කැනඩාවේ ආර්ථිකය
කැනඩාව ඉතා දියුණු මිශ්‍ර වෙළඳපල ආර්ථිකයක් ඇත,[2] ලොව නවවන විශාලතම ආර්ථිකය 2023 වන විට, සහ නාමික GDP දළ වශයෙන් ඇ.ඩො. ට්‍රිලියන 2.221.[3] එය ඉතා ගෝලීයකරණය වූ ආර්ථිකයක් සහිත, ලොව විශාලතම වෙළඳ ජාතීන්ගෙන් එකකි.[4] 2021 දී කැනේඩියානු භාණ්ඩ හා සේවා වෙළඳාම ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.016 දක්වා ළඟා විය.[5] කැනඩාවේ අපනයනය ඩොලර් බිලියන 637 ඉක්ම වූ අතර, එහි ආනයනික භාණ්ඩ ඩොලර් බිලියන 631 ඉක්මවන අතර, එයින් ආසන්න වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 391 ක් එක්සත් ජනපදයෙන් ආරම්භ විය.[5] 2018 දී, කැනඩාව ඩොලර් බිලියන 22 ක භාණ්ඩවල වෙළඳ හිඟයක් සහ ඩොලර් බිලියන 25 ක සේවා හිඟයක් ඇති විය.[5] ටොරොන්ටෝ කොටස් හුවමාරුව යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලොව නවවන විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන අතර, එක්සත් ජනපද ඩොලර් ට්‍රිලියන 2කට වඩා වැඩි ඒකාබද්ධ වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණයක් ඇති සමාගම් 1,500කට අධික ප්‍රමාණයක් ලැයිස්තුගත කරයි.[6]
කැනඩාවේ බැංකුව රටේ මහ බැංකුවයි.[7] මුදල් අමාත්‍යවරයා සහ නවෝත්පාදන, විද්‍යාව සහ කර්මාන්ත අමාත්‍යවරයා මූල්‍ය සැලසුම්කරණය සහ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සංවර්ධනය කිරීම සඳහා සංඛ්‍යාලේඛන කැනඩාවේ දත්ත භාවිතා කරයි.[8] කැනඩාවට ශක්තිමත් සමුපකාර බැංකු අංශයක් ඇත, ණය සමිතිවල ලොව ඉහළම ඒක පුද්ගල සාමාජිකත්වය ඇත.[9] එය දූෂණ සංජානන දර්ශකයේ (2023 දී 14 වැනි) පහළ ශ්‍රේණිගත කරයි[10] සහ "ලෝකයේ අවම දූෂිත රටවල් අතර පුළුල් ලෙස සැලකේ".[11] එය ගෝලීය තරඟකාරීත්ව වාර්තාවේ (2024 දී 19 වැනි) ඉහළ ශ්‍රේණිගත කරයි.[12] කැනඩාවේ ආර්ථිකය හෙරිටේජ් පදනමේ ආර්ථික නිදහස පිළිබඳ දර්ශකය[13] මත බොහෝ බටහිර ජාතීන්ට වඩා ඉහලින් ශ්‍රේණිගත වී ඇති අතර සාපේක්ෂව අඩු ආදායම් මට්ටමක් අත්විඳියි.[14] රටේ සාමාන්‍ය කුටුම්භ ඉවත දැමිය හැකි ඒක පුද්ගල ආදායම OECD සාමාන්‍යයට වඩා "ඉහළින්" ඇත.[15] කැනඩාව නිවාස දැරිය හැකි මිල[16] සහ විදේශ සෘජු ආයෝජන සඳහා වඩාත්ම සංවර්ධිත රටවල් අතරින් පහතම ශ්‍රේණිගත කරයි.[17]
20 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේ සිට, කැනඩාවේ නිෂ්පාදන, පතල් කැණීම් සහ සේවා අංශවල වර්ධනය නිසා ජාතිය විශාල වශයෙන් ග්‍රාමීය ආර්ථිකයක සිට නාගරීකරණය වූ කාර්මික ආර්ථිකයක් දක්වා පරිවර්තනය කර ඇත.[18] කැනේඩියානු ආර්ථිකය ආධිපත්‍යය දරන්නේ සේවා කර්මාන්තය වන අතර එය රටේ ශ්‍රම බලකායෙන් හතරෙන් තුනක් පමණ සේවය කරයි.[19] කැනඩාවට අසාමාන්‍ය ලෙස වැදගත් ප්‍රාථමික අංශයක් ඇති අතර, වන විද්‍යාව සහ ඛනිජ තෙල් කර්මාන්ත ඉන් ප්‍රමුඛතම කොටස් වේ.[20] කෘෂිකර්මාන්තය දුෂ්කර උතුරු කැනඩාවේ බොහෝ නගර, අසල පතල් හෝ දැව මූලාශ්‍ර මගින් නඩත්තු කරනු ලැබේ.[21]
දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු කැනඩාවේ එක්සත් ජනපදය සමඟ ආර්ථික ඒකාබද්ධතාවය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වී ඇත.[23] 1988 කැනඩාව - එක්සත් ජනපද නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම (FTA) රටවල් දෙක අතර තීරුබදු ඉවත් කරන ලද අතර, උතුරු ඇමරිකානු නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම (NAFTA) 1994 දී මෙක්සිකෝව ඇතුළත් කිරීමට නිදහස් වෙළඳ කලාපය පුළුල් කළේය (පසුව කැනඩාව-එක්සත් ජනපදය විසින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. –මෙක්සිකෝ ගිවිසුම).[24] 2023 වන විට, කැනඩාව විවිධ රටවල් 51ක් සමඟ නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම් 15කට අත්සන් කර ඇත.[22]
කැනඩාව බලශක්ති අපනයනකරුවන් වන සංවර්ධිත රටවල් කිහිපයෙන් එකකි.[25] අත්ලාන්තික් කැනඩාව සතුව විශාල අක්වෙරළ ස්වභාවික වායු තැන්පතු ඇත,[26] ඇල්බර්ටා ලෝකයේ සිව්වන විශාලතම තෙල් සංචිතයට සත්කාරකත්වය දරයි.[27] විශාල අතබස්කා තෙල් වැලි සහ අනෙකුත් තෙල් සංචිත කැනඩාවට ගෝලීය තෙල් සංචිතවලින් සියයට 13 ක් ලබා දෙයි, එය ලෝකයේ තුන්වන හෝ හතරවන විශාලතම වේ.[28] කැනඩාව මීට අමතරව ලොව විශාලතම කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන සපයන්නන්ගෙන් එකකි; කැනේඩියානු ප්‍රේරීස් ප්‍රදේශය තිරිඟු, කැනෝලා සහ අනෙකුත් ධාන්‍ය නිෂ්පාදනය කරන ගෝලීය නිෂ්පාදකයන්ගෙන් එකකි.[29] රට සින්ක්, යුරේනියම්, රන්, නිකල්, ප්ලැටිනොයිඩ්, ඇලුමිනියම්, වානේ, යපස්, කෝකින් ගල් අඟුරු, ඊයම්, තඹ, මොලිබ්ඩිනම්, කොබෝල්ට් සහ කැඩ්මියම් අපනයනය කරන ප්‍රමුඛයෙකි.[30] කැනඩාව දකුණු ඔන්ටාරියෝ සහ ක්විබෙක් කේන්ද්‍ර කරගත් සැලකිය යුතු නිෂ්පාදන අංශයක් ඇති අතර මෝටර් රථ සහ ගුවන් යානා විශේෂයෙන් වැදගත් කර්මාන්ත නියෝජනය කරයි.[31] ධීවර කර්මාන්තය ආර්ථිකයේ ප්‍රධාන දායකත්වයක් ද වේ.[32]
විද්‍යාව හා තාක්ෂණය
සංස්කරණය2020 දී, කැනඩාව දේශීය පර්යේෂණ සහ සංවර්ධනය සඳහා දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 41.9ක් වැය කර ඇති අතර, 2022 සඳහා පරිපූරක ඇස්තමේන්තු ඩොලර් බිලියන 43.2ක් විය.[33] 2023 වන විට, රට භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ නොබෙල් ත්‍යාගලාභීන් 15 දෙනෙකු බිහි කර ඇත.[34] Nature Index[35] ට අනුව, විද්‍යාත්මක සඟරාවල ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ලෝක ව්‍යාප්ත ලිපි වල රට හත්වන ස්ථානයට පත්ව ඇති අතර, ගෝලීය තාක්‍ෂණ සමාගම් ගණනාවක මූලස්ථානය පිහිටා ඇත.[36] කැනඩාව ලොව ඉහළම අන්තර්ජාල ප්‍රවේශ මට්ටම් වලින් එකක් වන අතර, මිලියන 33කට අධික පරිශීලකයින් පිරිසක් එහි මුළු ජනගහනයෙන් සියයට 94කට සමාන වේ.[37]
.jpg)
කැනඩාවේ විද්‍යාව හා තාක්ෂණයේ වර්ධනයන් අතර නවීන ක්ෂාරීය බැටරිය නිර්මාණය කිරීම,[39] ඉන්සියුලින් සොයා ගැනීම,[40] පෝලියෝ එන්නත සංවර්ධනය කිරීම,[41] සහ පරමාණුක න්‍යෂ්ටියේ අභ්‍යන්තර ව්‍යුහය පිළිබඳ සොයාගැනීම් ඇතුළත් වේ.[42] අනෙකුත් ප්‍රධාන කැනේඩියානු විද්‍යාත්මක දායකත්වයන් අතර කෘතිම හෘද පේස්මේකර්, දෘශ්‍ය බාහිකය සිතියම්ගත කිරීම,[43] ඉලෙක්ට්‍රෝන අන්වීක්ෂයේ දියුණුව,[44] තහඩු භූ විද්‍යාව, ගැඹුරු ඉගෙනීම, බහු-ස්පර්ශ තාක්ෂණය සහ පළමු කළු කුහරය වන සිග්නස් හඳුනා ගැනීම ඇතුළත් වේ. X-1.[45] කැනඩාවට ජාන විද්‍යාවේ දිගු ඉතිහාසයක් ඇත, ඒවාට ප්‍රාථමික සෛල, වෙබ් අඩවියට යොමු කරන ලද විකෘති, ටී-සෛල ප්‍රතිග්‍රාහක සහ ෆැන්කෝනි රක්තහීනතාවය, සිස්ටික් ෆයිබ්‍රෝසිස් සහ මුල්-ආරම්භක ඇල්සයිමර් රෝගය ඇති කරන ජාන හඳුනා ගැනීම ඇතුළු තවත් රෝග ගණනාවක් ඇත.[46]
කැනේඩියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය ගැඹුරු අභ්‍යවකාශ, ග්‍රහලෝක සහ ගුවන් සේවා පර්යේෂණ සහ රොකට් සහ චන්ද්‍රිකා සංවර්ධනය කරමින් ඉතා ක්‍රියාකාරී අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කරයි.[47] 1962 දී ඇලවුට් 1 අභ්‍යවකාශ ගත කරන විට චන්ද්‍රිකාවක් සැලසුම් කර නිර්මාණය කළ තුන්වන රට කැනඩාව විය.[48] කැනඩාව ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයේ (ISS) සහභාගිවන්නෙකු වන අතර, ISS සහ NASA හි අභ්‍යවකාශ ෂටලය සඳහා කැනඩාම්, කැනඩාම්2, කැනඩාම්3 සහ ඩෙක්ස්ට්‍රේ රොබෝ යන්ත්‍ර නිර්මාණය කර ඇති අතර අභ්‍යවකාශ රොබෝ තාක්ෂණයේ පුරෝගාමියෙකි.[49] 1960 ගණන්වල සිට, කැනඩාවේ අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තය රේඩාර්සැට්-1 සහ 2, ISIS, සහ MOST ඇතුළු චන්ද්‍රිකා මාර්ක් රාශියක් නිර්මාණය කර ගොඩනගා ඇත.[50] කැනඩාව ලොව සාර්ථකම සහ බහුලව භාවිතා වන ශබ්ද රොකට් වලින් එකක් වන බ්ලැක් බ්‍රැන්ට් නිෂ්පාදනය කර ඇත.[51]
යොමු කිරීම්
සංස්කරණය- ^ Sassen, Saskia (2018). Cities in a World Economy (5th ed.). SAGE Publications. p. 210. ISBN 978-1-5063-6260-1.
- ^
- Hall, Peter A.; Soskice, David (2001). Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage. Oxford University Press. p. 570. ISBN 9780191647703.
- Diekmeyer, Peter (June 11, 2020). "Capitalism in Canada". The Canadian Encyclopedia. https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/capitalism-in-canada#:~:text=Canada%20has%20a%20%E2%80%9Cmixed%E2%80%9D%20economy.
- ^ "World Economic Outlook Database". International Monetary Fund. April 2, 2019. September 22, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ "Evolution of the world's 25 top trading nations – Share of global exports of goods (%), 1978–2020". United Nations Conference on Trade and Development. July 15, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ a b c "U.S.-Canada Trade Facts". Canada's State of Trade (20 ed.). Global Affairs Canada. 2021. April 17, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. PDF version. සංරක්ෂණය කළ පිටපත ඔක්තෝබර් 3, 2019 at the Wayback Machine.
- ^ "Monthly Reports". World Federation of Exchanges. February 18, 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. 2018 වන විට[update]
- ^ Watts, George S. (1993). Bank of Canada/La Banque du Canada: Origines et premieres annees/Origins and Early History. McGill-Queen's University Press. ISBN 978-0-88629-182-2. JSTOR j.ctt9qf36m.
- ^ "About". Statistics Canada. 2014. January 15, 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය March 8, 2017.
- ^ Kobrak, Christopher; Martin, Joe (2018). From Wall Street to Bay Street: The Origins and Evolution of American and Canadian Finance. University of Toronto Press. p. 220. ISBN 978-1-4426-1625-7.
- ^ "Corruption Perceptions Index (latest)". Transparency International. January 31, 2023. July 24, 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Rotberg, Robert I.; Carment, David (2018). Canada's Corruption at Home and Abroad. Taylor & Francis. p. 12. ISBN 978-1-351-57924-7.
- ^ "World Competitiveness Center". IMD business school for management and leadership courses. 2024-06-10. සම්ප්‍රවේශය 2024-11-15.
- ^ "Index of Economic Freedom". The Heritage Foundation. 2020. April 20, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය May 8, 2021.
- ^ Shorrocks, Anthony; Davies, Jim; Lluberas, Rodrigo (October 2018). "Global Wealth Report". Credit Suisse. July 18, 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ "Canada". OECD Better Life Index. 2021. March 5, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ "Prices - Housing prices". OECD. August 11, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 14, 2022.
- ^
- Mintz, Jack; Bazel, Philip (2021). "View of 2020 Tax Competitiveness Report: Canada's Investment Challenge". The School of Public Policy Publications. 14 (1). doi:10.11575/sppp.v14i1.72311.
- "'Worst in the world': Here are all the rankings in which Canada is now last". National Post. August 11, 2022. November 30, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Harris, R. Cole; Matthews, Geoffrey J. (1987). Historical Atlas of Canada: Addressing the Twentieth Century, 1891–1961. University of Toronto Press. p. 2. ISBN 978-0-8020-3448-9. March 20, 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ "Employment by Industry". Statistics Canada. January 8, 2009. May 24, 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ Sueyoshi, Toshiyuki; Goto, Mika (2018). Environmental Assessment on Energy and Sustainability by Data Envelopment Analysis. Wiley. p. 496. ISBN 978-1-118-97933-4.
- ^ Vodden, K; Cunsolo, A. (2021). Warren, F.J.; Lulham, N. (eds.). "Rural and Remote Communities; Chapter 3" (PDF). Canada in a Changing Climate: National Issues Report. Government of Canada. December 9, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF).
- ^ a b "Expand globally with Canada's free trade agreements". Trade Commissioner. December 3, 2020. March 6, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Mosler, David; Catley, Bob (2013). The American Challenge: The World Resists US Liberalism. Ashgate Publishing. p. 38. ISBN 978-1-4094-9852-0.
- ^ Krieger, Joel, ed. (2001). The Oxford Companion to Politics of the World (2nd ed.). Oxford University Press. p. 569. ISBN 978-0-19-511739-4.
- ^ Brown, Charles E (2002). World Energy Resources. Springer. pp. 323, 378–389. ISBN 978-3-540-42634-9.
- ^ "CER – Market Snapshot: 25 Years of Atlantic Canada Offshore Oil & Natural Gas Production". Canada Energy Regulator. January 29, 2021. November 28, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Monga, Vipal (January 13, 2022). "One of the World's Dirtiest Oil Patches Is Pumping More Than Ever". Wall Street Journal. June 1, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Lopez-Vallejo, Marcela (2016). Reconfiguring Global Climate Governance in North America: A Transregional Approach. Routledge. p. 82. ISBN 978-1-317-07042-9.
- ^ "Trade Ranking Report: Agriculture" (PDF). FCC. 2017. October 3, 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF).
- ^
- "Canada (CAN) Exports, Imports, and Trade Partners". The Observatory of Economic Complexity. January 12, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය May 20, 2023.
- "The Atlas of Economic Complexity by @HarvardGrwthLab". The Atlas of Economic Complexity. May 20, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය May 20, 2023.
- ^ "Mapping Canada's Top Manufacturing Industries". Industry Insider. January 22, 2015.
- ^ "Canada's oceans and the economic contribution of marine sectors". Statistics Canada. July 19, 2021. සම්ප්‍රවේශය September 15, 2023.
- ^ "Gross domestic expenditures on research and development, 2020 (final), 2021 (preliminary) and 2022 (intentions)" (Press release). Statistics Canada. January 27, 2023.
- ^ "Canadian Nobel Prize in Science Laureates". Science.ca. සම්ප්‍රවේශය December 19, 2020.
- ^ "2022 tables: Countries/territories | 2022 tables | Countries/territories". Nature Index. සම්ප්‍රවේශය June 10, 2023.
- ^ "Top Technology Companies in Canada". World Top 25,000 Companies by market cap as on Dec 2022. January 1, 2020.
- ^ "Access to the Internet in Canada, 2020". Statistics Canada. May 31, 2021.
- ^ "Canadarm, Canadarm2, and Canadarm3 – A comparative table". Canadian Space Agency. December 31, 2002. සම්ප්‍රවේශය September 7, 2023.
- ^ "Lew Urry". Science.ca.
- ^ Fruton, Joseph (1999). Proteins, Enzymes, Genes: The Interplay of Chemistry and Biology. Yale University Press. pp. 95–96. ISBN 978-0-300-15359-0.
- ^ "Leone N. Farrell". Science.ca.
- ^ "Leon Katz". Science.ca.
- ^
- Strauss, Evelyn (2005). "2005 Albert Lasker Basic Medical Research Award". Lasker Foundation. July 16, 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය November 23, 2008.
- "Top ten Canadian scientific achievements". GCS Research Society. 2015.
- ^
- "James Hillier". Inventor of the Week. Massachusetts Institute of Technology. August 8, 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය November 20, 2008.
- Pearce, Jeremy (January 22, 2007). "James Hillier, 91, Dies; Co-Developed Electron Microscope". The New York Times. March 25, 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Bolton, C. T. (1972). "Identification of Cygnus X-1 with HDE 226868". Nature. 235 (2): 271–273. Bibcode:1972Natur.235..271B. doi:10.1038/235271b0.
- ^ Strathdee, C.A.; Gavish, H.; Shannon, W.; Buchwald, M. (1992). "Cloning of cDNAs for Fanconi's anemia by functional complementation". Nature. 356 (6372): 763–767. Bibcode:1992Natur.356..763S. doi:10.1038/356763a0. PMID 1574115.
- ^ "Canadian Space Milestones". Canadian Space Agency. 2016. October 8, 2009 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Angelo, Joseph A. (2009). Encyclopedia of Space and Astronomy. Infobase Publishing. p. 22. ISBN 978-1-4381-1018-9.
- ^ Bidaud, Philippe; Dupuis, Erick (2012). "An overview of Canadian space robotics activities". Field Robotics: Proceedings of the 14th International Conference on Climbing and Walking Robots and the Support Technologies for Mobile Machines. World Scientific. pp. 35–37. ISBN 978-981-4374-27-9.
- ^ "The Canadian Aerospace Industry praises the federal government for recognizing Space as a strategic capability for Canada". Newswire. March 11, 2010. June 9, 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
- ^ Godefroy, Andrew B. (2017). The Canadian Space Program: From Black Brant to the International Space Station. Springer. p. 41. ISBN 978-3-319-40105-8.