #6. Ballantine Books. OCLC 23899. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)

Online

• "1933 – Day of Potsdam". City of Potsdam. සම්ප්‍රවේශය 13 June 2011.
• Bazyler, Michael J. (25 December 2006). "Holocaust Denial Laws and Other Legislation Criminalizing Promotion of Nazism" (PDF). Yad Vashem. සම්ප්‍රවේශය 7 January 2013. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• "Der Hitler-Prozeß vor dem Volksgericht in München" (German බසින්). 1924. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: postscript (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
• "Documents: Bush's Grandfather Directed Bank Tied to Man Who Funded Hitler". Fox News. 17 October 2003. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014.
• "Eingabe der Industriellen an Hindenburg vom November 1932". Glasnost–Archiv. සම්ප්‍රවේශය 16 October 2011. {{cite web}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)
• Evans, Richard J. (22 June 2011). "How the First World War shaped Hitler". The Globe and Mail. Phillip Crawley. සම්ප්‍රවේශය 23 September 2012. {{cite news}}: Invalid |ref=harv (help)
• Frauenfeld, A. E (August 1937). "The Power of Speech". Calvin College. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• "Germany: Second Revolution?". Time Magazine. Time. 2 July 1934. 17 April 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 April 2013.
• Glantz, David (11 October 2001). "The Soviet‐German War 1941–45: Myths and Realities: A Survey Essay" (PDF). Clemson, SC: Strom Thurmond Institute of Government and Public Affairs, Clemson University. සම්ප්‍රවේශය 12 December 2012. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• Goebbels, Joseph (1936). "The Führer as a Speaker". Calvin College. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• Gunkel, Christoph (4 February 2010). "Medicating a Madman: A Sober Look at Hitler's Health". Spiegel Online International. සම්ප්‍රවේශය 12 December 2013. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Hinrichs, Per (10 March 2007). "Des Führers Pass: Hitlers Einbürgerung" (German බසින්). Spiegel Online. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014. {{cite news}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• "Hitler ersucht um Entlassung aus der österreichischen Staatsangehörigkeit" (German බසින්). NS-Archiv. 7 April 1925. සම්ප්‍රවේශය 13 April 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• "Hitler's Last Days". mi5.gov.uk. MI5 Security Service. සම්ප්‍රවේශය 5 January 2012.
• Hoffman, David (creator, writer) (1989). How Hitler Lost the War (television documentary). US: Varied Directions. 12 November 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 August 2014.
• "Introduction to the Holocaust". United States Holocaust Memorial Museum. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014.
• Jones, Bill (creator, director) (1989). The Fatal Attraction of Adolf Hitler (television documentary). England: BBC. සම්ප්‍රවේශය 27 April 2016.
• Kotanko, Florian. "House of Responsibility". HRB News. සම්ප්‍රවේශය 8 January 2013.
• "Leni Riefenstahl". The Daily Telegraph. London: TMG. 10 September 2003. ISSN 0307-1235. OCLC 49632006. සම්ප්‍රවේශය 10 May 2013.
• Longerich, Heinz Peter (2003). "Hitler's Role in the Persecution of the Jews by the Nazi Regime". Atlanta: Emory University. 15. Hitler and the Mass Shootings of Jews During the War Against Russia. 22 July 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 July 2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
• Longerich, Heinz Peter (2003). "Hitler's Role in the Persecution of the Jews by the Nazi Regime". Atlanta: Emory University. 17. Radicalisation of the Persecution of the Jews by Hitler at the Turn of the Year 1941–1942. 9 July 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 July 2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
• "Man of the Year". Time Magazine. Time. 2 January 1939. 7 June 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 May 2008.
• Martin, Jonathan (creator, writer) (2008). World War II In HD Colour (television documentary). US: World Media Rights. 28 February 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 27 August 2014.
• McMillan, Dan (October 2012). "Review of Fritz, Stephen G., Ostkrieg: Hitler's War of Extermination in the East". H-Genocide, H-Net Reviews. සම්ප්‍රවේශය 16 October 2012. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• "Parkinson's part in Hitler's downfall". BBC News. 29 July 1999. සම්ප්‍රවේශය 13 June 2011.
• Phayer, Michael (2000). "The Response of the Catholic Church to National Socialism" (PDF). The Churches and Nazi Persecution. Yad Vashem. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• "Poles: Victims of the Nazi Era: The Invasion and Occupation of Poland". ushmm.org. United States Holocaust Memorial Museum. 3 March 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 1 December 2014.
• Porter, Tom (24 August 2013). "Adolf Hitler 'Took Cocktail of Drugs' Reveal New Documents". IB Times. සම්ප්‍රවේශය 22 November 2015. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• Redlich, Fritz C. (March 22, 1993). "A New Medical Diagnosis of Adolf Hitler: Giant Cell Arteritis—Temporal Arteritis". Arch Intern Med. 153 (6): 693–697. doi:10.1001/archinte.1993.00410060005001. PMID 8447705. සම්ප්‍රවේශය 22 November 2015. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
• Rees, Laurence (writer, director) Kershaw, Ian (writer, consultant) (2012). The Dark Charisma of Adolf Hitler (television documentary). UK: BBC. සම්ප්‍රවේශය 6 September 2014.
• Sharkey, Joe (13 January 2002). "Word for Word/The Case Against the Nazis; How Hitler's Forces Planned To Destroy German Christianity". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය 7 June 2011. {{cite news}}: Invalid |ref=harv (help)
• Weber, Thomas (2010a). "New Evidence Uncovers Hitler's Real First World War Story". Immediate Media Company. UK: BBC History Magazine. සම්ප්‍රවේශය 27 August 2014. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help)
• Wilson, Bee (9 October 1998). "Mein Diat – Adolf Hitler's diet". New Statesman. UK: Questia. 13 December 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 May 2008. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (help) (subscription required)

මේවාද බලන්න

• දෙවන ලෝක යුද්ධය
• ලෝක යුද්ධය I
• බෙනිටෝ මුසෝලිනී
• ඊවා බ්‍රෝන්

බාහිර ලිපි

ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් සඳහා IMDb හි ඇති තොරතුරු – real life footage in document

• Works by or about ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් at Internet Archive
• ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් සඳහා IMDb හි ඇති තොරතුරු – real life footage in documentaries
• Adolf Hitler (Character) සඳහා IMDbහි ඇති ගිණුම – as portrayed in film and TV
• "Adolf Hitler". The Vault. FBI Records.
• "Hitler and his officers". World War II Movies in Color. WW2inColor.