ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධය

ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධය ( වෙනත් නම් වලින්ද හැඳින්වෙන) යනු, 1861 වසර සිට 1865 දක්වා එක්සත් ජනපදයෙහි සටන් වැදුනු යුද්ධයකි. වහල් මෙහෙය පිළිබඳව දිගු-කලෙක සිට පැවති මතභේදයෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, 1861 අප්‍රේල් මාසයෙහිදී සටන් ඇවිලුනේ, එ.ජ. ජනාධිපති ඒබ්‍රහම් ලින්කන් පදවිප්‍රාප්තියට පත්වීමට සුළු කලෙකට පසුව, සන්ධාන හමුදා විසින් දකුණු කැරලයිනාවෙහි සම්ටර් කොටුව වෙත ප්‍රහාර එල්ල කිරීම හා සමගිනි.

ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධය
පිහිටුම දකුණුදිග එක්සත් ජනපදය, ඊසානදිග එක්සත් ජනපදය, බටහිරදිග එක්සත් ජනපදය, අත්ලාන්තික් සාගරය ප්‍රතිඵලය සංගමයෙහි ජයග්‍රහණය සන්ධාන ජනපදය විසුරුවාහැරීම එ.ජ. භෞමික අඛණ්ඩතාව රැකගනුලැබීම වහල් සේවය අහෝසි කිරීම ප‍්‍රති නිර්මාණ යුගයෙහි ආරම්භය
යුද්ධාවතීරයන්
එක්සත් ජනපදය

                                  යුද්ධය ආරම්භ වූයේ 1861 අප්‍රියෙල් 12 වන දින යූනියන් හමුදා කඳවුරක රඳවා සිටි කොටුව සුමටර්ට පහර දීමෙනි.  එය වසර හතරක් පැවති අතර දකුණ විනාශ කළේය.  1862 වන තෙක් යුද්ධය බොහෝ දුරට උතුරු ප්‍රාන්තවල සිදු වූ නමුත් පසුව එය බොහෝ දුරට සටන් කළේ දකුණු ප්‍රාන්තවල ය.  වසර හතරක සටනකින් පසු සංගමය යුද්ධය ජය ගත්තේය.  යූනියන් ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු එක්සත් ජනපදයේ සෑම තැනකම වහල්භාවය නීති විරෝධී කරන ලදී.

වැදගත්ම සටන් දෙකක් වූයේ 1862 දී ඇන්ටිටෙම් සටන (ෂාප්ස්බර්ග් සටන ලෙසද හැඳින්වේ) සහ 1863 දී ගෙටිස්බර්ග් සටනයි.
                            සටන් ආරම්භ වූයේ යූනියන් හමුදා බලකොටුවක් වන ෆෝට් සුමටර් වෙත කොන්ෆෙඩරෙට්වරු බෝම්බ හෙලීමෙනි.  පසුව ලින්කන් යූනියන් රාජ්‍යයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ කොන්ෆෙඩරෙට්වරුන්ට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා සොල්දාදුවන් ඇති කරන ලෙසයි.                                    
                                        දකුණේ සියලුම බලකොටු සහ අනෙකුත් ෆෙඩරල් ගොඩනැගිලි තමන් සතුව ඇති බව කොන්ෆෙඩරෙට් ජනපද කියා සිටියේය.  කොටුව සුමටර් දකුණු කැරොලිනාවේ - කොන්ෆෙඩරෙට් රාජ්‍යයන්ගෙන් එකකි.  කෙසේ වෙතත්, බලකොටුව පාලනය කළේ සංගමය විසිනි.  1861 අප්‍රියෙල් 12 වන දින කොන්ෆෙඩරේට් හමුදා බලකොටුවට පහර දුන්හ.  බලකොටුව තුළ සිටි යූනියන් සොල්දාදුවන්ට යටත් වන ලෙස ඔවුහු බල කළහ.  මෙයින් පසු ජනාධිපති ලින්කන් සෑම යූනියන් රාජ්‍යයකින්ම ඉල්ලා සිටියේ ස්වේච්ඡා සේවකයන් යූනියන් හමුදාවට බැඳෙන ලෙසයි.  ඉක්මණින්, තවත් දකුණු වහල් රාජ්‍යයන් හතරක් ඔවුන්ට එරෙහිව සටන් කිරීමට බලවේග සැපයීම වෙනුවට සම්මේලන සමඟ එක් විය.
එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව විසින් අවහිර කිරීමෙන් සම්මේලනය සිය කපු සහ වෙනත් භාණ්ඩ විකිණීම නතර කළේය.  ආයුධ සහ මිලිටරි සැපයුම් මිලදී ගැනීම ද ඔවුන්ට දුෂ්කර විය.

දෙපාර්ශ්වයේම සොල්දාදුවන් බොහෝ දෙනෙක් යුද්ධයේදී මිය ගියහ. යුද්ධයේ වැඩි හරියක්ම සිදු වූයේ දකුණේ ය. බොහෝ දුම්රිය මාර්ග, ගොවිපලවල්, නිවාස සහ වෙනත් දේ විනාශ වූ අතර එහි සිටි බොහෝ මිනිසුන් ඉතා දුප්පත් විය.

ප්‍රතිසංස්කරණය යනුවෙන් හැඳින්වෙන යුද්ධයෙන් පසු කාලය යුද්ධයේ අවසානයේ සිට 1877 දක්වා පැවතුනි.