සංඛ්‍යාතය

වෙනත් භාවිතා සඳහා, සංඛ්‍යාතය (බහුරුත්හරණය) බලන්න.

සංඛ්‍යාතය යනු පුනරාවර්ත සිදුවීමක ඒකක කාලයකදී සිදුවන සිදුවීම් ගණනයි. එය කාලික සංඛ්‍යාතය ලෙසින්ද හැඳින්වේ. මෙය වඩාත් විස්තරාත්මකව දැක්වුවහොත්, පුනරාවර්ත සිදුවීමක් යනු කාලයත් සමග නැවත නැවතත් සිදු

චක්‍රීය වශයෙන් පහරණය වන පහන් තුනක්, අඩුම සංඛ්‍යාතය (ඉහළ) සිට වැඩිම සංඛ්‍යාතය (පහළ) දක්වා. f යනු සංඛ්‍යාතය හර්ට්ස් (Hz) වලින් වන අතර, එයින් ගම්‍ය වනුයේ තත්පරයකට වක්‍ර ගණනයි. T යනු තත්පර වලින් කාලාවර්තය වන අතර, එයින් ගම්‍ය වන්නේ එක් වක්‍රයකට ගත වන කාලයයි. T හා f යන දේ එකිනෙකට පරස්පරයන් වෙති.

වන ක්‍රියාවලියකි. නිදසුනක් ලෙස නූලකින් එල්ලන ලද බරක් එක වරක් පැද්දූ විට එහි එහා මෙහා වීමේ චලිතය(සරල අවලම්භය) සැලකිය හැකිය. එහිදී භාරය නිරන්තරයෙන් එකම ආකාරයක චලිතයක් නැවත නැවත්ත් සිදු කරයි. ඒකක කාලය කැමති ලෙසකට පැයක්, විනාඩියක්, දවසක් වශයෙන් සැලකිය හැකි වුවත්, අන්තර්ජාතිකව සම්මත ඒකකය ලෙස තත්පරය සලකනු ලැබේ. දැන් පුනරාවර්ත සිදුවීම සහ ඒකක කාලය දන්නා බැවින්, සංඛ්‍යාතය නිදසුනකින් මෙසේ පැහැදිලි කල හැකිය. සරල අවලම්භය තත්පරයකට වට 2ක් සම්පූර්ණ කරන්නේ නම් එහි සංඛ්‍යාතය තත්පරයකට වට 2ක් යැයි කියනු ලැබේ. රෝදයක් තත්පරයකට වට 10ක් කැරකෙන්නේ නම් එහි සංඛ්‍යාතය තත්පරයකට වට 10කි.

භාවිතය

සංඛ්‍යාතය සාමාන්‍යය ජීවිතයේදී මෙන්ම, විද්‍යාවේදී තරංග හැසිරීම්, දෝලන, භ්‍රමණ ආදිය මැනීමට බහුලව භාවිතා වන්නකි. සාමාන්‍යයෙන් f අකුරෙන් ගණිත සමීකරණ වල සංඛ්‍යාතය දක්වනු ලැබේ. කාලය T අකුරෙන් නිරූපණය කරන අතර, සංඛ්‍යාතය කාලය සමඟ දක්වන සම්බන්ධය මෙසේ ලියා දැක්විය හැකිය.

$f={\frac {1}{T}}$

එනම්, සංඛ්‍යාතය යනු කාලයේ පරස්පරයයි. මෙහිදී වටයක් යන්න භෞතික රාශියක් නොවන බැවින් සමීකරණයට අයත් නොවේ. දැන් ඉහත නිදසුන් සමීකරණයට ගැලපෙන පරිදි ලියා දැක්වූ විට, පිලිවෙලින් සරල අවලම්භයේ සංඛ්‍යාතය 2s^-1 හා රෝදයේ සංඛ්‍යාතය 10s^-1 ලෙස වේ.(මෙහි s යනු තත්ත්පර වල සම්මත අක්ශරය වේ.) දැන් අප තවත් නිදසුනක් ගෙන පැහැදිලි කරමු. රෝදයක් තත්පර 5ක දී වට 20ක් කැරකුනේ යැයි සිතමු. එය සමීකරණයට මෙසේ ආදේශ කල හැකිය.

සංඛ්‍යාතය
තප්පර 60 කදී දෝලන 25 ක් සම්පූර්ණ කරන අවලම්බයක්. මෙහි සංඛ්‍යාතය 0.416 Hz වේ.
Common symbols	f, ν
SI unit	hertz (Hz)
Other units	තප්පරයකට වට - cycle per second (cps) විනාඩියකට වට - revolution per minute (rpm or r/min)
In SI base units	තප්පර - s−1
Derivations from other quantities	f = 1 / T
Dimension	${\mathsf {T}}^{-1}$

$f={\frac {20}{5s}}$

විසඳූ පසු,

$f=4s^{-1}$

එනම් සංඛ්‍යාතය තත්ත්පරයකට වට 4කි.

ඒකක

සංඛ්‍යාතයේ අන්තර්ජාතික සම්මත මිනුම් ඒකකය හර්ට්ස් (Hz) වේ. හෙයින්රිච් රුඩොල්ෆ් හර්ට්ස් නම් ජර්මානු ජාතික භෞතික විද්‍යාඥයා කරන ලද සේවය අගයනු වස් මෙම ඒකකය ඔහුගේ නමින් නම් කෙරින. ඒ අනුව ඉහත උදාහරණයේ තත්ත්පරයකට වට 4ක් යන්න 4Hz ලෙස ලියා දක්වනු ලැබේ.