"සැප්තැම්බර් 11 ප්‍රහාර" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු r2.7.2) (රොබෝ වෙනස් කරමින්: pl:Zamach z 11 września 2001 roku |
No edit summary |
||
25 පේළිය:
20වන ශතවර්ෂයේ අග භාගය පුරා ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන විසින් ඇ.එ.ජට සහ එහි මිත්‍ර රටවල් වලට එරෙහිව ප්‍රහාර එල්ල කරන ලදී. 1998 කෙන්යා හා ටැන්සානියා තානාපති කාර්්‍යාල වලට එල්ල වු ප්‍රහාර වලට පසුව බිල් ක්ලින්ටන් විසින් සුඩාන හා ඇෆ්ගනිස්ථාන අල්කයිඩා ඉලක්කවලට එරෙහිව බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කරමින් අසීමාන්තික මෙහෙයුම ආරම්භ කරන ලදී. මෙම ඉලක්ක අතරට සුඩානයේ 90% වන මැලේරියා මර්දන ඖෂධ නිපදවන ඖෂධ කර්මාන්ත ශාලාවක් ද විය. 2000 ඔක්තෝම්බර් වන විට 2001 සැප්තැම්බර් ප්‍රහාරයට ප්‍රතිඋත්තරයක් ලෙස ඇ.එ.ජ Cole බෝම්බ ප්‍රහාර දියත් කරන ලදී. පසුව සදහන් කළ ප්‍රහාරයෙන් පසුව එක්සත් ජනපදය පුරා ¨තීරණාත්මක ප්‍රතිචාර ¨ මගින් සිවිල් වැසියන් තවදුරටත් ඝාතනය වන බවට තර්ක ඉදිරිපත් වියි. බුෂ් පරිපාලනය මගින් ඉරාක ආක්‍රමණය සාධාරණීකරණය කිරිමට ¨ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව යුද්ධය¨ යොදා ගැනීම ප්‍රධාන වශයෙන් මතබේදයට තුඩු දුන් කාරණයකි. අල්කයිඩා හා සදාම් හුසේන් අතර සෘජු සම්බන්ධයක් තිබුනේ යැයි ඉදිරිපත් වු මත මෙම සිද්ධිය විමර්ෂණයට ලක් කරන සියළු පරික්ෂණ කන්ඩායම් බැහැර කර ඇත.
වර්ෂ 2001දී එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලය විසින් සම්මත කළ 1373 යෝජනාවට අනුව සියළු රටවල් ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම් වලට සහය නොදැක්වීම, මුල්‍ය ආධාර සහ රැකවරණය ලබා නොදීඹ මෙන්ම ත්‍රස්කවාදී ක්‍රියා සැළසුම් කරන කණ්ඩායම් සදහා තොරතුරැ ලබා දීම වැළැක්වීමට රටවල් කටයුතු කළ යුතු වේ. වර්ෂ 2005 දී ආරක්ෂක මණ්ඩලය විසින් 1624 යෝජනාවට අන්ව රටවල් ජ්‍යාතන්තර මානව අයිතිවාසිකම් නිතීන්ට අනුකූලව ක්‍රියා කිරිමේ අවශ්‍යතාවය සහ ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව කටයුතු කිරිම පෙළඹවීම යන කාරනා අන්තර්ගත වේ.කෙසේ වුවත් මෙම යෝජනා 2න්ම ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම් වැළැක්වීම පිළිබදව අනිවාර්‍යය වාර්ෂික වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතු වුවද ඇ.එ.ජ. හා ඊශ්‍රාලය යන රටවල් 2 විසන්ම එම වාර්තාව ඉදිරිපත් කිරිම පැහැර හැර ඇත.
==ප්‍රහාර==
අංක 175 දරණ ගුවන් යානය ලෝක වෙළඳ මධ්යවස්ථාන දකුණු කුළුණේ ගැටීමේ සිද්ධිය
2001 සැප්තැම්බර් 11 වන දා උදෑසන ත්ර ස්තාවාදීන් 19 ක් විසින් ලෝගන්, ඩලස් හා නෙවාක් ගුවන් තොටුපලවලින් කැලිෆෝනියා දක්වා ගමන් ගත් ගුවන් යානා 4ක් පැහැර ගන්නා ලදී. ඇමරිකානු ගුවන් සේවාවට අයත් අංක 11 දරණ ගුවන් යානය හා එක්සත් ගුවන් සේවයට අයත් අංක 175 දරණ ගුවන් යානය යන ද්විත්වය ලෝක වෙළඳ මධ්යනස්ථානයේ උතුරු හා දකුණු කුළුණු වෙත ගොස් ගැටිණ. තවත් ගුවන් කොල්ලකරුවන් පිරිසක් අංක 77 දරණ ඇමරිකානු ගුවන් සේවාවට අයත් අංක 93 දරණ ගුවන් යානාවේ ඉලක්කය ඇමරිකාවේ මහා මන්ත්රහණ සභා ගොඩනැඟිල්ල වුවත් එය පෙනිසිල්වේනියාවේ ශක්ස්විල් පෙදෙසට කඩා වැටිණි.
ගුවන් යානා පැහැර ගැනීම සිදුවන අතරෙහි සමහර මඟීන් සහ ගුවන් සේවකයන් ගුවන් යානාවල දුරකතන හා ජංගම දුරකථන නාවිකයෙන් ඇමතුම් ලබා දීමට සමත් විය. ඔවුන් කියා සිටියේ තම ගුවන් යානා පැහැර ගැනීමකට ලක්ව ඇති බවයි. පිහි යොදා ගනිමින් කොල්ලකරුවන් ගුවන් යානාවන්හි බලය තම කණ්ඩායම වෙතට ලබා ගත් අතර එයට විරුද්ධ වන අයෙක් මරා දැමීමටත් ඔවුන් පසුබට නොවූහ. අංක 11 දරණ ගුවන් යානාවේ කපිතාන් “ජෝන් ඔගොනොව්ස්කි” ද එසේ මිය ගිය අයෙකි. අංක 11 සහ 175 දරණ ගුවන්වල මගින් පළමු පෙළ මැදිරිවලින් පලවා හැරීමට සැර විසිරණ වර්ග හා කඳුළු ගෑස් වැනි විෂ ද්ර ව්ය යොදා ගෙන ද ඇත. 9/11 ප්රරහාරයේ කොමිසමට අනුව කොල්ලකරුවන් විසින් බෝම්බ භාවිතා කළා යැයි ඇති ප්ර.කාශය අසථ්යට එකක් බවට ඔප්පු කර ඇත. කොල්ලකරුවන් දෙදෙනෙක් ප්රකහාරයට ආසන්න දිනක දී “ලෙදර්මෑන්” වර්ගයේ බහු කාර්ය පිහි මිළට ගෙන ඇති බව කොමිසම විසින් අනාවරණය කර ගෙන ඇත.
අංක 93 දරණ ගුවන් යානාවේ “කළු පෙට්ටියේ” පටිගත වී ඇති ආකාරයට කාර්යය මණ්ඩලය හා මඟීන් ගුවන් යානාවේ බලය කොල්ලකරුවන්ගෙන් ලබා ගැනීමට ක්රිරයා කළේ තවත් ගුවන් යානා පැහැර ගෙන ඒවා ගොඩනැඟිලිවලට ගැටීමට සලස්වා ඇති බවට දුරකථන මාර්ගවලින් ගුවන් යානා අංක 93 ට ලැබුණු තොරතුරු හේතුවෙනි. එම පටිගතවීම්වලට අනුව එක් කොල්ලකරුවකු ගුවන් යානාය එක් වරක් කරකවන ලෙසට උපදෙස් දී ඇති අතර එහි දී ඔවුන් ගෙන් පාලනය ගිලිහෙන්නට ඇතැයි සැලකේ. ඉන් අනතුරුව අංක 93 දරණ ගුවන් යානය උදෑසන 10:03:11 ට පෙන්සිල්වේනියාවේ ශේන්ක්ස්විල් වෙතට කඩා වැටිණි. “අල්කයිඩා”හි නායක “කාල්ඩ් ෂේක් මොහොමඩ්” “අල් ප්සීරා” නිවේදන “යොස්රිෆවුඩා” සමඟ කළ සාකච්ඡාවක දී ප්රඩකාශ කළේ ගුවන් අංක 93 හි ඉලක්ක වූයේ ඇමරිකානු මහා මන්ත්රිණ සභාව බවත් ඔවුන් එය හැඳින්වූ කේත නාමය “නීති පීඨය” ලෙසය.
ලෝක වෙළඳ මධ්ය ස්ථාන පරිශ්රමයේ පිහිටි ගොඩනැඟිලි 3ක් එදින මුළුමනින්ම කඩා වැටිණි. දකුණු කුළුණ 9.59ට ආසන්නව කඩා වැටුණු එයට ගුවන් යානා අංක 175 එහි ගැටීමෙන් ඇති වූ ගිනි ගැනීම හේතු විය. ගිනි ගැනීම මිනිත්තු 56 පුරා පැවතුණි. 10.28 ට පමණ උතුරු කුළුණ කඩා වැටුණේ විනාඩි 102 ක් පමණ වන ගිනි ගැනීමෙන් පසුවය. උතුරු කුළුණේ කඩා වැටී‍මත් සමඟ ඇති වූ සුන්බුන් ඒ අසල වූ 7 වන ලෝක වෙළඳ මධ්යෙස්ථාන ගොඩනැඟිල්ලට දරුණු හානි පමුණුවාලීය. ඉන් අනතුරුව හට ගත් ගින්නෙන් ගොඩනැඟිලි ව්යුිහයට සිදු වූ හානි නිසා එය ද කඩා වැටුණේ සැප්තැම්බර් 12 දා ප.ව. 5.20ට පමණය.
ජාතික තත්ව හා තාක්ෂණ ආයතනය විසින් ගොඩනැඟිලි කඩා වැටීම්වලට හේතු සෙවීම පිණිස පරීක්ෂණ ඇරඹූ අතර එහිදී ඔවුන් නිගමන ලෙස ගින්නට ඔරොත්තු දෙන ආකාරයේ සැලැස්මක් හා ව්යු හය යකඩින් නිම කළ යුතු බවට තීරණය කෙරිණි. 2005 ඔක්තෝබර් වන විට උතුරු සහ දකුණු කුළුණු පිළිබඳ වාර්තාවක් එළි දැක්විණි. වාර්තාවට අනුව ගොඩනැඟිලි ද්විත්වය කඩා වැටුණේ ගිනි ගැනීම් සහ සුන්බුන්වලින් හානි නිසාවෙනි.
මෙම ප්රගහාරයන් ඇමරිකාව පුරා භීතිය වැපිරීමට සමත් විය. දින 3ක් ගතවන තුරු අන්තර්ජාතික මගී ගුවන් යානා ගොඩ බැස්වීම තහනම් කළ අතර පැමිණෙමින් තිබූ යානා කැනඩාවට හෝ මෙක්සිකෝවට ගොඩ බාන ලදී. ප්රළහාරය හා ඒ සම්බන්ධය අසත්ය ප්ර්චාර සහ අසත්යත ප්රකවෘත්ති දිනය පුරාවට පළ විණි. එක්සත් ජනපද රාජ්යහ දෙපාර්තමේන්තුව අසල දී කාර් බෝම්බයක් පුපුරා ගිය බව තිබූ ප්රඩවෘත්තිය ද එවැන්නකි. නමුත් CNN හා අනෙක් මාධ්යියන් වහාම වාර්තා කළේ වොෂින්ටන් වෙළඳ සංකීර්ණයේ ඇති වූ ගිනි ගැනීමක් මෙලෙස විකෘති ආකාරයෙන් වාර්තා කළ ඇති බවයි. තවත් එවැනි අසත්යී ප්රකචාරයක් වූයේ ඩෙල්ටා 767 දරණ යානාව ද පැහැර ගැනීමට ලක් වී ඇති බවයි. නමුත් මෙය ද අසත්ය ප්රචචාරයක් වූයේ ගුවන් යානා පැහැර ගැනීම් නිසා එම ගුවන් යානය “ඔහායෝ” හි ක්ලේව්ලෑන්ඩ් වෙත ආරක්ෂිතව ගොඩ බැස් වූ බව වාර්තා වීමත් සමඟය.
==දේශීය ප්‍රතිචාර==
| |||