"සිංහල හෝඩි" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

Content deleted Content added
→‎අක්ෂර මාලාව: කොහෙන්දෝ උස්සා දැමූ අන්තර්ගතය විකීපීඩියාවට ගැලපෙන ලෙස සැකසීම
13 පේළිය:
|unicode=[http://www.unicode.org/charts/PDF/U0D80.pdf U+0D80–U+0DFF]
|iso15924=Sinh
}}අක්ෂරය භාෂාවේ කුඩාම ඒකකය යි. අක්ෂරයක් සම්මත පිළිවෙලට පෙල ගැස්වීමෙන් අක්ෂර මාලාව නිර්මාණය වේ.
}}
 
==අක්ෂර මාලාව==
ව්යාරකරණ යන පදය සංස්කෘත පදයකි. මෙහි සරළ අදහස වන්නේ නිරාකරණය කිරීම, පැහැදිලි කිරීම හෝ විස්තර කිරීම යන්නයි. ඒ අනුව සිංහල භාෂාවේ ව්යාමකරණය යනු සිංහල බසෙහි ස්වරූපය නිරාකරණය කිරීම, පැහැදිලි කිරීම යන්නයි.
සිංහල භාෂාවේ ව්යායකරණ පිළිබද අදට ගරු කරන ග්රනන්ථය වන්නේ සිදත් ස`ගරාවයි. 13 වන සියවසේ දෙවන පැරකුම් රජ කාලයේ දේවපතිරාජ පරිවෙනාධිපති හිමියන් විසින් මෙය රචනා කරන ලදැයි සැලකේ. ඊට අනුව වියරණ විධි 20 ක් ස`දහන් වේ.
“එබැවින් සං සද ලිගු විබත් සමස් පියවි
පස කිරිය ලොප් දෙස් අගම් පෙරරූ දෙරූ පෙරැලි
වැඩි අඩු නිපා නියම් අනියමන් අවිදුමන් විදි
වී විසි වැදෑරුම් වියරණ විධි සපයා”
මෙහි දැක්වෙන පරිදි පලමුවන වියරණ විධිය “සං” හෙවත් අක්ෂර වේ. “අක්ෂ” යනු සලකුණුයි. “ර” යනු හැඩවීමයි. ජීවයක් සහිත අකුරක් වීමට නම් ශබ්ද සංකේතය හැඩවිය යුතුය. අක්ෂරය භාෂාවේ කුඩාම ඒකකය යි. අක්ෂරයක් සම්මත පිළිවෙලට පෙල ගැස්වීමෙන් අක්ෂර මාලාව නිර්මාණය වේ.
පළමු වරට ලිඛිතව හමුවන නිශ්චිත සිංහල අක්ෂර මාලාව වන්නේ “සිදත් සගරා හෝඩිය” යි.
“පණකුරු පසෙක් එද - ලුහු ගුරු බෙයින් දසවේ
ගතකුරු ද වේ විස්සෙක් - වහරය යුහු සිය බසැ“
ඉහත පාඨයට අනුව ලුහුගුරු (කෙටි දීර්ඝ) ප්රා.ණාක්ෂර 10 ක් ද ගාත්රාික්ෂර 20 ක් ද සහිත වූ සිදත් හෝඩියෙහි අක්ෂර මාලාව 30 කි.
අ. ආ. ඉ. ඊ. උ. ඌ. එ. ඒ. ඔ. ඕ.
ක ඛ ජ
ට ඩ න
ත ද ණ
ප බ ම
ය ර ල ව
ස හ ල අං
මෙම හෝඩියේ ‘ඇ, ඈ සහ අඃ’ නැත. මෙහි ඉහත අක්ෂර අන්තර්ගත නොවූව ද සාමාන්යද ව්ය වහාරයේ පැවති බැවින් විවිධ තර්ක විතර්ක පැන නැගුණි. ඒ මත ‘ඇ, ඈ’ අක්ෂර දෙක සහිතව ශුද්ධ සිංහල අක්ෂර මාලාව නිර්මාණය වේ.
මින් අනතුරුව සංස්කෘත භාෂාවේ බලපෑම මත ප්රාකථමික විස්තෘත සිංහල හෝඩිය නිර්මාණය වේ. වදන් කවි පොතෙහි අන්තර්ගත මෙහි සම්පූර්ණ අක්ෂර 50 කි. ස්වර 14 ක් හා ව්යංොජන් 36 ක් එහි ඇත. ඉන් අනනතුරුව නිර්මාණය වූ විස්තෘත සිංහල හෝඩිය (මිශ්ර4 සිංහල හෝඩිය) අක්ෂර 54 න් යුක්ත වේ. මෙහි අන්තර්ගත “ඇ, ඈ, ඒ, ඕ” අක්ෂර 04 මිශ්ර6 සිංහල හෝඩියේ අන්තර් ගත නොවේ.
ලේඛණ වියවුල් හා විවිධ ගැටළු පැනනැගීම හේතුවෙන් 80 දශකයේ අගභාගයේ ජාතික අධ්යාැපන ආයතනය මගින් සිංහල ලේඛණ රීතිය නමින් පොතක් එලි දක්වමින් නූතන සිංහල අක්ෂර මාලාව හදුන්වා දුනි. මෙහි සම්පූර්ණ අක්ෂර 60 කි. මිශ්රස සිංහල හෝඩියේ සඤ්ඤක අක්ෂර 05 සහ ෆ අක්ෂරය එකතු වීමෙන් නූතන සිංහල අක්ෂර මාලාව නිර්මාණය වී ඇත. මෙහි ස්වර 18 ක් හා ව්යොඤ්ඤන 42 ක් අන්තර්ගත වේ.
 
 
පළමු වරට ලිඛිතව හමුවන නිශ්චිත සිංහල අක්ෂර මාලාව වන්නේ “සිදත් සගරා හෝඩිය” යි.<blockquote>''"පණකුරු පසෙක් එද - ලුහු ගුරු බෙයින් දසවේ''</blockquote><blockquote>''ගතකුරු ද වේ විස්සෙක් - වහරය යුහු සිය බසැ"''<ref>සිදත් සඟරාව</ref></blockquote>මෙම ගද්‍ය ඛණ්ඩය අනුව, ලුහුගුරු (කෙටි දීර්ඝ) ප්‍රාණාක්ෂර 10 ක් ද, ගාත්‍රාක්ෂර 20 ක් ද සහිත වූ සිදත් සඟරා හෝඩියෙහි අක්ෂර මාලාව 30 කි.<blockquote>අ ආ ඉ ඊ උ ඌ එ ඒ ඔ ඕ</blockquote><blockquote>ක ඛ ජ</blockquote><blockquote>ට ඩ න</blockquote><blockquote>ත ද ණ</blockquote><blockquote>ප බ ම</blockquote><blockquote>ය ර ල ව</blockquote><blockquote>ස හ ල අං</blockquote>මෙම හෝඩියේ ‘ඇ, ඈ සහ අඃ’ නැත. මෙහි ඉහත අක්ෂර අන්තර්ගත නොවූව ද සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පැවති බැවින් විවිධ තර්ක විතර්ක පැන නැගුණි. ඒ මත ‘ඇ, ඈ’ අක්ෂර දෙක සහිතව ශුද්ධ සිංහල අක්ෂර මාලාව නිර්මාණය විය. මින් අනතුරුව සංස්කෘත භාෂාවේ බලපෑම මත ප්‍රාථමික විස්තෘත සිංහල හෝඩිය නිර්මාණය වේ. වදන් කවි පොතෙහි අන්තර්ගත මෙහි සම්පූර්ණ අක්ෂර 50 කි. ස්වර 14 ක් හා ව්‍යංජන 36 ක් එහි ඇත. ඉන් අනනතුරුව නිර්මාණය වූ [[මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය|විස්තෘත සිංහල හෝඩිය]] (මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය) අක්ෂර 54 න් යුක්ත වේ. මෙහි අන්තර්ගත “ඇ, ඈ, ඒ, ඕ” අක්ෂර 04 මිශ්‍ර සිංහල හෝඩියේ අන්තර් ගත නොවේ.
 
ලේඛණ වියවුල් හා විවිධ ගැටළු පැනනැගීම හේතුවෙන් 80 දශකයේ අගභාගයේ ජාතික අධ්ආ‍යාපණ ආයතනය මගින් සිංහල ලේඛණ රීතිය නමින් පොතක් එලි දක්වමින්, [[නුතන සිංහල අක්ෂර මාලාව|නූතන සිංහල අක්ෂර මාලාව]] හදුන්වා දුනි. මෙහි සම්පූර්ණ අක්ෂර 60 කි. [[මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය]]ට සඤ්ඤක අක්ෂර 5ක් සහ "ෆ" අක්ෂරය එකතු වීමෙන් [[නුතන සිංහල අක්ෂර මාලාව|නූතන සිංහල අක්ෂර මාලාව]] නිර්මාණය වී ඇත. මෙහි ස්වර 18 ක් හා ව්‍යංජන 42 ක් අන්තර්ගත වේ.
 
== යොදාගන්නා භාෂා ==
Line 51 ⟶ 29:
===ශුද්ධ සිංහල හෝඩිය / එළු හෝඩිය/හෙළ හෝඩිය / නුමුසු සිංහල හෝඩිය===
{{Main|හෙල හෝඩිය}}
හෙළ බසෙහි සියළු වචන ලිවීමට ප්‍රමාණවත්ය..<br>අ ආ ඇ ඈ ඉ ඊ උ ඌ එ ඒ ඔ ඕ (ස්වර 12 කි)<br>ක ග ජ ට ඩ ණ<br>ත ද න ප බ ම<br>ය ර ල ව ස හ ළ අං (ව්‍යංජන 20 කි)
<br>අ ආ ඇ ඈ ඉ ඊ උ ඌ එ ඒ ඔ ඕ (ස්වර 12 කි)
<br>ක ග ජ ට ඩ ණ
<br>ත ද න ප බ ම
<br>ය ර ල ව ස හ ළ අං (ව්‍යංජන 20 කි)
 
===සිදත් සඟරා හෝඩිය===
{{Main|සිදත් සඟරා හෝඩිය}}
දඹදෙණි යුගයේ සකසන ලද්දකි. කව් ලැකියට අවැසි අකුරු පමණක් දක්වා ඇත.<br>අ ආ ඉ ඊ උ ඌ එ ඒ ඔ ඕ (ස්වර 10 කි)<br>ක ග ජ ට ඩ ණ<br>ත ද න ප බ ම<br>ය ර ල ව ස හ ළ අං (ව්‍යංජන 20 කි)
<br>අ ආ ඉ ඊ උ ඌ එ ඒ ඔ ඕ (ස්වර 10 කි)
<br>ක ග ජ ට ඩ ණ
<br>ත ද න ප බ ම
<br>ය ර ල ව ස හ ළ අං (ව්‍යංජන 20 කි)
 
===පන්සල් හොඩිය===
{{Main|පන්සල් හෝඩිය}}
සිංහල බස ලිවීමට වඩා පාලි සහ සංස්කෘත ලිවීමට යෝග්‍යවේයෝග්‍ය වේ.
 
<br> පණකුරු (16)
==== පණකුරු (16) ====
<br>අ ආ ඉ ඊ උ ඌ
අ ආ ඉ ඊ උ ඌ<br>ඍ ඎ ඏ ඐ<br>එ ඓ ඔ ඖ<br>අං අඃ
 
<br>එ ඓ ඔ ඖ
==== ගතකුරු (34) ====
<br>අං අඃ
ක ඛ ග ඝ ඬ<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ<br>ත ථ ද ධ න<br>ප ඵ බ භ ම<br>ය ර ල ව<br>ශ ෂ ස හ ළ
<br>
<br>ගතකුරු (34)
<br>ක ඛ ග ඝ ඬ
<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ
<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ
<br>ත ථ ද ධ න
<br>ප ඵ බ භ ම
<br>ය ර ල ව
<br>ශ ෂ ස හ ළ
 
===මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය===
{{Main|මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය}}
ශුද්ධ සිංහල හෝඩිය, පාලි සහ සංස්කෘත වචන නිවැරදිව ලිවීමට ප්‍රමාණවත් නොවුනු බැවින් අළුතින් අකුරු යොදාගැනීමට සිදුවිය. මෙම හෝඩිය මුලින්ම දක්නට ලැබෙන්නේ 1891 පලකළ A Comprehensive Crammer of the Sinhalese Language නම් ව්‍යාකරණ පොතෙහි ය.
 
මෙම හෝඩිය මුලින්ම දක්නට ලැබෙන්නේ 1891 පලකළ A Comprehensive Crammer of the Sinhalese Language නම් ව්‍යාකරණ පොතෙහිවේ.
<br>==== පණකුරු(18) ====
<br>අ ආ ඇ ඈ ඉ ඊ උ ඌ<br>ඍ ඎ ඏ ඐ<br>එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ
<br>ඍ ඎ ඏ ඐ
<br>එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ
 
<br>==== ගතකුරු(36) ====
ක ඛ ග ඝ ඬ<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ<br>ත ථ ද ධ න<br>ප ඵ බ භ ම<br>ය ර ල ව<br>ශ ෂ ස හ ළ<br>අං අඃ
<br>ක ඛ ග ඝ ඬ
<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ
<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ
<br>ත ථ ද ධ න
<br>ප ඵ බ භ ම
<br>ය ර ල ව
<br>ශ ෂ ස හ ළ
<br>අං අඃ
 
===සිංහල වර්ණ මාලාව===
Line 109 ⟶ 62:
# ං සහ ඃ වෙනත් ස්ථානයක තැබීම.
 
==== පණකුරු (20) ====
<br>අ ආ ඇ ඈ ඉ ඊ<br>උ ඌ ඍ ඎ ඏ ඐ<br>එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ<br>(අං) (අඃ)
<br>උ ඌ ඍ ඎ ඏ ඐ
<br>එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ
<br>(අං) (අඃ)
 
<br>==== ගතකුරු(40) ====
ක ඛ ග ඝ ඬ ඟ<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ ඦ<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ ඬ<br>ත ථ ද ධ න ඳ<br>ප ඵ බ භ ම ඹ<br>ය ර ල ව<br>ශ ෂ ස හ ළ ෆ
<br>ක ඛ ග ඝ ඬ ඟ
<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ ඦ
<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ ඬ
<br>ත ථ ද ධ න ඳ
<br>ප ඵ බ භ ම ඹ
<br>ය ර ල ව
<br>ශ ෂ ස හ ළ ෆ
 
== සමකාලීන සිංහල හෝඩිය (නූතන සිංහල අක්ෂර මාලාව)==
1990 වසරේදී [[ජේ.බී. දිසානායක]] විසින් මුලින්ම පලකරන ලදී.
 
<br>=== '''ස්වර (17)''' ===
<br>අ(සං) අ(වි) ආ ඇ ඈ ඉ ඊ<br>උ ඌ ඍ ඎ එ ඒ ඓ <br>ඔ ඕ ඖ
<br>උ ඌ ඍ ඎ එ ඒ ඓ
<br>ඔ ඕ ඖ
 
<br>=== '''ව්‍යංජන(43)''' ===
ක ඛ ග ඝ ඬ ඟ<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ ඥ ඦ<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ ඬ<br>ත ථ ද ධ න ඳ<br>ප ඵ බ භ ම ඹ<br>ය ර ල ව<br>ශ ෂ ස හ ළ ෆ<br>(අං) (අඃ)
<br>ක ඛ ග ඝ ඬ ඟ
<br>ච ඡ ජ ඣ ඤ ඥ ඦ
<br>ට ඨ ඩ ඪ ණ ඬ
<br>ත ථ ද ධ න ඳ
<br>ප ඵ බ භ ම ඹ
<br>ය ර ල ව
<br>ශ ෂ ස හ ළ ෆ
<br>(අං) (අඃ)
 
== නවීන සිංහල හෝඩිය==
20, 21 සියවස තුල ක්‍රමිකව පරිනාමයව වර්තමානයේ අඩු වැඩි ලෙස යොදාගන්නා සිංහල අකුරු මාලාවයි.
ස්වර<br>
 
=== ස්වර ===
අ අ' ආ ඇ ඈ ඉ ඊ
 
උ ඌ ඍ ඎ
'''අ අ' ආ ඇ ඈ ඉ ඊ'''<br>
'''උ ඌ ඍ ඎ ''' <br>
( ඏ ඐ) වත්මන් සිංහල බසෙහි නොයෙදේ<br>
'''එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ'''<br>
 
(ඏ ඐ) වත්මන් සිංහල බසෙහි නොයෙදේ
අර්ධ ස්වර<br>
'''අං අඃ'''<br>
 
එ ඒ ඓ ඔ ඕ ඖ
ව්‍යංජන<br>
 
=== අර්ධ ස්වර ===
'''ක් ඛ් ග් ඝ් ඪ ඟ්'''<br>
අං අඃ
'''ච් ඡ් ජ් ඣ් ඤ් ඥ්'''<br>
'''ට් ඨ් ඩ් ඪ් ණ ඞ්'''<br>
'''ත් ථ් ද් ධ් න් ඳ්'''<br>
'''ප් ඵ් බ් භ් ම් ඹ්'''<br>
'''ය් ර් ල් ව්'''<br>
'''ශ් ෂ් ස් zස් හ් ළ් ෆ්'''<br>
 
=== ව්‍යංජන ===
සඤ්ඤක<br>
ක් ඛ් ග් ඝ් ඪ ඟ්
'''ඬ ඟ ඬ ඳ'''
 
ච් ඡ් ජ් ඣ් ඤ් ඥ්
 
ට් ඨ් ඩ් ඪ් ණ ඞ්
 
ත් ථ් ද් ධ් න් ඳ්
 
ප් ඵ් බ් භ් ම් ඹ්
 
ය් ර් ල් ව්
 
ශ් ෂ් ස් හ් ළ් ෆ්
 
=== සඤ්ඤක ===
ඬ ඟ ඬ ඳ
 
==ආශ්‍රිත ලිපි==
Line 261 ⟶ 201:
==බාහිර පුරුක්==
*[http://www.unicode.org/charts/PDF/U0D80.pdf Sinhala Unicode Character Code Chart]
*[http://www.sasrutha.com Sinhala Search Engine-සිංහල ගවේශකය ]
*[http://www.info.lk/slword/kaputaunicode.htm Sinhala Unicode & Ascii Fonts]
*[http://groups.google.com/group/Sinhala-Unicode Sinhala Unicode Group]
*[http://www.ceylon-online.com/sinhala_sign_page.html Sinhala Alphabet]
 
*[http://www.omniglot.com/writing/sinhala.htm Sinhala page at Omniglot]
 
*[http://www.downloads.sinhalaya.com/Pages/SinhalaFont.htm List of free fonts for the Sinhala script]
"https://si.wikipedia.org/wiki/සිංහල_හෝඩි" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි