ප්‍රතිචක්‍රීයකරණය
(ප්‍රතිචක්‍රීකරණය වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)
 | මෙම ලිපිය තවමත් අංකුර ලිපියකි. විකිපීඩියාවට උදවුවක් ලෙසින් ඔබ හට එය විහිදුවාලිය හැක. |
ප්‍රතිචක්‍රීයකරණය (ඉංග්‍රීසි: Recycling) යනු අපද්‍රව්‍ය නැවත භාවිතා කළ හැකි ද්‍රව්‍ය බවට පත්කිරීමයි.ප්‍රතිචක්‍රීයකරණය කිරීමට 3R සංකල්පය යොදා ගැනීමටහැකිය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය යනු අපද්‍රව්‍ය නව ද්‍රව්‍ය හා වස්තු බවට පරිවර්තනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි. ද්‍රව්‍යයක ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේ හැකියාව රඳා පවතින්නේ එහි කන්‍යා හෝ මුල් තත්වයේ තිබූ ගුණාංග නැවත ලබා ගැනීමට ඇති හැකියාව මතය. [1] එය "සාම්ප්‍රදායික" අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම සඳහා විකල්පයක් වන අතර එමඟින් ද්‍රව්‍ය ඉතිරි කර හරිතාගාර වායු විමෝචනය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ. ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමෙන් ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි ද්‍රව්‍ය නාස්තිය වළක්වා ගත හැකි අතර නැවුම් අමුද්‍රව්‍ය පරිභෝජනය අඩු කළ හැකිය.
ප්‍රතිචක්‍රීකරණය යනු නවීන අපද්‍රව්‍ය අවම කිරීමේ ප්‍රධාන අංගයක් වන අතර එය “අඩු කිරීම, නැවත භාවිතා කිරීම සහ ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීම” අපද්‍රව්‍ය ධූරාවලියේ තුන්වන අංගය වේ. [2] [3] මේ අනුව, ප්‍රතිචක්‍රීකරණය මගින් පාරිසරික තිරසාරභාවය අරමුණු කරගනු ලබන්නේ අමුද්‍රව්‍ය යෙදවුම් ආදේශ කිරීමෙන් සහ අපද්‍රව්‍ය ප්‍රතිදානය ආර්ථික පද්ධතියෙන් ඉවතට හරවා යැවීමෙනි. ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට අදාළ සමහර ISO ප්‍රමිතීන් ඇත, එනම් ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය සඳහා ISO 15270: 2008 සහ ප්‍රතිචක්‍රීකරණ භාවිතයේ පාරිසරික කළමනාකරණ පාලනය සඳහා ISO 14001: 2015.
ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ හැකි ද්‍රව්‍යවලට වීදුරු, කඩදාසි, කාඩ්බෝඩ්, ලෝහ, ප්ලාස්ටික්, ටයර්, රෙදිපිළි, බැටරි සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ ඇතුළත් වේ. ආහාර හා ගෙවතු අපද්‍රව්‍ය වැනි ජෛව හායනයට ලක්විය හැකි අපද්‍රව්‍ය කොම්පෝස්ට් කිරීම හෝ වෙනත් ලෙස භාවිතා කිරීම ද ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේ ක්‍රමයකි. [5] ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ යුතු ද්‍රව්‍ය ගෘහස්ථ ප්‍රතිචක්‍රීකරණ මධ්‍යස්ථානයකට භාර දෙනු ලැබේ. නැතහොත් කුණු කසළ බඳුන්වලින් ලබාගෙන ඒවා වර්ග කර, පිරිසිදු කර නව නිෂ්පාදන නිපදවීමට නියම කර ඇති නව ද්‍රව්‍යවලට නැවත සකස් කරනු ලැබේ.
දැඩි අර්ථයෙන් ගත් කල, ද්‍රව්‍යයක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමෙන් එකම ද්‍රව්‍යයේ නැවුම් සැපයුමක් ලැබෙනු ඇත example නිදසුනක් ලෙස, භාවිතා කරන ලද කාර්යාල කඩදාසි නව කාර්යාල කඩදාසි බවට හෝ පොලියුරේටීන් පෙන නව පොලියුරේටීන් බවට පරිවර්තනය කරනු ඇත. නිෂ්පාදනයේ සංශුද්ධතාවය නැති කර නොගෙන නැවත නැවතත්, දින නියමයක් නොමැතිව කෑන් බවට පත්විය හැකි ලෝහ කෑන් වැනි ඇතැම් ද්‍රව්‍ය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේදී මෙය සිදු වේ. [6] කෙසේ වෙතත්, මෙය බොහෝ විට දුෂ්කර හෝ මිල අධිකය (අමුද්‍රව්‍ය හෝ වෙනත් ප්‍රභවයන්ගෙන් එකම නිෂ්පාදනයක් නිෂ්පාදනය කිරීම හා සසඳන විට), එබැවින් බොහෝ නිෂ්පාදන හෝ ද්‍රව්‍ය “ප්‍රතිචක්‍රීකරණය” කිරීම වෙනුවට විවිධ ද්‍රව්‍ය නිපදවීමේදී (උදාහරණයක් ලෙස කඩදාසි පුවරුව) නැවත භාවිතා කිරීම ඇතුළත් වේ. ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේ තවත් ආකාරයක් නම්, යම් යම් ද්‍රව්‍යයන් ඒවායේ අභ්‍යන්තර වටිනාකම නිසා (කාර් බැටරි වලින් ඊයම්, හෝ මුද්‍රිත පරිපථ පුවරුවලින් රත්‍රන් වැනි) හෝ ඒවායේ අන්තරායකර ස්වභාවය නිසා (උදා: රසදිය ඉවත් කිරීම සහ නැවත භාවිතා කිරීම) උෂ්ණත්වමාන සහ උෂ්ණත්වමාන වලින්).