ලජ්ජා (2001 චිත්‍රපටය)

ලජ්ජා යනු රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද 2001 ඉන්දියානු සමාජ ගැටලු චිත්‍රපටයකි. මෙම චිත්‍රපටයට පාදක වී ඇත්තේ ඉන්දියාවේ කාන්තාවන්ගේ ඛේදවාචකයයි. චිත්‍රපටය මගින් සමාජයේ කාන්තාවට ලබා දී ඇති ස්ථානය හා ඔවුනට පනවා ඇති තහංචි උපහාසයට ලක් කරයි. මෙහි ප්‍රධාන කාන්තාවන හතර දෙනාගේ නම් (මෛතිලි, ජානකී, රාම්දුලාරී සහ වෛදේහි) පරමාදර්ශී හින්දු කාන්තාව වන සීතාගේ අන්වර්ථ නාමයන් වීම ද විශේෂයත්වයකි. මෙම චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන නිළිය වන්නේ මනීෂා කොයිරාලා ය.

ලජ්ජා
චිත්‍රපට පෝස්ටරයක්
අධ්‍යක්‍ෂණය	රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි
රචනය	රංජිත් කපූර් රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි (දෙබස්)
තිර රචනය	අශෝක් රාවත් රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි
කතාවස්තුව	රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි
නිශ්පාදනය	රාජ්කුමාර් සන්තෝෂි
රංගන ශිල්පීන්	මනීෂා කොයිරාලා මධුරි ඩික්සිත් ජැකී ෂ්‍රොෆ් අනිල් කපූර් මහිමා චෞධ්රි රේඛා ෂර්මාන් ජෝෂි අජේ දේව්ගන්
කථනය	භාරත් ෂා
සිනෙමාරූපණය	මධූ අම්බත්
සංස්කරණය	වී. එන්. මායේකාර්
සංගීතය	ඉලෛයරාජා අනූ මලික්
බෙදාහැරීම	සන්තෝෂි ප්‍රොඩක්ෂන්ස්
නිකුත්වූ දිනය	31 අගෝස්තු 2001 (2001-08-31)
තිර කාලය	මිනිත්තු 202
රට	ඉන්දියාව
භාෂාව	හින්දි
පිරිවැය	22 කෝටි (US$3.4 මිලියන)
ආදායම	15 කෝටි (US$2.3 මිලියන) (දේශීය)

මෙම චිත්‍රපටය ඉන්දියාව තුළ බොක්ස් ඔෆීස් අතින් අසාර්ථක විය. නමුත් ඉන්දියාවෙන් පිටත එය ආර්ථික අතින් සාර්ථක විය.

මෙම චිත්‍රපටයේ රංගනය වෙනුවෙන් රේඛා සහ මධුරි ඩික්සිත් ෆිල්ම්ෆෙයාර් හොඳම සහාය නිළිය සම්මානය සඳහා නිර්දේශ වූ අතර, මධුරි ඩික්සිත් සහාය චරිතයක හොඳම නිළිය සඳහා සී සිනෙ සම්මානය දිනා ගත්තා ය.

කථාපුවත

වෛදේහි (මනීෂා කොයිරාලා) සිය සැමියා වන රඝූ (ජැකී ෂ්‍රොෆ්) සමග දිවි ගෙවයි. ඇය සුඛෝපභෝගී දිවියක් ගෙවන බව පිටතට දිස්වුව ද, ඇගේ සැමියා යහපත් පුද්ගලයකු නොවන අතර ඔහුට අනියම් සම්බ්නධතා රැසක් පවතියි. ඇය ඊට එරෙහි වන විට ඇයව නිවසෙන් පලවා හැරෙයි. ඇය සිය දෙමාපියන්ගේ නිවස වෙත නැවත ගියත්, ඇගේ දෙමාපියෝ ඇයව ප්‍රතික්ෂේප කරති. වෛදේහි මේ වන විට තමන් ගැබිනියක වී ඇති බව වටහා ගනියි.

රඝූ මෝටර් රථ අනතුරකට මුහුණපාන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔහුට නැවත පියකු විය නොහැකි බව හෙළිවේ. නමුත් වෛදේහි ගැබ්ගෙන ඇති බව දැන ගැනීමෙන් පසු, ඇගේ සමාව ඉල්ලන ඔහු ඇයව නැවත කැඳවයි. රඝු වෙනස් වී ඇතැයි සිතව වෛදේහි නැවත පැමිණෙයි. රඝූ සහ ඔහුගේ පියා සිය උරුමකරු ලෙස නම් කිරීමට සැලසුම් කරන අතර, එයට මැදිහත් වුවහොත් වෛදේහිව මරා දමනු ඇත. නමුත්, රඝූගේ සැබෑ අභිප්‍රාය පිළිබඳ මිතුරකු වෛදේහිට දැනුම් දෙයි. මේ නිසා ඇය ඔහුගේ හෙංචයියන් වෙතින් පලා යයි. රාජු (අනිල් කපූර්) නම් කඩවසම් එහෙත් කාරුණික සොරකු ඇයට උපකාර කරයි. වෛදේහිගේ කථාව අසන ඔහු ඇයට උපකාරයක් ලෙස මුදල් ලබා දෙයි. රඝු සහ ඔහුගේ හෙංචයියන්ගෙන් බේරීමට වෛදේහි සොරෙන්ම මංගල උත්සවයක් සහිත ස්ථානයට ඇතුළු වේ.

විවාහයේ දී, ඇයට මෛතිලි (මහිමා චෞධරි) මුණගැසෙයි. මනාලිය වීමට සිටින මධ්‍යම පාන්තික යුවතියකි. මෙම මංගල්‍යය ඉහළින් පැවැත්වීමට අනෙක් පාර්ශ්වයෙන් ඇගේ පියාට බලකෙරෙන අයුරුත්, දෑවැද්ද ඉල්ලා සිටින අයුරුත් මෙම කාන්තාවෝ දෙදෙන දකිති. ඔහුට එය ගෙවීම අපහසු වේ. වෛදේහි රාජුට ඇවිටිලි කරන්නේ ඔහු සොරකම් කළ මුදල් මෙයට ලබාදෙන ලෙසයි. මුලින් එය ප්‍රතික්ෂේප කළත්, පසුව සිත වෙනස් කරගන්නා ඔහු සිය මුදල් වෛදේහිට ලබා දෙයි. මනාලයාගේ මිතුරකු මෛතිලිව දූෂණය කරන්නට උත්සාහ දරයි. විවාහ මංගලෝත්වය පැවැත්වෙන අතරතුර, එක් අමුත්තකු මෙම මුදල් තමන්ට අයත් බව හඳුනා ගනියි. . එපමණක් නොව, මනාලයාගේ මිතුරා පවසන්නේ මෛතිලිගේ කාමරයේ මිනිසකු (රාජු) සිටිනු තමන් දුටු බවයි. මුදල් ලබාගැනීමට රාජු සමග ලිංගික සබඳතා පැවැත්වූයේය යන අපවාදය මෛතිලිට එල්ල වේ. මෙහි දී රාජු තමන් මුදල් සොරකම් කළ බව පිළිගන්නා අතර, තත්ත්වය උග්‍ර අතට හැරේ. සිය ඉවසීමේ සීමාව ඉක්මවා ගිය මෛතිලි මනාලයාගේ පවුලටබැන වදින අතර, ඔවුහු විවාහයෙන් පලා යති.

මේ අතර, වෛදේහිට රඝු මුණගැසෙන අතර, ඔහු ඇයට තමන් සමග පැමිණෙන ලෙස බල කරයි. ඔවුන් යන අතරතුර ඔවුනට ජනතා කෝලාහලයක් දක්නට ලැබෙයි. රඝු කාරයෙන් පිටතට බසින අතර, ඒත් සමග වෛදේහි පලා යයි. ඇය හරිපූර් නම් කුඩා නගරයකට පැමිණෙයි. එහි දී ඇයට ජානකී (මධුරි ඩික්සිත්) නම් තැනැත්තියක මුණගැසේ. වේදිකා නිළියක වන ජානකී සිය මිතුරු නළුවකු සමග පෙම් සබඳතාවක් පවත්වන්නී ය. ජානකී ද ගැබ්ගෙන සිටින නමුත්, ඇය විවාහ වී නැත. ඇය සමාජ සම්මතයන් පිළිනොග්නනා තැනැත්තියකි. වේදිකා අධ්‍යක්ෂකවරයා වන පු‍ර්ෂෝත්තම් (තිනූ ආනන්ද්) ඇය කෙරෙහි ආශාවෙන් පසුවෙයිත මහලු තැනැත්තකු වන පුර්ෂෝත්තම් සිය භාර්යාව වන ලතා (ජයා භටාචාර්ය) සිය නිවසටම කොටු කර තබා ඇත. පුර්ෂෝත්තම් නිසා ජානකී සහ ඇගේ පෙම්වතා අතර විරසකයක් ඇතිවේ. ඇගේ පෙම්වතා ඇයට ඇගේ දරුගැබ ගබ්සා කරන ලෙ පවසන්නේ, එම දරුවාගේ පියා තමන් යැයි තමන්ට සැක බව පවසමිනි. මෙමගින් ඔහු වක්‍රාකාරයෙන් ඉඟි කළේ ජානකී සහ වේදිකා අධ්‍යක්ෂ අතර ලිංගික සබඳතාවක් පැවති බවයි. කෝපයට පත්වන ජානකී රාමායණය නාට්‍යය රඟපාන අතරතුර මුළු ජවනිකාවම අවුල් කර දමයි. මේ නිසා කෝපයට පත්වන ප්‍රේක්ෂකයන් ඇයට පහර එල්ල කරන අතර, එහි දී ඇයට ගබ්සාවක් සිදුවේ. වෛදේහි පුර්ෂෝත්තම්ට බැණ වදින අතර, තමන් ඇගේ සැමියාට කථා කරන බව පවසමින් ඔහු ඇයට තර්ජනය කරයි. කෙසේනමුත්, එතැනට මැදිහත් වන ලතා වෛදේහිව දුම්රිය ‍ස්ථානය වෙත කැඳවාගෙන ගොස් දුම්රියකට නංවයි.

දුම්රිය මංකොල්ලකෑමට ලක්වන අතර, භුල්වා (අජේ දේව්ගන්) නම් මංකොල්ලකරුවකු විසින් මගීන්ව බේරාගනියි. රුධිරය දැකීමෙන් වෛදේහි ක්ලාන්ත වන අතර, භුල්වා ඇයව එම ප්‍රදේශයේ සාත්තු සේවිකාවක වූ රාම්දුලාරී (රේඛා) වෙත රැගෙන යයි. නිර්භීත තැනැත්තියක වන රාම්දුලාරී ගම් නායකයන් වන වීරේන්ද්‍ර (ගුල්ෂාන් ග්‍රෝවර්) සහ ගජේන්ද්‍ර (ඩැනී දෙන්සොංපා) විසින් අසරණ ස්ත්‍රීන්, බාල දරුවන් සහ මහල්ලන් සූරාකෑමට විරෝධය පාන්නී ය. ඇගේ උගත් පුත්‍රයා වන ප්‍රකාශ් (ෂර්මන් ජෝෂි) වීරේන්ද්‍ර සහ ගජේන්ද්‍රගේ සිතැඟිවලට එරෙහිව ගම්වැසියනට ඉගැන්වීමට උත්සාහ දරන විට, ගජේන්ද්‍රගේ දියණිය වන සුෂ්මා (ආර්ති ඡබ්‍රියා) ඔහු සමග පෙමින් බැ‍ඳෙයි. කපටි ලෙස රාම්දුලාරීව ඇගේ නිවසේ සිරකරන ගජේන්ද්‍ර ප්‍රකාශ්ව සොයන්නට පිටත් වෙයි. ප්‍රකාශ් සුෂ්මා සමග පලායන විට, වීරේන්ද්‍ර හා ගජේන්ද්‍ර සිය මැරයන් සමග එක්ව රාම්දුලාරීව දූෂණය කොට ඇයව පණපිටින් ගිනි තබති. මෙයට පළිගැනීමක් ලෙස, භුල්වා සහ ඔහුගේ හමුදාව විසින් වීරේන්ද්‍ර හා ඔහුගේ මැර පිරිස ඝාතනය කරනු ලබයි. සුෂ්මා සහ රාම්දුලාරීගේ පුත්‍රයා සමග වෛදේහි පලා යයි.

ගජේන්ද්‍ර දේශපාලනයෙහි නිරත වන්නෙකි. ඔහුව ජනයා විසින් පිළිගන්නා විට මැදිහත් වන වෛදේහි ඔහුගේ සැබෑ තත්ත්වය හෙළි කරයි. ස්ත්‍රී දූෂකයකු වන ගජේන්ද්‍ර පිළිබඳ සත්‍ය අනාවරණය කරමින් ඇය සිදුකරන කථාව නිසා ප්‍රේක්ෂක ස්ත්‍රීහු සියලු දෙනා ගජේන්ද්‍රට පරිභව කරති. පසුව භුල්වා විසින් ගජේන්ද්‍රව මරා දමයි. මෙම කථාව අසන රඝු වෛදේහි කෙරෙහි සිය පිළිවෙත වෙනස් කරගනියි. ඔවුන් දෙදෙන යලි එක් වන අතර, නිව් යෝක් වෙත පැමිණෙති. වෛදේහි දියණියක බිහි කරන අතර, ඇයට රාම්දුලාරී යැයි නම් තැබෙයි. ඇයට රාජුව නැවත මුණගැසෙන අතර, මේ වනවිට ටැක්සි රියදුරකු වන රාජු මෛතිලි සමග විවාහ වී සිටියි. ඇය ඔහුට ජානකී ප්‍රධාන චරිත නිරූපණය කරන පුණ්‍යාධාර නර්තන ප්‍රසංගයකට ආරාධනා කරයි. එම ප්‍රසංගයෙන් ලැබෙන සියලු මුදල් බැර කෙරෙන්නේ ඉන්දියාවේ කාන්තා සංවිධානවලට ආධාර වශයෙනි.

චරිත නිරූපණය

• මනීෂා කොයිරාලා, වෛදේහි ලෙස
• අජේ දේව්ගන්, භුල්වා ලෙස
• මධුරි ඩික්සිත්, ජානකී ලෙස
• අනිල් කපූර්, රාජු ලෙස
• ජැකී ෂ්‍රොෆ්, රඝුවීර් හෙවත් රඝු ලෙස
• මහිමා චෞධරි, මෛතිලි ලෙස
• රේඛා, රාම්දුලාරි ලෙස
• ඩැනී දෙන්සොංපා, ගජේන්ද්‍ර ලෙස
• ගුල්ෂාන් ග්‍රෝවර්, වීරේන්දර් ලෙස
• ආර්ති ඡාබ්‍රියා, සුෂ්මා ලෙස; ගජේන්ද්‍රගේ දියණියයි.
• ෂර්මන් ජෝෂි, ප්‍රකාශ් ලෙස; රාම්දුලාරිගේ පුත්‍රයායි.
• බීනා බැනර්ජී, වෛදේහිගේ මව ලෙස
• සුරේෂ් ඔබරෝයි, රඝුවීර්ගේ පියා ලෙස
• ජොනී ලීවර්, ෆාඛ්රුද්දීන් ලෙස; රඝුවීර්ගේ සේවකයෙකි.
• රසාක් ඛාන්, ෆ්‍රැන්සිස් ලෙස; රඝුවීර්ගේ සේවකයෙකි.
• අංජන් ශ්‍රීවාස්තව්, නෙක්චාන්ද් ලෙස; මෛතිලිගේ පියායි.
• ෆරීදා ජලාල්, ස‍රෝජ් ලෙස; මෛතිලිගේ මවයි.
• සොනාලි බෙන්ද්‍රේ, "මුජේ සාජන් කේ ඝාර් ජානා හේ" ගීතයේ විශේෂ නිරූපණය
• උර්මිලා මතොන්ද්කාර්, "ආහියේ ආජායියේ" ගීතයේ විශේෂ නිරූපණය
• තිනූ ආනන්ද්, පුර්ෂෝත්තම් ලෙස
• ජයා භටාචාර්ය, ලතා ලෙස
• අස්රානි, ගුලාබ් චන්ද් ලෙස
• දිනා පථාක්, මෛතිලිගේ බුවා ලෙස
• ගෝවින්ද් නාම්දියෝ, හසාරිලාල් ලෙස
• ජග්දීප්, බාන්සිධර් චක්කිවාලා ලෙස (පසුබිම් ‍රංගනය)
• රිතූ ශිව්පූරි, අනීතා ලෙස
• රෝහිනී හත්තන්ගාඩි, හසාරිලාල් මහත්මිය ලෙස

සංගීතය

මුලින් මෙහි සංගීත අධ්‍යක්ෂක ලෙස තෝරාගැනුණේ ඒ. ආර්. රහ්මාන් ය. නමුත් ඔහු ඉන් ඉවත් වූයේ ඔහුගේ අන්තර්ජාතික ව්‍යාපෘතියක් වූ බොම්බේ ඩ්‍රීම්ස් චිත්‍රපටයේ කටයුතු සඳහායි. අනතුරුව, චිත්‍රපටයේ පසුබිම් ස්වරමාලාව නිර්මාණය කරන ලද්දේ ඉලයරාජා විසිනි. ගීත ප්‍රධාන වශයෙන්ම නිර්මාණය කරන ලද්දේ අනූ මලික් විසිනි. "කෝන් දගර් කෝන් ෂේහර්" හැර සෙසු සියලු ගීතවල පද රචනය සිදුකරන ලද්දේ සමීර් විසිනි. "කෝන් දගර් කෝන් ෂේහර්" ගීතයේ පද රචනය ප්‍රසූන් ජෝෂි විසින් ද, නිර්මාණය ඉලයරාජා විසින් ද සිදුකරන ලදී. එය ගායනා කරන ලද්දේ ලතා මංගේෂ්කාර් විසිනි. ඉන්දියානු වෙළඳ වෙබ්අඩවියක් වන බොක්ස් ඔෆීස් ඉන්ඩියා අනුව ඒකක 13,00,000කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් අලෙවි වූ මෙම චිත්‍රපටයේ ධ්වනිපථ ඇල්බමය වසරේ පහළොස්වන ඉහළම අලෙවියයි.

ගීතය
අංකය.	ගීතය	ගී පදවැල	සංගීතය	ගායකයා	කාලය
1.	"ආයේ ආජායේ ආහි ජයියේ"	සමීර්	අනූ මලික්	අනුරාධා ශ්‍රීරාම්
2.	"බාඩි මුෂ්කිල්"	සමීර්	අනූ මලික්	අල්කා යාග්නික්
3.	"ජියෝ ජියෝ"	සමීර්	අනූ මලික්	කේ.කේ.
4.	"කලියුග් කී සීතා"	සමීර්	අනූ මලික්	අනුරාධා පෝද්වාල්
5.	"කලියුග් කී සීතා" (II)	සමීර්	අනූ මලික්	ශුභා මුද්ගල්
6.	"කෝන් දගර් කෝන් ෂේහර්"	ප්‍රසූන් ජෝෂි	ඉලෛයරාජා	ලතා මංගේෂ්කාර්
7.	"සාජන් කේ ඝාර් ජානා හේ"	සමීර්	අනූ මලික්	අල්කා යාග්නික්, සෝනු නිගම්, රිචා ෂර්මා

සම්මාන සහ නිර්දේශ

වර්ෂය	නිර්දේශිත පුද්ගලයා/කෘතිය	සම්මානය	ප්‍රතිඵලය
2002	මධුරි ඩික්සිත්	හොඳම සහාය නිළිය සඳහා සී සිනෙ සම්මානය	දිනාගති
	මධුරි ඩික්සිත්	හොඳම සහාය නිළිය සඳහා ෆිල්ම්ෆෙයාර් සම්මානය	නිර්දේශිත
	රේඛා	හොඳම සහාය නිළිය සඳහා ෆිල්ම්ෆෙයාර් සම්මානය	නිර්දේශිත

විචාර

චිත්‍රපටය මිශ්‍ර ප්‍රතිචාර ලද අතර, ප්‍රධාන නලු නිළිය්නගේ රංගනය අතිශයින් ප්‍රශංසාවට ලක් විය.

මෙයට තරු පහෙන් දෙක හමාරක් ලබාදුන් බොලිවුඩ් හංගාමා සඳහන් කොට තිබුණේ "සමස්තයක් ලෙස, වානිජ පරාමිති තුළ ලජ්ජා අදහසක් ඇති චිත්‍රපටයකි. ඉන් හොඳම කරුණ නම් ඉන්දියානු ජනයාට මෙහි සිදුවන්නේ කුමක්දැයි වටහාගත හැකිවීමයි. අගනා තරු රංගනය, දක්ෂ අධ්‍යක්ෂක සහ විශිෂ්ට දෙවන අර්ධය මෙහි ප්‍රබලතාවන් වේ." ද හින්දු සඳහන් කොට ඇත්තේ "අවාසනාවට, මෙම වර්ණ චිත්‍රපටය කළු-සුදු කලකිරීමකි. වි‍ශේෂයෙන්ම දෙවන අර්ධයේ සන්තෝෂි සිය කථාවේ මග වරදවාගෙන ඇත.". බීබීසී වෙතින් මෙයට යහපත් ප්‍රතිචාරයක් හිමිවූ අතර, එහිදී සඳහන් කොට තිබුණේ "හොඳින් අධ්‍යක්ෂණය කළ මෙය, විශිෂ්ට ගීතවලින් යුක්ත ය. නමුත් මෙහි තවත් තාත්වික සටන් තිබුණේ නම් හොඳ ය."

බොක්ස් ඔෆීස්

ඉහළ පිරිවැයක් සහ ඉහළ බෙදාහැරීමේ මිලක් පැවතිය ද, ලජ්ජා ඉන්දියාවේ ආර්ථික වශයෙන් බොක්ස් ඔෆීස් තුළ අසාර්ථක විය. කෙසේනමුත්, විදේශයන්හි එය සාර්ථක විය. අන්තර්ජාතික චිත්‍රපට දත්තසමුදාය අනුව එය බ්‍රිතාන්‍ය බොක්ස්-ඔෆීස් සටහනේ 14වන ස්ථානයේ පසු විය.

බාහිර සබැඳි

• ලජ්ජා හා සබැඳි අයිඑම්ඩීබී යොමුව