මන්දාකිණි

තරු අති විශාල ප්‍රමාණයකින් සැදුම්ලත් පද්ධතියක්, චක්‍රාවාටයක් හෙවත් මන්දාකිණියක් ලෙස හැදින් වේ. තවද සූර්යයා වැනි තාරකා බිලියන ගණනක්, කළු කුහර (black holes) හා දූවිලිවළා බිලියන ගණනක එකතුවක් ලෙස ද හැඳින්විය හැක. මේවා අති විශාල ස්කන්ධයකින් යුතු වෙයි. ඒ නිසා ප්‍රබල ගුරුත්වාකර්ශන බලයක් ඒවා සතුව ඇත. මේ හේතුව නිසා මන්දාකිනි එකිනෙකට පොකුරු ලෙසින් එක් වී චලනය වෙයි. මෙම මන්දාකිනි අතර ඇති ගුරුත්ව බලය හා ඒවායේ චලිතය නිසා අභ්‍යවකාශයට යම් සමතුලිතතාවක් ලැබී ඇත. මෙවැනි මන්දාකිනි පොකුරු එක්වී සුපිරි මන්දාකිනි පොකුරු(super cluster of galaxies)සාදයි.අපගේ මන්දාකිනිය වන ක්ෂීරපථය(milky way) ස්තානීය පොකුර (local group) නම් මන්දාකිනි පොකුරට අයත් වේ. මෙම මන්දාකිනි පොකුරට මන්දාකිනි 13 අයත් වෙයි.

NGC 4414 නම් වු සර්පිලාකාර මන්දාකිණියක්.(a spiral galaxy )මෙහි විෂ්කම්භය ආලෝක වර්ෂ 56,000 පමණ වේ. පෘථිවියේ සිට අලෝක වර්ෂ මිලියන 60 ක් පමණ දුරින් පිහිටා ඇත.

මන්දාකිනි වර්නාවලිය පරීක්ශා කිරීමේදී පෙනී ගොස් ඇත්තේ සියලුම මන්දාකිනි වර්නාවලියේ වැඩි තරන්ග ආයාමයක් ඇති දිශාවට අපගමනය වන බවයි.

නිරීක්ෂණ ඉතිහාසය

වර්ගය සහ රූපාකාරය

චක්‍රාවාට අවිධිමත්, සර්පිලාකාර හා ඉලිප්සාකාර යනුවෙන් තුන් ආකාරයකි.

සර්පිලාකාර

අප අයත් වන මිල්කිවේ ක්ෂීරපථය සර්පිලාකාරය.

නිර්මාණය හා පරිණාමය

අමතර අවධානයට

• මිල්කිවේ ක්ෂීරපථය
• තාරකා භෞතික විද්‍යාව
• Bright early galaxies
• Dark galaxy
• Galactic orientation
• Galaxy formation and evolution
• Illustris project
• List of galaxies
• List of the most distant astronomical objects
• List of nearest galaxies
• List of largest galaxies
• Low surface brightness galaxy
• Outline of galaxies
• Timeline of knowledge about galaxies, clusters of galaxies, and large-scale structure

ලේඛන නාමාවලිය

• Belkora, Leila (2003). Minding the Heavens: the Story of our Discovery of the Milky Way. CRC Press. ISBN 978-0-7503-0730-7. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Bertin, Giuseppe; Lin, Chia-Chiao (1996). Spiral Structure in Galaxies: a Density Wave Theory. MIT Press. ISBN 978-0-262-02396-2. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Binney, James; Merrifield, Michael (1998). Galactic Astronomy. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00402-0. OCLC 39108765. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Dickinson, Terence (2004). The Universe and Beyond (4th ed.). Firefly Books. ISBN 978-1-55297-901-3. OCLC 55596414.
• Fraknoi, Andrew; et al. (2023). Astronomy 2e. OpenStax. ISBN 978-1-951693-50-3.
• Heidarzadeh, Tofigh (2008). A History of Physical Theories of Comets, from Aristotle to Whipple. Springer. ISBN 978-1-4020-8322-8. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Mo, Houjun; van den Bosch, Frank; White, Simon (2010). Galaxy Formation and Evolution. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-85793-2. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Kepple, George R.; Sanner, Glen W. (1998). The Night Sky Observer's Guide, Volume 1. Willmann-Bell. ISBN 978-0-943396-58-3. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Longair, Malcolm S. (2008). Galaxy Formation. Astronomy and Astrophysics Library (2nd ed.). Berlin: Springer. ISBN 978-3-540-73477-2.
• Merritt, David R. (2013). Dynamics and Evolution of Galactic Nuclei. Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4612-2. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Mohamed, Mohaini (2000). Great Muslim Mathematicians. Penerbit UTM. ISBN 978-983-52-0157-8. OCLC 48759017. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Paul, Erich R. (1993). The Milky Way Galaxy and Statistical Cosmology, 1890–1924. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-35363-2. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Sandage, Allan R.; Kron, Richard G.; Longair, Malcolm S. (1995). The Deep Universe. Saas-Fee Advanced Course, Swiss Society for Astrophysics and Astronomy. Vol. 23. Springer-Verlag. ISBN 978-3-54-058913-6.
• Sparke, Linda S.; Gallagher, John S. (2000). Galaxies in the Universe: An Introduction. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-59740-1. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Van den Bergh, Sidney (1998). Galaxy Morphology and Classification. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62335-3. March 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2018.
• Waller, William H.; Hodge, Paul W. (2003). Galaxies and the Cosmic Frontier. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01079-6.
• Wright, Thomas (1750). An Original Theory or New Hypothesis of the Universe. London: Chapelle. 30 April 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 21 April 2024. ... the stars are not infinitely dispersed and distributed in a promiscuous manner throughout all the mundane space, without order or design, ... this phænomenon [is] no other than a certain effect arising from the observer's situation, ... To a spectator placed in an indefinite space, ... it [i.e., the Milky Way (Via Lactea)] [is] a vast ring of stars ...

බාහිර සබැදි

• Galaxies on In Our Time at the BBC
• NASA/IPAC Extragalactic Database (NED)
• NED Redshift-Independent Distances
• Galaxies on In Our Time at the BBC
• An Atlas of The Universe
• Galaxies – Information and amateur observations
• Galaxy Zoo – citizen science galaxy classification project
• "A Flight Through the Universe, by the Sloan Digital Sky Survey" – animated video from Berkeley Lab
• Galaxies, SEDS Messier pages
• An Atlas of The Universe
• Galaxies — Information and amateur observations
• The Oldest Galaxy Yet Found සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2006-04-11 at the Wayback Machine
• Galaxy classification project, harnessing the power of the internet and the human brain
• How many galaxies are in our Universe?
• The most beautiful galaxies on Astronoo
• 3-D Video (01:46) – Over a Million Galaxies of Billions of Stars each – BerkeleyLab/animated.