අථත්ය චාරිකා
අථත්ය සංචාරය ( virtual tour ) යනු දැනට පවතින ස්ථානයක් පිළිබඳ අනුරූපනයක් වන අතර සාමාන්යයෙන් වීඩියෝ හෝ නිශ්චල රූප අනුක්‍රමනයකින් තැනු එකකි. සමහර විට එයට ශබ්ද ප්‍රයෝග , සංගීතය, විස්තර සහ පාඨ වැනි අනෙකුත් බහු මාධ්‍ය අංග භාවිතා කිරීමට ඉඩ ඇත.
"අථත්ය චාරිකාව" යන්න බොහෝ විට වීඩියෝ දර්ශන සහ ඡායාරූප මාධ්‍ය පාදක කරගනිමින් විස්තර කල හැක. ( Panorama ) දර්ශණයක් හෙවත් පරිදර්ශක දර්ශණයක් යනු ඡායාරූප මාලාවක් හෝ වීඩියෝ දර්ශනයක් විය හැකි බැවින් එවැන්නක් අඛණ්ඩ දර්ශණයක් (unbroken view)පෙන්නුම් කරයි. කෙසේ වෙතත්, " පරිදර්ශක සංචාරය " හා " අථත්ය චාරිකාව" වැඩි වශයෙන් නිශ්චල කැමරා ආශ්‍රිත වී ඇත. එවැනි අථත්ය සංචාර ( virtual tours ) එක් ස්ථානයේ සිට ගෙන ගනු ලබන දර්ශන ඛණ්ඩ (shots)ගණනාවක් සෑදී ඇත එහිදී ආලෝකය අභිසාරී කාච පිටුපස නිශ්චිත ලක්ෂයක් පාදක කරගෙන කැමරාව සහ කාච භ්‍රමණය වෙයි
එක් අථත්ය චාරිකාවක් යනු යම් ස්ථානයක සම්පූර්ණ චලන වීඩියෝවකි. එය වීඩියෝ කැමරාවක් භාවිතා කරමින්, එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයක් දක්වා දීගින් දිගටම ගමන් කරමින් රූගත කර ඇත.
ඉතිහාසය
සංස්කරණයඅථත්ය චාරිකාව යන්නෙහි සම්භවය 1994 තරම් වේ. එහි පළමු උදාහරණය 1550. දී එංගලන්තයේ ඩඩ්ලි කාසල් (Dudley Castle) හිදීය. එය 3D තාක්ෂණයෙන් යුක්ත වූ අතර බ්‍රිතාන්‍ය ඉංජිනේරු කොලින් ජොන්සන් ( Colin Johnson ) විසින් නිර්මාණය කරන ලද පරිගණක පාලනය සදහා පදනම් වූ laserdisc පද්ධතියකින් සමන්විත විය.
අතථ්ය සංචාරය පළමු පරිශීලකයන් එක් දෙවන එලිසබත් රැජින වූ අතර,එය 1994 දී සංචාරක මධ්‍යස්ථානයක් නිල වශයෙන් ආරම්භ කරන අවස්ථාවේ සිදුවිය.
නිර්මාණය කිරීමේ ක්‍රම
සංස්කරණය( Stitching photographs )
සංස්කරණයඅථත්ය සංචාර ( stitching ) කර එකට එකතු කිරීමට ජනප්‍රිය ක්‍රම 3කි
1.) Rectilinear stitching. මෙය සාමාන්යයෙන් ඡායාරූපයක ( ඉහළ සහ පහළ ) පිහිටුම් දී හා , තෙපාවක් මත තැබූ ඩිජිටල් කැමරාවක කේන්ද්‍රයේ භ්‍රමණය සමග සම්බන්ධ වේ කැමරාකරු කැමරාව දක්ෂිණාවර්තව අතින් භ්‍රමණය කරන කරනවිට කැමරාව නිතර කල ප්ර්න්තර වල අංශක 30 වන ලෙස ක්‍රමවත්ව නවත්වීම සිදුකරයි. මේ අංශක 30 කැමරා ක්රියකරුට අංශක 40, අංශක 60 හා අංශක 90 ලෙස වෙනස්කම් සිදු කල හැක.
දී ඇති කැමරා කාච වඩා පුළුල් දැක්ම සහය දක්වයි නම්, එක් විශාල ( detent ) අගය තෝරා හැකිය විශාල ( detent ) පරතරය සමග, සම්පූර්ණ පරිදර්ශක දර්ශනය හසුකර ගැනීමට ගැනීමට අවශ්‍ය වන්නේ අඩු රූප ප්‍රමාණයකි.ඡායාරූප ශිල්පියාට එම පරිදර්ශක දර්ශනය අල්ලා ගැනීමට දර්ශණ ඛණ්ඩ 10 හා විරුද්ධ ලෙස දර්ශන ඛණ්ඩ 6 පමණක් ඡායාරුප ගත කිරීමට අවශ්‍ය විය හැක. නිවරද්‍ය භ්‍රමනයකයක් හා ඩිගිටල් කැමරාවක එකතුවෙන් ඡායාරූප ශිල්පියාට හතරැස් පෙති( slices ) අකාර වූ දර්ශණ ගැනීමට ඉඩ සලසයි( ගෘහස්ථව හෝ එළිමහනේ )
විශේෂිත "ඡායාරූප මැහීමේ " මෘදුකාංග භාවිතා කරමින්, කැමරා ක්‍රියාකරු පෙර ගත දර්ශණ පෙති තනිහතරැස් චයරූපයකත ගතහැක( පුළුල් පික්සල 6000 සාමාන්යයෙන් 4,500 පික්සල ) මෙම තාක්ෂණය , අතිශයින් කාලය නාස්ති වන එකකි
2.) Spherical stitching. මේ සදහා ( Fisheye ) කාච සහිත SLR කැමරා භාවිතා කරයි. two shot fish eye camera පද්ධති 1990 ගණන්වල මැද භාගයේ ජනප්‍රිය වූ අතර භ්‍රමණ හිස ( rotator head ) 0 සිට 180 දක්වා වේ. කැමරාව සඳහා ඔලිම්පස් (Olympus )හෝ නිකොන් ( NIKON ) නිරාවරණ කැමරාවක් වූ අතර භාවිතා වන කැමරා කාච මෙම නිකොන් ( FC- E8 හෝ FC- E9 fish-eye ) කාච වූහ. අතථ්ය සංචාර සදහා භාවිතා කරන මිල අධික අතථ්ය සංචාර කැමරා උපාංග වලට ( උදාහරණ ලෙස ) මිලිමීටර 8f/3.5 කාච අඩංගුය. කැමරා ශිල්පියා විසින් සම්පුරණ අතථ්ය සංචාරක් ලබා ගැනීමට අදාල කාචවල භ්‍රමණ හිස දර්ශණ ඛණ්ඩ 4හි තබා ගනී (0°, 90°, 180°, 270°).
3.) Cubical stitching. මෙම තාක්ෂණය අථත්ය සංචාර වල මුල් ආකාරයේ එකක් විය. ( apple ) සමාගම මෙම තාක්ෂනය 1900 ගන්න වලදී ( Apple's QuickTime VR ) සමග නිකුත් කෙරුණි. නොමිලේ නිකුත් කරන ( Cubic Converter ) වැනි මෘදුකාංග ඡායරූප ශිල්පියාට ඔහු ලබාගන්නා ( panaroma ) දර්ශණ ඝනකයක් ආකාර වූ 360 X 360 දර්ශනයක් ලබා ගැනුමට ඉඩ සලසා දෙයි.
4) One-shot optics: ඒක දර්ශන ඛණ්ඩ සහිත(one-shot panoramic optics) භාවිතා කිරීම තුලින් ඉතා ඉක්මනින් හා පහසුවෙන් ( iPhone ) සදහා භාවිත කරන යොදාගන්නා ආකාරයේ පරිදර්ශක වීඩියෝ දර්ශන සහ ඡායාරූප නිර්මාණය කළ හැකිය
එවැනි ඇඩෝබි ෆොටෝෂොප් ( Adobe Photoshop ) වැනි වැඩසටහන් භාවිතා කරන්නට රූප ( stitch ) කිරීමට ඉඩ ලබා දෙන බව නව අංග ඇත. නමුත් එය සහය දක්වන්නේ ( "rectilinear" ) වර්ගයේ ( stitching ) සදහාය. ෆොටෝෂොප් වලට වැඩ පහසුවෙන් මෙමෙ කාරයන් ( Autodesk Stitcher ) හරහා සිදුකල හැකිය
වීඩියෝ පදනම් කර ගත් අථත්ය චාරිකා
සංස්කරණයඅන්තර්ජාලය මත වීඩියෝ තාක්ෂනය පුළුල් වීමත් සමග , වීඩියෝ මත පදනම් වූ අථත්ය සංචාර ජනප්‍රිය වෙමින් තිබේ. කෙසේ වෙතත්, උසස් තත්වයේ වීඩියෝ ගත කිරීමක් සදහා තාක්ෂණික හැකියාව හා උපකරණ අවශ්‍ය වේ වීඩියෝ සංස්කරණය කිරීම සදහා උසස් වර්යේ පරිගණක මුදුකාංග හා දුඩාඟ අවශ්‍ය වේ තවද එසේ නිර්මාණය කරන ලද වීඩියෝ අන්තර්ජාලය මත බෙදා හැරීමට හොද අන්තර්ජාල සම්බන්ධයක් අවශ්‍ය වේ. එම නිසා මෙවැනි කාර්යයන් වැඩ පළපුරුදු හා සුදුසු කම් සහිත පුද්ගලයන්ට පැවරී ඇත.
මෑතකදී සිට විවිධ කණ්ඩායම් විසින් ගූගල් පද්ධතිය පෞද්ගලික ප්‍රදේශ සඳහා ප්‍රවේශ සලස දීමට භාවිත කර ඇත.
විශේෂිත මෘදුකාංග
සංස්කරණයවිවිධ මෘදුකාංග නිෂ්පාදන මාධ්‍ය වඩා පොහොසත් අථත්ය සංචාර නිර්මාණය කිරීමට භාවිතා කළ හැකි අතර, උදාහරණ ලෙස ( MOVES Institute at the Naval Postgraduate ) පාසැල විසින් සංවර්ධනය කරන ක්‍රම ඇතුළත් වේ. මීට අමතරව වෙබ් අඩවි පාදක කරගත් මුදුකාංග මගින් ( JPEG ) ගෝලාකරමය ඡායාරුප හෝ සිලින්දරමය ඡායාරූප ( HD ) තාක්ෂණයෙන් යුත් අථත්ය සංචාර නිර්මාණය කිරිමට ඉඩ සලසා දෙයි.
භාවිතය
සංස්කරණයතථ්ය සංචාර විශ්වවිද්‍යාල හා ඉඩම් හා දේපල විකිණීමේ කාර්යය සදහා පුළුල් ලෙස යොදාගනු ලැබේ. අතථ්ය සංචාර එහි පරිශීලකයන්ට සජීවීව පරිසරය නැරබීමට ඉඩ සලසා දෙයි. දැනට එම කර්මාන්තයේ විවිධාකාර ඔවුන්ගේ සේවා සහ නිෂ්පාදන අලෙවි උදව් කිරීමට එවැනි තාක්ෂණය භාවිතා කරයි පසුගිය වසර කිහිපය පුරා , අථත්ය සංචාර ගුණාත්මක හා පහසුවෙන් ප්‍රවේශ සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි දියුණු කර ඇත. සමහර වෙබ් අඩවි පරිශීලක සිතියම් හෝ සංයුක්ත මහලේ සැලසුම් මත ක්ලික් කිරීමෙන් සංචාර සැරිසැරීමට ඉඩ සලසා ඇ.
වෙබ් අඩවි පදනම් කරගත් හෝ සජීවී
සංස්කරණයබොහෝ ව්‍යාපාරික කටයුතු සඳහා, අථත්ය සංචාරය සදහා ඕනෑම තැනක සිට ප්‍රවේශ වීමේ හැකියාව තිබිය යුතුය. ප්‍රයෝජනවත් අථත්ය සංචාරය යනු පරිදර්ශක ඡායාරූප මාලාවක් පමණක් නොවේ. වඩා හොඳ අත්දැකීමක් ලබා ගැනීමට සදහා අන්තර් ක්‍රියාකාරී වෙබ් අන්තර්ගත තුල( interactive web content ) වීඩියෝ , ලේඛන, හා පින්තූරද නරබිමේ හැකියාව තිබිය යුතුය.
ෆ්ලෑෂ් ( flash ) මත පදනම් සංචාර අද ඉතා ජනප්‍රිය වෙමින් පවතී. ( PEW ) පර්යේෂණ කණ්ඩායම විසින් සිදු කරන ලද අධ්යයනයකට ඇමරිකානුවන් මිලියන 5 කට වඩා 2004 දී සෑම දිනකම පාහේ සංචාර බලා තිබෙන බව පෙන්නුම් කර ඇත. ( PEW ) පර්යේෂණ දත්ත පෙන්නුම් කරන ආකාරයට අථත්ය සංචාර නරබන ඇමරිකානුවන් ප්‍රමාණය 2004 මිලියන 54 සිට 2006 මිලියන 72ක් දක්වා අවුරුදු 2ක් තුල මිලියන් 18ක් දක්වා වැඩිවී ඇත
දේපළ වෙළදාම්
සංස්කරණයඅතථ්ය සංචාර ඉඩම් දේපල කර්මාන්තය තුල ද ඉතා ජනප්‍රිය වී ඇත. එම සංචාරක වර්ග කිහිපයටම සරල විකල්ප හා වඩාත් සූක්ෂම විකල්ප ඇතුළු වී පවතී. අන්තර් ක්‍රියාකාරී බිම් සැලැස්මක් හා එක් එක් ඡායාරූපයක් ගෙන සිටි පෙන්නුම් කිරීම සඳහා ඊතල ආධාර සමග දේපළ ඡායාරූප පෙන්නුම් කරයි. ඊතල මත ක්ලික් කිරීමෙන් මෙම කැමරාව හා කැමරාව යොමු කරන ලද ආකාරය එහිදී පරිශීලකයන්ට පෙන්වයි. සම්පූර්ණ සේවා අථත්ය සංචාර සාමාන්යයෙන් අලෙවි කරන දේපළ සංචාරය කරනු ඇත. ඡායාරූප කිහිපයක් අරගෙන, මැහීමේ මෘදුකාංග ( stitching software ) හරහා ක්‍රියාත්මක කරන වෘත්තීය ඡායාරූප ශිල්පියකු විසින් නිර්මාණය කර ඇත. සම්පූර්ණ සේවා අථත්ය සංචාර නිසා භාවිතා වන ඡායාරූප ශිල්පී , උසස් - අවසන් උපකරණ වියදම් සාමාන්යයෙන් අන්තර් මහලේ සැලසුම් වඩා මිල අධික වේ.
අතථ්ය ඇවිදින
අතථ්ය ඇවිදින යනු ඡායරූප දිගින් දිගටම නාගරික හෝ ස්වාභාවික ප්රදේශය හරහා ඉදිරියට චලනය වේ. මෙහි පරිශීලකයන්ට ඔවුන් යම් මාර්ගයක ගමන් කරනවිට ලැබෙන ශබ්ද හා දර්ශණ නරබීමේ හැකියාව ඇත. අතථ්ය ඇවිදින යනු සැබෑ ඡායාරූප මත පදනම් වූ වක් නිසා ( virtual reality goggles or headsets ) භාවිතය අවශ්‍ය නොවේ.
අතථ්ය ඇවිදින එදිරිව සම්ප්‍රදායික ගමන් වීඩියෝ
සංචාරක වීඩියෝ මගින් තිරය මත මාර්ගෝපදේශ භූගෝලීය , ඓතිහාසික, දේශපාලනික , හමුදා , සංස්කෘතික, භූ විද්යාත්මක හෝ මෙම ප්‍රදේශයේ ගෘහ නිර්මාණ අංශ සම්බන්ධයෙන් අවබෝධයක් ලබා දීමට හැකිය එවැනි වීඩියෝ පරිශීලකයෙකුට අථත්ය ඇවිදින්න වීඩියෝ දැනුවත් මාර්ගෝපදේශයක් ලබා ආවරණය ගැඹුර තොර දේ, එම නිසා එය දක්වා සංවේදක මොහොතේ දී, නරඹන්නාට නිරන්තරයෙන් ඉදිරියට ගමන් කිරීම කර ඇති පරිදි වේ.
DVD හා සජීවීව ඇවිදීම ( Online Walks )
අලෙවි සමාගම් ගණනාවක් ( DVD ) මත හෝ බාගත කිරීම පදනම් කර අථත්ය ඇවිදින්න වීඩියෝ කුලියට හෝ විකිනීමට දෙනු ලබයි .
විවිධ තරාතිරමේ අතථ්ය ඇවිදින ( virtual walks ) සජීවීව ඇති අතර ඉන් ( Youtube ) ප්‍රධාන වේ. බොහෝවිට ඕනෑම ප්‍රධාන නගරයක නම ඇවිදීම යන්න සමග යෙදුවිට පෙර සදහන් කල වීඩියෝ ප්‍රතිපල ලෙස ලබාදෙයි.
ප්‍රබන්ධ චිත්‍රපට වල ඇති අතථ්ය ඇවිදීමේ තාක්ෂනය
සමහර දිගු නාට්‍යමය චලන රූප සදහා අතථ්ය ඇවිදීම භාවිත කර ඇත.