පීඩනය

ඕනෑම බලයක් ක්‍රියා කරන්නේ යම් පෘෂ්ටයක් මතය. එවැනි බලයක් එම බලය යෙදෙන වර්ගපලයෙන් බෙදු විට, වර්ගපල ඒකකයක් මත ක්‍රියා කල බලය හෙවත් පීඩනය ගණනය කරගත හැක. ඒ අනුව එකක වර්ගපලයකට අභිලම්බව ක්‍රියාකරන මධ්‍යන්‍ය බලය පීඩනය ලෙස අර්ථ දැක්වේ.

විද්යාවෙහි පීඩනය යනු කුමක්ද?

පීඩන අර්ථ දැක්වීම

විද්යාවේදී පීඩනය යනු එක් ඒකකයකට බලයේ මිනුමක් වේ. පීඩනය SI ඒකකය වන පැස්කල් (Pa), N / m ² ට සමාන වේ.

මූලික පීඩන උදාහරණය

ඔබ වර්ග 1 ක් (1 m ² ) ට වඩා බෙදී ඇති බලයෙන් 1 නියොට්නයක් (1 N) නම්, ප්රතිඵලය 1 N / 1 m² = 1 Pa මෙහි බලය උපකල්පනය කෙරේ මතුපිට දෙසට.

ඔබ බලයේ ප්රමාණය වැඩි වුවද, එම ප්රදේශය පුරාවට භාවිතා කළ විට, පීඩනය ප්රකාරව වැඩි වනු ඇත. 5 වර්ගයේ බල පරාසයක්ම බෙදා හරින 5 N බලයක් වනු ඇත 5 Pa. කෙසේ වෙතත්, ඔබ බලය පුළුල් කළහොත්, පීඩනය වැඩිවීම සඳහා ප්රතිලෝම අනුපාතය වැඩි වේ.

ඔබ වර්ග කිලෝ මීටර් 2 කට වඩා බෙදා හරිනු ලැබුවහොත් ඔබට N / 2 m ² = 2.5 N / m ² = 2.5 Pa ලබා දෙනු ඇත.

පීඩන ඒකක

බාර්එකකට SI ඒකකයක් නොවන නමුත් පීඩනයකදී මෙට්රික් ඒකකයක් පවතී. එය 10,000 Pa ලෙස අර්ථ දැක්වීය. එය 1909 දී බි්රතාන්ය කාලගුණ විද්යාඥ විලියම් නේපියර් ෂෝ විසින් නිර්මාණය කරන ලදී.

වායුගෝලීය පීඩනය , පෘථිවිය ලෙස නිරූපනය කරනු ලබන්නේ පෘථිවි වායුගෝලයේ ඇති පීඩනයයි. ඔබ වායුගෝලයේ පිටත සිටගෙන සිටින විට, වායුගෝලීය පීඩනය යනු ඔබේ ශරීරයේ ඉහළට ඉහලින් හා වටා ඇති මුළු වාතයේ සාමාන්ය බලයයි.

මුහුදු මට්ටමේ වායුගෝලීය පීඩනය සඳහා සාමාන්ය අගය 1 වායුගෝලයක් ලෙස හෝ 1 atm.

මෙය භෞතික ප්රමාණයේ සාමාන්යයක් වන බැවින්, ප්රමාණාත්මකව මැනීමේ ක්රමවේදයන් මත පදනම්ව කාලය මැනිය හැක, හෝ වායුගෝලයේ සාමාන්ය පීඩනයට ගෝලීය බලපෑමක් ඇති කළ පරිසරයේ සැබෑ වෙනස්කම් නිසා විය හැකිය.

1 Pa = 1 N / m ²

1 බාර් = 10,000 Pa

1 atm ≈ 1.013 × 10 ⁵ Pa = 1.013 bar = 1013 millibars

පීඩනය වැඩියි

බලය පිළිබඳ පොදු සංකල්පය බොහෝ විට එය වස්තුවක් විඤ්ඤාණිත ආකාරයකින් ක්රියා කරන ආකාරයටම සලකනු ලැබේ. (මෙය සැබැවින්ම හැකි පරිදි බොහෝ විශේෂිත අවධානයක් යොමු කිරීමට හා නොසලකා හැරීමට අප විශේෂිත අවධානයක් යොමු කිරීමට හා අප නොසලකා හරිනු ලබන සංසිද්ධි හුවා දැක්වීමට උත්කෘෂ්ට මාදිලි නිර්මාණය කරන විට විද්යාත්මක හා බොහෝ විශේෂයෙන් භෞතික විද්යාවකි.) මෙම විචල්ය ප්රවේශය නම්, බලයක් ක්රියාත්මක වන බවක් කියන්නාක් මෙන් බලයක් ක්රියාත්මක වන බව පෙන්වා දෙන බලවේගයේ දිශාව දැක්වෙන ඊතලයක් ඇදගෙන, එම අවස්ථාවේ දී බලය ක්රියාත්මක වනවා සේ ක්රියා කරන්නෙමු.

යථාර්ථය නම්, දේවල් කිසිසේත්ම එතරම් සරල නැත. මා අතට ලීවරයක් තල්ලු කළහොත් බලය සැබවින්ම මගේ අතට බෙදාහරින අතර, එය ලීවරය හරහා බෙදාහරින ලීවරයට තල්ලු කරයි. මෙම තත්වය තුල වඩාත් සංකීර්ණ දේවල් සිදු කිරීම සඳහා බලවේගය හරියටම ඒකාකාරව බෙදා හරිනු නොලැබේ.

පීඩනය පැමිණෙන්නේ මෙයයි. භෞතික විද්යාඥයින් විසින් භූමි ප්රදේශයක් පුරා බලයක් බෙදී ඇති බව හඳුනා ගැනීමට පීඩනය පිළිබඳ සංකල්පය යොදාගනී.

විවිධාකාර සන්දර්භයන් තුළ පීඩනය ගැන කතා කළ හැකි වුවද, සංකල්පය විද්යාව තුල සංකල්පය සාකච්ජා වූ මුල්ම ආකෘතිය වූයේ වායූන් සලකා බැලීම හා විශ්ලේෂණය කිරීමයි. 1800 ගණන්වල දී තාප ගති විද්යාව විද්යාව ක්රමානුකූලව හැඩගැස්වූයේ, රත් වූ විට වායූන් විසින් ඒවායේ ඇති වස්තුවට බලයක් හෝ පීඩනයක් යොදන බවය.

1700 ගණන්වල යුරෝපයේ ආරම්භ කරන ලද උණුසුම් වායු බැලුනයන්වල උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සඳහා උණුසුම් වායුව භාවිතා කරන ලද අතර චීන හා අනෙකුත් ශිෂ්ටාචාරයන් මීට පෙර ඒ හා සමාන සොයාගැනීම් සිදු කර ඇත. 1800 ගණන්වල ද වාෂ්ප එන්ජිම නැරඹීම (ආශ්රිත රූපයේ දැක්වෙන පරිදි) දැක ගත හැකි විය. යාන්ත්රික චලිතයක් උත්පාදනය කිරීම සඳහා බොයිලේරු තුළ ගොඩනගනු ඇති පීඩනය භාවිතා කරනුයේ, ගංගා බෝට්ටුවක්, දුම්රිය හෝ කර්මාන්තශාලා යනාදිය ගෙනයාමේ අවශ්යතාවය ය.

මෙම පීඩනයට භාජනය වූ වායූන් පිළිබඳ චාලක සිද්ධාන්තය මගින් විද්යාඥයන් විසින් අවබෝධ කරගත් අතර, වායුවේ වායුන් විශාල සංඛ්යාවක් (අණු) අඩංගු නම්, එම පීඩනය මගින් එම අංශු සාමාන්ය චලිතය මඟින් භෞතිකව නිරූපණය කළ හැකිය. මෙම ප්රවිෂ්ටය පැහැදිලි කරන්නේ, උෂ්ණත්වය සහ උෂ්ණත්වය පිළිබඳ සංකල්පයට ආසන්නව බලපාන අන්දමට, චාලක න්යාය භාවිතයෙන් අංශු චලිතයක් ලෙස අර්ථ දැක්වේ.

උඩුකුරු තෙරපුම

මොකක්ද ඇත්තටම මේ උඩුකුරු තෙරපුම කියන්නේ? හිතන්න ජල බඳුනකට ගල් කැටයක් දැමූ විට එය ගෙලෙන බවත් ලී කැබැල්ලක් වැනි දෙයක් දැමූ විට ඒ ජලය පාවන බවත් අපි දනිමු. සමහර වස්තු ජලය ගිලීමත් තවත් සමහර වස්තු ජලය පාවීමටත් කවර විද්‍යාත්මක මූලධර්මය බලපාන්නේ ද.

ලී කැබැල්ලක් වැනි ජලය පාවෙන වස්තුවක් ජලය මත තබා දෑතින් තෙරපා සිටින විට උඩුකුරු අතට ජලයෙන් යෙදෙන බලයක් අපේ අතට දැනේ. ජලය ගෙලෙන වස්තුවක වුවද ජලය තුළදී අපට දැනෙන බර වාතයේදී එහි බරට වඩා අඩුවේ. මෙසේ වන්නේ ජලය ගිල්වා තිබූ වස්තුවක් මත ජලය මගින් ඉහළට බලයක් යෙදෙන නිසාය. මෙය උඩුකුරු තෙරපුමයි.

මූලාශ්‍ර : 10 ශ්‍රේණිය විද්‍යාව දෙක කොටස පොත