මිං රාජවංශයේ අධිරාජවරුන් ලැයිස්තුව
විකිමීඩියා ලැයිස්තු ලිපිය
මිං රාජවංශය විසින් 1368 සිට 1644 දක්වා චීනය පාලනය කරන ලද්දේ මොංගෝලයන් විසින් හෙබවූ යුවාන් රාජවංශයේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙසයි. ජනතා අරගල මධ්‍යයේ එය මැංචු ජනයා විසින් පාලනය කළ චිං රාජවංශයේ ආරම්භය තෙක් පැවතිණි. මෙම වසර 276ක කාල පරිච්ඡේදය තුළ අධිරාජවරුන් දහසය දෙනකු චීනයේ පාලනය මෙහෙයවා ඇත. දකුණු මිං ලෙස හඳුන්වාගත් මිං සිහසුනට උරුමකම් කියන්නන් ගණනාවක් ඉන් අනතුරුව ද දක්නට ලැබුණු අතර, 1662දී එහි අවසානයාට ද දඬුවම් පුමණුවන ලදී.
මිං රාජවංශයේ අධිරාජවරු
සංස්කරණය| වඩාත් සුලබව ප්‍රකට නාමය | උඩුකය | රාජ්‍ය වර්ෂ | දෙන ලද නාමය | රාජ්‍ය සමයේ නාමය | මරණාපර නාමය1 (කෙටි ප්‍රභේදය) | විහාර නාමය1 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| හොංවු අධිරාජයා | 
|
1368–1398 |
චූ යුවාන්චෑං 朱元璋 |
හොංවූ 洪武 |
ගාඕදි 高帝 |
ටයිෂූ 太祖 |
| කාං අධිරාජයා* | චූබියාඕ 朱標 |
නැත* | කාංඩි 康帝 |
ෂිංසොං 兴宗 | ||
| ජියෑන්වෙන් අධිරාජයා | 
|
1398–1402 | චූ යූන්වෙන් 朱允炆 |
ජියෑන්වෙන් 建文 |
රැංඩි 讓帝 |
හුයිෂොං 惠宗 |
| යොංග්ලේ අධිරාජයා | 
|
1402–1424 | චූ ඩි 朱棣 |
යෝංග්ලේ 永樂 |
වෙන්ඩී 文帝 |
ටයිෂොං 太宗 and චෙංසූ 成祖2 |
| හොංෂි අධිරාජයා | 
|
1424–1425 | චූ ගාඕචි 朱高熾 |
හොංෂී 洪熙 |
චාඕඩි 昭帝 |
රෙන්ෂෝං 仁宗 |
| ෂුවාන්ඩේ අධිරාජයා | 
|
1425–1435 | චූ චෑන්ජි 朱瞻基 |
ෂූවාන්ඩේ 宣德 |
චෑංඩි 章帝 |
ෂුවාන්සොං 宣宗 |
| චෙංතොං අධිරාජයා | 
|
1435–14493 and 1457–1464 |
චූ ක්විචෙන් 朱祁鎮 |
චෙංතොං 正統 සහ ටියෑන්ෂුන් 天順 |
රුයිඩී 睿帝 |
යීංෂොං 英宗 |
| ජිංතායි අධිරාජයා | 
|
1449–1457 | චූ ක්වියු 朱祁鈺 |
ජිංතායි 景泰 |
ජිංඩි 景帝 |
දායිෂොං 代宗 |
| චෙංහුවා අධිරාජයා | 
|
1464–1487 | චූ ජියෑන්ෂෙන් 朱見深 |
චෙංහුවා 成化 |
චූන්ඩි 純帝 |
ෂියැන්සෝං 憲宗 |
| හොංචි අධිරාජයා | 
|
1487–1505 | චූ යෞචෙං 朱祐樘 |
හොංචි 弘治 |
ජිංඩි 敬帝 |
ෂියාඕසොං 孝宗 |
| චෙංදේ අධිරාජයා | 
|
1505–1521 | චූ හෞචාඕ 朱厚照 |
චෙංදේ 正德 |
යීඩි 毅帝 |
වූෂොං 武宗 |
| ෂියෑන් අධිරාජයා* | 
|
චූ යෞයුවාන් 朱祐杬 |
නැත* | ෂියෑන්ඩි 獻帝 |
රුයිෂොං 睿宗 | |
| ජියාජිං අධිරාජයා | 
|
1521–1567 | චූ හෞකෝං 朱厚熜 |
ජියාජිං 嘉靖 |
සුඩි 肅帝 |
ෂිසෝං 世宗 |
| ලොංක්විං අධිරාජයා | 
|
1567–1572 | චූ ෂායිහෞ 朱載垕 |
ලොංක්විං 隆慶 |
චුවාංඩි 莊帝 |
මුසෝං 穆宗 |
| වැන්ලි අධිරාජයා | 
|
1572–1620 | චූ යිජූන් 朱翊鈞 |
වැන්ලි 萬曆 |
ෂියාන්ඩි 顯帝 |
ෂෙන්සෝං 神宗 |
| ටයිචෑං අධිරාජයා | 
|
1620 | චූ චැංග්ලුඕ 朱常洛 |
ටයිචෑං 泰昌 |
චෙන්ඩි 貞帝 |
ගුවාන්ෂෝං 光宗 |
| ටියෑන්ක්වි අධිරාජයා | 
|
1620–1627 | චූ යෞජියාඕ 朱由校 |
ටියෑන්ක්වි 天啟 |
චේඩි 悊帝 |
ෂිසෝං 熹宗 |
| චොංචෙන් අධිරාජයා | 1627–1644 | චූ යෞජියාන් 朱由檢 |
චොංචේන් 崇禎 |
ලියේඩි 烈帝 |
සිෂෝං 思宗 | |
| 1 එකම මරණාපර සහ විහාර නාමයන් වෙනස් රාජවංශවල අධිරාජවරුන් අතර නිතරම දක්නට ලැබෙන හෙයින්, සාමාන්‍යයෙන් එම නාමයට ප්‍රථම රාජවංශ නාමය යෙදේ. මෙහි දී වැරදි වැටහීම් ඇතිවීම වැළැක්වීම පිණිස මිං යන්න යෙදේ. උදාහරණයක් ලෙස හොංවු අධිරාජයාව බොහෝ අවස්ථාවල දී මිං ටයිෂු ලෙස හැඳින්වීම දැක්විය හැක. | ||||||
| 2 යොංග්ලේ අධිරාජයා සිහසුනට පත්වූයේ සිය බෑණනුවන් වූ ජියෑන්වෙන් අධිරාජයා මාලිගයේ ගින්නකින් මියයාම හේතුවෙනි. සිය බෑණාගේ රාජ්‍ය සමයේ සියලු වාර්තා අතුගා දැමූ යොංග්ලේ අධිරාජයා ඔහුට විහාර නාමයක් ලබාදුන්නේ නැත. | ||||||
| 3 සිය පණ්ඩක උපදේශකයන්ගේ දුර්වල උපදේශනයන්ට සවන්දීමෙන් පසු, චෙංතොං අධිරාජයා 1449දී පෞද්ගලිකව මොංගෝලියානුවන්ට එරෙහිව ආක්‍රමණයක් දියත් කළ ද, ඔහුව ග්‍රහණයට නතු විය. ඔහුගේ සොහොයුරා වූ ජිංතායි අධිරාජයා සිහසුනට පත් විය. මේ නිසා තවදුරටත් හිටපු අධිරාජයා ප්‍රාණඇපයේ රඳවා ගැනීමේන ප්‍රයෝජනයක් නොමැති බව සිතූ මොංගොලයෝ චෙංතොං අධිරාජයාව නිදහස් කළහ. ඔහු හුදකලාව වාසය කළේ ය. කෙසේනමුත්, සිය සොහොයුරාගේ මරණින් පසු යිටෑන්ෂුන් යන රාජ්‍ය සමයේ නාමය සමගින් සිය පදවිය නැවත ලබාගැනීමට ඔහුට හැකි විය. | ||||||
දකුණු මිං රාජවංශයේ අධිරාජවරු
සංස්කරණය| පෞද්ගලික නාමය | විහාර නාමය | යුග නාමය | රාජ්‍ය වර්ෂ | වඩාත් ප්‍රචලිතව හඳුන්වන නාමය |
|---|---|---|---|---|
| චූ යෞසොං 朱由崧 |
ආන්ෂොං 安宗 |
හොංගුවාං 弘光 |
1644–1645 | ෆූහි කුමරු 福王 ෆූ වැං |
| චූ යූජියැන් 朱聿鍵 |
ෂඕසොං 紹宗 |
ලොංවූ 隆武 |
1645–1646 | ටෑංහි කුමරු 唐王 ටෑං වැං |
| චූ චැංෆෑං 朱常淓 |
ලබා දී නැත | ලබා දී නැත, නමුත් ඇතැම් අවස්ථාවල දී හඳුන්වන්නේ ලූහි කුමරුන්ගේ රාජ්‍යාධිකාරීත්වය 潞王臨國 ලූ වැං ලින් ගුඕ |
1645–1646 | ලූහි කුමරු (ලූහ්*) 潞王 ලූ වැං |
| චූ යිහායි 朱以海 |
යිෂෝං 义宗 |
ගේංයින් 庚寅 |
1645–1655 | ලූහි කුමරු (ලෞ*) 魯王 ලූ වැං |
| චූ යුයුඒ 朱聿𨮁 |
වේන්ෂොං 文宗 |
ෂාඕවූ 紹武 |
1646–1647 | ටෑංහි කුමරු 唐王 ටෑං වැං |
| චූ චැංක්වීං 朱常清 |
ජිංෂොං 敬宗 |
දෝංවූ 東武 |
1648–1649 | හුවායිහි කුමරු හුවායි වැං |
| චූ යෞලැං 朱由榔 |
චාඕසොං 昭宗 |
යෝංලි 永曆 |
1646–1662 | ගුයිහි කුමරු 桂王 ගුයි වැං |
- අක්ෂර ද්විත්වයම සමනාමයන් වන අතර, ඒ දෙකම උච්චාරණය කෙරෙන්නේ ලූ ලෙස ය; ඒවා වෙන්කර හඳුනාගැනීමට ඉන් එකක් ලු ලෙස ද, අනෙක් වෙනස් අයුරින් ද අක්ෂර වින්‍යාසය සිදු කෙරේ. ලුහ් යන්න Cambridge History of China හි දක්නට ලැබේ; ලෞ යන්න ඒ. සී. මෞලිගේ Rulers of China (1957) හි දක්නට ලැබේ. අක්‍රමවත් අක්ෂර වින්‍යාසයක් භාවිතා වන විට, අනෙක් ක්‍රමවත් (ලූ) ලෙස තැබේ. මෙම ක්‍රම දෙක අනන්‍ය අතර, එකවිට භාවිතා නොවේ.
- සෙසු මිං අයිතිවාසිකම් පාන්නන් අතර හන්හි ඩිංවූ කුමරු (චූ බෙන්ලි, 1646–1663) සහ හුවායි කුමරු (චූ චැංක්විං, 1648–1661) දැක්විය හැක.
- මිං කුමරකු වන චූ ෂුගුයි විසින් 1683 තෙක් අවසන් දකුණු මිං අධිරාජයාගේ නාමයෙන් තුංනිං රාජධානියේ කටයුතු පවත්වාගෙන යන ලදී.