දුම්කොළ හා මද්‍යසාර පිළිබඳ ජාතික අධිකාරී පනත (ශ්‍රී ලංකා)
ශ්‍රී ලංකාව දුම්කොළ හා මද්‍යසාර පිළිබඳ ජාතික අධිකාරී පනත 2006 දෙසැම්බර් පළමු වෙනිදා සිට රට පුරා ක්‍රියාත්මක කර තිබේ.දුම්කොළ හා මද්‍යසාර නිසා ජනතාවගේ සෞඛ්‍යයට හා ආර්ථිකයට මෙන්ම සදාචාරයට සිදුකෙරෙන අනර්ථය වැළැක්වීම මේ පනත ක්‍රියාත්මක කිරීමට හේතු විය. මෙම පනතේ ප්‍රධාන අරමුණ වනුයේ දුම්කොළ හා මධ්‍යසාර ආශ්‍රිත හානි තුරන් කිරීම සඳහා මහජනතාව විශේෂයෙන් ළමයි දුම්පානයට හා මද්‍යසාර භාවිතයට යොමු වීම අධෛර්යමත් කිරීමය.
ලෝක තත්වය
සංස්කරණය
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සිදුකළ සමීක්‍ෂණයකින් හෙළිවී ඇත්තේ වසර 2015 වනවිට ලෝකයේ සමස්ථ මරණ සංඛ්‍යාහවන් 10% ක් දුම්බීම ආශ්‍රිත රෝග නිසා සිදුවනු ඇති බවයි. මේවනවිට දුම්පානය ආශ්‍රිත රෝග වලින් සෑම වසරයකම ලොවපුරා පුද්ගලයන් ලක්‍ෂ 05 ක් මියයන බව එම වාර්තාව පෙන්වා දෙනු ලබයි.ශ්‍රීලංකාවේ ජනගහනයෙන් 15000-25000 අතර ප්‍රමාණයක් දුම්බීම හේතුකොටගෙන වාර්ෂිකව මියයන බව නවතම වාර්තා පෙන්වා දෙනු ලබයි.මරණ බහුල වීමට බලපාන මෙම හේතුව ඉවත් කිරීමට හෝ පාලනය කිරීමට හෝ නීතිරීති සකස් කිරීමට බොහෝ රටවල් දැන් උනන්දුවෙයි. එංගලන්තය 2007 වසරේ ජූලි පළමු වෙනිදා සිට ප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල දුම්පානය කිරීම තහනම් කරනු ලැබීය.
ශ්‍රීලංකාවේ දුම්කොළ හා මද්‍යසාර පිළිබඳ ජාතික අධිකාරී පනත
සංස්කරණයසක්රීයව දුම්පානය කරන්නන් නිසා අක්‍රීය දුම්පානයට ගොදුරු වන්නන්‍ට අනපේක්‍ෂිතව සිදුවන හානිය වැළැක්වීමටද පොදු ස්ථානවල දුම්පානය තහනම් කෙරෙන වගන්ති වලින් පැහැදිලි වන කරුණකි.පනතට අනුව අවුරුදු 21 ට අඩු පුද්ගලයන් මධ්‍යසාර හෝ දුම්කොළ නිෂ්පාදනයන් අලෙවි කිරීම සඳහා ඉදිරිපත් කිරීම,අලෙවියට ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා යෙදවීම,ඒ සඳහා අනුබලදීම නොකළයුතු බව සඳහන් කොට ඇත.මෙම වරද කරනු ලබන පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයක වරදකරු කරනු ලැබිය හැකි අතර රු:4000ට නොවැඩි දඩයකට හෝ අවුරුද්දකට නොවැඩි කාලයක් සඳහා බන්ධනාගාර ගත කිරීම හෝ දඩය හා බන්ධනාගාරගත කිරීම යන දෙකටම යටත් කළ හැකිය.
එසේම ජනයාට ප්‍රවේශ වීමට හැකියාව තිබෙන ස්ථානයක දුම්කොළ නිෂ්පාදන හෝ මධ්‍යසාර බෙදාහැරීමේ විකුණුම් යන්ත්‍ර සහ ස්වයංසේවා ක්‍රම ක්‍රියාත්මක කිරීමටද කිසිඳු තැනැත්තෙකුට නොහැක.තවද දුම්කොළ නිෂ්පාදනයන් අඩංගු හැම පැකැට්ටුවකම සෞඛ්‍යට හානිකරබවට අනතුරු ඇඟවීමක් සහ එක් එක් දුම්කොළ නිෂ්පාදනවල අඩංගු තාර හා නිකොටින් ප්‍රමාණය පිළිබඳව සඳහන් කිරීමකින් තොරව ඒ නිෂ්පාදන විකිණීමද පනත මඟින් තහනම් කර ඇත. එසේම එම ලේබලය පහසුවෙන් කියවිය හැකි අයුරින් පැහැදිලිව පෙනෙන සේ දැක්විය යුතු අතර විවිධ ප්‍රමාණයේ පැකැට්ටු වලට අදාළ ප්‍රමාණයේ ලේබල් නියම කරනු ලැබිය යුතුය.මෙම විදිවිධානය කඩකරන කවරෙකු හෝ රුපියල් 2000 නොඉක්මවන දඩයකට හෝ වසරකට නොවැඩි සිරදඬුවමකට හෝ දඩය හා සිරදඬුවම යන දෙකටම යටත් වන බව පනතේ සඳහන්වේ.
එසේම ලංකාවෙන් පිටත සිට ලංකාවටදුම්කොළ හෝ මද්‍යසාර පිළිබඳ දැන්වීම් ජනමාධ්‍යය තුළින් ප්‍රචාරණය කිරීමද පනතට අනුව වරදකි. මෙම විදිවිධානය කඩකරන යම් තැනැත්තෙකු මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරියේ පවත්වනු ලබන නඩුවිභාගයකින් පසු වරදකරු කරනු ලැබීමෙන් රුපියල් මිලියන දෙකකට නොවැඩි දඩයකට යටත් විය යුතුය.
පනතට අනුව දුම්පානය කළහැකි හා නොකලහැකි ස්ථාන
සංස්කරණයපනතට අනුව දුම්පානය කළහැකි ස්ථාන මෙන්ම දුම්පානය නොකළහැකි ස්ථානද දක්වා ඇත.කාමර තිහක් හෝ ඊට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇති හෝටලයක,ආගන්තුක නිවාසයක,තාවකාලික නවාතැන් පොළක,අවම වශයෙන් පුද්ගලයන් තිහකට වාඩිවී සිටීමට ඉඩකඩ ඇති යම් ආපන ශාලාවක හෝ සමාජ ශාලාවක,යම් ගුවන් තොටුපොළක ඒවායෙහිද දුම්පානය කළ හැක්කේ ඒ සඳහා අනන්‍ය ලෙස වෙන්කරන ලද අවස්ථාචෝචිත පරිදි කොටු කරන ලද ස්ථානයක හෝ ප්‍රදේශයක බව පෙන්වා දී තිබේ.එසේම එම ප්‍රදේශයට ප්‍රමාණවත් හා නියමිත පරිදි ප්‍රමිතියට අනුව වාතාශ්‍රය ලබාදිය යුතු බවද පනතේ සඳහන්වේ. මෙසේ නොකරන තැනත්තන් උපවගන්තිවල විදිවිධාන උල්ලංඝනය කරන නිසා පනත යටතේ වරදකරු‍වෙකු වන අතර මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරිපිට පවත්වන නඩු විභාගයකින් පසුව වරදකරු කිරීමේදී රුපියල් 2000 ට වැඩි නොවන දඩයකට හෝ අවුරුදු එකකට නොවැඩි කාලයක් සඳහා බන්ධනාගාරගත කිරීම යන දෙකටම ඔහු යටත්විය යුතුය. පනත් වගන්තියේ කාර්යය සඳහා පොදු ස්ථානයක් යනුවෙන් මහජනයාට අයිතියක් වශයෙන් හෝ අන්‍යාකාරයකට ප්‍රවේශවිය හැකිවූ ද යම් ස්ථානයක් අදහස්වේ.
දුම්පානය තහනම් යැයි පනත මඟින් දක්වා ඇති ස්ථාන වනුයේ,රජයේ දෙපාර්තමේන්තු,ව්‍යවස්ථාපිත අදිකාරි,ව්‍යවස්ථාපිත මණ්ඩල,කාර්යාල පරිශ්‍ර,බැංකු,අධිකරණ ශාලා,ශ්‍රවණාගාර,ක්‍රීඩා සංකීර්ණ, ආරෝග්‍යශාලා,සායන,බෙහෙත් ශාලා,විද්‍යාගාර,පාසල්,විශ්ව විද්‍යාල,වෙනත් අධ්‍යාපනික ස්ථාන, පුස්තකාල,කෞතුකාගාර,ආගමික ස්ථාන,හෝටල්,ආගන්තුක නිවාස,තාවකාලික නවාතැන් පොළවල්, නේවාසිකාගාර,ආපනශාලා,සමාජ ශාලා,අන්තර්ජාල මධ්‍යස්ථාන,චිත්‍රප‍ට ශාලා,නාට්‍ය රඟහල්,සුපිරි වෙළඳසැල්,ගුවන්තොටුපොළ,දුම්රිය ස්ථාන,බස්නැවතුම් පොළවල්,විවේකාගාර,පොදු වැසිකිළි ගොඩනැගිලි,තනා ඇති ස්ථාන හා විදුලි සෝපාන දක්වා ඇත.
පනත ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී ඇතිවූ ගැටලු
සංස්කරණයදුම්කොළ නිෂ්පාදන භාවිතයට පුරුදු වූ ජනතාව මෙන්ම සාමාන්‍ය ජනතාවටද මෙම පනත ක්‍රියාත්මක වීමත් සමඟ ගැ‍ටලුවක‍ට මුහුණ පෑමට සිදුවිය.එනම් දුම්පානය කළයුතු හා නොකළයුතු ස්ථාන නොදැන සිටීමයි. පොලිස් නිලධාරින් පවා නිසිපරිදි දැනුවත් නොවූ බව ඒ දිනවල ප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල දුම්පානය කළායැයි අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණය හමුවට ඉදිරිපත් කෙරුණු බොහෝ දෙනෙකු නිදහස් කෙරුණු හෙයිනි.මෙයට හේතුව දුම්වැටි සහ මධ්‍යසාර පිළිබඳ පනත ගැන නොදැන සිටීමයි.ජනමාධ්‍ය යොදාගෙන සියලු දෙනාටම හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබාදීම තුළින් මෙම ගැ‍ටලුව විසඳා ගැනීම හොඳ ක්‍රමයකි.
උපුටා ගැනීම:(දෙසතිය 2007 මැයි කලාපය).