"එක්සත් ජනපදයේ යටත් විජිත ඉතිහාසය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
35 පේළිය:
· බොස්ටන් වරාය පනත (1774)
· තහනම් පනත (1776)
== ස්පාඤ්ඤ ජනපද ==
 
=== ෆ්ලොරිඩාව ===
 
ස්පාඤ්ඤ ෆ්ලොරිඩාවෙහි කුඩා ජනාවාස කීපයක් පිහි‍ෙටවු නමුත් ඒවායින් බොහොමයක් ඉතා ඉක්මණින්ම අතහැර දමනු ලැබිනි. මෙයින් ඉතා වැදගත්ම ජනපදය වූයේ 1565 දී පිහිටවනු ලැබූ “සෙන්ට් ඔගස්ටින් ෆ්ලොරිඩා” වයි. එය නොකඩවා කෙරුනු පහර දිම් වලට සහ ගිණී තැබීම් වලට නිරන්තරයෙන්ම ගොදුරු වු අතර පදිංචිකරුවන් බොහෝ දෙනෙක් මැරුම් කෑහ. මිෂනාරිහු 1655 වන විට 26000 ක ස්වදේශික පිරිසක් තම ආගමට හරවා ගත්හ. එහෙත් 1656 දී ඇතිවූ කැරැල්ල සහ 1659 දී ඇති වූ වසංගත රෝගයක් නිසාත් ජනපද විනාශ විය. කුඩා මුරපොල වලට පමණක් නොව සෙන්ට් ඔගස්ටින් වෙත පවා කොල්ලකරුවෝ නිර්දය ලෙස පහර දුන්හ. බ්‍රිතාන්‍යයෝ සහ ඔවුන්ගේ ජනපද නොකඩව‍ා ස්පාඤ්ඤය සමගද එහි ජනපද හා මුරපොළ වල් සමග ද නොකඩවා සටන් කළහ. 1702 දී සහ 1704 දී දකුණු කැරොලිනාව මහා පරිමාණ ආක්‍රමණයක් දියත් කළ අතර එය ස්පාඤ්ඤ මිෂනාරි ක්‍රියාකාරකම් සාර්ථක ලෙස විනාශ කළේය. සෙන්ට් ඔගස්ටින් විනාශ නොවි ඉතිරි වූ නමුදු, ඉංග්‍රිසින් හා එක් වූ ‘යමසි’ (Yamasi) වැනි ඉන්දියන් වරු ෆ්ලොරිඩාව පුරා වහලුන් සොයා ආක්‍රමණයක් මෙහෙයවූයේ ප්‍රදේශයේ ස්වදේශික ජනතාවගෙන් බොහො දෙනෙකු ඝාතණය කරමින් හෝ වහලුන් ලෙස අල්ලා ගනිමිනි. 1740 දි සෙන්ට් ඔගස්ටින් අල්ලා ගන්නා ලදි. ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාර මූලාශ්‍රය වූයේ ගංඟා වලින් අල්ලා ගත් මාලු සහ දඩයම් කර ගත් සතුන්ය.
බ්‍රිතාන්‍යයින් සහ ස්පාඤ්ඤවරු දශක කිහිපයක් තිස්සේ එකිනෙකාට පසමිතුරුව සිටියහ. ස්පාඤ්ඤ ෆ්ලොරිඩාවේ පැවති සටන් ලෝක ව්‍යාප්ත අරගලයක කොටසක් විය. 1700 මැද භාගයේදි ආක්‍රමණික සෙමිනොල්ස් (Seminoles) වරු ඉතිරිව සිටි ස්වදේශික ඉන්දියන්වරු ඝාතණය කළහ. බ්‍රිතාන්‍යයින් 1763 දී ෆ්ලොරිඩාවේ බලය අල්ලා ගන්නා විට එහි ස්පාඤ්ඤවරු 3000 ක් පමණ සිටියහ. ඉතා ඉක්මණින් ඔව්හු සියලු දෙනාම පාහේ ඉවත් වූහ. 1783 දී ස්පාඤ්ඤයට නැවත බලය අල්ලා ගැනීමට හැකිවූ නමුදු ස්පාඤ්ඤ ෆ්ලොරිඩ‍ාවට නැවතත් පදිංචිය පිණිස මිනිසුන් හෝ මිෂනාරි යැවීමක් නොකළේය. 1819 දී එක්සත් ජනපදය එහි පාලන බලය තම අතට ගත්තේය.
 
=== කැලිෆෝර්නියා (1765 – 1821) ===
 
ස්පාඤ්ඤ ගවේශකයින් 1500 වර්ෂවල සිට1700 වර්ෂයේ මැද භාගය දක්වා කැලිෆෝර්නියා වෙරළ දිගේ යාත්‍රා කළ නමුත් ජනාවාස පිහිටුවීමක් සිදු නොවීය.
18 වෙනි ශත වර්ෂයේ අන්තිම කාර්තුවේදී පමණ කැලිෆෝර්නියාවේ පළමු යුරෝපීය ජනපද බිහිවීම ආරම්භ වුනේය. රුසියාවෙන් සහ (සමහර විට) බ්‍රිතාන්‍යයෙන් ශාන්තිකර වෙරලේ ලොම් සඳහා ඇති කරන සතුන් සම්බන්ධයෙන් දක්වන ලද උනන්දුවට ප්‍රතිචාරයක් දැක්වීමක් වශයෙන් ස්පාඤ්ඤය තම හමුදාවන්ද ගව පට්ටිකරුවන්ද එක් කර ගනිමින් දකුණු සහ මධ්‍යම කැලිෆෝර්නියා වෙරල දිගේ කතෝලික ධර්මදූත ව්‍යාපාරයන් කිහිපයක් දියත් කළේය. ෆ්රැන්සිස්කන් පූජකයෙකු වූ ජුනිපේරො සෙරා 1769 දී සැන් ඩියෙගෝ ඩි අල්කාලා සමග ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුතු දාමය ආරම්භ කළේය. මෙම ධර්ම ප්‍රචාරක මෙහෙයුමට ප්‍රත්‍යන්ත දේශවල පිහිට වූ මධ්‍යස්ථාන කීපයක්ද ඇතුලත් විය. ඒවායේ අරමුණ වූයේ ඒ ප්‍රදේශයේ සිටි මුල් ජන්ම පිරිස ක්‍රිස්තියානියට හරවා ගැනීමයි. මෙම තත්වය ස්පාඤ්ඤ වරුනට අමතර වාසියක් වූයේ එම ප්‍රදේශය සම්බන්ධයෙන් ඔවුනට තිබූ පැරණි හිමිකමයි. මෙම චාරිකාවන් මගින් යුරෝපීය තාක්ෂණය, සත්ව පාලනය, කෘෂිකර්මය, එම ප්‍රදේශවලට හඳුන්වා දුන් අතර, ප්‍රදේශවාසීන් ඔවුනගේ සුලු වැඩ කටයුතු සඳහා යොදවා ගන්නා ලදි. ඉතා චාම් සහ සාමකාමී අතීතයක සිත් ගන්නා බොහෝ සළකුණු මාවත් සහ මීසම් ගොඩනැගිලි සඳහා තිබුනේය. “මීසම් පුනරුත්ථාපන ක්‍රමය” ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීය ව්‍යාපාරයකි.
 
19 වෙනි ශත වර්ෂයේ මුල් කාර්තුවේදී මිෂනාරිවරුන්, සතුන් ඇතිකරන්නන් සහ හමුදා භටයින්ගෙන් දකුණු හා මධ්‍යම කැලිෆෝර්නියා වෙරල තීරය සෙමෙන් සෙමෙන් එහෙත් නොකඩවා ජනාවාස විය.1820 වන විට ධර්ම දූත චාරිකා දාමයක් මගින් ස්පාඤ්ඤ බලය සටහන් විය. මේවා සැන්දියාගෝ වලින් ආරම්භ වී අද කාලයේ සැන්ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ‍ෙබාක්ක නමින් හැඳින්වෙන ප්‍රදේශය දක්වා ව්‍යාප්ත වෙමින් මීසම් වල සිට සැතපුම් 20 සිට 50 දක්වා රට අභ්‍යන්තරයට පැතිරුනේය. මෙම කලාපයට පිටතින් 200000 සිට 250000 පමණ ස්වදේශික අමෙරිකානුවන් ඔවුන්ගේ සාම්ප්‍රදායික ජීවිතය ගත කරමින් සිටියහ. 1819 දී අත්සන් කරන ලද ඇඩම් - ඔනිස් ගිවිසුම මගින් ස්පාඤ්ඤ අයිතිවාසිකම් වල උතුරු සීමාව 42 වැනි සමාන්තර රේඛාවට ගැලපෙන ලෙස ලකුණු කරන ලදි. එය අද කාලයේ කැලිෆෝනියා ජනපදයේ උතුරු මායිම ලෙස ස්ථිරව දැක්වේ. ස්පාඤ්ඤවරු (පසුව මෙක්සිකානුවෝ) විශාල ඉඩම් කොටස් පවරමින් කැලිෆෝර්නියාව ජනාවාස කිරීමට දිරි දුන්නෝය. මේවා පසු කලෙක ගව සහ බැටලුවන් ඇති කරන ගෙවිපලවල් විය. 1840 වන විට ස්පාඤ්ඤ ජනගහණය 10,000 ක් පමණ විය.
 
== දකුණු ජනපද ==