හෘදය සූත්‍රය
හෘදය සූත්‍රය (සංස්කෘත: प्रज्ञापारमिताहृदय ප්‍රඥාපාරමිතාහෘදය හෙවත් චීන: 心經 ෂීන්ජීං, ටිබෙට්: བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྙིང་པོ) යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ මහායාන බුදු දහමේ හමුවන ජනප්‍රිය සූත්‍රයකි. මෙහි සංස්කෘත නාමය වන ප්‍රඥාපාරමිතාහෘදය යන්නෙන් "ප්‍රඥා පාරමිතාවේ හදවත" යන්න හැඟවේ.
මෙම සුත්‍රය මඟින් නිතරම කියැවෙන දෙයක් නම්, "ශූන්‍යතාව ස්වරූපයයි, ස්වරූපය ශූන්‍යතාවයයි."
මෙය "මහායාන බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය තුළ වඩාත්ම බහුලව භාවිතා වන සහ සජ්ඣායනා වන සූත්‍රය" යැයි පැවසේ.[2] මෙය චීන, සංස්කෘත සහ ටිබෙට් භාෂාවලින් කිහිපවරක්ම ඉංග්‍රීසි භාෂාවට පරිවර්තනය කොට ඇත.
අන්තර්ගතය
සංස්කරණයප්රඥා පාරමිතා හෘදය සූත්‍රයේ සිංහල පරිවර්තනය මෙසේය.
ආර්ය භගවතී ප්‍රඥා පාරමිතා දේවියට නමස්කාර වේවා!
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ, මහා සංඝයාවහන්සේලා හා බෝසතුන් වහන්සේලා විශාල සංඛ්‍යාවක්කැ ටුව රජගහනුවර ගිජුකුළු පව්වෙහි වැඩ වසන සේක. එකල්හි උන්වහන්සේ, ධර්මයන්ගේ ක්‍රියාවලිය (හේතු ඵල දාාමය ) විමසන “ගම්භිර ආලෝක” නම් වු සමාධියට සම වැදුණහ. ඒ වේලාවේම බෝධිසත්වමහාසත්ව ආර්ය අවලෝකිතේශ්වරයෝද, ගැඹුරු ප්‍රඥා පාරමිතාව තුළ සැරිසරමින්, පංචස්කන්‍ධද, ඒවා ස්වභාවයෙන්ම ශූන්‍ය වන බව ද පූර්ණ වශයෙන් දකිමින් සිටියහ.
ඒ අවස්ථාවේ දී බුදුන්වහන්සේගේ බලපෑම නිසා ක්‍රියාත්මක වූ සැරියුත් හිමියෝ ආර්ය අවලෝකිතේශ්වරයන්ගෙන් මෙසේ ඇසූහ: “ගැඹුරුවු ප්‍රඥා පාරමිතා ශික්‍ෂණයෙහි යෙදීමට කැමති වන්නා වු කිසියම්කු ල පුත්‍රයෙකු එය ප්‍රගුණ කළ යුත්තේ කෙසේද?”
“මෙහි දී ශාරිපුත්‍රයෙනි, රූපය ශුන්‍යතාව වන අතර, ශුන්‍යතා ව රූපය වන්නේය, රූපය ශුන්‍යතාවෙන් වෙන් නො වන අතර, ශුන්‍යතාව රූපයෙන් වෙන් නො වන්නේය, යමක් රූපය වන්නේ ද එය ශුන්‍යතාව වන්නේය, යමක් ශුන්‍යතාව වන්නේ ද එය රූපය වන්නේය. වේදනා, සංඥා, සංස්කාර සහ විඥාන සම්බන්ධයෙන් ද තත්වය එසේ ම වන්නේය.”
“මෙහි දී ශාරිපුත්‍රයෙනි, සියලු ධර්‍මයෝ ම ශුන්‍යතා ලක්ෂණයෙන් යුක්ත වන්නාහ, ඒවා අනුත්පන්න ය, නිරුද්ධ වීමෙන් තොර ය, කිළුටෙන් තොර ය, පවිත්‍ර බවින් ද තොර ය, ඌනත්වයෙන් තොර ය, පරිපූර්‍ණත්වයෙන් ද තොර ය.”
“එම නිසා, ශාරිපුත්‍රයනි, ශුන්‍යතාව තුළ රූපය ඇත්තේ නැත, වේදනාව නැත, සංඥාව නැත, සංස්කාර නැත, විඥානය නැත, චක්ෂු, ශෝත්‍ර, ඝ්‍රාණ, ජිහ්වා කාය මනස් යනාදිය ඇත්තේ නැත, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්ප්‍රෂ්ටව්‍ය ධර්මයන් ඇත්තේ නැත, චක්ෂූර් ධාතුවේ සිට මනෝ විඥාන ධාතුව දක්වා කිසිවක් ඇත්තේ නැත, අවිද්‍යාවක් ඇත්තේ නැත, අවිද්‍යාව ක්ෂය කිරීමක් ඇත්තේ නැත, ජරා මරණයක් ඇත්තේ නැත, ජරා මරණ ක්ෂය කිරීමක් ඇත්තේ නැත, දුක්ඛ-සමුදය-නිරෝධ-මාර්‍ග යනාදිය ඇත්තේ නැත, ඥානයක් ඇත්තේ නැත, ප්‍රාප්තියක් ඇත්තේ නැත, අප්‍රාප්තියක් ඇත්තේ නැත.”
“එම නිසා ශාරිපුත්‍රයනි, බෝධිසත්වයාගේ අප්‍රාප්තිය (අත්පත් කර නො ගැනීම) කරණ කොට ගෙන, ප්‍රඥාපාරමිතාව ආශ්‍රය කරගෙන, ඔහු චිත්තාවරණයන්ගෙන් තොර ව වාසය කරන්නේය. චිත්තාවරණයන්ගේ නැති බව කරණ කොට ගෙන, ඔහු සංත්‍රාසයෙන් තොර වන්නේය, විපර්‍ය්‍යාසයන් අතික්‍රමණය කරන්නේය, අවසානයේ දී නිර්‍වාණයට පැමිණෙන්නේය.”
“තුන් කාලයන් හි පහළ වන සියලු බුදුවරු ප්‍රඥාපාරමිතාව ඇසුරු කරගෙන සම්‍යක් සම්බෝධිය අවබෝධ කරගන්නාහ.”
“එම නිසා, මෙසේ දත යුත්තේය : ප්‍රඥාපාරමිතාව මහා මන්ත්‍රය වන්නේය. මහා විද්‍ය මන්ත්‍රය වන්නේය, අනුත්තර වූ මන්ත්‍රය වන්නේය, අසමසම වූ මන්ත්‍රය වන්නේය, සියලු දුක් උපශමනය කරන්නේය, සත්‍ය වන්නේය, මක්නිසාද යත්, මෙය මිථ්‍යාවක් විය නොහැකි වන හෙයිනි, මෙය ප්‍රඥාපාරමිතාව විසින් කියන ලද මන්ත්‍රයක් හෙයිනි:
තද්යථා ගතේ ගතේ පාරගතේ පාරසංගතේ බෝධි ස්වාහා.
“මේ ආකාරයෙන් ශාරිපුත්‍රයෙනි, බෝධිසත්ව මහාසත්වයෙකු ගැඹුරු ප්‍රඥා පාරමිතාව ප්‍රගුණ කළ යුත්තේය.”
ඉන් පසු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ එම ධ්‍යානයෙන් නැගී සිට, බෝධිසත්ව මහාසත්ව ආර්ය අවලෝකිතේශ්වරයන්ට ප්‍රශංසා කරමින්
මෙසේ වදාළහ: “ඔබගේ කතාව ඉතා මනාය, ඉතා මනාය කුලපුත්‍රයෙනි, එය එසේමය, කුල පුත්‍රයෙනි, එය එසේමය. ගම්භිර ප්‍රඥා පාරමිතාව ප්‍රගුණ කළ යුත්තේ ඔබ කියනා ආකාරයටම ය. සියලුම තථාගතයන්වහන්සේලා ඊට සතුටු වන්නාහුය.”
භාග්‍යවතුන්වහන්සේ එසේ දේශනා කළ කල්හි, ශාරීපුත්‍ර මහතෙරුන්ව හන්සේද, බෝධිසත්ව මහාසත්ව ආර්ය අවලෝකිතේශ්වරයෝද, එහි රැස්ව සිටියා වු දෙව්, මිනිස්, අසුර, ගන්‍ධර්ව යන සියලු දෙනා ඇතුලු මුළු ලෝකයාම ඊට සතුට ප්‍රකාශ කරමින් ඔල්වරසන් දුන්නාහු ය.
බාහිර සබැඳි
සංස්කරණයබාහිර සබැඳි
සංස්කරණය
වාර්තා වැඩසටහන්
සංස්කරණය- Journey of the Heart Produced by Ravi Verma
පරිවර්තන
සංස්කරණය- "A Reader's Guide to the Heart Sutra". Shambhala Publications. 2018-09-16. සම්ප්‍රවේශය 2018-09-18. A guide to some of the important translations and commentaries.
- "The Shorter Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra". Lapis Lazuli Texts. සම්ප්‍රවේශය 2010-08-30. From the Chinese version attributed to Xuanzang (T251).
- "The Shorter Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra". Sutras Mantras. සම්ප්‍රවේශය 2017-03-02. From the Chinese version attributed to Kumārajīva (T250).
- "The Longer Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra". Lapis Lazuli Texts. සම්ප්‍රවේශය 2010-08-30. From the Chinese translation by Prajñā (T253).
- "The Shorter Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra". Fodian. සම්ප්‍රවේශය 2017-03-02. Conze's translation from his Sanskrit edition (1948, rev. 1967).
- "The Heart of the Perfection of Wisdom". LamRim.com. සම්ප්‍රවේශය 2008-03-22. From the Tibetan text.