"සාපේක්ෂතාවාදය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු (GR) File renamed: File:Nshdjhjsdjsjsj.png → File:Lorentz transformation.png Criterion 2 (meaningless or ambiguous name) |
cleaned up lead section; some formatting |
||
1 පේළිය:
[[File:spacetime curvature.png|thumb|300px|right]]
'''සාපේක්ෂතා වාදය''' යනු [[ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්]] විසින් හඳුන්වාදුන් [[භෞතික විද්‍යාව]] හා බැඳි [[විද්‍යාත්මක සිද්ධාන්තය|න්‍යායකි]]. සාපේක්ෂතා න්‍යායට ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් විසින් පිළිවෙලින් 1905 දී සහ 1915 දී ඉදිරිපත් කෙරුණු [[සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදය]] සහ [[විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය]] යන සිද්ධාන්ත දෙක ඇතුළත් ය.
20 වෙනි ශතවර්ෂයේ දී [[සෛද්ධාන්තික භෞතික විද්‍යාව]] සහ [[තාරකා විද්‍යාව]] යන ක්ෂේත්‍ර වල විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කිරීමට සාපේක්ෂතාවාදයට හැකි විය. සාපේක්ෂතාවාදය මගින් [[මානය|චතුර්මාන]] [[අවකාශ-කාල|කාල අවකාශය]], [[සමකාලිකතා සාපේක්ෂතාව]], [[ප්‍රගති විද්‍යාව|ප්‍රගතික]] සහ [[ගුරුත්වාකර්ෂණය|ගුරුත්වජ]] [[කාල විස්තාරණය]], සහ [[දිගෙහි සංකෝචනය]] වැනි සංකල්ප ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය. භෞතික විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේදී, [[මූලික අංශු]] සහ ඒවායේ මූලික අන්තර්ක්‍රියා ගැන දැනුම වැඩි දියුණු කිරීමට සාපේක්ෂතාවාදය උපකාරී වූ අතර [[න්‍යෂ්ටික යුගය|න්‍යෂ්ටික යුගයට]] මග පාදන ලදී. සාපේක්ෂතාවාදය භාවිතයෙන් [[නියුට්‍රෝන තරු|නියුට්‍රෝන තාරකා]], [[කළු කුහරය|කළු කුහර]] සහ [[ගුරුත්වාකර්ෂණ තරංග]] වැනි තාරකා විද්‍යාත්මක සංසිද්ධීන් පුරෝකථනය කිරීමට හැකියාව ලැබිණි.
=== විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයේ ඉතිහාසය ===▼
විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය මුලින්ම යෝජනා කළේ ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් විසින් 1905 සැප්තැම්බර් 26 දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පත්‍රිකාවක "චලනය වන ශරීරවල විද්‍යුත් ගතික විද්‍යාව" යන මාතෘකාව යටතේ ය. [[නිව්ටෝනියානු යාන්ත්‍ර විද්‍යාව|නිව්ටෝනියානු යාන්ත්‍ර විද්‍යාවේ]] මැක්ස්වෙල්ගේ විද්‍යුත් චුම්භක සමීකරණ සහ පර්යේෂණාත්මකව [[මයිකල්සන්–මෝර්ලි පරික්ෂණය|මයිකල්සන්-මොර්ලි]] ප්‍රතිඵලය. (සහ පසුකාලීන සමාන අත්හදා බැලීම්) පෙන්නුම් කළේ ඓතිහාසිකව උපකල්පනය කරන ලද
▲=== මූලාරම්භය සහ වැදගත්කම ප්‍රධාන ලිපිය ===
▲විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයේ ඉතිහාසය
▲විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය මුලින්ම යෝජනා කළේ ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් විසින් 1905 සැප්තැම්බර් 26 දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පත්‍රිකාවක "චලනය වන ශරීරවල විද්‍යුත් ගතික විද්‍යාව" යන මාතෘකාව යටතේ ය. නිව්ටෝනියානු යාන්ත්‍ර විද්‍යාවේ මැක්ස්වෙල්ගේ විද්‍යුත් චුම්භක සමීකරණ සහ පර්යේෂණාත්මකව මයිකල්සන්-මොර්ලි ප්‍රතිඵලය. (සහ පසුකාලීන සමාන අත්හදා බැලීම්) පෙන්නුම් කළේ ඓතිහාසිකව උපකල්පනය කරන ලද ලුමිනිෆරස් ඊතර් නොපවතින බවයි. මෙය අයින්ස්ටයින්ගේ විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයේ වර්ධනයට හේතු වූ අතර, සියලු චලිතයන් සහ විශේෂයෙන්ම ආලෝකයට ආසන්න වේගයකින් (සාපේක්ෂතාවාදී ප්‍රවේග ලෙස හඳුන්වන) තත්වයන් හැසිරවීමට යාන්ත්‍ර විද්‍යාව නිවැරදි කරයි. ගුරුත්වාකර්ෂණ සහ ක්වොන්ටම් ආචරණ නොසැලකිලිමත් වන විට ඕනෑම වේගයකින් චලනය වන වඩාත් නිවැරදි ආකෘතිය විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය බව අද ඔප්පු වී ඇත. එසේ වුවද, නිව්ටෝනියානු ආකෘතිය තවමත් අඩු ප්‍රවේගවලදී (ආලෝකයේ වේගයට සාපේක්ෂව) සරල හා නිවැරදි ආසන්න අගයක් ලෙස වලංගු වේ, උදාහරණයක් ලෙස, පෘථිවියේ එදිනෙදා චලනයන්.
<nowiki>විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයට පර්යේෂණාත්මකව තහවුරු කර ඇති පුළුල් පරාසයක ප්‍රතිවිපාක ඇත.ඒවාට සමගාමීත්වයේ සාපේක්ෂතාව, දිග හැකිලීම, කාල ප්‍රසාරණය, සාපේක්ෂතා ප්‍රවේග එකතු කිරීමේ සූත්‍රය, සාපේක්ෂතාවාදී ඩොප්ලර් ආචරණය, සාපේක්ෂතාවාදී ස්කන්ධය, විශ්ව වේග සීමාවක්, ස්කන්ධ-ශක්ති සමානාත්මතාවය, හේතුකාරකත්වයේ වේගය සහ තෝමස් පූර්වගාමීත්වය ඇතුළත් වේ. නිදසුනක් වශයෙන්, එය නිරපේක්ෂ විශ්වීය කාලයක් පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික සංකල්පය සමුද්දේශ රාමුව සහ අවකාශීය පිහිටීම මත රඳා පවතින කාලය පිළිබඳ සංකල්පය සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කර ඇත. සිදුවීම් දෙකක් අතර වෙනස් නොවන කාල පරතරයක් වෙනුවට, වෙනස් නොවන අවකාශ කාල පරතරයක් ඇත. භෞතික විද්‍යාවේ අනෙකුත් නියමයන් සමඟ ඒකාබද්ධව, විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයේ උපකල්පන දෙක ස්කන්ධ සහ ශක්තියේ සමානාත්මතාවය පුරෝකථනය කරයි, {\displaystyle E=mc^{2}}E = mc^2, එහිදී {\ displaystyle c}c යනු රික්තයක ආලෝකයේ වේගයයි. විදුලිය හා චුම්භකත්වයේ සංසිද්ධි සම්බන්ධ වන ආකාරය ද එය පැහැදිලි කරයි.විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදයේ නිර්වචන ලක්ෂණයක් වන්නේ නිව්ටෝනියානු යාන්ත්‍ර විද්‍යාවේ ගැලීලියානු පරිවර්තන ලොරෙන්ට්ස් පරිවර්තන සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමයි. කාලය සහ අවකාශය එකිනෙක වෙන් වෙන්ව නිර්වචනය කළ නොහැක (කලින් සිතූ පරිදි). ඒ වෙනුවට, අවකාශය සහ කාලය "අවකාශ කාලය" ලෙසින් හැඳින්වෙන තනි සන්තතියකට බැඳී ඇත. එක් නිරීක්ෂකයෙකුට එකවර සිදුවන සිදුවීම් තවත් කෙනෙකුට විවිධ කාලවලදී සිදු විය හැක.</nowiki>
| |||
