එච්. ඩබ්ලිව්. අමරසූරිය
එච්. ඩබ්ලිව්. අමරසූරිය (14 ඔක්තෝබර් 1904 – 6 මාර්තු 1981) වතු හිමියකු, දේශපාලඥයකු, අධ්‍යාපඥයකු හා දර්ශනවේදියකි. ඔහු ඩී.එස් සේනානයක මහතාගේ කැබිනට් මන්ඩලයේ වෙලද අමාත්‍යවරයා විය. ලංකාවේ රාජ්‍ය කවුන්සිලයේ හිටපු සාමාජිකයෙකු වූ එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ආරම්භක සාමාජිකයෙක් සහ පළමු මහලේකම්වරයා විය. ඔහු ලංකාවේ පළමු පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය කථානායක සහ ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ කමිටු සභාපති තනතුර ද හෙබවීය. රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ ප්‍රථම අධ්‍යාපන විධායක කමිටු සාමාජිකයකු මෙන්ම බෞද්ධ පාසල්වල හිටපු සාමාන්‍යාධිකාරීවරයකු ද වූ ඔහු ලංකාවේ අධ්‍යාපනය නංවාලීමට ඉමහත් සේවයක් කළේය.
හෙන්රි වුඩ්වඩ් අමරසූරිය | |
|---|---|
 | |
| වෙළද ඇමති | |
| In office 14 දෙසැම්බර් 1948 – 22 මාර්තු 1952 | |
| අග්‍රාමාත්‍යවරයා | ඩී.එස්. සේනානායක |
| පූර්වප්‍රාප්තිකයා | සී. සුන්දරලිංගම් |
| අනුප්‍රාප්තිකයා | ආර්. ජී සේනානායක |
| නියෝජ්‍ය කථානායක | |
| In office 2 September 1948 – 14 December 1948 | |
| පූර්වප්‍රාප්තිකයා | ආර්. ඒ ද මෙල් |
| අනුප්‍රාප්තිකයා | ඇල්බර්ට් එෆ්. පීරිස් |
| Member of the Ceylon State Council for Udugama | |
| In office 1931–1935 | |
| Member of the Ceylon State Council for Galle | |
| In office 1936–1947 | |
| පූර්වප්‍රාප්තිකයා | සී.ඩබ්.ඩබ් කන්නන්ගර |
| Member of the Ceylon Parliament බද්දේගම මැතිවරණ කොට්ඨාසය සඳහා | |
| In office 14 June 1948 – 30 May 1952 | |
| පූර්වප්‍රාප්තිකයා | Simon Abeywickrema |
| අනුප්‍රාප්තිකයා | Henry Abeywickrema |
| Personal details | |
| උපත | 14 ඔක්තෝබර් 1904 උණවටුන, ගාල්ල |
| විපත | 6 March 1981 (වයස 76) ගාල්ල |
| ජාතිකත්වය | ශ්‍රී ලාංකික |
| දේශපාලන පක්ෂය | එක්සත් ජාතික පක්ෂය ලංකා ජාතික කොන්ග්‍රසය ලංකා මහජන සභාව |
| කලත්‍රයා | Eileen Rachel Perera |
| ළමයි | Mahiman, Rukmani, Indrani, Priyani, Geethanjali |
| Alma mater | මහින්ද විද්‍යාලය, ගාල්ල |
| රැකියාව | Politics, Diplomat |
| වෘත්තිය | Planter, Proprietor |
ළමා කාලය
සංස්කරණයඑච්. ඩබ්ලිව් අමරසූරිය 1904 ඔක්තෝබර් 14 වන දින ගාල්ලේ උණවටුනේ ධනවත් අමරසූරිය පවුලට දාව උපත ලැබීය. ඔහුගේ පියා හෙන්රි මහේන්ද්‍රපාල අමරසූරිය හිමිකරු, නාවික වෙළෙන්දෙකු සහ නිදහස් ක්‍රියාකාරිකයෙකි. ඔහුගේ මව කැරොලයින් ද සිල්වාය. ඔහුගේ මුත්තණුවන් වන මුහන්දිරම් තෝමස් ද සිල්වා අමරසූරිය සහ ජුවානිස් ද සිල්වා යන දෙදෙනාම ගාල්ලේ ධනවත් ව්‍යාපාරිකයෝ වූහ. වැඩිමහල් පිරිමි ළමයා සහ දරුවන් හත් දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලේ දෙවැන්නා වූ ඔහුට බාල සහෝදරයන් තිදෙනෙක් සිටියහ. තෝමස් අමරසූරිය, ෆ්‍රැන්සිස් සහ බුද්ධදාස අමරසූරිය සහ සහෝදරියන් තිදෙනා සුසීමා, අයිරින් සහ අමරා. තරුණ හෙන්රි වුඩ්වර්ඩ් තම අධ්‍යාපනය සඳහා ගාල්ල මහින්ද විද්‍යාලයට ඇතුළත් වූ අතර අධ්‍යාපනය සහ ක්‍රීඩාව යන දෙකටම හොඳින් සමත් විය. ඔහු 1923 දී විද්‍යාල ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ නායකත්වය දැරූ අතර විද්‍යාලීය පාපන්දු කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙක් ද විය. ඔහුගේ පියාගේ ඉක්මනින් වියෝවීමත් සමඟ හෙන්රි වුඩ්වර්ඩ් සිය පාසල් අධ්‍යාපනය අවසන් කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ පියාගේ වතුවල කළමනාකරණය සහ පවුලේ කටයුතු භාර ගත්තේය.
දේශපාලන හා සමාජ ක්‍රියාකාරීත්වය
සංස්කරණයවැවිලිකරුවෙකු ලෙස හෙන්රි වුඩ්වර්ඩ් අමරසූරිය තම පියාගේ වතුවල ප්‍රමාණය සහ ඒවායේ නිෂ්පාදනය විශාල වශයෙන් වැඩි කළ අතර තේ, රබර් සහ පොල් සඳහා දැඩි ලෙස අවධානය යොමු කළේය. ඔහු තම පියා විසින් ආරම්භ කරන ලද ඔලිම්පස් සමූහ තේ කර්මාන්ත ශාලාව නිම කළේය. මෙම කාලය තුළ ඔහු දේශීය අධ්‍යාපනයේ දියුණුව කෙරෙහි ද දැඩි උනන්දුවක් දැක්වූ අතර වැඩි කල් නොගොස් ගාල්ලේ බෞද්ධ අධ්‍යාපන සංගමයේ කළමනාකරු බවට පත්විය. විශාල වතු සහ බෞද්ධ පාසල් සමූහයක කළමනාකාරීත්වය සමඟ ඔහු 1936 සිට 1938 දක්වා ඔහු සභාපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ ලංකා ජාතික කොංග්‍රසයට (CNC) සම්බන්ධ වෙමින් ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවාහයට සම්බන්ධ විය. ඔහු 1931 දී උඩුගම ආසනයේ මන්ත්‍රීවරයා ලෙස ප්‍රථම වරට ලංකා රාජ්‍ය සභාවට තේරී පත් විය. ඉන්පසු ඔහු 1936 සිට 1947 දක්වා ලංකා රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ ගාල්ල මැතිවරණ කොට්ඨාසයේ තේරී පත් වූ මන්ත්‍රීවරයා ලෙස සේවය කළේය. 1942 දී ඔහු නිදහස් අධ්‍යාපනය ගෙන ඒම සඳහා CWW කන්නන්ගර සමඟ රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ අධ්‍යාපන විධායක කමිටුවේ සේවය කළේය.
1946 දී ලංකා මහජන සභාව අලුතින් පිහිටුවන ලද එක්සත් ජාතික පක්ෂයට අනුබද්ධ වන විට ඔහු එහි සභාපතිවරයා විය. 1946 සැප්තැම්බර් 06 වැනි දින කොළඹ ඇල්බට් ක්‍රෙසන්ට් හිදී පැවති එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ මංගල රැස්වීමේදී ඩී.එස්.සේනානායක මහතා විසින් ඒ.ආර්.ඒ.රාසික් මහතා සහ භාණ්ඩාගාරිකවරුන් ලෙස ජේ.ආර්.ජයවර්ධන මහතා සමඟින් අමරසූරිය මහතා මහලේකම්වරයා ලෙස යෝජනා කළ අතර එය ඒකමතිකව සිදුකෙරිණි. එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය මහතා පසුව පක්ෂයේ උප සභාපතිවරයෙකුද විය. 1947 මහ මැතිවරණයේදී ඔහු ගාල්ල මැතිවරණ කොට්ඨාශයට තරග කළ නමුත් විජයානන්ද දහනායක මහතා අතින් පරාජයට පත්විය. කෙසේ වෙතත් ඔහු 1948 දී සයිමන් අබේවික්‍රම මහතාගේ අභාවයෙන් පසු පැවති අතුරු මැතිවරණයකින් බද්දේගම ආසනය සඳහා ලංකා පාර්ලිමේන්තුවට පිවිසියේය. ඔහු 1948 දෙසැම්බර් මාසයේදී වෙළඳ හා වාණිජ කටයුතු පිළිබඳ කැබිනට් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කරන තෙක් 1948 සැප්තැම්බර් සිට 1948 දෙසැම්බර් දක්වා පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය කථානායකවරයා ලෙස කටයුතු කළේය. ඔහු 1952 දක්වා මෙම අමාත්‍ය ධුරය දැරීය. එච් ඩබ්ලිව් අමරසූරිය මහතා ප්‍රමුඛ නියෝජිත පිරිසක් ලන්ඩනයට ගොස් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා උද්ඝෝෂණ කළ අතර ප්‍රධානියාගේ කමිටුවක් පත්කිරීමේ වගකීම ද ඔහු සතු විය. ඔහු වෙළඳ අමාත්‍යවරයාව සිටියදී ඉන්දියාවට සාර්ථක දූත පිරිසක් ද නායකත්වය දුන්නේය. 1952 ලංකා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී ඔහු ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ හෙන්රි අබේවික්‍රමට සිය පාර්ලිමේන්තු අසුන අහිමි විය. 1956 මහ මැතිවරණයේදී ඔහු නැවත වරක් බද්දේගම ආසනයට ඉදිරිපත් වූයේ අසාර්ථක විය. ඉන් අනතුරුව එච් ඩබ්ලිව් අමරසූරිය මහතා ලංකා සෙනෙට් සභාව නියෝජනය කළ අතර වසර 44ක් ලංකා මහජන සභාවේ සභාපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළේය. එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය යුගයේ දේශපාලන නායකයකුට අමතරව ව්‍යාපාරිකයකු මෙන්ම බෞද්ධ නායකයකු ද විය. ඔහු 1923 සිට 1961 දක්වා දකුණු පළාත් වැවිලිකරුවන්ගේ සංගමයේ සභාපතිවරයා විය. තවද ඔහු පහතරට නිෂ්පාදන සංගමයේ සභාපතිවරයාද, ලංකා වෙළඳ මණ්ඩලයේ පළමු සභාපතිවරයාද, සමස්ත ලංකා වෙළඳ සංගමයේ සභාපතිවරයාද, ලංකා කලාපීය සන්නාමවල පළමු සභාපතිවරයාද විය. ඔහු කොළඹ තරුණ බෞද්ධ සංගමයේ ක්‍රියාකාරී සාමාජිකයෙකු වූ අතර සමස්ත ලංකා බෞද්ධ මහා සම්මේලනයේ ආරම්භක සාමාජිකයෙකි. පසුව ඔහු සමස්ත ලංකා බෞද්ධ මහා සම්මේලනයේ මෙන්ම කොළඹ තරුණ බෞද්ධ සංගමයේ සභාපතිවරයාද විය. ලෝක බෞද්ධ සහයෝගීතාවයේ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රාදේශීය මධ්‍යස්ථානයේ සභාපතිවරයා වූ ඔහු ලෝක බෞද්ධ සංගමයේ උප සභාපතිවරයා ද විය. ඔහු මහාබෝධි සංගමයට අනුග්‍රහය දැක්වූ අතර ලංකා මහා බෝධි සංගමයේ නායකත්වය ද දැරීය.
හෙන්රි වුඩ්වර්ඩ් අමරසූරිය පානදුරේ එම්.සී පෙරේරාගේ වැඩිමහල් දියණිය වන අයිලීන් රේචල් පෙරේරා සමඟ 1928 දී විවාහ විය. ඔවුන්ට මහිමන් නම් පුතෙකු සහ රුක්මණී, ඉන්ද්‍රානි, ප්‍රියානි සහ ගීතාංජලී යන දියණියන් හතර දෙනෙක් සිටියහ. ඔවුන් පදිංචිව සිටියේ ගාල්ල උණවටුනේ පිහිටි අමරගිරි වලව්වේය. එච් ඩබ්ලිව් අමරසූරිය මහතා තේ, රබර් සහ පොල් වතු අක්කර 6000කට අධික ප්‍රමාණයකට හිමිකම් කියූ අතර ඔහුගේ වතු අවට මාර්ග, බෙහෙත් ශාලා, ප්‍රසව සායන, පාසල් සහ පන්සල් සංවර්ධනය කළේය. ඔහු Henry Woodward Amarasuriya Charitable Trust පිහිටුවා අධ්‍යාපන හා සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය නංවාලීම සඳහා බොහෝ පරිත්‍යාග කළේය. මාලිගාකන්ද විද්‍යෝදය පිරිවෙන, පෑලියගොඩ විද්‍යාලංකාර පිරිවෙන ඇතුළු බොහෝ පිරිවෙන් උන්වහන්සේගේ දානපතිකමේ ප්‍රතිලාභීන් විය.
අධ්‍යාපනයට දුන් දායකත්වය
සංස්කරණයඔහු විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ දකුණු පළාතේ බොහෝ පාසල් ආරම්භ කළේය. ගාල්ල විද්‍යාලෝක විද්‍යාලය, හුංගම විජයබා විද්‍යාලය, මීපාවල අමරසූරිය විද්‍යාලය ඔහු විසින් ආරම්භ කරන ලද කැපී පෙනෙන පාසල් කිහිපයකි. අඩු වයසින් මියගිය තම දියණිය ගීතාංජලී සිහිකරමින් ඔහු කොළඹ විශාඛා විද්‍යාලයට පුස්තකාල ගොඩනැගිල්ලක් තෑගි කළේය. පසුව ඔහු උණවටුන "ගුරු අභ්‍යාස විද්‍යාලය" පිහිටුවීමට උණවටුන තම පාරම්පරික නිවස අමරගිරි වලව්ව පරිත්‍යාග කළේය. එහි තිබු උණවටුන මහා විද්‍යාලය ඔහුගේ වෙනත් ඉඩමක ප්‍රතිස්ථාපනය කලේය. තම මාතෘභූමියට සහ දකුණු ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාවට ඉමහත් සේවයක් කළ හෙන්රි වුඩ්වර්ඩ් අමරසූරිය 1981 මාර්තු 6 වන දින වයස අවුරුදු 76 දී මිය ගියේය. 1983 මැයි 22 වැනි දින ශ්‍රී ලංකා තැපෑලෙන් එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය මහතාගේ තැපැල් මුද්දරයක් නිකුත් කළේ ඔහු විසින් රටට කළ අගනා මෙහෙවර සිහිපත් කරමිනි. සමස්ත ලංකා ක්‍රිකට් නායක සර්ගෝ ජයවික්‍රම ඔහුගේ ඥාති සොහොයුරා විය.