අම්ල වැස්ස

අසාමාන්‍ය ලෙසින් ආම්ලික, එනම් ඉහළ නැංවුනු හයිඩ්‍රජන් අයන මට්ටමක් (අඩු pH අගයක්) සහිත, ඕනෑම ආකාරයක වැස්සක් හෝ වර්ෂණයක් අම්ල වැස්සක් වෙයි. සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් (SO₂) හා සල්ෆර් ට්‍රයොක්සයිඩ් (SO₃) ආම්‍ලික ඔක්සයිඩයන්ය. ඒවා ජලය සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කර සල්ෆියුරස් අම්‍ලය හා සල්ෆියුරික් අම්‍ලය සාදයි. වායුගෝලයේ SO₂ හා SO₃ අණු වල සාන්‍ද්‍රනය වැඩි වීම හේතුවෙන් අම්‍ල වැසි නම්‍ අහිතකර වැසි ඇතිවේ.

Acid clouds can grow on SO₂ emissions from refineries, as seen here in Curaçao.

බාහිර ශ්‍රව්‍ය

"Whatever Happened to Acid Rain?", Science History Institute

වායුගෝලයට SO₂ එකතු කරන ප්‍රභවයන් කීපයක් වේ. ගිනිකඳු පිපිරීම එවැනි ස්වාභාවික ප්‍රභවයකි. එසේම බොහෝ ලෝහ ස්‍වාභාවිකව පවතින්‍නේ සල්‍ෆර් සමඟ මිශ්‍ර වීය. මේවා පිරිපහදුවේදී උණු කිරීමට හෝ අධික ලෙස රත් කිරීමට ලක් කරන අතර; එවිට මෙම සල්‍ෆර්, ඔක්සිජන් සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කර SO₂ සාදයි. බොහෝ විට මෙසේ නිකුත් වන SO₂ ; වාතයේ ඇති O₂ සමඟ එකතු වී SO₃ සාදයි.

මෙම අම්‍ල වැසි; පාෂාණ ප්‍රතිමා, ගොඩනැගිලි, වනාන්තර හා ජලජ ජීවීන්ට ඉතා අහිතකර වේ.

නිර්වචනය

"අම්ල වැස්ස" යනු ෙතත්(සි, හිම, sleet, මීදුම, cloudwater, and dew) හා වියළි(acidifying particles සහ වායු) අාම්ලික සංරචක තැන්පත් වීම සදහා භාවිතා කරන යෙදුමකි.

ඉතිහාසය

Trees killed by acid rain

මානුෂ ක්‍රියාකාරකම්

The coal-fired Gavin Power Plant in Cheshire, Ohio

අම්ල deposition

වළක්වා ගැනීමේ ක්‍රම

ආශ්‍රිත ලිපි

• Alkaline precipitation
• Citizen science – one of two 'first uses' of the term was in an acid rain campaign in 1989.
• Gene Likens
• List of environmental issues
• Lists of environmental topics
• Ocean acidification
• Rain dust (an alkaline rain)
• Soil retrogression and degradation

භාහිර සබැඳි

• National Acid Precipitation Assessment Program Report – a 98-page report to Congress (2005)
• Acid rain for schools
• Acid rain for schools – Hubbard Brook
• United States Environmental Protection Agency – New England Acid Rain Program (superficial)
• Acid Rain (more depth than ref. above)
• U.S. Geological Survey – What is acid rain?
• Acid Rain: A Continuing National Tragedy – a report from The Adirondack Council on acid rain in the Adirondack region (1998)
• What Happens to Acid Rain? සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2011-07-25 at the Wayback Machine
• Acid Rain and how it affects fish and other aquatic organisms
• Fourth Report for Policy Makers (RPM4): Towards Clean Air for Sustainable Future in East Asia through Collaborative Activities- a report for policy-makers, Acid Deposition Monitoring Network in East Asia, EANET, (2019).