"සිංහල සාහිත්‍යය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

දේවරක්ඛිත ජයබාහු හිමි විසින් රචිත සද්ධර්මාලංකාරය මෙන් ම කර්තෘ අඥාත වන [[තිසර සන්දේශය|තිසර]] හා මයුර යන [[සන්දේශ කාව්‍ය|සංදේශ කාව්‍ය]] දෙක ද මෙම යුගයේ රචිත සාහිත්‍යය කෘති අතර වේ. මීට පෙර සිංහල කවිය සිය ආකෘතිය හෙළ ගීය කරගත්තත් මෙකල එය සිව්පදයට හැරීම සිදුවිය. [[සන්දේශ කාව්‍ය|සන්දේශ කාව්‍යයේ]] ආරම්භය ද මෙකල සිදුවිය. සිංහල සාහිත්‍යයේ මුල් ම සන්දේශ කාව්‍යය මයුරය ද, නැතිනම් තිසරය ද යන්න ගැන විද්වතුන් අතර මතභේද වෙයි.

[[තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි]], වීදාගම මහා මෛත්‍රී හිමි, වෑත්තෑවේ හිමි යන ත්‍රිත්වයේ කවීත්වයෙන් එළිය වු කෝට්ටේ සාහිත්‍යය යුගය පැරණි සිංහල සාහිත්‍යයේ ස්වර්ණමය යුගය ලෙසින් හැදින්වෙයි. තොටගමුවේ රාහුල හිමි විසින් [[කාව්‍යශේඛරය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[සැළලිහිණි සන්දේශය|සැලලිහිණි සන්දේශය]] යන කාව්‍යයන් ද, වීදාගම මෛත්‍රී හිමි විසින් [[ලෝවැඩ සඟරාව|ලෝවැඩ සගරාව]], දහම්ගැට මාලාව, [[බුදුගුණ අලංකාරය]] සහ [[හංස සන්දේශය]] යන කාව්‍යයන් ද, වෑත්තෑවේ හිමියන් විසින් [[ගුත්තිල කාව්‍යය]] ද රචනා කෙරුණි. හංස සන්දේශයේ ඇතැම් පිටපත්වල එන පද්‍යයක් නිදසුන් කර දක්වමින් එය වීදාගම මෛත්‍රී හිමියන් විසින් ලියැවෙන්නට ඇති බව ඇතැම්මහාචාර්ය බන්දුසේන විද්වතෙක්ගුණසේකර පවසතිපවසයි. ඉරුගල් කුලතිලක පරිවේණාධිපති හිමියන් විසින් ලියැවුණු කෝකිල සංදේශයසන්දේශය සහ කර්තෘ අවිනිශ්චිත වන ගිරා සංදේශය මෙකල ලියැවුණු සෙසු කාව්‍ය කෘති අතර වෙයි.සන්දේශය, පැරකුම්බා සිරිත, එළු සිලෝ ශතකය මෙකල ලියැවුණු සෙසු කාව්‍ය ග්‍රන්ථ අතර වෙයි. <ref>ගුණසේකර, 1996, පිටු 11-66 </ref>

මහනුවර යුගය අධ්‍යාපනික වශයෙන් ද, ශාසනික වශයෙන් ද පරිහානියක් පෙන්නුම් කළ යුගයක් විය. පැවති විදේශ ආක්‍රමණ සහ අභ්‍යන්තර දේශපාලන වියවුල් ආදිය විසින් ඇති කළ තත්ත්වය මෙයට හේතු විය. කෙසේනමුත් අසරණ සරණ [[වැලිවිට සරණංකර හිමි|වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්]] විසින් ඇති කළ ශාසනික පුනරුදයෙන් පසු ශාස්ත්‍රීය ප්‍රබෝධයක් ද ඇති විය. එබැවින් ඇතැමුන් වැලිවිට සරණංකර හිමිට පූර්ව යුගය හෙවත් [[සෙංකඩගල රාජධානිය|මහනුවර යුගයේ පූර්වභාගය]] ලෙස සහ මහනුවර යුගයේ අපරභාගය හෙවත් වැලිවිට සරණංකර සමය (එනම් [[ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජ|ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ]] රජ සමයේ සිට [[ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජ|ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ]] සමය දක්වා කාලය) ලෙස මහනුවර යුගය ද අවධි දෙකකට බෙදා අධ්‍යනය කරනු දැකිය හැකි ය. ඇතැම් අය විසින් මාතර යුගය ලෙස හදුනා ගැනෙන්නේ ද මේ මහනුවර පූර්වභාගය යි.<ref>ගුණසේකර, 1996, පි. 98-99</ref>

මහනුවර යුගයේ සාහිත්‍ය නව විෂය ප්‍රදේශ කරා යොමු වෙමින් විශාල පරාසයක පැතිරී ඇති අතර ආකෘතිය අතින් ද වෙනස්කම් පෙන්වා ඇත. සරණංකර යුගය ගැන අදහස් දක්වමින් කිරිවත්තුඩුවේ ප්‍රඥාසාර හිමියන් එම යුගය හදුන්වන්නේ “විවිධත්වය අතින් අන් පරිච්ඡේදයකට නොඅඩු” යුගයක් ලෙස ය.<ref>ගුණසේකර, 1996, පි. 125</ref> නමුත් මෙකල සාහිත්‍ය භාෂාව උසස් කලාත්මක ලක්ෂණයන්ගෙන් පිරිහුණකි. මහනුවර යුගයේ කෘති අතර ආගම වෙත යොමු වූ කෘති මෙන් ම ලෞකික විෂයන් වෙත යොමු වූ කෘති ද හදුනා ගත හැකි ය. මේ නිසා මහනුවර යුගය නූතන සාහිත්‍යට ද වඩාත් ළං වූ සාහිත්‍යයක් පෙන්නුම් කරයි. මහනුවර යුගයේ සාහිත්‍ය ජනකාව්‍ය සම්ප්‍රදාය කෙරෙහි ද නැඹුරු වී ඇත. මහනුවර යුගයේ ජාතක කාව්‍ය විශාල වශයෙන් රචනා වී ඇත.<ref>ගුණසේකර, 1996, පිටු 116-117</ref>

රණස්ගල්ලේ හිමියන් විසින් ලියැවුණු [[ලෝකෝපකාරය]], විල්ගම්මුල හිමියන් විසින් ලියැවණු සදකිදුරු ජාතක කාව්‍ය සහ කර්තෘ අඥාත වන වෙස්සන්තර ජාතක කාව්‍ය, [[යසෝදරාවත]], විදුර ජාතක කාව්‍ය, මන්දාරම් පුවත, උපහාස කාව්‍යයක් වන ආඩිමාලය, ප්‍රශස්ති කාව්‍ය වන සෙනරත් රාජ පවත සහ රාජසිංහ විරුදාවලි පූර්ව සරණංකර යුගයේ ලියැවුණු කෘති අතර වේ. මෙකල සිටි ප්‍රමුඛ කවියකු වන්නේ කිරිමැටියාවේ කිවිදු ය. ලෝකෝත්පත්ති විස්තරය ආශ්‍රයෙන් ජනනන්දන කාව්‍ය ද, බුදුදහමෙහි ආ සත්වලෝක උත්පත්තිය ඇසුරෙන් සත්වලෝක කාව්‍ය ද රචනා කරමින් නැවුම් විෂයයන් කරා ගිය ඔහු මහා පදරංග ජාතක කාව්‍ය (මෙය මහාභාරත පුවතක් මිස ජාතක කතාවක් නොවේ), වේතාලන් කතාව, උමංදා කව, මහ හටන ආදී කාව්‍ය රැසක් රචනා කරන ලදී. <ref>ගුණසේකර, 1996, පිටු 117-123</ref>

සරණංකර සමයේ දී [[දෙමළ සාහිත්‍යය|දෙමල සාහිත්‍යයෙන්]] සිංහලයට පරිවර්තනය කෙරෙමින් අතුල රජපවත, හරිශ්චන්ද්‍ර කථා කාව්‍ය, සිය බස් මල්දම, රතවතී කථාව, මලේ රජ කතාව වැනි කථා කාව්‍ය රැසක් ම රචනා විය. කිතලගම දේවමිත්ත විසින් ලියැවුණු කිරල සන්දේශය, දික්වැල්ලේ සාමණේර විසින් ලියැවුණු කහකුරුලු සන්දේශය වැනි සන්දේශ වැනි සන්දේශ කාව්‍ය ද මෙකල ලියැවුණි. දෙමල සාහිත්‍යයේ අහම් (විරහ කාව්‍ය) සහ පුරම් (පුරාණ කාව්‍ය) වලින් ආභාසය ලබමින් පිළිවෙළින් ශෘංගාර කාව්‍ය සම්ප්‍රදායක් සහ ප්‍රශස්ති කාව්‍ය රැසක් ද මෙකල බිහි විය. සබේ විදානේ ලියූ සහබන්දු හටන, දුනුවිල ගජනායක නිලමේ ලියූ දුනුවිල හටන, තල්අරඹේ ලියනප්පු ලියූ කෝණඩමාලයකොණ්ඩමාලය ශෘංගාර කාව්‍ය වෙයි. වැලිගල කවිසුන්දර මුදලි ලියූ වඩුග හටන හෙවත් ඇහැලේපොල වර්ණනාව, පාළුවැවේ ධර්මපාල හිමි ලියූ ශ්‍රී වික්‍රම අලංකාරය සහ කර්තෘ අඥාත වන ඉංග්‍රීසි හටන ප්‍රශස්ති හා හටන් කාව්‍ය ලෙස ගත හැකි වෙයි. <ref>ගුණසේකර, 1996, පිටු 141-174</ref>

[[ගජමන් නෝනා]], පත්තායමේ ලේකම්, සබේ විදානේ, ඇලපාත මුදලි, මිහිරිපැන්නේ ධම්මරතන හිමි, සාළිඇලේ මණිරතන හිමි, තල්අරඹේ ධම්මක්ඛන්ධ හිමි, රූණ හාමිනේ, රංචාගොඩ ළමයා, සහ අන්දරේ මෙකල සිටි කවි කිවිදියෝ වෙති. මෙකල හිටිවන කවි බැදීම කෙරෙහි නැඹුරුවක් දැකිය හැකි වූ අතර ඇතැම් පද්‍ය මුඛපරම්පරාවෙන් පැවත එන්නේ ඒ කවි, කවියන් විසින් විවිධ පෞද්ගලික අවස්ථාවල දී පවසන ලද ඒවා වන බැවිනි. එමෙන් ම විවිධ අය වෙත යැවුණු කවියෙන් ලියන ලද පණිවිඩ, ලිපි ආදිය ලෙස ද මෙකල සාහිත්‍ය පවතී. මිහිරිපැන්නේ හිමියන්, ගජමන් නෝනා, ඇලපාත මුදලි, රූණ හාමිනේ, රංචාගොඩ ළමයා වැනි අයගේ කවි මීට නිදසුන් වෙයි.<ref>ගුණසේකර, 1996, පිටු 182-222</ref> සම්ප්‍රදායික බණ කථා තේමාවලින් මිදී කවීන් සිය පෞද්ගලික ජීවන අත්දැකීම් කවියට වස්තු කර ගනු දැකිය හැක්කේ මේ යුගයේ දී බැවින් නූතන සිංහල කවියේ මුල් බීජ හමුවන්නේ මාතර යුගයේ කවියෙනි.<ref>ගුණසේකර, 1996, පි. 179</ref><refnameref name = “රත්නශ්‍රී”/> දෙණිපිටියේ නුගරුක වැනුම, වියෝගමාලය, දැඩිතර සෝකමාලය ආදි කාව්‍ය කෘති රචනා කළ ගජමන් නෝනා මෙකල සිටි කවි කිවිදියන් අතරින් වඩාත් ම උසස් කවි හැකියාවක් තිබූ අය ලෙසින් වැජඹෙයි. මෙකල [[ශෘංගාර සාහිත්‍යය|ශෘංගාර]] කවි බැදීම කෙරෙහි වැඩි රුචියක් දැකි හැකි වූ අතර එය රති සීපද සාහිත්‍යයක් බිහිවීමට හේතු විය. ගජමන් නෝනාගේ සහ ඇලපාත මුදලි ඇතුලු ඇගේඇය ආලයසමග පැතූමෙවැනි ංසවාදවල නිරත වූ සෙසු කවිකාර වංශවතුන්ගේ රචනා තුළ මේ දැකිය හැකි ය.

=== නූතන කවිය ===