සත්ත්ව වංශ

මූලික ලක්ෂණ

	සීලෙන්ටෙරාටා වංශය	ප්ලටිහෙල්මින්තෙස් වංශය	නෙමටෝඩා වංශය	අනෙලිඩා වංශය	ආත්‍රෝපෝඩා වංශය	මොලුස්කා වංශය	එකිනොඩමෙටා වංශය	කෝඩේටා වංශය
classes	Hydrozoa Schipozoa Anthozoa	විඋබනාරියා ට්‍රෙමටෝඩා සෙස්ටෝඩා		Polychaeta Oligochaeta Hirudienia	Crustacea Insecta Chilopoda Diplopoda Arachnida	Polyplacophora Gastropoda Bivalvia Cephalophoda	Asteroidea Ophiouroidea Echinoidea Holuthuroidea Crinoidea	කොන්ඩ්‍රික්තියේස් ඔස්ටෙයික්තියේස් ඇම්ෆීබියා රෙප්ටීලියා ආවේස් මැමේලියා
උදාහරණ	Hydra Obelia මුහුදු මල	පටි පණුවා අක්මා පතැල්ල	බරවා පණුවා කොකු පණුවා	ගැඩවිලා පත්තෑ පණුවා කුඩැල්ල	ඉස්සන් කෘමින් හැකරැල්ල කකුළුවන් ගෝනුස්සන් කිණිතුල්ලන් මයිටාවන්	මට්ටි/ කාවාටි ගොළුබෙල්ලා දැල්ලා බුවල්ල අටපියල්ල	මුහුදු මල භංගුර තාරකාව මුහුදු ඉකිරි මුහුදු කැකිරි මුහුදු ලිලි	මත්ස්‍යයන් උභය ජීවීන් උරගයන් පක්ෂීන් ක්ෂීරපායින්
පරිසරය	කරදිය මිරිදිය	කරදිය මිරිදිය පරපෝෂී	මිරිදිය පරපෝෂී	කරදිය මිරිදිය භෞමික	කරදිය මිරිදිය භෞමික	කරදිය මිරිදිය භෞමික	කරදිය	කරදිය මිරිදිය භෞමික
දේහ සමමිතිය	අරීය	ද්වි පාර්ශ්වික	ද්වි පාර්ශ්වික	ද්වි පාර්ශ්වික	ද්වි පාර්ශ්වික	ද්වි පාර්ශ්වික	පංච අරීය/ ද්වි පාර්ශ්වික	ද්වි පාර්ශ්වික
සීලෝමික/ අසීලෝමික		අසීලෝමික	ව්‍යාජ සීලෝමික	සීලෝමික	සීලෝමික	සීලෝමික	සීලෝමික	සීලෝමික
ශීර්ෂණය	නැත	ඇත*	ඇත*	ඇත	ඇත	ඇත	නැත	ඇත
දේහ ආවරණය
ආහාර මාර්ගය	නැත	අසම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ/ අසම්පුර්ණ	සම්පුර්ණ
සංසරණ පද්ධතිය	නැත	නැත	නැත	සංවෘත	විවෘත	විවෘත	ක්ෂීණ වී ඇත	සංවෘත
ශ්වසන පද්ධතිය	නැත	නැත	නැත	බාහිර ජලක්ලෝම වාහිනීමත් දේහ පෘෂ්ටය	ශ්වාස නාල පත් පෙනහැලි ජලක්ලෝම	ජලක්ලෝම කංකත ප්‍රාවරණ කුහර බිත්තිය	ජලක්ලෝම පිටිකා නාල පාද ජම්බාලික ශ්වසන රුක්	බාහිර ජලක්ලෝම අභ්‍යන්තර ජලක්ලෝම පෙනහළු
සැකිල්ල	බාහිර (ඇතැම් ආකාර වල)	නැත	ද්‍රවස්තිති	ද්‍රවස්තිති	බාහිර	බාහිර අභ්‍යන්තර (දැල්ලන්)	අභ්‍යන්තර	අභ්‍යන්තර
බහිස්ශ්‍රාවී පද්ධතිය	නැත	සිළු සෛල බහිස්ස්රාවී නාල	බහිස්රාවී නාල	වෘක්කිකා	මැල්පිගීය නාලිකා හරිත ග්‍රන්ථි	වෘක්කිකා	නැත	වෘක්ක
ස්නායු පද්ධතිය	ස්නායු ජාලය	ඇත	ඇත	ඇත	ඇත	ඇත	ඇත	ඇත
සංවේදී අවයව	අක්ෂි ලප තුලා කෝෂ්ට	අක්ෂි ලප, ඇස් රසායනික ප්‍රතිග්‍රාහක	පිටිකා	සරල ඇස්	සරල ඇස් සංයුක්ත ඇස් ස්පර්ශක තුලා කෝෂ්ට සංවේදී රෝම	ඇස් ග්‍රාහිකා අක්ෂි ලප තුලා කෝෂ්ට සංවේදී රෝම	නාල පාද සංවේදී ග්‍රාහිකා අක්ෂි ලප	ආලෝක ප්‍රතිග්‍රාහක ශබ්ද ප්‍රතිග්‍රාහක රස ප්‍රතිග්‍රාහක ගන්ධ ප්‍රතිග්‍රාහක
ප්‍රජනනය	ලිංගිකව/ අලිංගිකව ප්‍රනාල රහිත ප්‍රජනනේන්ද්‍රිය ද්වි ලිංගික/ ඒක ලිංගික බාහිර සංසේචනය Planula කීටයා (පක්ෂ්මදරයි)	ලිංගිකව හෝ අලිංගිකව බොහෝ විට ද්වි ලිංගික අභ්‍යන්තර සංසේචනය නිදැලි වාසීන්ට කීටයන් නැත	ලිංගිකව ඒක ලිංගික අභ්‍යන්තර සංසේචනය කීට අවස්ථා බොහොමයකි පක්ෂ්ම නැත (කිසි විටෙක)	ලිංගිකව හෝ අලිංගිකව ඒක ලිංගික හෝ ද්වි ලිංගික බාහිර සංසේචනය ට්‍රොකොපොර් කීටයා	ලිංගිකව ඒක ලිංගික බොහෝ විට අභ්‍යන්තර සංසේචනය කීටයන් ඇත පක්ෂ්ම නැත (කිසි විටෙක)	ලිංගිකව බොහෝ විට ඒක ලිංගික අභ්‍යන්තර හෝ බාහිර සංසේචනය ට්‍රොකොපොර් සහ වෙලිජර් කීටයන්	ලිංගිකව ඒක ලිංගිකයි බාහිර සංසේචනය ඩිප්ලෙව්රුලා සහ බයිපිනාරියා කීට අවස්ථා	ලිංගිකව ඒක ලිංගික අභ්‍යන්තර හෝ බාහිර සංසේචනය ඇතැම් විට කීටයන්

Phylum Coelenterata

Coelentarata වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

ද්වි ප්‍රස්ථර වීම.
මධ්‍ය ශ්ලේශයක් තිබීම.
බුහුබා සහ මෙඩුස ලෙස දේහ ආකාර 2ක් තිබීම.
මුඛය සීලොමාන්ත්‍රයට විවෘත වීම.
දංශක සෛල සහ දංශක කෝෂ්ට තිබීම.
පක්ෂ්මධර Planula කීටයෙකු සිටීම.

Coelenterata වංශය බෙදෙන classes

Coelenterata වංශය Hydrozoa, Schipozoa සහ Anthozoa යන classes වලට බෙදා දක්වනු ලබයි.

Hydrozoa	Schipozoa	Anthozoa
උදා:Hydra, Obelia	උදා:Jellyfish (ලොඩියන්)	උදා:මුහුදු මල, රළු/මෘදු කොරල්
ප්‍රමුඛ අවස්තාව බුහුබා (උදා:Hydra) අවස්ථාවයි. නමුත් ඇතැම් ආකාර වල මෙඩුස ආකාරය (උදා:Obelia) ද ඇත.	ප්‍රමුඛ වන්නේ මෙඩුස අවස්ථාවයි.	බුහුබා අවස්තාව පමණක් ඇත.
හුදෙකලාව (Hydra) හෝ ඝනාවාසීව (Obelia) ඇත.	නිදහසේ පිහිනමින් ජීවත් වේ.	හුදෙකලාව (මුහුදු අනිමනි) හෝ ඝනාවාසීව (කොරල්) ලෙස ඇත.
බුහුබාවන් ගේ මුඛය වට ග්‍රාහිකා වලයයන් 1ක් පමණක් තිබේ. මෙඩුසා වෙක් ඇති විට මුඛය වටා ග්‍රාහිකා පිහිටීමක් නැත.	බුහුබාවන් ගේ මුඛය වට ග්‍රාහිකා වලයයන් 1ක් පමණක් තිබේ. මෙඩුසාවන් ගේ මුඛය වටා බාහු 4 ක් පිහිටා තිබේ.
බහුලව කරදිය වාසි වේ. සුළු ගණනක් මිරිදිය වාසි වේ.	සියල්ලෝම කරදිය වාසින් වේ.	සියල්ලෝම කරදිය වාසින් වේ.

Phylum Platyhelminthes

Platyhelminthes වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

ත්‍රි ප්‍රස්ථර අසීලෝමිකයන් වීම.
සිළු සෛල වලින් සමන්විත බහිස්ශ්‍රාවී පද්ධතියක් තිබීම.
මුර්ධාවක් තිබීම. (මුර්ධාව යනු චුෂකර සහ අංකුෂ සහිත ආසක්ත ව්‍යුහයකි.)

Platyhelminthes වංශය බෙදෙන classes

Platyhelminthes වංශය Tubellaria, Trematoda සහ Cestoda ලෙස classes වලට බෙදා දක්වනු ලබයි.

Tubellaria	Trematoda	Cestoda
උදා:Planaria, Bipalium	උදා:Fasciola	උදා:Taenia sollum
නිදැලි වාසින් වේ.	අන්තඃ පරපෝෂිතයන් වේ.	අන්තඃ පරපෝෂිතයන් වේ.
හිසක් සහිත පැතලි පත්‍රාකාර දේහයක් ඇත. එහි ඇස් පිහිටා ඇත.	හිසක් රහිත පැතලි පත්‍රාකාර දේහයක් ඇත. ඇස් නැත.	සිහින් දිගු පැතලි පටියාකාර දේහයක් ඇත. ඇස් පිහිටීමක් නැත. දේහයේ ජනන ඛණ්ඩ පිහිටා ඇත.
දෙහාවරණය පක්ෂ්මධර අපිචර්මයයි. එහි ශ්ලේෂ්මල ග්‍රන්ථි පිහිටා තිබේ.	ඛණ්ටක සහිත උච්ඡර්මය දේහාවරණයයි.	ක්ෂුද්‍ර අංගුලිකා සහිත උච්ඡර්මය දේහ ආවරණය ලෙස ක්‍රියා කරයි.
උදරීයව මුඛය පිහිටයි. ප්‍රතිවර්තනය කල හැකි ග්‍රසනිකාවක් ඇත. චුෂකර නැත.	පුර්වව මුඛය පිහිටයි. එය වටා මෞඛ චුෂකරය පිහිටයි. උදරීය චුෂකරයක් ද ඇත.	මුඛයක් නැත. මුර්ධාවේ චුෂකර සහ අංකුෂ පිහිටා ඇත.

Phylum Nematoda

Nematoda වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

ව්‍යාජ සීලෝමයක් දැරීම.
දෙකෙළවරට සිහින් වූ දිගැටි දේහයක් දැරීම.
දේහ බිත්තියේ අන්වායාමව සැකසුණු සිනිඳු පේශි පමණක් තිබීම.

Phylum Annelida

Annelida වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

දේහය තුල අංශපාදිකා සහ දැඩි කෙඳි පිහිටා තිබීම.
දේහය බාහිරව මෙන්ම අභ්‍යන්තරිකව ද ඛණ්ඩ වලට වෙන් වී තිබීම.
මෙවුලය හා බීජ කෝෂ දැරීම.

සංවෘත රුධිර සංසරණ පද්ධතියක් ඇති අතර රුධිර වර්ණක දරයි.

බහිස්‍රාවීය අවයව ලෙස වෘක්කිකා පිහිටයි.

දේහය පූර්ව කෙළවරේ මස්තිෂ්ක ගැන්ග්ලියා යුගලකි.එහි ද්විත්ව ඝන ස්නායු රජ්ජුවක් ඇත.

Annelida වංශය බෙදෙන classes

Annelida වංශය Polychaeta, Oligochaeta සහ Hirudinia යන classes වලට බෙදා දක්වයි.

Polychaeta	Oligochaeta	Hirudinia
උදා: Nereis	උදා: ගැඩවිලා	උදා: කුඩල්ලා
පැහැදිලි හිසක් ඇත. එහි ඇස් හා ග්‍රාහිකා පිහිටා ඇත.	පැහැදිලි හිසක් ඇත.	පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකි හිසක් නැත. නමුත් පුර්ව හා අපර කෙලවර චුෂකරය බැගින් ඇත.
අංශ පාදිකා ඇත.	අංශ පාදිකා නැත.	අංශ පාදිකා නැත.
දැඩි කෙඳි වැඩි සංක්‍යාවක් ඇත.	දැඩි කෙඳි සංක්‍යාව අඩුය.	දැඩි කෙඳි නැත.
මෙවුලයක් නැත.	මෙවුලයක් ඇත.	මෙවුලයක් නැත.

Phylum Arthropoda

Arthropoda වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

දේහ ඛණ්ඩ එකට එකතු වී ටැග්මා සෑදීම.
සන්ධි සහිත උපාංග තිබීම.
ඇතැමුන්ට සංයුක්ත ඇස් තිබීම.
කයිටිනීය උච්චර්මයක් තිබීම.
මුඛ උපාංග තිබීම.
බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා මැල්පිගීය නාලිකා, හරිත ග්‍රන්ථි තිබීම.
ශ්වසනය සඳහා ශ්වාස නාල පද්ධතියක් සහ පත් පෙනහැලි තිබීම.

Arthropoda වංශය බෙදෙන classes

Arthropoda වංශය Crustacea, Insecta, Chilopoda, Diplopoda සහ Arachnida යන classes වලට බෙදා දක්වයි.

Crustacea	Insecta	Chilopoda	Diplopoda	Arachnida
උදා: ඉස්සා, කකුළුවා, පොකිරිස්සා	උදා: කැරපොත්තා ඇතුළු සියලුම කෘමින්	උදා: පත්තෑයා	උදා: හැකරල්ලා	උදා: මකුළුවා, ගෝනුස්ස, කිනිතුල්ල, මයිටාවා
දේහය ශීර්ෂ ඖරසය සහ උදරය ලෙස ටැග්මා 2 කට බෙදී තිබේ.	හිස, උරස, උදරය ලෙස ටැග්මා 3 කට දේහය බෙදී තිබේ.	හිස සහ ඛණ්ඩ රාශියකින් සමන්විත ටැග්මා 2 කි.	හිස, කෙටි උරස හා දිගු උදරය ලෙස ටැග්මා 3 කි.	ශීර්ෂ ඖරසය සහ උදරය ලෙස ටැග්මා 2 කට බෙදී තිබේ.
ශීර්ෂ ඖරසයෙන් චරපාද යුගල 5 ක් පැන නැගී.	උරසෙන් චරපාද යුගල 3 ක් පැන නැගී තිබේ. උරසෙන් පියා පත් යුගල 01 ක් හෝ 02 ක් ඇති විය හැක.	දේහයේ එක් එක් ඛණ්ඩයෙන් චර පාද යුගලය බැගින් පැන නැගී ඇත.	උරසේ සෑම ඛණ්ඩයකින්ම චර පාද යුගල බැගින් ද උදරයේ සෑම ඛණ්ඩයකින් ම චර පාද යුගල 2 බැගින් ද පැන නැගී ඇත.	ශීර්ෂ ඖරසයෙන් චරපාද යුගල 4 ක් පැන නැගී.
ස්ඵර්ශක යුගල 2 ක් ඇත.	ස්ඵර්ශක යුගල 1 ක් ඇත.	ස්ඵර්ශක යුගල 1 ක් ඇත.	ස්ඵර්ශක යුගල 1 ක් ඇත.	ස්ඵර්ශක පිහිටා නැත.
කරදිය, මිරිදිය, භෞමික,	භෞමික, මිරිදිය	භෞමික	භෞමික	කරදිය, මිරිදිය, භෞමික

Phylum Mollusca

Mollusca වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

මුඛයේ රේත්‍රිකාරාවක් තිබීම.
ප්‍රවරණය නම් දේහ ආවරණයක් තිබීම.
හිස, පේශිමය පාදය සහ අන්තරංග ගොනුව ලෙස දේහය ඛණ්ඩ වලට බෙදී තිබීම.
ප්‍රාවරණයෙන් ශ්‍රාවය කරන කවචයක් තිබීම.
වෙලිජර් නම් කීට අවස්තාවක් තිබීම.

Mollusca වංශය බෙදෙන classes

Mollusca වංශය Polyplacophora, Gastropoda, Bivalvia (Pelycopoda) (Lamillibranchiata) සහ Cephalopoda යන classes වලට බෙදා දක්වයි.

Polyplacophora	Gastropoda	Bivalvia (Pelycopoda) (Lamillibranchiata)	Cephalopoda
උදා: අට පියල්ලා	උදා: ගොළුබෙල්ල, හම්බෙල්ල	උදා: මට්ටියා, කාවාටි	උදා: දැල්ලන්, බූවල්ලන්
ඵලක අටකින් යුතු පෘෂ්ටීයව පිහිටන කවචයක් ඇත.	තනි කවචයක් ඇත. ඵලක එකකි. බොහෝ විට කවචය දඟර ගැසී ඇත. (ඇතැම් විට කවචය ක්ෂීණ වී ඇත)	ඵලක දෙකකින් සමන්විත තනි කවචයක් (පාර්ශ්විකව) ඇත.	බාහිර හෝ අභ්‍යන්තර කවචයක් ඇත. නැතහොත් කවචය ක්ෂීණ වී ඇත.
රේත්‍රිකාවක් නැත.	රේත්‍රිකාවක් ඇත.	රේත්‍රිකාවක් ඇත.	රේත්‍රිකාවක් ඇත.
පැතලි විශාල පේශිමය පාදයක් ඇත.	විශාලව වැදුණු පේශිමය පාදයක් ඇත.	පේශිමය පාදය පොරවක හැඩය ගනී.	පේශිමය පාදය නිනාල සහ බාහු වලට විකරණය වී ඇත.
හිසක් ඇත. නමුත් එහි ඇස් හෝ ග්‍රාහිකා නැත.	හොඳින් විකසනය වූ හිසක් ඇත. හිසෙහි ඇස් හා ග්‍රාහිකා ඇත. එක් ග්‍රාහිකා යුගලක ඇස් පිහිටයි.	හිසක් නැත. (ඇස් හෝ ග්‍රාහිකා ද නැත.)	හොඳින් විකසනය වූ හිසක් ඇත. පැහැදිලි ඇස් ඇත. පෘෂ්ට වංශිකයන් ට සමාන වේ. හිසේ බාහු 8 ක් හෝ 10 ක් ඇත. නිනාල සහ සයිෆන ඇත.

Phylum Echinodermata

Echinodermata වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

ජල වාහිනී පද්ධතියක් තිබීම.
සුහුඹුලා පංච අරීය සමමිතියක් පෙන්වීම.
පෙඩිසලේරියා තිබීම.
බාහු වල අභිමෞඛ පෘෂ්ටයේ චරනාල ඇලි පිහිටා තිබීම.
ශ්වසනය සඳහා ඇතැම් ආකාර වල ජම්බාලික ශ්වසන වෘක් යොදා ගැනීම.

Echinodermata වංශයේ classes

Echinodermata වංශය Asteroidea, Ophiouroidea, Echinoidea, Holuthuroidea සහ Crinoidea යන classes වලට බෙදා දක්වයි.

Asteroidea	Ophiouroidea	Echinoidea	Holuthuroidea	Crinoidea
උදා: පසැඟිල්ලා	උදා: භංගුර තාරකාව	උදා: මුහුදු ඉකිරි	උදා: මුහුදු කැකිරි	උදා: මුහුදු ලිලී
මධ්‍ය මඩලක් ඇත. ඉන් බාහු 5 ක් පැන නගී. බාහු, මධ්‍ය මඩලෙන් පැහැදිලිව වෙන් වී නැත. බාහු කෙලවරට යන විට සිහින් වේ.	කුඩා ගෝලාකාර මඩලක් ඇත. ඉන් පැහැදිලිව වෙන් වු බාහු 5 ක් පැන නැගී. බාහු දිගයි, කැඩෙන සුළුයි. සන්ධි තිබෙන නිසා චලනය කල හැක.	ගෝලාකාර හෝ මණ්ඩලාකාර දේහයක් ඇත. බාහු නැත.	අභිමෞඛ, අපමෞඛ අක්ෂය දිගු නිසා දිගටි සිලින්ඩරාකාර දේහයක් ඇත. මෘදු දේහයකි.	දේහය කුඩා කොප්පාකාර මණියකි. එය චුර්ණමය ඵලක වලින් සෑදී ඇත. සුනම්‍ය බාහු 5 ක් සම්බන්ධ වී ඇත. ඇතැම් ආකාර වෘන්තයකින් උපස්තරයකට සවි වේ. මුඛය හා ගුදය එකම පැත්තේ පිහිටයි.
අප මෞඛ පෘෂ්ටයේ චුර්ණමය මොට ඛණ්ටක පිහිටා තිබේ. ඒ වටා පෙඩිසලේරියා ඇත.	දේහයේ බාහු වල පාර්ශ්විකව ඛණ්ටක පිහිටා තිබේ. පෙඩිසලේරියා නැත.	චලනය කල හැකි දිගු ඛණ්ටක පිහිටා තිබේ. පෙඩිසලේරියා ඇත.	ඛණ්ටක හෝ පෙඩිසලේරියා නැත.	ඛණ්ටක නැත. පෙඩිසලේරියා ඇත. අනුපක්ෂක නම් සිහින් ව්‍යුහයන් පාර්ශ්විකව ඇත.
මඩලේ අභිමෞඛ පෘෂ්ටයේ මුඛය ද, අපමෞඛ පෘෂ්ටයේ ගුදයද පිහිටා ඇත.	මුඛය මධ්‍යස්ථව පිහිටයි. ගුදයක් නැත.	අභිමෞඛ පැත්තේ මුඛයද අප මෞඛ පැත්තේ ගුදය ද ඇත. එය මධ්‍යස්ථව හෝ පාර්ශ්විකව ඇත.	පුර්ව ලෙස මුඛය ද, අපරව ගුදයද පිහිටයි.	මුඛය සහ ගුදය දේහයේ එකම පැත්තට විවෘත වේ.
අභිමෞඛ පෘෂ්ටයේ නාල පාද ඇත. ඒවායේ චුෂාකර ඇත.	නාල පාද පේලි දෙකක් අභිමෞඛ පෘෂ්ටයේ ඇත. ඒවායේ චුෂකර නැත.	චුෂකර සහිත සිහින් නාල පාද ඇත.	නාල පාද ඇත. චුෂකර ද ඇත.	ග්‍රාහිකා අතර නාල පාද පිහිටා ඇත.

Phylum Chordata

Chordata වංශයේ විශේෂ ලක්ෂණ

ජීවන ප්‍රවෘත්තියේ කිසියම් අවස්තාවකදී හෝ දණ්ඩාකාර පෘෂ්ටීය පෘෂ්ට රජ්ජුවක් පිහිටා තිබීම.
ග්‍රසනික ප්‍රදේශයේ ග්‍රසනික පැලුම් පිහිටා තිබීම.
ජීවන චක්‍රයේ කිසියම් අවස්ථාවකදී හෝ ආහාර මාර්ගයට මෙන්ම පෘෂ්ට රජ්ජුවට ද පෘෂ්ටීයව පවතින ස්නායු රජ්ජුවක් පිහිටා තිබීම.
ජීවන චක්‍රයේ කිසියම් අවස්ථාවකදී හෝ ගුදයට පිටුපසින් අපර ගුද වලිගයක් පිහිටා තිබීම.
උදරීයව හෘදයක් පිහිටා තිබීම.

Chordata වංශයේ classes

Chordata වංශය Chondricthese, Osticthese, Amphibia, Reptilia, Aves සහ Mammalia යන classes වලට බෙදා දක්වයි.

Chondricthese	Osticthese	Amphibia	Reptilia	Aves	Mammalia
උදා: මෝරා, මඩුවා	උදා: ගල්මාළු, බලයා, පරවා	උදා: ගෙම්බන්, මැඩියන්, සලමන්දරාවන්	උදා: කටුස්සා, නාගයා, කිඹුලා, කැස්බෑවා, ඉබ්බන්	ගිරවා, කපුටා	මීයා, මිනිසා, තල්මසා, වවුලා, තාරාහොට ප්ලැටිපසා
තර්කු රූපි දේහයක් ඇත. හිස කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය කොටස් 3 කට බෙදී ඇත.	තර්කු රූපි දේහයක් ඇත. හිස කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය බොහෝ විට බෙදී ඇත.	හිස කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය බොහෝ විට බෙදී ඇත.	හිස, ගෙල, කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය බොහෝ විට බෙදී ඇත.	අනාකුල හැඩයක් ගන්නා දේහයක් ඇත. හිස, ගෙල, කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය බෙදී ඇත.	හිස, ගෙල, කඳ සහ වලිගය ලෙස දේහය බෙදී ඇත. දේහය විවධ ආකාර හැඩයන්ගෙන් යුක්තයි.
රළු කොරල සහිත ග්‍රන්ථිමය සමක් ඇත.	චක්‍රාකාර හෝ කන්කතාභ කොරල සහිත ග්‍රන්ථිමය සමක් ඇත.	කොරල රහිත, ග්‍රන්ථිමය සිනිඳු සමක් ඇත.	කොරස් කොරල සහ කොරස් ඵලක වලින් සමන්විත සමක් ඇත. සමෙහි ග්‍රන්ථි රහිත වේ. (වියලි සමකි)	කොරල සහිත සමක් පාද වලට ඇත. පිහාටු සහිත සමක් ඇත. සමේ ග්‍රන්ථි රහිතයි. (නමුත් ජලජ පක්ෂීන් ගේ සමේ වාලාග්‍ර ග්‍රන්ථි ඇත.)	කොරල රහිත, ග්‍රන්ථිමය, රෝම සහිත සමක් ඇත.
යුගලනය වූ ලය වරල් සහ ශ්‍රෝණි වරල් ඇත.	යුගලනය වූ ලය හා ශ්‍රෝණි වරල් ඇත.	යුගලනය වූ පන්චාංගුලික ගාත්‍රා ඇත.	යුගලනය වූ පන්චාංගුලික ගාත්‍රා ඇත.	යුගලනය වූ පන්චාංගුලික ගාත්‍රා ඇත. පුර්ව ගාත්‍රා යුගල පියාපත් බවට විකරණය වී ඇත.	යුගලනය වූ පන්චාංගුලික ගාත්‍රා ඇත.
විෂමාංශ පුච්ච පෞච්ච වරලක් ඇත.	සමාංශ පුච්ච පෞච්ච වරලක් ඇත.	සියළුම කීට අවස්ථා වලට, සමහර සුහුඹුලන්ට වලිගයක් ඇත.	අපර ගුද වලිගය කොරල වලින් වැසි පැවති.	දිගු පිහාටු සහිත කෙටි වලිගයක් ඇත.	විවිධ වලිග ආකාර පිහිටා ඇත.
උදරීය මුඛය, එනමලය සහිත දත් පිහිටයි.	සාමාන්‍යයෙන් අග්‍රස්තව මුඛය, අස්ථිමය දත්.	උදරීය මුඛය, දත් ඇත්නම අස්ථි වල මතු පිටට සවි වී ඇත.	දත් සහිත පළල් මුඛය. ඇතැම් ආකාර වල කුහර තුළ දත් පිහිටයි. (උදා: කිඹුලන් ගේ දත්)	හොටක් ලෙස පිහිටන මුඛය. දත් නැත.	උදරීය මුඛය, කුහර තුළ පිහිටන දත්.
ඇතුළු කන පමණක් ඇත.	ඇතුළු කන පමණක් ඇත.	මැද කන සහ ඇතුළු කන පමණක් ඇත.	ඇතුළු කන, මැද කන සහ බාහිර කන ඇත. නමුත් බාහිර කන් පෙත්තක් නැත.	ඇතුළු කන, මැද කන සහ බාහිර කන ඇත. නමුත් බාහිර කන් පෙත්තක් නැත.	ඇතුළු කන, මැද කන සහ බාහිර කන ඇත. නමුත් බාහිර කන් පෙත්තක් ඇත.
කාටිලේජමය අභ්‍යන්තර සැකිල්ලක් ඇත.	අස්ථිමය අභ්‍යන්තර සැකිල්ලක් ඇත.	බොහෝ දුරට අස්ථිමය සැකිල්ලක් ඇත.	අස්ථිමය අභ්‍යන්තර සැකිල්ල	දැඩි, සැහැල්ලු අස්ථිමය අභ්‍යන්තර සැකිල්ලක්, අස්ථි තුළ වාතයෙන් පිරුණු කුහර ඇත.	අස්ථිමය අභ්‍යන්තර සැකිල්ල, නමුත් සන්ධි වල කාටිලේජ ඇත.
ඇසිපිය රහිත ඇස්	ඇසිපිය රහිත ඇස්	චලනය කල හැකි ඇසිපිය සහිත ඇස්, නිමීලන පටලයක් ද ඇත.	ඇසිපිය සහිත විශාල පාර්ශ්වික ඇස්, නිමීලන පටලයක් ද ඇත.	ඇසිපිය සහිත විශාල පාර්ශ්වික ඇස්, නිමීලන පටලයක් ද ඇත.	චලනය කල හැකි ඇසිපිය සහිත ඇස්. ඇතැම් ආකාර වලට නිමීලන පටලය ඇත.
හෘදයේ කුටීර 2 කි.	හෘදයේ කුටීර 2 කි.	හෘදයේ කුටීර 3 කි.	හෘදයේ කුටීර 3 කි. කෝෂිකාව දෙකට බෙදීම අසම්පුර්ණ වේ. (කිඹුලන් හැර)	හෘදයේ කුටීර 4 කි.	හෘදයේ කුටීර 4 කි.
ජලක්ලෝම ඇත. ජලක්ලෝම පැලුම් යුගල කිහිපයකි. ඒවා පිධානයකින් වැසි නැත.	ජලක්ලෝම ඇත. ජලක්ලෝම පැලුම් යුගලක් ඇත. ඒවා පිධානයකින් වැසී ඇත.	ශ්වසනයට ජලක්ලෝම, පෙනහැලි, සම හෝ මුඛ කුහර ආස්තරණය යොදා ගනී.	පෙනහැලි යොදා ගනී.	පෙනහැලි යොදා ගනී.	පෙනහැලි යොදා ගනී.
බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරියා වේ.	බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරියා වේ.	බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරියා වේ.	බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරික් අම්ලය වේ.	බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරික් අම්ලය වේ.	බහිස්ශ්‍රාවය සඳහා වෘක්ක ඇත. ප්‍රධාන නයිට්‍රජනීය බහිස්ශ්‍රාවී ඵලය යුරියා වේ.
චල තාපීන් වේ.	චල තාපීන් වේ.	චල තාපීන් වේ.	චල තාපීන් වේ.	අචල තාපීන් වේ.	අචල තාපීන් වේ.
කපාල ස්නායු යුගල 10 ක් ඇත.	කපාල ස්නායු යුගල 10 ක් ඇත.	කපාල ස්නායු යුගල 10 ක් ඇත.	කපාල ස්නායු යුගල 12 ක් ඇත.	කපාල ස්නායු යුගල 12 ක් ඇත.	කපාල ස්නායු යුගල 12 ක් ඇත.
අභ්‍යන්තර සංසේචනය	බාහිර සංසේචනය	අභ්‍යන්තර (උදා: පණු ගෙම්බා) හෝ බාහිර සංසේචනය	අභ්‍යන්තර සංසේචනය	අභ්‍යන්තර සංසේචනය	අභ්‍යන්තර සංසේචනය
අණ්ඩජ හෝ අණ්ඩ ජලාබුජ; කීට අවස්ථා නැත.	සාමාන්‍යයෙන් අණ්ඩජ; කීට අවස්ථා තිබිය හැක.	බිත්තර දමයි; කීට අවස්ථා ඇත.	අණ්ඩජ හෝ අණ්ඩ ජලාබුජ; කවචයක් සහිත, බීජාන්න සහිත බිත්තර; කීට අවස්ථා නැත.	අණ්ඩජ; කැල්සනීකෘත කවචයක් සහිත බිත්තර; කීට අවස්ථා නැත.	ජලාබුජ; නමුත් ඇතැම් ආකාර අණ්ඩජ වේ. (උදා: තාර හොට ප්ලැටිපසා); කීට අවස්ථා නැත.

අණ්ඩජ - බිත්තර දමන
ජලාබුජ - සංසේචිත ඩිම්බය මව තුළ වර්ධනය වී පැටවෙකු බිහි කරන

Protostomia සහ Deuterostomia ලෙස සත්ත්ව වංශ වර්ග කිරීම

ත්‍රිප්‍රස්තර සතුන් ප්‍රධාන කොටස් දෙකක් යටතේ පරිණාමය වී තිබේ. එනම් Protostomia සහ Deuterostomia ලෙසටයි.

Protostomia	Deuterostomia
බ්ලාස්ට ජිද්‍රය, මුඛය බවට පත් වන සතුන් වේ.	බ්ලාස්ට ජිද්‍රය, ගුදය බවට පත් වන සතුන් වේ.
විචිත්‍ර ඩිම්බයක් දරයි.	අනුවර්තන ඩිම්බයක් දරයි.
සර්පිල භේදනයක් සිදු වේ.	අරීය භේදනයක් සිදු වේ.
ඡේද සීලෝමිකව සීලෝමය හට ගනී.	ආන්ත්‍ර සීලෝමිකව සීලෝමය හට ගනී.
කීටයාගේ තීර්යක්ව පිහිටන පක්ෂ්ම පථ දැකිය හැක.	කීටයාගේ අන්වායාමව පිහිටන පක්ෂ්ම පථ දැකිය හැක.
Platyhelminthes, Nematoda, Mollusca, Annelida සහ Arthropoda යන වංශ මෙම ඝනයට අයත් වේ.	Echinodermata සහ Chordata යන වංශ මෙම ඝනයට අයත් වේ.