අම්ලකර නිෂ්ඨාව
(Great Oxygenation Crisis වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)
අම්ලකර නිෂ්ඨාව එසේත් නැත්නම් ඔක්සිජන් නිෂ්ඨාව (ඉංග්‍රීසි: Great Oxidation Event, GOE, Great Oxygenation Event, Oxygen Catastrophe, Oxygen Revolution, Oxygen Crisis, Oxygen Holocaust)[2] යනු පෘථිවි අතීතයේ Paleoproterozoic යුගය තුළ පෘථිවි වායුගෝලය සහ නොගැඹුරු සගර ප්‍රථම වරට ඔක්සිජන් මට්ටම ඉහළ නැගීමේ අත්දැකීම ලත් වකවානුව වෙයි.[3]
- Stage 1 (3.85–2.45 Ga): Practically no O2 in the atmosphere. The oceans were also largely anoxic – with the possible exception of O2 in the shallow oceans.
- Stage 2 (2.45–1.85 Ga): O2 produced, rising to values of 0.02 and 0.04 atm, but absorbed in oceans and seabed rock.
- Stage 3 (1.85–0.85 Ga): O2 starts to gas out of the oceans, but is absorbed by land surfaces. No significant change in oxygen level.
- Stages 4 and 5 (0.85 Ga – present): Other O2 reservoirs filled; gas accumulates in atmosphere.[1]
ආශ්‍රිත ලිපි
සංස්කරණය- නීරස බිලියනය – ඉතිහාසයේ මුල් යුගයේ අදට වසර බිලියන 1.8 පෙර සිට වසර බිලියන 0.8 දක්වා වූ කාලය, characterized by tectonic stability, climatic stasis, and a slow biological evolution with very low oxygen levels and no evidence of glaciation
- Geological history of oxygen – Timeline of the development of free oxygen in the Earth's oceans and atmosphere
- මීඩියා කල්පිතය
- Neoarchean
- Pasteur point
- දම් පෘථිවි කල්පිතය – මුල් යුගයේ ප්‍රභාසංශ්ලේෂණයේදී දම් පාට ආලෝකය පරාවර්තනය වූ බවට වන කල්පිතය
- දුර්ලභ පෘථිවි කල්පිතය – සංකීර්ණ පිටසක්වල ජීවය අතිශය දුර්ලභ සංසිද්ධියක් බවට වන කල්පිතය
- Stromatolite
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ Holland, Heinrich D. (19 May 2006). "The oxygenation of the atmosphere and oceans". Philosophical Transactions of the Royal Society: Biological Sciences. 361 (1470): 903–915. doi:10.1098/rstb.2006.1838. PMC 1578726. PMID 16754606.
- ^ Margulis, Lynn; Sagan, Dorion (1986). "Chapter 6, "The Oxygen Holocaust"". Microcosmos: Four Billion Years of Microbial Evolution. California: University of California Press. p. 99. ISBN 9780520210646.
- ^ Lyons, Timothy W.; Reinhard, Christopher T.; Planavsky, Noah J. (February 2014). "The rise of oxygen in Earth's early ocean and atmosphere". Nature. 506 (7488): 307–315. Bibcode:2014Natur.506..307L. doi:10.1038/nature13068. PMID 24553238. S2CID 4443958.
භාහිර සබැඳි
සංස්කරණය
අම්ලකර නිෂ්ඨාව , යන්න නිදහස් ශබ්දකෝෂය වන වික්ෂනරිය දී සොයා බලන්න.
- Lane, Nick (5 February 2010). "First breath: Earth's billion-year struggle for oxygen". New Scientist (2746). 6 January 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 8 October 2017.