ඩිමෝක්‍රිටස්
ඩිමොක්‍රටික් යනු පදාර්ථයේ අසන්තතික ස්වාභාවය හෙවත් පදාර්ථයක් අංශුමය ස්වාභාවයකින් යුක්ත බව හදුන්වා දුන් පුද්ගලයාය...ඩිමොක්රිටස් ( / ඈ ɪ මීටර් ɒ k r ɪ ටී ə ගේ / ; ග්රීක : Δημόκριτος , Dēmókritos තේරුම "ජනතාවගේ තෝරා"; . ඇ 460 - . ඇ ක්රි.පූ 370 ) යනු ග්රීක කලින් Socratic දාර්ශනිකයා මූලික වශයෙන් අද සිහිපත් ක ඔහුගේ සකස් කිරීම සඳහා පරමාණුක වාදය පිළිබඳ විශ්වය . [3]
ඩිමොක්රිටස්
Democritus2.jpg
උපන්නා
c. 460 ක්රි.පූ
අබ්දෙරා , ත්රේස්
මිය ගියා
c. ක්‍රිපූ 370 (වයස අවුරුදු 90 පමණ)
යුගය
පූර්ව සොක්‍රටික් දර්ශනය
කලාපයේ
බටහිර දර්ශනය
පාසලේ
පූර්ව-සොක්‍රටික් දර්ශනය
පරමාණුවාදය
ද්‍රව්‍යවාදය
ප්රධාන අවශ්යතා
පාරභෞතික විද්යාව ගණිතය තාරකා විද්යාව
කැපී පෙනෙන අදහස්
පරමාණුවාදය [සටහන 1]
හේතු විද්යාව ( හේතුව ) [1]
මෙම ක්ෂීරපථ ( හරහා Lactea ඈත තාරකා වූ සාන්ද්රණය වැනි) [2]
Eutymia
බලපෑම්
ලියුසිපස් සමොස්හි මෙලිසස්
බලපෑම් කළා
එපිකියුරස් පයිරෝ ලුක්රේටියස් ඇරිස්ටෝටල් මොන්ටේන් සෙවරිනෝ බාරුක් ස්පිනෝසා ජෝර්ජ් සන්තායනා කාල් මාක්ස් ෆ්‍රෙඩ්රික් නීට්ෂේ මයිකල් ඔන්ෆ්රේ
ඩිමොක්රිටස් උපත Abdera , ත්රේස් , [4] මෙම වසරේම යුවළකට සිටින නමුත්, ක්රි.පූ 460 ක් පමණ වෙයි. ඔහුගේ මුල්කාලය දායකත්වයන් තම ගුරුවරයා අය සිට disentangle කිරීමට දුෂ්කර Leucippus ඔවුන් බොහෝ විට පෙළ එකට සඳහන් කර ඇත ලෙස. Leucippus වෙතින් ලබාගත් පරමාණු පිළිබඳ ඔවුන්ගේ සමපේක්ෂනය, අනෙකුත් ග්රීක දාර්ශනිකයන්ට වඩා ඩිමොක්රිටස් විද්‍යාඥයෙකු ලෙස සැලකීමට ඇතැමුන් පෙලඹවූ පරමාණුක ව්‍යුහය පිළිබඳ 19 වැනි සියවසේ අවබෝධය හා අර්ධ වශයෙන් සමානකම් දක්වයි. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ගේ අදහස් බෙහෙවින් වෙනස් පදනම් මත රඳා පැවතුනි. [5] පුරාණ ඇතන්ස්හි බොහෝ සෙයින් නොසලකා හරින ලද අතර, ප්ලේටෝ විසින් ඩිමොක්රිටස් එතරම් අකමැති වූ බව කියනු ලැබේ.ඔහුගේ පොත් සියල්ල ගිනිබත් වේවායි ප්‍රාර්ථනා කළේය . [6] කෙසේ වෙතත් ඔහු ඔහුගේ සෙසු උතුරේ උපන් දාර්ශනික ඇරිස්ටෝටල්ට හොඳින් හඳුනන අතර ප්‍රොටගෝරස්ගේ ගුරුවරයා විය . [7]
බොහෝ දෙනෙක් ඩිමොක්රිටස් "නූතන විද්‍යාවේ පියා" ලෙස සලකති. [8] [9] ඔහුගේ ලේඛන කිසිවක් ඉතිරි වී නැත; ඔහුගේ අතිවිශාල වැඩ කොටසෙන් දන්නේ කොටස් පමණි. [10]
අන්තර්ගතය
ජීවිතය
Democritus by Hendrick ter Brugghen , 1628
Rembrandt , The Young Rembrandt ලෙස Democritus the Laughing Philosopher (1628-29)
ඩිමොක්රිටස් නගරයේ උපත සඳහා කියන ලදී Abdera දී ත්රේස් , ක අයෝනියන් යටත් විජිතයක් Teos , [11] සමහර ඔහුව කැඳවා, නමුත් Milesian . [12] 80 දී ඔහු උපත ලැබීය ඔලිම්පියාඩ් අනුව (ක්රි.පූ 460-457) ඇතන්ස් Apollodorus , [13] සහ වුවත් Thrasyllus ක්රි.පූ 470 දී ඔහුගේ උපත තබා, [13] පසුව දිනය බොහෝ විට ඉඩකඩ වැඩි ය. [14] ජෝන් බර්නෙට් තර්ක කර ඇත්තේ 460 දිනය "ඉක්මණ වැඩි" බවයි, ඩයොජිනීස් ලාර්ටියස් ix.41 ට අනුව ඩිමොක්රිටස් පැවසුවේ ඔහු "තරුණයෙක් ( neos)" ඇනක්සගෝරස්ගේ මහලු වියේදී ( c. 440-428 ) [15] ඩිමොක්‍රිටස්ගේ පියා වංශවත් පවුලකින් පැවත එන බවත්, අබ්ඩෙරා හරහා ගිය ගමනේදී ඔහුට Xerxes ලැබෙන තරමට ධනවත් වූ බවත් පැවසේ . ඩිමොක්රිටස් තම පියාගේ උරුමය වියදම් කළේය. දැනුම සඳහා ඔහුගේ පිපාසය තෘප්තිමත් කිරීම, ඈත රටවලට ගමන් මත ඔහුව හැර ගියහ. ඔහු ආසියාවේ සංචාරය, සහ ළඟා වී පැවසූ ඉන්දියාව හා ඉතියෝපියාව. [16]
ඔහු බැබිලෝනිය සහ මෙරෝ ගැන ලියූ බව දන්නා කරුණකි . ඔහු ඊජිප්තුවට ගිය අතර , ඔහු එහි වසර පහක් ජීවත් වූ බව ඩයෝඩෝරස් සිකුලස් පවසයි. [17] ඔහුම ප්‍රකාශ කළේ [18] ඔහුගේ සමකාලීනයන් අතර කිසිවෙක් තමාට වඩා විශාල ගමන් බිමන් ගොස්, රටවල් වැඩි ගණනක් දැක නැති බවත්, විද්වතුන් හමුවී නැති බවත්ය. ඔහු විශේෂයෙන්ම ඊජිප්තු ගණිතඥයන් ගැන සඳහන් කරයි , ඔවුන්ගේ දැනුම ඔහු වර්ණනා කරයි. තියෝෆ්‍රාස්ටස් ද ඔහු ගැන කතා කළේ බොහෝ රටවල් දැක ඇති මිනිසෙකු ලෙස ය. [19] ඔහුගේ සංචාර අතරතුර, ඩයොජිනිස් ලාර්ටියස් පවසන පරිදි, ඔහු කල්දියන් මායාකාරිය සමඟ දැන හඳුනා ගත්තේය . " ඔස්ටනේස්"සමග දෑවුරුදු වයස් එක් දැමුවා , ඔහුට උගන්වා ඇති බව පැවසේ. [20] එසේම එය ඔහු ඉගෙනගත් බවයි gymnosophists ඉන්දියාවට සිය ගමනේ. [12]
තම මව්බිමට ආපසු පැමිණීමෙන් පසු ඔහු ස්වභාවික දර්ශනය සමඟ කටයුතු කළේය. ඔහු ග්‍රීසිය පුරා සංචාරය කළේ එහි සංස්කෘතීන් පිළිබඳ වඩා හොඳ දැනුමක් ලබාගැනීමටය. ඔහු තම ලේඛනවල බොහෝ ග්රීක දාර්ශනිකයන් ගැන සඳහන් කරන අතර ඔහුගේ ධනය නිසා ඔවුන්ගේ ලේඛන මිලදී ගැනීමට ඔහුට හැකි විය. Leucippus , නිර්මාතෘ atomism , ඔහු පිට ශ්රේෂ්ඨතම බලපෑම විය. ඔහු ඇනක්සගෝරස් ද වර්ණනා කරයි . [21] Diogenes Laertius පවසන්නේ ඔහු හිපොක්‍රටීස් සමඟ මිත්‍ර වූ බවයි , [22]ඔහු ඩිමෙට්‍රියස්ගේ ප්‍රකාශය උපුටා දක්වයි: "ඔහු ද ඇතන්ස් වෙත ගොස් හඳුනා ගැනීමට උත්සුක නොවූ බව පෙනේ, ඔහු කීර්තිය අවඥාවට ලක් කළ නිසාත්, සොක්‍රටීස් ගැන ඔහු දැන සිටියත්, ඔහු සොක්‍රටීස් නොදැන සිටි බවත්, ඔහුගේ වචන වන්නේ, 'මම ඇතන්ස් වෙත පැමිණි අතර කිසිවෙක් මා දැන සිටියේ නැත.' [23] ඇරිස්ටෝටල් ඔහුව ප්‍රාග් සොක්‍රටික් ස්වභාවික දාර්ශනිකයන් අතරට පත් කළේය . [24]
ඩිමොක්රිටස් පිළිබඳ බොහෝ කථාන්දර, විශේෂයෙන් ඩයෝජිනීස් ලාර්ටියස් , ඔහුගේ නොසැලකිල්ල, නිහතමානිකම සහ සරල බව සනාථ කරන අතර, ඔහු තම අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා පමණක් ජීවත් වූ බව පෙන්නුම් කරයි. එක් කතාවකින් ඔහු තම ලුහුබැඳීම් වලදී අඩු කලබල වීම සඳහා හිතාමතාම අන්ධ කර ඇත; [25] මහලු වියේදී ඔහුට පෙනීම නැති වූ බව සත්‍ය විය හැකිය. ඔහු ප්‍රීතිමත් වූ අතර ජීවිතයේ හාස්‍යජනක පැත්ත දැකීමට සැමවිටම සූදානම්ව සිටියේය, පසුකාලීන ලේඛකයින් අදහස් කළේ මිනිසුන්ගේ මෝඩකමට ඔහු සැමවිටම සිනාසෙන බවයි. [26]
ඩයෝජිනිස් ලාර්ටියස් පවසන පරිදි, "සිදුවීම් සත්‍ය බවට ඔප්පු වූ සමහර දේවල් ඔහු ඔවුන්ට පුරෝකථනය කර තිබුනා", එය ස්වභාවික සංසිද්ධි පිළිබඳ ඔහුගේ දැනුමට යොමු විය හැකි නිසා, ඔහුගේ සෙසු පුරවැසියන් විසින් ඔහුව ඉතා ඉහළින් අගය කරන ලදී . අනුව Diodorus Siculus , [27] ඩිමොක්රිටස් 90 වයස අවුරුදු, මිය ක්රි.පූ 370 ක් පමණ ඔහුගේ මරණය දමනු ඇත, නමුත් තවත් ලේඛකයන් ඔහු 104 ජීවත් වී, [28] හෝ 109. [29]
සිනාසෙන දාර්ශනිකයා (මිනිස් මෝඩකම්වලට සිනාසීම සඳහා ) ලෙස ජනප්‍රියව හඳුන්වනු ලබන , සමච්චල් කිරීම, නොනවතින සිනහව යන අර්ථය ඇති අබ්ඩෙරිටන් සිනහව සහ සමච්චල් කරන්නෙකු යන අර්ථය ඇති අබ්ඩරයිට් යන යෙදුම් ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ ඩිමොක්‍රිටස්ගෙනි. [30] ඔහුගේ සෙසු පුරවැසියන්ට ඔහුව හැඳින්වූයේ "The Mocker" යනුවෙනි. එහෙයින් හොරේස්ගේ ලිපිවල සඳහන්, "Si foret in terris, rideret Democritus" ("ඔහු පොළොවේ සිටියා නම්, ඩිමොක්රිටස් [මිනිස් අභිලාෂයන් සහ විනෝදාස්වාදයන්ගේ නිෂ්ඵල දේ ගැන] සිනාසෙනු ඇත" [31] ).
දර්ශනය සහ විද්යාව
ඩිමොක්රිටස් ප්රාණය ආසන ගැන ගැඹුරින් කල්පනා විසින් ලියෝන්-ඇලෙක්සැන්ඩර් Delhomme (1868).
ඩිමොක්රිටස් සම්ප්රදායට අනුගමනය බව බොහෝ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කර සිටී Leucippus ඔවුන් මිලේටස් සම්බන්ධ විද්යාත්මක හේතුවාදීන්ගේ සංගමය දර්ශනය මත ක්රියාත්මක කල. දෙදෙනාම මුළුමනින්ම භෞතිකවාදී වූ අතර , සියල්ල ස්වභාවික නීතිවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස විශ්වාස කළහ. ඇරිස්ටෝටල් හෝ ප්ලේටෝ මෙන් නොව, පරමාණුකවාදීන් ලෝකය පැහැදිලි කිරීමට උත්සාහ කළේ අරමුණ , ප්රධාන චලිතය හෝ අවසාන හේතුව ලෙස තර්ක නොකරමිනි . පරමාණුක විද්‍යාඥයින් සඳහා භෞතික විද්යාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නවලට යාන්ත්‍රිකව පිළිතුරු සැපයිය යුතුයපැහැදිලි කිරීම ("මෙම සිදුවීමට පෙර කුමන තත්වයන් ඇති විය?"), ඔවුන්ගේ විරුද්ධවාදීන් පැහැදිලි කිරීම් සොයන අතර, ද්‍රව්‍යමය හා යාන්ත්‍රික වලට අමතරව, විධිමත් සහ ටෙලිවිද්‍යාත්මක ("මෙම සිදුවීම ඉටු කළේ කුමන අරමුණක් සඳහාද?"). යුසීබියස්, ඇරිස්ටොක්ලීස් ඔෆ් මෙසෙන් උපුටා දක්වමින් ඩිමොක්රිටස් සෙනෝෆනීස් සමඟ ආරම්භ වී පිරෝනිස්වාදයෙන් අවසන් වූ දර්ශන පෙළක තබයි . [32]
Democritus විසින් උපුටා දැක්වීම: "ඔබ සන්සුන් භාවය සොයන්නේ නම්, අඩුවෙන් කරන්න." Gregory Hayes ට අනුව Marcus Aurelius විසින් කරන ලද භාවනා වලින්, IV:24 (ref. G. Hayes' notes) [33]
සෞන්දර්යය
පසුකාලීන ග්රීක ඉතිහාසඥයන් විසින් ඩිමොක්රිටස් සලකන්නේ සෞන්දර්යය විමර්ශනය කිරීමේ සහ අධ්‍යයනයේ විෂයයක් ලෙස [34] ස්ථාපිත කර ඇති අතර, ඔහු ඇරිස්ටෝටල් වැනි කතුවරුන්ට බොහෝ කලකට පෙර කාව්‍ය හා ලලිත කලාව පිළිබඳ න්‍යායාත්මකව ලිවීය . නිශ්චිතවම, ත්‍රාසිලස් විසින් දාර්ශනිකයාගේ කෘතිය තුළ සෞන්දර්‍යයට අයත් වූ කෘතීන් හයක් හඳුනාගෙන ඇත, නමුත් දැනට ඉතිරිව ඇත්තේ අදාළ කෘතිවල කොටස් පමණි; එබැවින් මෙම කාරණා සම්බන්ධයෙන් ඩිමොක්‍රිටස්ගේ සියලුම ලියවිලි වලින් දැනගත හැක්කේ ඔහුගේ සිතුවිලි සහ අදහස් වලින් ඉතා සුළු ප්‍රතිශතයක් පමණි.
පරමාණුක කල්පිතය
මෙයද බලන්න: පරමාණුවාදය
ඩිමොක්‍රිටස්ගේ න්යාය අනුව සෑම දෙයක්ම "පරමාණු" වලින් සමන්විත වන අතර ඒවා භෞතිකව, නමුත් ජ්‍යාමිතිකව නොව, බෙදිය නොහැක; පරමාණු අතර හිස් අවකාශයක් පවතින බව; පරමාණු නොබිඳිය හැකි බවත්, සෑම විටම පැවති සහ සෑම විටම චලනය වන බවත්; හැඩයෙන් සහ ප්‍රමාණයෙන් වෙනස් වන පරමාණු සහ පරමාණු වර්ග අනන්ත සංඛ්‍යාවක් ඇති බව. පරමාණුවල ස්කන්ධය ගැන ඩිමොක්රිටස් පැවසුවේ, "ඕනෑම නොබෙදිය හැකි ප්‍රමාණය වැඩි වන තරමට එහි බර වැඩි වේ." කෙසේ වෙතත්, පරමාණුක බර පිළිබඳ ඔහුගේ නිශ්චිත ස්ථාවරය මතභේදාත්මක ය. [4]
Leucippus නමුත් පුළුල් ලෙස, atomism න්යාය සංවර්ධනය කිරීමට ප්රථම වී තිබීමේ ගෞරවය, අයිසැක් නිව්ටන් අප්රකට බැර කිරීමට කැමති Mochus ෆිනීෂියානුවන් අධිකාරය මත අදහස නිර්මාතෘවරයා ලෙස (ඔහු බයිබලානුකුල මෝසෙස් බව විශ්වාස කළ) Posidonius හා Strabo . [35] ද ස්ටැන්ෆර්ඩ් එන්සයික්ලොපීඩියා ඔෆ් ෆිලෝසොෆි සටහන් කරන්නේ, "කෙසේ වෙතත්, මෙම දේවධර්මීය අභිප්‍රේරිත දර්ශනය බොහෝ ඓතිහාසික සාක්ෂි ඉල්ලා සිටින බවක් නොපෙනේ". [36]
Democritus, Leucippus සහ Epicurus සමඟ එක්ව පරමාණුවල හැඩතල සහ සම්බන්ධතාව පිළිබඳ මුල්ම අදහස් යෝජනා කළේය. ද්‍රව්‍යයේ ඝනත්වය ඊට සම්බන්ධ පරමාණුවල හැඩයට අනුරූප වන බව ඔවුහු තර්ක කළහ. මේ අනුව, යකඩ පරමාණු ඝන සහ ශක්තිමත් වන අතර ඒවා ඝන බවට අගුලු දමා ඇත; ජල පරමාණු සිනිඳු සහ ලිස්සන සුළු ය; ලුණු පරමාණු, ඒවායේ රසය නිසා, තියුණු සහ උල්; සහ වායු පරමාණු අනෙකුත් සියලුම ද්‍රව්‍ය පුරා පැතිරී ඇති සැහැල්ලු සහ කැරකෙන වේ. [37] මිනිසුන්ගේ ඉන්ද්‍රිය අත්දැකීම් වලින් සාදෘශ්‍ය භාවිතා කිරීම, ඔහු පරමාණුවක පින්තූරයක් හෝ රූපයක් ලබා දුන්නේ ඒවායේ හැඩය, ප්‍රමාණය සහ ඒවායේ කොටස්වල සැකැස්ම අනුව ඒවා එකිනෙකාගෙන් වෙන්කර හඳුනා ගැනීමයි. එපමනක් නොව, තනි පරමාණු ඇමුණුම් සමඟ සපයා ඇති ද්‍රව්‍ය සබැඳි මගින් සම්බන්ධතා පැහැදිලි කරන ලදී: සමහරක් කොකු සහ ඇස්, අනෙක් ඒවා බෝල සහ සොකට්. [38] ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පරමාණුව යනු යාන්ත්‍රිකව අනෙකුත් පරමාණු සමඟ අන්තර්ක්‍රියා කරන නිෂ්ක්‍රීය ඝන (එහි පරිමාවෙන් අනෙකුත් ශරීර හැර) වේ. ඊට වෙනස්ව, නවීන, ක්වොන්ටම්-යාන්ත්‍රික පරමාණු විද්‍යුත් හා චුම්බක බල ක්ෂේත්‍ර හරහා අන්තර්ක්‍රියා කරන අතර ඒවා නිෂ්ක්‍රීය නොවේ.
පරමාණුකයන්ගේ න්යාය පෞරාණික න්‍යායට වඩා නවීන විද්යාව සමඟ බොහෝ දුරට සමපාත වී ඇති බව පෙනේ. කෙසේ වෙතත්, කල්පිතය පැමිණියේ කොහෙන්ද යන්න තේරුම් ගැනීමට උත්සාහ කිරීමේදී විද්‍යාවේ නවීන සංකල්ප සමඟ ඇති සමානකම ව්‍යාකූල විය හැකිය. පරමාණු සහ අණු පිළිබඳ නවීන සංකල්ප සඳහා සම්භාව්‍ය පරමාණුකයින්ට අනුභූතික පදනමක් නොතිබිය හැකිය.
කෙසේ වෙතත්, Lucretius , ඔහුගේ De rerum natura හි පරමාණුවාදය විස්තර කරමින් , මුල් පරමාණුක න්යාය සඳහා ඉතා පැහැදිලි සහ බලගතු අනුභූතික තර්ක ඉදිරිපත් කරයි. ඕනෑම ද්‍රව්‍ය ආපසු හැරවිය නොහැකි දිරාපත්වීමට ලක්වන බව ඔහු නිරීක්ෂණය කරයි. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, තද පාෂාණ පවා ජල බිංදු මගින් සෙමෙන් ගෙවී යයි. දේවල් මිශ්‍ර වීමේ ප්‍රවණතාවක් ඇත: පස හා මඩ සමඟ ජලය මිශ්‍ර කිරීමෙන් ප්‍රතිඵලයක් වනු ඇත, කලාතුරකිනි එයම විඝටනය වේ. දැව දිරාපත් වේ. කෙසේ වෙතත්, ජලය, වාතය සහ ලෝහ වැනි "පිරිසිදු" ද්‍රව්‍ය ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට සොබාදහමේ සහ තාක්‍ෂණයේ යාන්ත්‍රණ තිබේ. [ උපුටා ගැනීමක් අවශ්‍යයි ]ඕක් බීජය ඕක් ගසක් බවට වර්ධනය වනු ඇත, ඓතිහාසික ඕක් ගස්වලට සමාන ලී වලින් සාදන ලද, එහි දැව දැනටමත් දිරාපත් වී ඇත. නිගමනය වන්නේ ද්‍රව්‍යවල බොහෝ ගුණාංග අභ්‍යන්තරයේ ඇති දෙයකින් ව්‍යුත්පන්න විය යුතු බවත්, එය කිසි විටෙකත් ක්ෂය නොවන බවත්, සදාකාලිකවම එකම ආවේණික, නොබෙදිය හැකි ගුණාංග ගබඩා කරන දෙයක් බවත් ය. මූලික ප්‍රශ්නය නම්: ලෝකයේ සෑම දෙයක්ම තවමත් දිරාපත් වී නැත්තේ ඇයි සහ එකම ද්‍රව්‍ය, ශාක සහ සතුන් සමහරක් නැවත නැවතත් ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නේ කෙසේද? මිනිස් ඉන්ද්‍රියයන්ට පහසුවෙන් නොපෙනෙන ආකාරයෙන් බෙදිය නොහැකි ගුණාංග ප්‍රකාශ කළ හැකි ආකාරය පැහැදිලි කිරීමට එක් පැහැදිලි විසඳුමක් වන්නේ "පරමාණු" පැවැත්ම උපකල්පනය කිරීමයි. මෙම සම්භාව්‍ය "පරමාණු" නවීන විද්‍යාවේ පරමාණුවලට වඩා මිනිසුන්ගේ නවීන සංකල්පය වන "අණු" වෙත සමීප වේ.සම්භාව්‍ය පරමාණුවාදයේ අනෙක් කේන්ද්‍රීය ලක්ෂ්‍යය නම් මෙම "පරමාණු" අතර සැලකිය යුතු විවෘත ඉඩක් තිබිය යුතු බවයි: හිස් බව. Lucretius සාධාරණ තර්ක ඉදිරිපත් කරයි[ උපුටා දැක්වීමක් අවශ්‍ය ] වායූන් සහ ද්‍රව ගලා යන ආකාරය සහ හැඩය වෙනස් වන ආකාරය පැහැදිලි කිරීමට හිස්බව අත්‍යවශ්‍ය වන අතර ලෝහ ඒවායේ මූලික ද්‍රව්‍යමය ගුණාංග වෙනස් නොවී අච්චු කළ හැක.
හිස් කල්පිතය
1540 ඩොසෝ ඩොසිගේ ඩිමොක්‍රිටස්ගේ සිතුවම . [39]
මෙම atomistic අඩුව කල්පිතය පිළිබඳ විරෝධාභාසයන් ප්රතිචාරයක් ද විය වන පාමනයිඩීස් හා සීනෝ කිසිදු ව්යාපාරයක් ඇති විය හැකි යන අදහස පක්ෂව පිටතට දුෂ්කර-කිරීමට පිළිතුර තර්ක තැබූ පාරභෞතික තර්කනයේ ආරම්භකයෝ,. ඕනෑම ව්‍යාපාරයකට ශූන්‍යතාවයක් අවශ්‍ය වනු ඇති බව ඔවුහු විශ්වාස කළහ - එය කිසිවක් නොවේ - නමුත් කිසිවක් පැවතිය නොහැක. මෙම Parmenidean තත්ත්වය "එහි පවසන්නේ ඔබ විය වේ හිස් තැනක්; ඒ නිසා ඒ අඩුව කිසිවක් නොවේ;. ඒ නිසා එහි අඩුව නොවේ" [40] [41] කිසිවක් නැති බව පෙනෙන තැන වාතය ඇති බවත්, ඇත්ත වශයෙන්ම පදාර්ථයක් නොමැති තැන පවා යමක් ඇති බවත් , උදාහරණයක් ලෙස ආලෝක තරංග ඇති බව නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් පර්මනීඩස්ගේ පිහිටීම වලංගු විය .
චලිතයට රික්තයක් අවශ්‍ය බව පරමාණුක විද්‍යාඥයන් එකඟ වූ නමුත් චලනය නිරීක්ෂණය කළ හැකි සත්‍යයක් යන පදනම මත පර්මේනයිඩ්ගේ තර්කය නොසලකා හැරියේය. ඒ නිසා රික්තයක් තිබිය යුතු බව ඔවුහු අවධාරණය කළහ. මෙම අදහස නිරපේක්ෂ අවකාශය පිළිබඳ නිව්ටන්ගේ න්යාය ලෙස පිරිපහදු කළ අනුවාදයක නොනැසී පැවතුනි , එය යථාර්තය නොමැතිකමට ආරෝපණය කිරීමේ තාර්කික අවශ්යතා සපුරාලයි. අයින්ස්ටයින්ගේ සාපේක්‍ෂතා න්යාය පර්මේනීඩීස් සහ සීනෝ ට නව පිළිතුරක් සැපයුවේ අවකාශය සාපේක්ෂ වන අතර සාමාන්‍යයෙන් වක්‍ර වූ අවකාශ-කාල නානාවිධයක කොටසක් ලෙස කාලයෙන් වෙන් කළ නොහැකි බව අවබෝධ කර ගැනීමෙනි. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, නිව්ටන්ගේ ශෝධනය දැන් අතිරික්ත ලෙස සැලකේ. [42]
ඥානවිද්යාව
Democritus විසින් Luca Giordano ( c. 1690).
ඩිමොක්‍රිටස්ට අනුව සත්‍යය පිළිබඳ දැනුම දුෂ්කර ය, මන්ද ඉන්ද්රියයන් හරහා සංජානනය ආත්මීය ය. එකම ඉන්ද්‍රියයන්ගෙන් එක් එක් පුද්ගලයාට විවිධ හැඟීම් ඇති වන බැවින්, ඉන්ද්‍රිය හැඟීම් තුළින් අපට සත්‍යය විනිශ්චය කළ නොහැක. අපට ඉන්ද්‍රියයන්ගේ දත්ත අර්ථකථනය කර සත්‍යය ග්‍රහණය කර ගත හැක්කේ බුද්ධියෙන් පමණි, මන්ද සත්‍යය අගාධයක පවතී:
නැවතත්, අනෙකුත් බොහෝ සතුන්ට අපගේ අදහස්වලට පටහැනි හැඟීම් ලැබේ. සහ එක් එක් පුද්ගලයාගේ ඉන්ද්‍රියයන්ට පවා සෑම විටම දේවල් එක හා සමානව නොපෙනේ. එසේ නම්, මෙම හැඟීම්වලින් සත්‍ය සහ අසත්‍ය මොනවාද යන්න පැහැදිලි නැත; මන්ද, එක් කට්ටලයක් අනෙකට වඩා සත්‍ය නොවේ, නමුත් දෙකම එක හා සමාන ය. කෙසේ වෙතත්, ඩිමොක්රිටස් පවසන්නේ, එක්කෝ සත්‍යයක් නොමැති බව හෝ අවම වශයෙන් අපට එය නොපෙනෙන බව ය. [43]
හා:
තවද, ඔවුන් Xenophanes , Zeno of Elea , සහ Democritus සංශයවාදීන් ලෙස දකියි : … Democritus ඔහු ගුණාංග ප්‍රතික්ෂේප කරන නිසා, "මතය උණුසුම් හෝ සීතල කියයි, නමුත් යථාර්ථය පරමාණු සහ හිස් අවකාශය" සහ නැවතත්, "සත්‍යයක් අපි කිසිවක් දන්නේ නැත, මන්ද සත්‍යය ළිඳක ය." [44]
දැනගැනීම් වර්ග දෙකක් ඇත, ඔහු "නීත්‍යානුකූල" (γνησίη, gnēsiē , "අව්‍යාජ") සහ අනෙක "අවජාතකයා" (σκοτίη, skotiē , "රහස") ලෙස හඳුන්වයි . "අවජාතක" දැනුම ඉන්ද්රියයන් හරහා සංජානනය ගැන සැලකිලිමත් වේ; එබැවින් එය ප්රමාණවත් නොවන අතර ආත්මීය වේ. හේතුව ඉන්ද්‍රිය සංජානනය ඇතිවන්නේ වස්තූන්ගේ සිට ඉන්ද්රියයන් දක්වා පරමාණුවල පිටාර ගැලීම නිසාය. මෙම විවිධ හැඩතල සහිත පරමාණු අප වෙත පැමිණෙන විට, ඒවායේ හැඩය අනුව අපගේ ඉන්ද්රියයන් උත්තේජනය කරන අතර, එම උත්තේජනයන් නිසා අපගේ සංවේදී හැඟීම් ඇති වේ. [45]
දෙවන වර්ගයේ දැනුම, "නීත්‍යානුකූල" දැනුම, බුද්ධිය හරහා සාක්ෂාත් කර ගත හැකිය, වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, "අවජාතකයා" වෙතින් සියලු සංවේද දත්ත තර්කනය හරහා විස්තාරනය කළ යුතුය. මේ ආකාරයෙන් කෙනෙකුට "අවජාතක" දැනුම පිළිබඳ ව්යාජ සංජානනයෙන් මිදී ප්‍රේරක තර්කනය තුළින් සත්‍යය ග්‍රහණය කර ගත හැකිය . ඉන්ද්‍රිය සංවේදනයන් සැලකිල්ලට ගැනීමෙන් පසු, කෙනෙකුට පෙනුමට හේතු පරීක්ෂා කර, පෙනුම පාලනය කරන නීති පිළිබඳ නිගමනවලට එළඹිය හැකිය, සහ හේතුව සොයා ගත හැකිය (αἰτιολογία, aetiologia) ඔවුන් සම්බන්ධ කර ඇත. මෙය කොටස්වල සිට සමස්තය දක්වා හෝ නොපෙනෙන දෙයෙහි සිට නොපෙනෙන (ප්‍රේරක තර්කනය) දක්වා සිතීමේ ක්‍රියා පටිපාටියයි. ඩිමොක්රිටස් මුල් විද්යාත්මක චින්තකයෙකු ලෙස සැලකීමට මෙය එක් උදාහරණයකි. මෙම ක්‍රියාවලිය විද්යාව එහි නිගමන රැස් කරන ක්‍රියාවලිය සිහිගන්වයි.
නමුත් කැනන් වලDemocritus පවසන්නේ දැනගැනීම් වර්ග දෙකක් ඇති බවයි, එකක් ඉන්ද්රියයන් හරහා සහ අනෙක බුද්ධිය හරහා. මෙයින් ඔහු සත්‍ය විනිශ්චය සඳහා එහි විශ්වසනීයත්වය සනාථ කරන බුද්ධිය හරහා 'නීත්‍යානුකූල' ලෙස හඳුන්වන අතර, ඉන්ද්රියයන් හරහා ඔහු 'අවජාතකයා' ලෙස නම් කරයි. ඔහුගේ සැබෑ වචන උපුටා දැක්වීමට: දැනුමේ ආකාර දෙකක් තිබේ, එකක් නීත්‍යානුකූල, එක් අවජාතකයෙක්. අවජාතකයාට මෙම කණ්ඩායම අයත් වේ: පෙනීම, ඇසීම, සුවඳ, රසය, ස්පර්ශය. අනෙක නීත්‍යනුකූල වන අතර එයින් වෙන්ව පවතී. ඉන්පසුව, අවජාතකයාට වඩා නීත්‍යානුකූල දේට ප්‍රිය කරමින්, ඔහු තවදුරටත් මෙසේ කියයි: අවජාතකයාට තවදුරටත් කුඩා දෙයක් දැකිය නොහැකි වූ විට, ඇසීමට, සුවඳක්, රසයක් හෝ ස්පර්ශයෙන් දැන ගැනීමට නොහැකි වූ විට, නමුත් සියුම් කරුණු විමසා බැලිය යුතුය, එවිට නීත්‍යානුකූල දේ පැමිණේ. එය සංජානනය කිරීමේ සියුම් අවයවයක් ඇත. [46]
හා:
තුළ තහවුරු කිරීම් ... ඔහු පවසයි: නමුත් අපි යම් යම් එහි සැබෑ අවබෝධයක් කිසිවක් නොව, කුමක් ශරීරයේ ඒ මත එය මාධ්ය ඇතුළු වන දේ (පරමාණු) තත්ත්වය අනුව මාරු කර ඇත. [47]
එසේම:
ඩිමොක්රිටස් පැවසුවේ 'ඔහු කැමති වන්නේ පර්සියාවේ රජෙකු වීමට වඩා හේතුකාරකයක් සොයා ගැනීමට' බවයි. [48]
ආචාර ධර්ම සහ දේශපාලනය
1477 ඉතාලි බිතු සිතුවමක් වන Pinacoteca di Brera , Milan වෙතින් අඬන Heraclitus සහ සිනාසෙන Democritus .
ඩිමොක්‍රිටස්ගේ ආචාර ධර්ම සහ දේශපාලනය අප වෙත බොහෝ දුරට පැමිණෙන්නේ උපරිම ආකාරයෙන් ය. එනිසා, Stanford Encyclopedia of Philosophy මෙසේ පවසන තෙක් ගොස් ඇත: "විශාල ආචාරධර්ම ප්‍රකාශයන් තිබියදීත්, ඩිමොක්‍රිටස්ගේ සදාචාරාත්මක අදහස් පිළිබඳ සුසංයෝගී වාර්තාවක් ගොඩ නැගීම දුෂ්කර ය" යනුවෙන් සඳහන් කරමින් "කුමක්ද යන්න තීරණය කිරීමේ දුෂ්කරතාවයක් ඇත. කොටස් සැබෑ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ය." [49]
ඔහු පවසන්නේ "සෑම තැනකම සමානාත්මතාවය උතුම්" බවයි, නමුත් ඔහු කාන්තාවන් හෝ වහලුන් මෙම හැඟීමට ඇතුළත් කිරීමට තරම් ප්රමාණවත් නොවේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක දරිද්‍රතාවය කුරිරු පාලකයන් යටතේ ඇති සමෘද්ධියට වඩා හොඳය, එම හේතුව නිසාම වහල්භාවයට වඩා නිදහසට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වීමයි. ඔහුගේ බටහිර දර්ශනය ඉතිහාසය , බර්ට්රන්ඩ් රසල් ඩිමොක්රිටස් ආදරය බව මෙසේ ලියයි "ග්රීකයන් ඊනියා ප්රජාතන්ත්රවාදය දේ." ඩිමොක්රිටස් පැවසුවේ "ප්‍රඥාවන්තයා සියලු රටවලට අයත් වන අතර, ශ්‍රේෂ්ඨ ආත්මයක නිවහන මුළු ලෝකයම වේ" යනුවෙනි. [50]ඩිමොක්රිටස් ලිව්වේ බලයේ සිටින අය "දුප්පතුන්ට ණයට දීම සහ ඔවුන්ට උපකාර කිරීම සහ ඔවුන්ට අනුග්‍රහය දැක්වීම තමන්ම භාර ගත යුතු බවත්, එවිට අනුකම්පාවක් සහ හුදකලාවක් නොමැති බවත්, පුරවැසියන් අතර මිත්‍රත්වය, අන්‍යෝන්‍ය ආරක්ෂාව සහ එකඟතාවය සහ වෙනත් යහපත් දේ ඕනෑවටත් වඩා වැඩි බවයි. නාමාවලිය." බුද්ධියෙන් පරිහරණය කරන විට මුදල් පරිත්‍යාගශීලීත්වයට සහ පුණ්‍ය කටයුතුවලට මඟ පාදන අතර, මෝඩකමේ යෙදෙන මුදල් මුළු සමාජයටම පොදු වියදමක් ගෙන දෙයි - තම දරුවන් වෙනුවෙන් අධික ලෙස මුදල් රැස් කිරීම මසුරුකමකි. මුදල් ඉපයීම නිෂ්ඵල දෙයක් නොවන අතර, වැරදි ක්‍රියාවක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස එසේ කිරීම "සියල්ලටම වඩා නරකම" බව ඔහු පවසයි. ඔහු ධනය කෙරෙහි මුලුමනින්ම දෙගිඩියාවෙන් සිටින අතර එය ස්වයංපෝෂිත භාවයට වඩා බෙහෙවින් අඩු අගයක් ගනී. ඔහු ප්‍රචණ්ඩත්වයට අකමැති නමුත් සාමවාදියෙකු නොවීය: යුද්ධයට සූදානම් වන ලෙස ඔහු නගරවලින් ඉල්ලා සිටියේය.සහ යම් නීතියක්, ගිවිසුමක් හෝ දිවුරුමක් උල්ලංඝනය නොකරන තාක් කල් අපරාධකරුවෙකු හෝ සතුරෙකු ඝාතනය කිරීමට සමාජයකට අයිතියක් ඇති බව විශ්වාස කළේය.[3]
යහපත්කම සහජ මනුෂ්‍ය ස්වභාවයට වඩා ව්‍යවහාරයෙන් හා හික්මීමෙන් ලැබුණු බව ඔහු විශ්වාස කළේය. දුෂ්ටයන්ගෙන් ඈත් විය යුතු බව ඔහු විශ්වාස කළ අතර, එවැනි ආශ්‍රයෙන් දුෂ්ටකමට ඇති නැඹුරුව වැඩි වන බව ප්‍රකාශ කළේය. කෝපය පාලනය කිරීමට අපහසු වුවද, යමෙකු තාර්කික වීමට නම් එය ප්‍රගුණ කළ යුතුය. තම අසල්වාසීන්ගේ විපත්තිවලින් සතුටට පත්වන අය තම වාසනාව තමන් ජීවත් වන සමාජය සමඟ බැඳී ඇති බව තේරුම් ගැනීමට අසමත් වන අතර, ඔවුන් තමාගේම සතුට සොරකම් කරති. ඩිමොක්රිටස් විශ්වාස කළේ සතුට ( euthymia).) ආත්මයේ දේපලක් විය. ඔහු ප්‍රකාශ කළේ හැකිතාක් අඩු ශෝකයකින් යුත් තෘප්තිමත් ජීවිතයක් සඳහා වන අතර, එය උදාසීනත්වයෙන් හෝ ලෞකික සැප සම්පත් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන් සාක්ෂාත් කරගත නොහැකි බව ඔහු පැවසීය. මධ්‍යස්ථභාවය සහ මනින ලද ජීවිතයක් තුළින් තෘප්තිය ලබා ගත හැකි බව ඔහු පැවසීය. සෑහීමකට පත් වීමට යමෙකුට හැකි දේ ගැන තම විනිශ්චය සකස් කළ යුතු අතර තමා සතුව ඇති දෙයින් සෑහීමකට පත්විය යුතුය - ඊර්ෂ්‍යාව හෝ ප්‍රශංසා කිරීම ගැන සුළු සැලකිල්ලක් නොදක්වයි. ප්‍රීතිය සහ විවේකය සඳහා මංගල්‍යයන් සහ සැමරුම් අවශ්‍ය බව ඩිමොක්රිටස් විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද බැවින්, අවස්ථානුකූලව අතිරික්ත වියදම් අනුමත කරන ලදී. ඔහු අධ්‍යාපනය හඹා යාමේ උතුම්ම දෙය ලෙස සලකයි, නමුත් හැඟීමකින් තොරව ඉගෙනීම වැරදි වලට තුඩු දෙන බවට අනතුරු ඇඟවීය. [3]
ගණිතය
දකුණු රවුම් සහ ආනත වෘත්තාකාර කේතු
ඩිමොක්රිටස් විශේෂයෙන් ගණිතය සහ ජ්යාමිතිය පිළිබඳ පුරෝගාමියෙක් ද විය. අපි පමණක් (නමින් ඔහුගේ කෘති උපුටා හරහා මේ ගැන දන්නේ ගණන් මත , Geometrics මත , මත Tangencies , මත සිතියම් , සහ මත Irrationals ,) අනෙකුත් ලියවිලි වැඩ ඩිමොක්රිටස් සිරුර සියලු මධ්යතන යුගය ජීවත් නැති නිසා.
ආකිමිඩීස්ට අනුව , [51] එකම පාද ප්‍රදේශයක් සහ උසකින් යුත් කේතුවක් සහ පිරමීඩයක් පිළිවෙලින් සිලින්ඩරයක හෝ ප්‍රිස්මයේ පරිමාවෙන් තුනෙන් එකක් ඇති බව නිරීක්ෂණය කළ පළමු අය අතර ඩිමොක්රිටස් විය. ආකිමිඩීස් පෙන්වා දුන්නේ ඩිමොක්රිටස් මෙම ප්‍රකාශය සඳහා කිසිදු සාක්ෂියක් ලබා නොදුන් බවත්, ඒ වෙනුවට Cnidus හි Eudoxus විසින් සපයන ලද බවත්ය. [52] [53]
තවද ප්ලූටාර්ක් (Plut. De Comm. 39) ප්‍රකාශ කළේ ඩිමොක්රිටස් විසින් පහත ප්‍රශ්නය මතු කර ඇති බවයි: පාදයට සමාන්තරව තලයක් කේතුවක් කැපුවහොත්, කේතුවේ කොටසේ සහ පාදයේ මතුපිට සමාන හෝ අසමානද? ඒවා සමාන නම්, කේතුව සිලින්ඩරයක් බවට පත් වන අතර, ඒවා අසමාන නම්, කේතුව ඉන්ඩෙන්ටේෂන් හෝ පියවර සහිත "අක්‍රමවත් කේතුවක්" බවට පත්වේ. [54] මෙම ප්‍රශ්නය පහසුවෙන් කලනය මගින් විසඳිය හැකි අතර, එබැවින් ඩිමොක්රිටස් අනන්ත සහ අනුකලිත කලනයේ පෙරගමන්කරුවෙකු ලෙස සැලකිය හැකි බව යෝජනා වී ඇත . [55] [56]
මානව විද්යාව, ජීව විද්යාව සහ විශ්ව විද්යාව
ස්වභාවධර්මය පිළිබඳ ඔහුගේ කෘති, මිනිසාගේ ස්වභාවය , මස් පිළිබඳ (පොත් දෙකක්), මනස පිළිබඳ, ඉන්ද්රියයන් පිළිබඳ , රසයන් පිළිබඳ , වර්ණ පිළිබඳ , බීජ සහ ශාක හා පලතුරු සම්බන්ධ හේතූන් යන විෂයයන් පිළිබඳ ඔහුගේ පොත් උපුටා දැක්වීම් හරහා ප්‍රකට වේ . සහ සතුන් සම්බන්ධ හේතු (පොත් තුනක්). [3] ඔහු තම ජීවිතයේ වැඩි කාලයක් ශාක හා ඛනිජ ලවණ අත්හදා බැලීමට සහ පරීක්ෂා කිරීමට ගත කළ අතර බොහෝ විද්යාත්මක මාතෘකා පිළිබඳව දීර්ඝ ලෙස ලිවීය. [57] ඩිමොක්රිටස් සිතුවේ පළමු මිනිසුන් බවයිතනි තනිව ආහාර සොයා ගොස් ගස්වල වල් වැවෙන වඩාත් රසවත් ඖෂධ පැළෑටි සහ පලතුරු අනුභව කරමින් ජීවත් වූයේ අරාජික හා සත්ව ආකාරයේ ජීවිතයක්. වන සතුන්ට බියෙන් ඔවුන් එකට සමාජගත කර ඇති බව ඔහු පැවසීය. ඔහු විශ්වාස කළේ මෙම මුල් මිනිසුන්ට භාෂාවක් නොතිබූ නමුත් ඔවුන් ක්‍රමක්‍රමයෙන් ඔවුන්ගේ ප්‍රකාශන ප්‍රකාශ කිරීමට පටන් ගත් බවත්, සෑම ආකාරයකම වස්තුවක් සඳහාම සංකේත ස්ථාපිත කර ඇති බවත්, මේ ආකාරයෙන් එකිනෙකා තේරුම් ගත් බවත්ය. ඔහු පවසන්නේ ආදිතම මිනිසුන් ජීවිතයේ උපයෝගිතා කිසිවක් නොමැතිව වෙහෙස මහන්සි වී ජීවත් වූ බවයි. ඇඳුම් පැළඳුම්, ගෙවල්, ගින්දර, ගෘහාශ්‍රිතකරණය සහ ගොවිතැන ඔවුන් නොදැන සිටියා. ඩිමොක්රිටස් මානව වර්ගයාගේ මුල් අවධිය අත්හදා බැලීම් සහ දෝෂ මගින් ඉගෙනීමේ එකක් ලෙස ඉදිරිපත් කරන අතර, සෑම පියවරක්ම සෙමින් තවත් සොයාගැනීම් වලට තුඩු දුන් බව පවසයි; ඔවුන් ශීත ඍතුවේ දී ගුහාවල රැකවරණය ලබා ගත් අතර, කල් තබා ගත හැකි පලතුරු ගබඩා කර ඇත.සහ එක් එක් නව අදහස මත ගොඩ නැගීමට හේතුව සහ මනසේ උනන්දුව තුලින්.[3] [58]
ඩිමොක්රිටස් විශ්වාස කළේ, පෘථිවිය සහ එහි ඇති සියල්ල ඇතුළුව විශාල ඒකක සෑදීමට එකට ගැටෙන තුරු, මුලින් විශ්වය සෑදී ඇත්තේ අවුල් සහගත කුඩා පරමාණුවලින් මිස අන් කිසිවක් නොවන බවයි. [3] ඔහු බොහෝ ලෝක ඇති බව අනුමාන කළේය , සමහර වැඩෙන, සමහර දිරාපත් වෙමින්; සමහරක් ඉර හඳ නැති, සමහර ඒවා කිහිපයක්. සෑම ලෝකයකටම ආරම්භයක් සහ අවසානයක් ඇති බවත්, වෙනත් ලෝකයක් සමඟ ගැටීමෙන් ලෝකයක් විනාශ විය හැකි බවත් ඔහු විශ්වාස කළේය. [59]
අනෙකුත් පරමාණුකවාදීන් මෙන්, ඩිමොක්රිටස් පැතලි පෘථිවියක් ගැන විශ්වාස කළ අතර එහි ගෝලාකාරත්වය සඳහා තර්ක අභියෝගයට ලක් කළේය . [60]
විසිවන සියවසේ ඇගයීම්
බර්ට්රන්ඩ් රසල්ට අනුව , ලියුසිපස් සහ ඩිමොක්‍රිටස්ගේ දෘෂ්ටිකෝණය "නවීන විද්‍යාවේ දර්ශනයට සමාන වූ අතර ග්රීක සමපේක්ෂනයට නැඹුරු වූ බොහෝ දෝෂ මඟ හැරියේය." [61]
කාල් ආර්. පොපර් [50] ඩිමොක්‍රිටස්ගේ තාර්කිකත්වය, මානවවාදය සහ නිදහසට ඇති ආදරය අගය කළ අතර ඩිමොක්රිටස්, සෙසු රටවැසි ප්‍රොටගෝරස් සමඟ එක්ව "භාෂාව, සිරිත් විරිත් සහ නීතිය පිළිබඳ මානව ආයතන තහනම් නොවන නමුත් මිනිසා විසින් සාදන ලද ඒවාය යන මූලධර්මය සකස් කළේය. ස්වාභාවික නොව සාම්ප්‍රදායික, ඒ අතරම, අපි ඒවාට වගකිව යුතු බව අවධාරනය කරති."
කටයුතු
ඩිමොක්‍රිටස්ගේ කිසිම ලියවිල්ලක් අද දක්වාම සම්පූර්ණ වී නැත. ඔහුගේ අතිවිශාල වැඩ කොටසෙන් දන්නේ කොටස් පමණි. [10]
ආචාර ධර්ම
පයිතගරස්
ප්‍රඥාවන්තයාගේ ස්වභාවය පිළිබඳව
පාතාලයේ ඇති දේවල් ගැන
ට්රයිටොජෙනියා
පුරුෂභාවය මත හෝ ශීලය මත
Amaltheia හි අං
තෘප්තිය මත
සදාචාරාත්මක විවරණ
ස්වභාවික විද්යාව
The Great World-ordering (Leucippus විසින් ලියන ලද්දක් විය හැක)
කොස්මොග්රැෆි
ග්රහලෝක මත
සොබාදහම මත
මිනිසාගේ ස්වභාවය හෝ මස් මත (පොත් දෙකක්)
මනස මත
ඉන්ද්රියයන් මත
රසයන් මත
වර්ණ මත
විවිධ හැඩතල මත
හැඩය වෙනස් කිරීම මත
තට්ටම්
පින්තූර මත
තර්කය මත (පොත් තුනක්)
ස්වභාවය
ස්වර්ගීය හේතු
වායුගෝලීය හේතු
භූමිෂ්ඨ හේතු
ගින්නට සම්බන්ධ හේතු සහ ගින්නෙහි ඇති දේවල්
ශබ්ද සම්බන්ධ හේතු
බීජ හා ශාක හා පලතුරු සම්බන්ධ හේතු
සතුන් සම්බන්ධ හේතු (පොත් තුනක්)
විවිධ හේතු
චුම්බක මත
ගණිතය
විවිධ කෝණ මත හෝ කව සහ ගෝලවල සම්බන්ධතා මත
ජ්යාමිතිය මත
ජ්යාමිතිය
අංක
අතාර්කික රේඛා සහ ඝන මත (පොත් දෙකක්)
Planispheres
මහා වර්ෂය හෝ තාරකා විද්යාව (දින දර්ශනයක්)
ජල ඔරලෝසු තරඟය
ස්වර්ගයේ විස්තරය
භූගෝල විද්යාව
පෝලන්ත ජාතිකයන්ගේ විස්තරය
ආලෝක කිරණ පිළිබඳ විස්තරය
සාහිත්යය
රිද්ම සහ සමගිය මත
කවි ගැන
පදවල අලංකාරය ගැන
Euphonious සහ Harsh-sounding letters ගැන
හෝමර් මත
ගීතය මත
ක්‍රියා පද මත
නම්
තාක්ෂණික කටයුතු
අනාවැකිය
ඩයට් මත
වෛද්ය විනිශ්චය
යෝග්‍ය සහ නුසුදුසු අවස්ථා සම්බන්ධ හේතු
ගොවිතැන ගැන
පින්තාරු කිරීම මත
උපක්රම
ආමර් වල සටන්
විවරණ
බබිලෝනියේ ශුද්ධ ලියවිලි මත
Meroe හි සිටින අය ගැන
සාගරයේ සැරිසැරීම
ඉතිහාසය මත
Chaldaean ගිණුම
Phrygian ගිණුම
උණ සහ කැස්ස පිළිබඳ රෝග
නීතිමය හේතු
ගැටළු [62]
නාමික ආයතන
ට්රේස් ඩිමොක්රිටස් විශ්ව විද්යාලය
ජාතික විද්යාත්මක පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය "ඩෙමොක්‍රිටෝස්"
අංක විද්යාව
පහත දැක්වෙන සමකාලීන කාසි/මුදල් නෝට්ටු මත ඩිමොක්රිටස් නිරූපනය විය:
මෙම ආපසු ග්රීක 10 ඩ්රැක්මා 1976-2001 ක කාසිය. [63]
මෙම මුහුණත ග්රීක 100 ඩ්රැක්මා 1967-1978 ක මුදල් නෝට්ටු. [64]
මේකත් බලන්න
පරමාණුව
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ය
ජෝන් ඩෝල්ටන්
කැනඩාව
මොකස්
ව්යාජ-ඩිමොක්රිටස්
වෛශේෂිකා
සටහන්
යන අදහස පරමාණු හා බලරහිත ලෝකයේ මූලික සංඝටක (ලෙස DK B125: "ἐτεῇ δὲ ἄτομα καὶ κενόν").