මොසැම්බික් හි භූගෝලය
වර්ග සැතපුම් 309,475 (වර්ග කිලෝමීටර 801,537) හි මොසැම්බික් යනු ලොව 35 වැනි විශාලතම රට වේ. මොසැම්බික් අප්‍රිකාවේ ගිනිකොනදිග වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇති අතර දකුණින් එස්වාටිනි, නිරිත දෙසින් දකුණු අප්‍රිකාව, බටහිරින් සිම්බාබ්වේ, වයඹ දෙසින් සැම්බියාව සහ මලාවි, උතුරින් ටැන්සානියාව සහ නැගෙනහිරින් ඉන්දියන් සාගරයෙන් බැඳී ඇත. මොසැම්බික් පිහිටා ඇත්තේ අක්ෂාංශ 10° සහ 27°S අතර දේශාංශ 30° සහ 41°E අතර ය.
.jpg)
රට සැම්බේසි ගඟෙන් භූගෝලීය කලාප දෙකකට බෙදා ඇත. සැම්බේසිට උතුරින්, පටු වෙරළ තීරය අභ්‍යන්තර කඳු සහ පහත් සානු වලට මග පාදයි. රළු උස්බිම් තවත් බටහිරින්; ඒවාට නියාසා කඳුකරය, නාමුලි හෝ ෂයර් උස්බිම්, ඇන්ගෝනියා කඳුකරය, ටෙටේ කඳුකරය සහ මියෝම්බෝ වනාන්තරවලින් වැසී ඇති මාකොන්දේ සානුව ඇතුළත් වේ. සැම්බෙසිට දකුණින්, පහත් බිම් පුළුල් වන අතර ගැඹුරු දකුණේ පිහිටා ඇත්තේ මශෝනලන්ඩ් සානුව සහ ලෙබොම්බෝ කඳු.
රට ප්‍රධාන ගංගා පහකින් සහ විශාලතම හා වැදගත්ම සැම්බෙසි සමඟ කුඩා ගංගා කිහිපයකින් ජලය බැස යයි. රටේ කැපී පෙනෙන විල් හතරක් ඇත: නියාසා විල (හෝ මලාවි), චියුටා විල, කහෝරා බස්සා සහ ෂිර්වා විල, සියල්ල උතුරේ. ප්‍රධාන නගර වන්නේ මාපුටෝ, බේරා, නාම්පුල, ටෙටේ, ක්විලිමන්, චිමෝයෝ, පෙම්බා, ඉංහම්බානේ, ෂායි-ෂායි සහ ලිචිංගා ය.
දේශගුණය
සංස්කරණය
මොසැම්බික්හි සෘතු දෙකක් සහිත නිවර්තන දේශගුණයක් ඇත: ඔක්තෝබර් සිට මාර්තු දක්වා තෙත් සමයක් සහ අප්‍රේල් සිට සැප්තැම්බර් දක්වා වියළි සමයකි. කෙසේ වෙතත්, දේශගුණික තත්ත්වයන් උන්නතාංශය අනුව වෙනස් වේ. වෙරළ තීරයේ වර්ෂාපතනය අධික වන අතර උතුරේ සහ දකුණේ අඩු වේ. වාර්ෂික වර්ෂාපතනය කලාපය අනුව මිලිමීටර් 500 සිට 900 දක්වා (අඟල් 19.7 සිට 35.4 දක්වා) වෙනස් වන අතර සාමාන්‍ය මිලිමීටර් 590 (අඟල් 23.2) වේ. තෙත් සමයේදී සුළි සුළං බහුලව දක්නට ලැබේ. මාපුටෝ හි සාමාන්‍ය උෂ්ණත්ව පරාසය ජූලි මාසයේදී 13 සිට 24 °C (55.4 සිට 75.2 °F) දක්වා සහ පෙබරවාරි මාසයේදී 22 සිට 31 °C (71.6 to 87.8 °F) දක්වා වේ.
2019 දී මොසැම්බික් රාජ්‍යයට ගංවතුර සහ විනාශකාරී සුළි කුණාටු වලින් ඉඩායි සහ කෙනත් ගොදුරු විය, පළමු වරට සුළි කුණාටු දෙකක් එකම වාරයක් තුළ රටට පහර දුන්හ.[1]
මලාවි, මැඩගස්කරය සහ මොසැම්බික් ඇතුළු දකුණු අප්‍රිකාව සඳහා FAO හි හදිසි ව්‍යාපාරයට අනුව, ගංවතුරේදී බෝග දහස් ගණනක් විනාශ වූ අතර එය දේශසීමා සත්ව රෝග ඇති කරන අතර කලාපය පුරා මිලියන 10 කට අධික ජනතාවක් පීඩාවට පත් විය. මෙම රටවල් 2023 ජනවාරි සිට මාර්තු දක්වා කාලය තුළ දේශගුණික විපත් අත්විඳිමින් සිටින අතර එය ගොවිතැන, ධීවර කර්මාන්තය සහ දහස් ගණනක් භෝග ඇතුළු විවිධ අංශවලට බරපතල ලෙස බලපා ඇත.[2]
වනජීවී
සංස්කරණයමොසැම්බික්හි කුරුළු විශේෂ 740 ක් සිටින බව දන්නා අතර, ගෝලීය වශයෙන් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂ 20 ක් සහ හඳුන්වා දුන් විශේෂ දෙකක් ද, දැඩි වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සෙලූස් සීබ්‍රා, වින්සන්ට් බුෂ් ලේනුන් සහ තවත් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති හෝ අවදානමට ලක්විය හැකි විශේෂ 13 ක් ඇතුළුව මොසැම්බික් වලට ආවේණික ක්ෂීරපායී විශේෂ 200 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ද ඇත.
රක්ෂිත ප්‍රදේශ අතර වන රක්ෂිත දහතුනක්, ජාතික වනෝද්‍යාන හතක්, ස්වභාව රක්ෂිත හයක්, මායිම් සංරක්ෂණ ප්‍රදේශ තුනක් සහ වනජීවී හෝ ක්‍රීඩා රක්ෂිත තුනක් ඇතුළත් වේ. රටෙහි 2019 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශකයේ මධ්‍යන්‍ය ලකුණු 6.93/10ක් තිබූ අතර, එය රටවල් 172ක් අතරින් ගෝලීය වශයෙන් 62 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[3]
යොමු කිරීම්
සංස්කරණය- ^ Walsh, Declan (20 April 2019). "Amid a Cyclone's Floods and Destruction, Mozambique Finds Shards of Hope". The New York Times. 20 April 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 20 April 2019.
- ^ "Subregional Southern Africa – Climate hazards: Urgent call for assistance - Madagascar | ReliefWeb". reliefweb.int (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2023-05-17. සම්ප්‍රවේශය 2023-07-12.
- ^ Grantham, H. S.; et al. (2020). "Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity – Supplementary Material". Nature Communications. 11 (1): 5978. Bibcode:2020NatCo..11.5978G. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMC 7723057. PMID 33293507.