මුහම්මද් නබි
මුහම්මද් නබි තුමා (ක්‍රි.ව 570 - ක්‍රි.ව 632) යනු, ඉස්ලාම් ධර්මයේ ප්‍රාරම්භකයා වන අතර ඓතිහාසික ආරාබි දේශයේ ප්‍රකට ජනනායකයෙක්, සහ ආධ්‍යාත්මික ගුරුවරයෙක් වූහ. ඉස්ලාම් ධර්මයට අනුව, මෙතුමා අල්ලා දෙවියන් විසින් පත් කරන ලද අවසන් ර්‍ධමදූතයාය.
ක්‍රි.ව 570 වසරේ අරාබි දේශයේ මක්කා නම් පුරවරයේ උපත ලැබූ මෙතුමා, මදීනා නැමති පුරවරයේ ජීවත් වූහ. ක්‍රි.ව 632 වසරේදී අභාවප්‍රාප්ත වු මෙතුමා, මදීනා පුරවරයේ, “මස්ජිදුල් නබවි” නැමති මුස්ලිම් පල්ලිය තුල භූමදානය කර ඇත.
මුල් අවදිය
සංස්කරණයක්රි.ව 570 වසර අරාබි දේශයේ මක්කා නුවරේදී,[1](p1) ඉබ්නු හාශිම්ගේ පුත් අබ්දල් මුතලිෆ්ගේ පුත් අබ්දුල්ලාගේ පුත් ආබු අල් කාසිම් මුහම්මද් නබි තුමා උපත ලැබුවේය. එතුමාගේ පියා අබ්දුල්ලා බින් මුත්තලිෆ් වන අතර ඔහුගේ මව ආමිනා බන්ත් වහබ් තුමිය විය.[2](p127-128)[3](p79) මක්කා නුවරේ ප්‍රබල ගෝත්‍රයක් වූ බනු හාෂිම් ගෝත්‍රයට ඔහු අයත් වූහ.[1](p5)
මුහම්මද් නබි තුමා ගැබ් සිටියදී, තම පියා මිය ගිය අතර තමාගේ උපතට පසු නොබෝ කලකින් තම මවද අහිමි විය. අසරණයෙක් බවට පත්වූ ළදරු මුහම්මද් නබි තුමා, තම සීයා වන අබද් අල්-මුත්තලිෆ් ගේ රැකවරණය යටතට පත් විය. මුහම්මද් නබි තුමාට වයස අවුරැදු 8ක් වන විට තම සීයාද මිය යන ලදී. එතැන් පටන් ඔහුට තම ලොකු පියා වන අබු තාලිබ් ඉබ්නු අබද් අල්-මුත්තලිෆ් රැකවරණය දෙන ලදී.[4](pp37,38)[1](p5)
මක්කා පුරය තුල සිටි අනකෙුත් වෙළඳ පවුල් වෙනුවෙන් තවලම් ගිය මෙතුමා, අවංක ව්‍යාපාරිකයෙකු ලෙස ප්‍රසිද්ධ විය. මහම්මද් නබි තුමාට වෙළඳ සමාජය තුල පවතින කීර්තිය අසන්න ලැබු කැදීජා තුමිය නමින් ධනවත් කාන්තාවක්, තම ඡාතියකු හරහා මුහම්මද් නබි තුමාට මංගල යෝජනාවක් කරන ලදී. කැදීජා තුමිය වැනි ප්‍රභූ කතක් විවාහ කරගැනීමට උචිත දෑවැද්දක් දීමට තරම් ආර්ථික ශක්තියක් ඔහුට නැති ලෙස පළිතුරැ දුන් මුහම්මද් නබි තුමාව ඇය දෑවැද්දක් රහිතව විවාහ කලහ.[1](pp7-8)
මෙම යුවලට දරැවන් සතර දෙනෙක් සිටියහ.[5]
ර්‍ධමප්‍රචාරණය
සංස්කරණයහීරා ගුහාවේ භාවනාව
සංස්කරණයමුහම්මද් නබි තුමා, ජබල් අන් නූර් නැමති පර්වතය මුදුණේ පිහිටි හීරා නැමති ගුහාවක් තුල භාවනා කළ සිටියදී, ජිබ්රීල් නැමති දේවදූතවරයා ඹහු වෙත පැමිණ ඉස්ලාම් ර්‍ධමයේ මුල් වැකි අනාවරණය කරණු ලැබේ. අල්ලා නැමති සර්ව දෙවියාගේ ර්‍ධමදූතයේක් ලෙස මුහම්මද් නබි තුමා තේරී ඇති බවත්, මක්කා නගරයේ ජනයාට ඉස්ලාම් ර්‍ධමය දේශනා කළ යුතු බවත් ජිබ්රීල් කියා සිටියහ.
හීරා පර්වතයේ සිදුවූ සිද්ධියෙන් පසු මුහම්මද් නබි තුමා මක්කා පුරයට ගොස් ඉස්ලාම් ආගම දේෂනා කළහ. මෙම දේෂනාවන් ගැන අසන්න ලැබූ මක්කා පුරයේ නායකයෝ, තමා සාදාගත් දේවාලවලට තර්ජනක් ලෙස සැලකූ මුහම්මද් නබි තුමාගේ දේෂනාවන් වහා නවත්වන ලෙස නියෝග කරන ලදී.
හිජරා සංක්‍රමණය
සංස්කරණයමක්කාව තුළ තිබූ සාමය සුරැකීමට නබි තුමා මක්කාවෙන් පිටවීමට එකඟ විය. එතුමා තම අනුගාමිකයන් පිරිවරාගෙන මක්කාවෙන් පිට වී මදීනා පුරවරයට සංක්‍රමණය කරන ලදී.
කාලීන සමාජය
සංස්කරණයඅවුරුදු එක් දහස් පන්සීයකට පෙර ජීවත් වූ අය දුසිරිතින් පිරි ජීවිතයක් ගත කළහ. ඔව්හු ඉතා පහත් අන්දමේ සිරිත් විරිත් අනුගමනය කළහ. මත්පැන් පානයත්, බඩපුරා කෑමත්, සෙල්ලම් කිරීමත්, ඔවුන්ගේ දින වරියාව විය. තමන් අදහස් කළ යම් දෙයක් වේ නම්, එය ඒ අන්දමින්ම පාලන කzමයකින් තොර තිරිසන් තත්වයකින් ජීවත්වූ පිරිසක් වශයෙන් එකල ජීවත් වූ අරාබිවරුන් හැඳින්විය හැක. තම පියාගේ අභාවයට පසු ඔහු විවාහ ව සිටි භාර්යාවත් කීප දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු විවාහ කර ගැනීම වැන් කzියාවක් වුවද කිසිම පැකිලීමක් නැතුවම කිරීමට පවා ඉදිරිපත් විය. එකල පිරිමි ළමයකු ඉපදීම සිත් සතුටු කරවන දෙයක් වූ අතර ගැහැණු ළමයකු ඉපදීම සිත් වේදනා ගෙන දෙන්නක් විය. එසේ ඉපදුන ගෑණු ළමයා ඉක්මනින්ම ජීවිතක්ෂයට පත් කිරීමට පවා ඔව්හු පසුබට නොවූහ. ගැහැණු ළමයි වැඩි දෙකන= පණ පිටින්ම වළලන ලදී.
තමා මෙවු දෙවි කෙනකු සිටි බවක් එකල ජීවත්වූ අරාබිවරු කල්පනා නොකළෝය. තමන් කරන පව් දෙවියෝ දැන සිටිති· එවැනි පව්වලට දෙවියන් විසින් කිසියම් දවසක දඞ්දැවම් පමුවණු ලබත් කියා ඔව්හු නොසිකුහ. එකම දෙවි කෙනකු වෙනුවට විවිධ අන්දමේ පිළිමවලට එÞ පුද පූජා පවත්වන ලදී. දෙවියන් තෘප්තිමත් කිරීමට මෙසේ කළයුතු යයි ඔව්හු සිතුහ. තිරිසන් සතුන්, ගස්, ගල් වැනි දේ දෙවියන් ශෙයෙන් සලකන ලදී. කෙටියෙන් කිවහොත් එය අන්ධකාරය රජකළ වකවානුවකි, ඒ නිසා මිනීමැරුම්, සොරකම් බොරුකීම් වැනිදේ නිරන්තරයෙන් සිදු විය.
නබිතුමාගේ මක්කා ජීවිතය
සංස්කරණයඅරාබි දේශය අද එකම රජෙකුගේ පාලනය යටතේ පවතී. නමුත් අතීතයෙහි පාලනහ නොයෙකුත් පවුල් බලධාරින් අත පැවතුණි. එවැනි පවුල් බොහොමයක් එවකට විය. රටේ විවිධ පzාන්ත විවිධ කණ්ඩායම් විසින් පාලනය කරන ලදී. ඔවුන් අතර කිසිම දිනක සාමÞනයක් නම් නොවීය. එක් කණ්ඩායමක් සමග තවත් කණ්ඩායමක් සÞකල්හිම යුද්ධයේ පැටලි සිටියෝය. ඕනෑම සුZ කරුණක් විසඳා ගැනීමට වුවද ඔව්හු එකිනෙකාට විරුද්ධව යුදවදුනහ. අවුරුදු ගණනාවක් මෙම යුද්ධ නොකඩවා පැවතිනි. එම වකවානුවේ හිජාස් කමැති පzදේශයේ ‘කුරයිෂි’ වංශයට අයත් අය ජීවත් වූහ. මෙම පzදේශයේ මක්කම නගරයේ කඃබා නමැති ඉතා පැරණී දේවස්ථානයක් විය. අවුරුදු දහස් ගණනකට පෙර නබි ඉබ්රාහිම් තුමාණෝ එකම දෙවියක් වැඳීමට මෙම දේවස්ථානය තැනුවෝය. කුරයිෂි වංශයේ අය මෙම දේවස්ථානයේ පාලකයන් වශයෙන් කටයුතු කළ නිසා අනෙක් පවුල් වලට අයත් උදවිය ඔවුන් හට ගෞරව දැක්වූහ.
එක් සමයකදී අබ්දුල් මුත්තලිබ් නමැත්තා කුරයිෂි පවුලේ පzධානියා විය. ඔහුට දරුවන් කීප දෙනෙක් විය. ඔහුන් අබ්දුල්ලා නමැති පුතාට වැඩි ආදරයන් දැක්විය. අබ්දුල්ලා ව්‍යාපාර කටයුතු සඳහා නිතර විදේශ ගමන් බිමන් වල යෙදින. අබ්දුල්ලා තම තරුණ වියේදී ආමිනා නමැති කාන්තාව සමඟ විදේශ ගමනක යෙදුන අවස්ථාවකදී අබ්දුල්ලා මදීනා නමැතී ස්ථානයේදී අභාවප්‍රාර්ත විය. මදීන් නමැති ස්ථානය කලින් හැදින්වූයේ යත්රිබ් නමිනි.
ඔහුගේ අභාවයට පසුව ආමිනා තුමියට දරුවෙක් ලැබින. එම දරුවාට මුහම්මද් යන නම තැබීය.
මුල් අවුරුදු හතරේදී මුහම්මද් තුමන් හÞ වඩා ගත්තේ හලීමා නමැති සිතzියයි. ඇය හෙදියෙකි. හලීමාගේ පවුලේ අය අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් කිසිම උනන්දුවක් නොදැක්වූ නිසා ඔවුන්ට මෙන්ම ඔවුන් අතර වැඩුණු මෙම දරුවාට ද කියවීමට හෝ ලිවීමට නොහැකි විය. අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් ඔහු කිසිම උනන්දුවක් නොදැක්විය. එයට හේතු වූයේ අධ්‍යාපනයට සුදුසු පරිසරයක් එහි නොතිබීමය.
මුහම්මද්තුමාණන්ට වයස අවුරුදු හය වන විට එතුමාණන්ගේ මව මිය ගියාය. මවගේ නැතිවීමත් සමගම එතුමෝ මවක හෝ පියකු නොමැති අනාතයෙක් බවට පත් වූහ. නමුත් එතුමාණන්ගේ පියාගේ පියා (සීයා) වන අබ්දුල් මුත්තලිබ් තම මුණුපුරා රැක බලා ගත්තේය. අවුරුදු ගණනකට පසුව අබ්දුල් මුත්තලිබ්ද අභාවපzාප්ත විය. ඉන් පසුව එතුමාණන්ගේ සුZ පියාවූ අබුතාලිබ් එතුමාණන් හÞ වඩා ගත්තේය.
තමාගේ නමවත් ලියන්නට නොදත් මුහම්මද්තුමාණන් අනාගත ලෝකයේ ඉතා ශක්ති සම්පන්න ඉස්ලාම් ආගම පැතිර වීමට සමතෙක් වන බව එවකට කවුරුත් දැන සිටියේ නැත. කලින් කල දෙවියන් විසින් ලොවට යවන ලද දුතයන් ගේ අන්තිම දුතයා වන බවක් වත් එවකට දැන සිටියේ නැත. තව ද මුහම්මද්තුමාණන් අනාගතයේදී පිබිදිය හැකි විශිෂ්ඨයකු බවටත් හැඟීමක් ඇතිවී නොතිබින.
තරුණවිය
සංස්කරණයමුහම්මද් තුමාණන්ගේ තරුණ වයස ලඟාවන විට එතුමෝ එZවන් රැක බලා ගැනීමෙන් එඬේර ජීවිතයක් ගත කළෝය. පසුව ව්‍යාපාර කටයුතු වල නිරත වූහ. සිරියා වැනි විදේශවල පවා වෙළඳ සංවාරක කටයුතුවල යෙදුනහ.
එතුමන්ගේ චාම් ජීවිතය සහ යහපත් සිරිත් විරිත් දුටු අනෙක් අය එතුමාණන්ට ගරු කළහ. ආදරය දැක්වූහ තරුණ වියේදී එතුමො දුප්පත් මිනිසකු ලෙස ජීවිතය ගත කළෝය. සÞකල්හිම සත්‍ය කළෝය. එතුමන්ගේ අවංක බව නිසා සියලිලෝ එතුමන් විශ්වාස කළහ. වෙනත් අය විසින් ආරක්ෂාව සඳහා තමා වෙත් ගෙනවුත් තබන ලද මුදල් හෝ වෙනත් භාණ්ඩ ඉතා ආරක්ෂා සහිතව තබා නැවත ඉල්ලන විට අයිතිකරුවන් වෙත ඒ සියල්ල ආපසු භාර දෙන ලදී.
ඒ නිසාම එතුමාණන්ට ‘අල් අමීන්’ නමැති නමක් ද ලැබින. අල් අමීන් යන්නෙහි අර්ථය ‘විශ්වාස වන්තයෙක්’ යන්නයි. ‘මුහම්මද්’ යන්නනෙහි අර්ථය ‘පzශංසකීය’ යන්නයි.
බොරු කීම සොරකම් කිරීම වැනි නරක සිරිත් විරිත් එතුමන් ලඟ නොමීය. අධ්‍යාපනය නොලද්දකු වුවත් නුවණක්හ යහපත් සිරිත් විරිත් එතුමන් ලඟ විය. එක් සමයක කුෙරෙෂිවරු ‘කඃබා’ නමැති සුද්ධවූ දේවස්ථානය අZත් වැඩියා කරමින් සිටියෝය. හිජාස් පzදේශයේ විසු සියZම පවුල්වල සහාය හා සහයෝගය මෙම කාර්ය සඳහා ලැබුණි. මෙම දේවස්ථානයෙහි සුවර්ගයේ සිට වැටුණු කZ ගලක් විය. එය ‘හජ්රුල් අස්වද්’ යන නමින් හැඳින්විය. එම ගල නියමිත ස්ථානයෙහි තැන්පත් කිරීමේ අවස්ථාව තම තමාට ලැබිය යුතුය කියා සිටියහ. ඒ ගැන තීරණයකට එළඹීමට නොහැකිවූ තත්වයක් උද්ගත වූ බැවින් ඔවුන්නොවුන් අතර ගැටුම් ඇතිවිය හැකි තත්වයක් උÞවිය. එවැනි අවස්ථාවකදී සුදුසු තීරණයක් ගන්නා ලෙස සියZම පවුල් වල අය එතුමාණන් ගෙන් ඉල්ලා සිටියෝය.
එතුමාණන් කවර අන්දමේ තීරණයක් ගත්තේ දැයි ඔබ දන්නවාද? ‘රෙදි නැබැල්ලක් ගන්න· ඒ මත ගල තබන්න· සියZදෙනාම ඔසවන්න· ගෞරවය සියZ දෙනාටම හිමිවේයයි එතුමාණන් කීහ. මෙම තීරණයෙන් සියල්ලෝම සතුටට පත් වූහ. මේ අනුව එම ගල රෙදි කැබැල්ල මත තබා සියල්ලෝම ඔසොවාගෙන ගිය විට මුහම්මද් තුමාණෝ එය බිත්තිය මත තැබූහ. එයින් සියල්ලෝම තෘප්තියට පත් වූහ. එපමණක් නොව එම කzියාව නිසා පවුල් අතර සිදුවීමට ඉXතිබුණු ගැටුම්ද වැලකිනි. තරුණ මුහම්මද්තුමාණන්ගේ නුවණක්කාර කම ගැන සියල්ලෝම ඔහුට පzශංසා කළහ.
මුහම්මද්තුමාණන් ගේ අවංක භාවය ගැනත් නුවණක්කාරකම ගැනත් කථා මක්කමේ සියලු දෙනා අතර පැතිරගියේය. මෙම කථාව මක්කමේ ජීවත්වූ එක්තරා පොහොකත් කාන්තාව ගේ කන්වලට වැටුණි. කදීජා නමැති මෙම කාන්තාව කුලී ගෙවා පුද්ගලයින් වෙළඳාම සඳහා සිරියාව ආදි රටවලට යැවුවාය. වරක් මුහම්මද්තුමාණන්ද මෙවැනි වෙළඳාම් කටයුත්තක් සඳහා මේ කාන්තාව විසින් සිරියාවට යවන ලදී. මුහම්මද්තුමෝ තමාට පැවරූ කාර්යය ඉතාමත් දක්ෂ ලෙස ඉටු කොට පෙරළා පැමිණියෝය. දක්ෂ ලෙස කාර්යයන් ඉටුකර පැමිණිම නිසා කදීජා, මුහම්මද්තුමන් කෙරෙහි ආදරය දැක්වූවාය. පසුව දෙදෙනා අතර විවාහය සිදුවිය. පසුව මුහම්මද් තුමාණන්ගේ පzියතම දුව වන පාතිමා නමැති දරුවා කදීජාට ලැබුණි.
දෙවියන්ගේ දුතයා
සංස්කරණයමක්කමට තරමක් දුරින් පිහිටි හිරා නමැති ගුහාවට ගොස් භාවනා කිරීම තම බාල වයසේ සිටම මුහම්මද් තුමාණන්ගේ සිරිතක් විය. එම ගුහාව තුළ හුදකලාව වාඩිවී දෙවියන් ගැනත්, දෙවියන් මැවූ ලෝකය ගැනත්, ලෝකයේ ඇති පුදුම සහගත දේ ගැනත් එතුමෝ මෙනෙහි කළහ. එතුමන්ගේ හතළිස් වන වියෙහි දිනක් ගුහාව තුළ භාවනා කරමින් සිටියදී දේවදුතයෙක් (මලක්) එතුමා ඉදිරියේ පෙනී සිටියේය.
එසේ පෙනී සිටි ඔහු ‘මුහම්ද් කීයවන්න’ යි පැවසීය. එවිට මුහම්ද්තුමාණෝ, කොහොමද කියවන්නේ කුමක්ද කියවන්නේ යි ඇසූහ. ‘උතුම්වූ දෙවියන්ගේ නාමයෙන් කියවන්න’ යි දේව දුතයා නැවතත් කීවේය. ‘ඔහු සියලු දේ මැවූයේය· මනුෂ්‍යයා පෙර නොදත් සියලු දේ පෑනෙන් ඉගැන්වූයේය.’
දේව දුතයා කිවූ දේම මුහම්ද්තුමාණෝ නැවත කීහ. දේවදූතයා පළමු වරට දුටු මුහම්ද්තුමාණෝ මවිත යට පත්වූහ. මෙම ආශ්චර්ය ගැන ඉක්මනින් ගෙදර ගොස් තම භාර්යාවට දැන්වූහ. ඇය තමාගෙු ඥාතියෙකු වෙත මුහම්ද්තුමාණන්ව කැඳවා ගෙන ගියාය. එම වයෝවෘධ ඥාතිවරයා මනාව උගත් කෙනෙකි. ඔහු පුරාන ආගම් පිළිබඳ හොඳින් දැන සිටියේය.
දෙවියන්ගේ පණිවුඩය රැගෙන එන ජිබ්රිල් නමැති දේවදූතයෙකුගේ කථාවටයි ඔබ සවන් දුන්නේ. දෙවියන් තමාගේ දූතයා වශයෙන් ඔබ තෝරගෙන ඇතැයි කියා අර වයෝවෘධ ඥාතියා පzකාශ කළේය. එම පzකාශය සම්පූර්ණයෙන්ම කදීජා විශ්වාස කළාය. මුහම්ද්තුමාණෝ කෙතරම් දැයි කිවහොත් අවංක කමින් අංශ=වක් වත් බැහැර නොගිය කෙනෙකු බව ඇය හොඳින් දැන සිටි නිසාම වයෝවෘද්ධ ඥාතියාගේ පzකාශය කදීජා තුමිය සම්පූර්ණයෙන්ම සත්‍යබවට විශ්වාස කළාය.
ඉස්ලාම් ආගම කෙරෙහි විශ්වාසය පළමුවරට තැබූ තැනැන්තිය කදීජාය. ඊට පසුව අබූතාලිබ් නැමැත්තාගේ පූතzයා වූ අලි නමැති තරුණයා ඉස්ලාම් ආගම කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීය.
මෙම තරුණයා බාල වියෙහි සිටම ඉතා ශක්ති සම්පන්න කෙනකු විය.
සමස්ත ලෝකයේ සෑම පzදේශයකට ජීවත්වන මිනිස් සංඛ්‍යාවෙන් සමග පස්දෙනකුටම එක් අයෙකු විශ්වාසය තැබු ආගම වන ඉස්ලාම් ආගම ආරම්භ වූයේ මෙසේය. ඉස්ලාම්ආගම අදහන කොයිම රටකට අයත් වැසියෙක් වුවත් එම රටේ මුස්ලිම් යන නාමයෙන්ම හැදින්වේ. ශzී ලංකාවේ වාසය කරන ඉස්ලාම් භක්තිකයෝ ලංකා මුස්ලිම් වරුය. ඉන්දියාවේ වාසය කරන මුස්ලිම් භක්තිකයෝ ඉන්දියානු මුස්ලිම්වරුය. අරාබි දේශයේ ජිවත් වන අය අරාබි මුස්ලිම්වරුය. අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් කිසි දිනෙක හේදයක් ගැන නොසලකත අය වශයෙන් මුස්ලිම් වරුන් දැක්විය හැක. කොයිම රටකට අයත් වූවත් දුප්පත් හෝ පොහොසත් වුවත් සෑම මුස්ලිම් වරුම සහෝදර යෝය. ඔව්හූ එකිනෙකාට සමාන වන්නෝය. කෙසේ වූවත් උස් පහත් හේදයක් ගැන විශ්වාසයක් ඔවුන් අතර නැත.
දෙවියන්ගේ දූතයෙකු ලෙස පෙනී සිට ලෝනයේ ජීවත්වන මිනිසාට හොඳ මාර්ගය පෙන්නා දෙන අය ‘නබී’ යන නාමයෙන් අරාබි බසින් හැඳින්වේ. එම නිසා මුහම්මද් නබි (සල්ලල්ලාහු අෙලෙහිව සල්ලම්) තුමානන්ට තමාගේ හතලිස්වැනි වියෙහිදී දෙවියන්ගේ දූතයා වීමේ භාග්‍ය ලැබුණි. එය රමලාන් මාසයේ අවසාන දිනයන්හි යෙදුන එක් රාතzියකදීය. මක්කම නගරය අසල හිරා ගුහාවේ පළමු වරට ජිබ්රයිල් (අෙලෙහිස්සලාම්)යන දේවදූතයා පෙනී සිටියේ. මහිමය ලත් එම රැයෙන් පටන්ගෙන පසුව මුහම්මද් නබි නායකානන්ගේ ඉතිරි විසිතුන් අවුරුදු ජීවිත කාලය තුළදීම ශ=ද්ධ වූ කුර්ආනය පහළ විය. මෙසේ ඒ ඒ කාලයේ තත්වයට සහ අවශ්‍යතාවයන්ට සරිලන සේ කාලෝවිතව ශ=ද්ධවූ කුර්ආනය කොටස් වශයෙන් පහල විය. නබි නායකයානන්ගේ අවසාන අවුරුද්දේදී කුර්ආනය සම්පූර්ණ විය.
දෙවියන් විසින් මුස්ලිම් වරුනට හොඳ දිවිපෙවෙතක් පවත්වාගෙන යෑමට මග පෙන්වා ඇති ශ=ද්ධවූ කුර්ආනය නරක දේ වලින් ඈත්වී ජීවත් වීමට මග පෙන්වන මාර්ගෝපදේශකයකු බඳුය. ශ=ද්ධවූ කුර්ආන්හි අසුහත්වැනි සුරාවෙහි හත්වැනි වාක්‍යයෙන් කියවෙන්නේ කුමක්දැයි ඔබ දන්නවංද? ‘අල්ලාහ් සිතුවානම් මිස ඔබට කිසිවක් අමතක නොවේවි’. ශ=ද්ධවූ කුර්ආන් පහලවූ මුල් කාලයේම ජීබ්රයිල් (අෙලෙහිස්සලාම්) නබි නායකයානන්ට මෙසේ දැනුම් දුන්හ. එම නිසා ශ=ද්ධවූ කුර්ආන් මුහම්මද් නබි තුමානන් හට අමතක නොවී පාඩම්කර ගතහැකි විය. එතුමානන්ගේ මිත්‍රයෝද ශුද්ධවූ කුර්ආනය කට පාඩම්කර ගත්හ. කලකට පසුව ශුද්ධවූ කුර්ආනය ලේඛණගත කරන විට මෙම මිත්‍රවරු එම කර්තව්‍යයට ඛෙහෙවින් උදව් වූහ. එÞ ලේඛණ ගතකළ අන්දමට කිසිදු වෙනස්කමක් නොමැතිව අද දක්වාත් ශ=ද්ධවූ කුර්ආනය පවතී. අදහස්වල හෝ වේවා, අකුරු වල හෝ වේවා කිසිදු වෙනිසක් කවරකාලකදීවත් සිදු නොකරන ලද්දේය.
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ^ a b c d මිර්සා බශීරුද්ධීන් මුහම්මද් අහ්මද්, හසරත් (2013). The Life of Muhammad(SA) [ධර්මදූත තුමාගේ උතුම් ජීවතතය] (ඉංග්‍රීසි බසින්). සීමාසහිත ජත්‍යන්තර ඉස්ලාම් ප්‍රකාශනය. ISBN 1853720453.
- ^ ගැස්වික්, මහාචාර්ය ට්‍රෙවර් ලී (1998). The Life of The Prophet Muhammad. Volume 1 [ධර්මදූත මුහම්මද් ගේ ජීවන කාලය] (ඉංග්‍රීසි බසින්). මානව ශිෂ්ටාචාරය සඳහා මුස්ලිම් දායකත්වය සඳහා මධ්යස්ථානය. ISBN 1859641423.
- ^ අස්සලාබි, දොස්තර අලි මුහම්මද් (2005). The Noble Life of the Prophet Peace be upon him [ධර්මදූත තුමාගේ උතුම් ජීවතතය] (ඉංග්‍රීසි බසින්). Translated by ශාෆික්, ෆයිසල්. මක්දබා දාරැස්සලාම්. ISBN 9960967867.
- ^ අල් කිතාබ්, නසීරැද්දීන් (2003). The Life of Prophet Muhammad: Highlights And Lessons [මුහම්මද් නබිතුමාගේ ජීවිතේ: වැදගත් අවස්ථා සහ පාඩම්] (ඉංග්‍රීසි බසින්). ජාත්‍යන්තර ඉස්ලාමික ප්‍රකාශන නිවස. ISBN 9960850218.
- ^ හය්ලමාස්, රෙසිට් (2007). Khadija: The First Muslim and the Wife of the Prophet Muhammad [කදීජා: ප්‍රථම මුස්ලිම්වරිය සහ මුහම්මද් නබිතුමාගේ භාර්‍යාව] (ඉංග්‍රීසි බසින්). තුග්රා පොත්. ISBN 9781597841214.