මාර්ක් ප්‍රනාන්දු
විනිසුරු මාර්ක් ඩේමියන් හියු ප්‍රනාන්දු, ජනාධිපති නීතිඥ (27 පෙබරවාරි 1941 – 20 ජනවාරි 2009) ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නීතිවේදියෙකු සහ හිටපු විනිසුරුවරයෙකි. ඔහු 2009 ජනවාරි 20 දින පිළිකා රෝගයෙන් දිගු කලක් තිස්සේ පීඩා විද මිය ගියේය.[1][2] අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සහ වෘත්තියේ අඛණ්ඩතාව වෙනුවෙන් පෙනී සිටි විනිසුරුවරයෙකු ලෙස ඔහු ප්‍රකට විය.[3]
විනිසුරු මාර්ක් ප්‍රනාන්දු මහතා දක්ෂ හා ගෞරවනීය නීතීඥ පරපුරක් බිහි කිරීමට උදව් කළේය. [4] 1990 දශකයේ මුල් භාගයේදී, ඔහු නීති අධ්‍යාපන කවුන්සිලයේ සාමාජිකයෙකුව සිටියදී, විනිසුරු ප්‍රනාන්දු නීති සිසුන්ට නීතිඥවරුන් ලෙස සුදුසුකම් ලැබීමට අවසාන විභාගයේ ප්‍රතිඵල බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින නීති සිසුන්ට උපකාර කිරීම සඳහා නීති සීමාවාසික ක්‍රමය ආරම්භ කළේය. හොඳ නීති උපදෙස් ලබා දීම සඳහා නීතිඥයෙකුට නීතිය හැර වෙනත් විෂයයන් පිළිබඳ වැඩ කිරීමේ දැනුමක් තිබිය යුතු බව ඔහු විශ්වාස කළේය: නිදසුනක් වශයෙන්, සමාගමක් පිහිටුවීමට උපදෙස් දෙන ලෙස සේවාදායකයෙකු විසින් ඉල්ලා සිටින නීතිඥයෙකුට මූල්‍ය පිළිබඳ යම් දැනුමක් තිබිය යුතු බව ඔහු පෙන්වා දෙයි., ගණකාධිකරණය, මානව සම්පත් කළමනාකරණය යනාදිය, සමාගම් පනතේ විධිවිධාන පිළිබඳව හුරුපුරුදු වීමට අමතරව. [5] එකල නීති විද්‍යාලයේ පැවති අධ්‍යාපන ව්‍යුහය තුළ ඒ සියලු දැනුම ලබාදීමට නොහැකි වූ බැවින් සීමාවාසික පුහුණුව මඟින් නීති සිසුන් මාස හයක කාලයක් සඳහා පෞද්ගලික අංශයේ සහ ජ්‍යෙෂ්ඨ වෘත්තිකයින් සමඟ බඳවා ගැනීමට උත්සාහ කළේය. නීතියේ විවිධ පැති.
1988 දී ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට උසස් කිරීමෙන් පසු ඔහු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මූලික අයිතිවාසිකම් පරිච්ඡේදයෙන් සහතික කර ඇති අයිතිවාසිකම් සහ නිදහසේ ස්ථිර ආරක්ෂකයෙකු බවට පත්විය. [6] නිදහසේ කතා කිරීමේ අයිතිය, තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය සමඟ ඇති සම්බන්ධය සහ තම රජයට එරෙහිව විවේචනය කිරීමට සහ සාමකාමීව විරෝධය දැක්වීමට පුරවැසියන්ට ඇති අයිතිය දැඩි ලෙස ආරක්ෂා කිරීම පිළිබඳ ඔහුගේ විනිශ්චයන් බොහෝ විට උපුටා දක්වයි. [7]
විනිසුරු මාර්ක් ප්‍රනාන්දු මහතාට මරණින් පසු ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකා වාර්ෂික ජාතික අඛණ්ඩතා සම්මාන උළෙලේදී 'ජීවිත කාලය තුළ අඛණ්ඩතාව සඳහා විශිෂ්ටත්වය පිළිබඳ විශේෂ සම්මානයක්' පිරිනමන ලදී [8]
අධ්‍යාපනය සහ මුල් වෘත්තීය සංස්කරණය
ප්‍රනාන්දු 1941 පෙබරවාරි 27 වැනි දින දීර්ඝ අධිකරණ සම්ප්‍රදායක් ඇති පවුලක උපත ලැබීය. ඔහුගේ පියා හිටපු අගවිනිසුරු එච්.එන්.ජී. ප්‍රනාන්දු වූ අතර ඔහුගේ සීයා වන විනිසුරු වී.එම්. ප්‍රනාන්දු ද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අසුන් ගත්තේය. ඔහු කොළඹ 10 ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලයෙන් අධ්‍යාපනය ලැබූ අතර [9] පේරාදෙණිය ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් විය. ඔහු 1963 ජූලි මාසයේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නීතිඥයෙකු ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. ප්‍රනාන්දු මුලින්ම සේවය කළේ එච්.ඩබ්ලිව්.ජයවර්ධනගේ කුටියේය. ඔහු නීතිඥයෙකු ලෙස බැබළුණු අතර 1985 ජනවාරි මාසයේදී සේද සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය. 1978 ජනාධිපති ජේ ආර් ජයවර්ධනගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්පාදනය කළ නීතීඥයෙකු ලෙස ඔහු ප්‍රකටය.
පවුලක් සංස්කරණය
ප්‍රනාන්දු සහ ඔහුගේ බිරිඳ පාම්ට දරුවන් තිදෙනෙක්, ටානියා නම් දියණියක් සහ සොහාන් සහ සුරේන් නම් පුතුන් දෙදෙනෙක් සිටියහ.
මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයා සංස්කරණය
ප්‍රනාන්දු සිය වෘත්තීය ජීවිතය තුළ පුරවැසියන්ගේ ඡන්ද අයිතිය, භාෂණයේ නිදහස සහ වධහිංසාවට සහ අත්තනෝමතික අත්අඩංගුවට ගැනීම් සහ රඳවා තබාගැනීම්වලට එරෙහි නිදහසට ඇති අයිතිය සම්බන්ධයෙන් පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කරමින් බොහෝ විනිශ්චයන් ලබාදීමට වගකිව යුතු විය.
විනිසුරු මාර්ක් ප්‍රනාන්දු මහතා අභාවප්‍රාප්ත වූ අවස්ථාවේදී විශේෂ පණිවිඩයක් නිකුත් කරමින් නීති පීඨයේ ආදි ශිෂ්‍ය සංගමය (AAFL) සඳහන් කළේ, “විනිසුරු ප්‍රනාන්දු තරම් මේ රටේ නීතිමය අධිකරණ විද්‍යාවේ ප්‍රගතියට දායක වූ වෙනත් කිසිම විනිසුරුවරයෙක් නොමැති විය හැකි බවයි. පොදු නීතියේ සිට මූලික අයිතිවාසිකම් දක්වා, දේපළේ සිට අපරාධ නීතිය දක්වා, ඔහුගේ දැලි පිහියෙන් සමකාලීන විවේචනාත්මක නීතිමය චින්තනයේ විශිෂ්ටතම විනිශ්චයන් ඉදිරිපත් කර ඇත." [10]
ඉල්ලා අස්වීම සංස්කරණය
2005 දී, ප්‍රනාන්දු සිය ධුර කාලය අවසන් වීමට වසර දෙකහමාරකට පෙර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් අකාලයේ විශ්‍රාම ගැනීමට තීරණය කළේය. එවිට ඔහු විනිසුරු මඩුල්ලේ දීර්ඝතම කාලයක් සේවය කළ විනිසුරුවරයා විය. [11]
අගවිනිසුරු සරත් එන් සිල්වා මහතා සිය වෘත්තීය ජීවිතය අවසන් වන විට පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන පනත් කෙටුම්පත්වල ව්‍යවස්ථානුකූලභාවය සම්බන්ධ විභාගවලින් ඔහුව බැහැර කර තිබුණි. ප්‍රනාන්දු මහතා සිය ධූර කාලය සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා රැඳී සිටින ලෙස ඔහුව පොළඹවා ගැනීම සඳහා දැවැන්ත අත්සන් ව්‍යාපාරයක් දියත් කරන ලදී. දේශපාලන වර්ණාවලිය, නීතිඥයින් සහ නීති ශිෂ්‍යයින් මෙන්ම බෞද්ධ, කතෝලික, ඇංග්ලිකන් සහ මෙතෝදිස්ත නිකායන්හි පල්ලියේ ප්‍රධානීන් ද අත්සන් කරන්නන් විසින් පුළුල් පරාසයක් ආවරණය කරන ලදී.
ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ විනිසුරුවරයෙකු සිය විශ්‍රාම යාමට නියමිත දිනට වසර දෙකහමාරකට පෙර විශ්‍රාම යාමෙන් භයානක සංසිද්ධියක් මතුවීමට පටන් ගෙන ඇති බව ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මාර්ක් ප්‍රනාන්දුගේ ඉල්ලා අස්වීම පිළිබඳ නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් ආසියානු මානව හිමිකම් කොමිසම අනතුරු ඇඟවීය., එය රටේ ස්වාධීන අධිකරණය සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය ඛාදනය වීමේ සහතික ලකුණකි. [12]
ග්‍රන්ථ නාමාවලිය සංස්කරණය
- Habin, Haroon (2000). "සාර්ක් ප්‍රාන්තවල අධිකරණය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා කැඳවුම්." හින්දු .
- Sorabjee, Soli (1999). "උසාවියෙන් පිටත: ශ්‍රී ලංකා අධිකරණය, තාගෝර් සහ සහස්‍රය." ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්දියා . දෙසැම්බර් 5.
යොමු කිරීම් සංස්කරණය
- ↑ Justice Mark Fernando dies සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2009-02-28 at the Wayback Machine
- ↑ "Sri Lanka, 1 - 20 - 2009: Sri Lanka's eminent jurist Justice Mark Fernando passes away". www.colombopage.com. 2016-03-03 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ "Do Honest Judges Have No Place In The Judiciary? – Upul Jayasuriya | Sri Lanka Brief" (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ "Appreciations". www.sundaytimes.lk. සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ "Appreciations". www.sundaytimes.lk. සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ "The Island". www.island.lk. සම්ප්‍රවේශය 2019-08-20.
- ↑ "The Island". www.island.lk. සම්ප්‍රවේශය 2019-08-20.
- ↑ "TISL honours Justice Mark Fernando for 'Lifetime of Integrity'". www.ft.lk (English බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Welcome to St.Joseph's College Old Boys Union Online". 2011-07-28. 2011-07-28 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ "Sri Lanka News | Online edition of Daily News - Lakehouse Newspapers". archives.dailynews.lk. සම්ප්‍රවේශය 2019-07-03.
- ↑ The right man, in wrong times සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2010-05-17 at the Wayback Machine
- ↑ http://www.priu.gov.lk/news_update/features/20030903judicial_independence_rule_of_law_sri_lanka.htm