සාන්ත තෝමස් උසස් බාලිකා විද්‍යාලය,මාතර
සාන්ත තෝමස් උසස් බාලිකා විද්‍යාලය 1885 ජූලි 02 දින ආරම්භ කළ බව සඳහන්වේ. ඒ අනුව 2010 ජූලි 02 දින වන විට වසර 125 ක් සපිරෙයි. මිෂනාරි පාසලක් ලෙස මෙම පාසල ආරම්භ කිරීමට මූලිකව කටයුතු කරමින් පුරෝගාමී වූයේ ජෝන් ස්ටීවන්සන් ලයිලි පියතුමාය. 1885 වසරේ ආරම්භක විදුහල්පතිනිය වුයේ කැලැන්ඩර් මැතිනියයි. ඉන්පසුව බොයිටන්, ලැබරේයි, බුල්ජන්ස්, මොයිරා යන විදුහල්පතිනියන්ගේ කාලවලදී මෙම විදුහලට උදාර මෙහෙයක් සිදු කළ බව සඳහන්වේ.
1926-1929 දක්වාත් 1932-1938 දක්වාත් විදුහල්පතිනිය වූයේ එඩා මේරි කන්‍යා සොහොයුරියයි. එම කාලය එතුමියගේ පරිත්‍යාගශීලී භාවයත් හා අවංක කැපවීමත් නිසා තෝමසු බාලිකාවන්ගේ යහපැවැත්මත්, උසස් අධ්‍යාපනයත් මැනවින් ඔප මට්ටම් වූ බව සඳහන් වී ඇත.
1938 සිට පාලනය ගෙන ගියේ එස්.සමරසිංහ මැතිනියයි. එතුමිය ප්‍රථම සිංහල විදුහල්පතිනිය විය. මෙකල බිහිසුණු II ලෝක සංග්‍රාමය සිදු වූ කාලයයි. මෙකල බාලිකාවන්ගේ පූර්ණ ආරක්ෂාවත්, අධ්‍යාපනය ලබාදීමත් පාසල මගින් ඉතා විශිෂ්ට ලෙස ලබා දෙන ලදි. 1904 දී එච්. විජේරත්න මැතිනිය විදුහල්පතිනිය බවට පත්විය.
සාන්ත තෝමස් උසස් බාලිකා විද්‍යාලය මුල් පිහිටි භූමිය වූයේ දැනට සාන්ත තෝමස් කුමර විදුහල පිහිටි භූමියේය. පළමුවෙන්ම මොහොට්ටි මුදලි ගුණරත්න මැතිතුමා විසින් පාසල් ගොඩනැගිල්ලක් පරිත්‍යාග කරන ලදි. මේ අනුව කැලැන්ඩර් මහත්මිය විදුහල්පතිනිය ලෙස කටයුතු කළ අතර නේවාසිකාගාරය, නිල නිවස හා පාසල එකම ස්ථානයක පැවැත්වීය.
ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් හතර දෙ‍නෙකුගෙන් ආරම්භ වූ පාසලේ මුල්ම දරු පිරිස වූයේ එලන් බණ්ඩාරනායක , ඇලිස් සෙනවිරත්න,ජෝර්ජියා ද සේරම්, එච්.ඩී. ගුණරත්න යන අයයි. පසුව වාසල මුදලි, එම්.ආර්.එච්. පෙරේරා මැතිතුමා විසින් කරවන ලද “MIZPAH” නම් මන්දිරයෙනි. 1890 -1912 දක්වා කාලය තුල සාන්ත තෝමස් බාලිකා විදුහල ස්ථාන ගත කරන ලදි. එය දැනට රුහුණු විශ්ව විද්‍යාලය ස්ථාන ගත වී තිබෙන “වැල්ලමඩම” නම් ප්‍රදේශය බව සැලකේ. අනතුරුව “Daisy Villa” හි බ්‍රෝඩ්වේ මන්දිරය අසල පාසල පැවැත් වූ බව සඳහන්වේ. ඒ අවධිය වන විට ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් 400 ක් ඉගෙනුම ලැබුහ. පසු කාලයකදී මෙම ස්ථානය විකුණා දැමු බැවින් දැනට තිබෙන ස්ථානයට, එනම් වල්පොල ප්‍රදේශයට ගෙන එන ලදි.
1961 වර්ෂය වි‍ශේෂිත වූවකි. සාන්ත තෝමස් උසස් බාලිකා විද්‍යාලය රජයට පවරා ගන්නා ලදි. නිදහස් අධ්‍යාපන‍යේ ආරම්භයත් සමඟම මවුබසින් අධ්‍යාපනය ලබාදීම කළ යුතු නිසා ඒ සමඟම පාසල් පරිපාලනය වෙනස් විය.