ජවන සහ පිටිය ක්‍රීඩා
ජවන සහ පිටිය යනු දිවීම, පැනීම, සහ වීසිකිරීම මත පදනම්වූ බොහෝ තරගකාරී මලල ක්‍රීඩා තරගවලින් සමන්විත ක්‍රීඩාවකි. ක්‍රීඩාවෙහි නම බිඳී ඇත්තේ තරග පැවැත්වෙන ස්ථානය අනුව යමිනි: තණ පිටියක් වටා පිහිටි අණ්ඩාකාර ජවන පථයකින් සමන්විත ක්‍රීඩාංගනයක් එයට භාවිතා වන නිසාවෙනි. විසිකිරීමෙහි සහ පැනීමෙහි ඉසව් සාමාන්‍යයෙන් පැවැත්වෙන්නේ මධ්‍යයෙහි පිහිටි වට කල සරියක වෙයි.
 ක්‍රීඩාවෙහි හදවත බඳු වන්නේ ජවන සහ පිටිය ක්‍රීඩාංගනයයි | |
| අපනාමය(න්) | ජවන ක්‍රීඩා |
|---|---|
| ගුණාංග | |
| කණ්ඩායම් සාමාජිකයෝ | ඔව් |
| මිශ්‍ර ලිංග | නැත |
| වර්ගීකරණය | ක්‍රීඩා |
| පැවතීම | |
| ඔලිම්පික් | ඔව් |
ජවන සහ පිටිය ගැනෙනුයේ මලල ක්‍රීඩා යන ඡත්‍ර ක්‍රීඩාව යටතෙහිය—(මෙයට මහ මග දිවීම, රට-හරහා දිවීම, සහ ඇවිදීමේ තරග ද අඩංගු වෙයි). ජාත්‍යන්තර ජවන සහ පිටිය තරගාවලීන් අතුරින් වඩාත් සම්මානනීය තරගාවලීන් දෙක පැවැත්වෙන්නේ මලල ක්‍රීඩා පතාකය යටතෙහිය: ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා තරගයන්හී මලල ක්‍රීඩා තරගාවලිය සහ මලල ක්‍රීඩා සඳහා IAAF ලෝක ශූරතාවලිය මේවා වෙති. ජාත්‍යන්තර මලල ක්‍රීඩා සම්මේලනය ජවන සහ පිටිය සඳහා ජාත්‍යන්තර පාලන මණ්ඩලය වෙයි.
ජවන සහ පිටිය ඉසව්, සාමාන්‍යයෙන් කේවල ක්‍රීඩා ගණයට ගැනෙන අතර මලල ක්‍රීඩකයින් එකිනෙකා පරයන්නේ තනි ජයග්‍රාහකයෙක් තෝරා ගැනුමටය. දිවීමේ ඉසව් ජයග්‍රහණය කරන්නේ වේගවත්ම කාලය සනිටුහන් කරන මලල ක්‍රීඩකයා විසින් වන අතර, පැනීමේ හා විසි කිරීමේ ඉසව් ජයග්‍රහණය කරනුයේ තරගයේදී වැඩිම දුර හෝ උස හෝ සාක්ෂාත් කර ගන්නා මලල ක්‍රීඩකයා විසිනි. කෙටි දුර, මැදි දුර සහ දිගු-දුර ඉසව්, කඩින් කඩ දිවීම්, සහ කඩුලු පැනීම් ලෙසින් දිවීම් ඉසව් වර්ගීකරණය කෙරෙයි. ක්‍රමවත් පැනීම් ඉසව් සඳහා අයත් වන්නේ දුර පැනීම, තුන් පිම්ම පැනීම, උස පැනීම සහ රිටි පැනීම වන අතර, වඩාත් පොදු විසිකිරීමේ ඉසව් වන්නේ යගුලිය, හෙල්ල, කවපෙත්ත සහ මිටිය යන ඒවා වෙති. සප්තප්‍රයාම සහ දසප්‍රයාම වැනි "ඒකාබද්ධ ඉසව්" ද පවතින අතර, ඒවායේදී මලල ක්‍රීඩකයෝ ඉහත ඉසව් ගණනාවක් සඳහා තරග වදිති.
විශේෂී ඉසව් හී විශිෂ්ට කාර්ය සාධනය පිළිබඳ වාර්තා, ලෝක සහ ජාතික මට්ටමින් පවත්වාගනු ලබනුයේ, පුද්ගල මට්ටම දක්වාය. කෙසේවෙතත්, ඉසව්වෙහි නීති හෝ විධිනියම හෝ මලල ක්‍රීඩකයන් විසින් උල්ලංඝනය කලේ යැයි සැලකුණොත්, ඔවුන් තරගාවලියෙන් අයෝග්‍ය බවට සලකා ඉවත් කෙරෙන අතර ඔවුන් ලැබූ ලකුණු මකා දැමෙයි.
ඉතිහාසය
සංස්කරණය- මෙයද බලන්න: මලල ක්‍රීඩාවෙහි ඉතිහාසය සහ ක්‍රීඩාවෙහි ඉතිහාසය
ඉසව්
සංස්කරණය- මෙයද බලන්න: මලල ක්‍රීඩා ඉසව් ලැයිස්තුව
පුළුල් වර්ග තුනකට ජවන සහ පිටිය ඉසව් බෙදා වෙන් කෙරෙයි: ජවන ඉසව්, පිටිය ඉසව්, සහ ඒකාබද්ධ ඉසව් ලෙසිනි. ඔවුන්ගේ කාර්යසාධනයන් උපරිම මට්ටමක පවත්වාගෙන යෑමේ අභිලාශය සහිතව, මලල ක්‍රීඩකයන්ගෙන් බහුතරයක් එක් ඉසව්වක් (හෝ ඉසව් වර්ගයක්) විෂයයෙහි විශේෂණිකෘත වන මුත්, ඒකාබද්ධ ඉසව් මලල ක්‍රීඩකයන්ගේ ඉලක්කය වන්නේ ශික්ෂණ කිහිපයක් තුල සමර්ථ බවක් ප්‍රගුණ කර ගැනුමයි. ජවන ඉසව් වලදී සිදුවන්නේ විශේෂිත දුර ප්‍රමාණයන් පෙත ඔස්සේ දිවීම වන අතර— කඩුලු පැනීම සහ බාධක දිවීම ඉසව් වලදී— පෙත මත බාධක ස්ථාපනය කිරීම සිදුවිය හැකිය. කඩින් කඩ දිවීමේ තරගද ඇති අතර ඒවායේදී මලල ක්‍රීඩකයන් විසින් කිසියම් නියමිත දුරක් අවසානයේදී තම කණ්ඩායම් සාමාජීකයන්ට යෂ්ටියක් හුවමාරු කෙරෙයි.
පිටිය ඉසව් වර්ග දෙකක්ද ඇත: පැනීම්, සහ වීසිකිරීම් ඒවා වෙති. පැනීමේ තරග වලදී, මලල ක්‍රීඩකයින් විනිශ්චය කෙරෙනුයේ ඔවුන් විසින් සිදුකෙරුණු පැනීමේ දුර හෝ උස හෝ අනුව වෙයි. දුර සඳහා වන පැනීමේ ඉසව් වලදී කාර්ය සාධනය මනිනුයේ පිනුම් ලෑල්ලක් හෝ සලකුණක් හෝ සිට වන අතර, පැනීමට පෙර මෙම සීමාව ඉක්මවන මලල ක්‍රීඩකයෙකු තරග නීති රීති උල්ලංඝණය කලේ යැයි සැලකෙයි. උස සඳහා වන පැනීම් වලදී, මලල ක්‍රීඩකයෙකු විසින් ඔහුගේ හෝ ඇයගේ හෝ සිරුර, හරස් දණ්ඩ බේරමින් හැසිරවිය යුත්තේ එය දරණ ධාරක වෙතින් දණ්ඩ ඉවත් නොවන බවට වග බලාගනිමිනි. පැනීමේ ඉසව් බහුතරයක් සඳහා සහය නොසැපයෙන මුත්, රිටි පැනීමේදී, ඒ සඳහාම තැනුනු රිටි භාවිතයෙන් මලල ක්‍රීඩකයන් විසින් තමන්ව සිරස් ලෙසින් ප්‍රවාලනය කෙරෙති.
වීසිකිරීමේ ඉසව් තුලදී සිදුවන්නේ, කිසියම් නියම කෙරුණු තැනෙක සිට ආම්පන්නයක් (බරැති භාරයක්, හෙල්ලයක් හෝ කවපෙත්තක් වැන්නක්) වේගයෙන් දමා ගැසීම වන අතර, එම වස්තුව වීසි කෙරෙන දුර අනුව මලල ක්‍රීඩකයන් විනිශ්චය කෙරෙයි. ඒකාබද්ධ ඉසව් වලදී සිදුවන්නේ ඉහත මලල ක්‍රීඩකයින් කණ්ඩායම විසින්ම විවිධ ජවන සහ පිටිය ඉසව් ගණනාවක් සඳහා තරග වැදීමයි. එක් එක් ඉසව්වේ ඔවුන්ගේ කාර්ය සාධනය වෙනුවෙන් ලකුණු ලබා දෙන අතර සියළු ඉසව් අවසානයේදී වැඩිම මුළු ලකුණු ගණන ලබා ගත් මලල ක්‍රීඩකයා ජයග්‍රාහකයා වෙයි.
අමහර අවධානයට
සංස්කරණය
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණයභාහිර සබැඳි
සංස්කරණය
- World Athletics (official website)
- USA Track & Field (official website)
- Results and statistics for collegiate, high school, middle school, and club teams
- Masters T&F World Rankings සංරක්ෂණය කළ පිටපත 9 දෙසැම්බර් 2018 at the Wayback Machine
- Track and Field Events – A Spectacle of Speed, Strength, and Skill සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2024-07-10 at the Wayback Machine