විකිපීඩියා

"උද්‍යාන විද්‍යාව" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

Browse history interactively
← පැරණි සංස්කරණනව සංස්කරණ →
Content deleted Content added
VisualWikitext
සුළු r2.7.2) (රොබෝ එකතු කරමින්: hi:उद्यान विज्ञान
No edit summary
2 පේළිය:
'''උද්‍යාන විද්‍යාව''' (En=Horticulture) යනු industry and science of plant cultivation. Horticulturists work and conduct research in the disciplines of [[plant propagation]] and [[cultivation]], [[Crop (agriculture)|crop production]], [[plant breeding]] and [[genetic engineering]], plant [[biochemistry]], and plant [[physiology]]. The work particularly involves [[fruit]]s, [[berries]], [[nut (fruit)|nut]]s, [[vegetable]]s, [[flower]]s, [[tree]]s, [[shrub]]s, and [[sod|turf]]. Horticulturists work to improve crop yield, quality, [[nutrition]]al value, and resistance to [[insect]]s, [[disease]]s, and environmental stresses.
 
==උද්‍යාන විද්‍යාව පිළිබද අධ්‍යයනය==
==The study of horticulture==
Horticulture involves eight areas of study, which can be grouped into two broad sections - ornamentals and edibles:
*[[Arboriculture]] the study and selection, planting, care, and removal of individual trees, shrubs, vines, and other perennial woody plants.
*[[Floriculture]] (includes production and marketing of floral crops).
*[[Landscape architecture|Landscape horticulture]] (includes production, marketing and maintenance of landscape plants).
*[[Olericulture]] (includes production and marketing of vegetables).
*[[Pomology]] (includes production and marketing of fruits).
*[[Viticulture]] (includes production and marketing of grapes).
*[[Postharvest physiology]] (involves maintaining quality and preventing spoilage of horticultural crops).
Horticulturists can work in industry, government or educational institutions or private collections. They can be cropping systems engineers, wholesale or retail business managers, propagators and tissue culture specialists (fruits, vegetables, ornamentals, and turf), crop inspectors, crop production advisers, extension specialists, plant breeders, research scientists, and of course, teachers.
 
උද්‍යාන විද්‍යාව අංශ 06 ක් යටතේ අධ්‍යයනය කළ හැකිය. ඒ සියල්ල නැවත අංශක දෙකකට බෙදන අතර අංශ දෙකක අලංකරණය සහ පරිභෝජනය සඳහා උද්‍යාන පලාලනය ලෙසයි.
Disciplines which complement horticulture include [[biology]], [[botany]], [[entomology]], [[chemistry]], [[mathematics]], [[genetics]], [[physiology]], [[statistics]], [[computer science]], and [[Communication studies|communications]], [[garden design]], [[planting design]]. [[Botany|Plant science]] and horticulture courses include: plant materials, [[plant propagation]], tissue culture, crop production, [[post-harvest handling]], [[plant breeding]], [[pollination management]], crop nutrition, [[entomology]], [[phytopathology|plant pathology]], economics, and business. Some careers in horticultural science require a masters (MS) or doctoral (PhD) degree.
 
Horticulture is practiced in many gardens, "plant growth centres" and nurseries. Activities in nurseries range from preparing seeds and cuttings to growing fully mature plants. These are often sold or transferred to ornamental gardens or market gardens.
 
· වෘක්ෂලතා අධ්‍යයනය - වෘක්ෂලතා තෝරා ගැනීම, පැලකිරීම, සාත්තු කිරීම (රැක බලා ගැනීම), තනි ගස් ඉවත් කිරීම, පදුරු වැල් හා වාර්ෂික වෘක්ෂලතා පිළිබඳ අධ්‍යයනය
==Horticulture and anthropology==
{{see also|Hoe-farming}}
The origins of horticulture lie in the transition of human communities from nomadic [[hunter-gatherer]]s to sedentary or semi-sedentary horticultural communities, cultivating a variety of crops on a small scale around their dwellings or in specialized plots visited occasionally during migrations from one area to the next. (such as the "[[milpa]]" or maize field of [[Mesoamerican]] cultures).<ref>von Hagen, V.W. (1957) The Ancient Sun Kingdoms Of The Americas. Ohio: The World Publishing Company</ref> In forest areas such horticulture is often carried out in [[swidden]]s ("[[slash and burn]]" areas).<ref>McGee, J.R. and Kruse, M. (1986) Swidden horticulture among the Lacandon Maya [videorecording (29 mins.)]. University of California, Berkeley: Extension Media Center</ref> A characteristic of horticultural communities is that useful trees are often to be found planted around communities or specially retained from the natural ecosystem.
 
· මල් වගාව පිළිබද අධ්‍යයනය - වෙළද පොළ සඳහා මල් වගාව
Horticulture sometimes differs from agriculture in (1) a smaller scale of cultivation, using small plots of mixed crops rather than large field of single crops (2) the cultivation of a wider variety of crops, often including fruit trees. In pre-contact North America the semi-sedentary horticultural communities of the Eastern Woodlands (growing maize, squash and sunflower) contrasted markedly with the mobile [[hunter-gatherer]] communities of the [[Plains Indians|Plains people]]. In Central America, [[Maya civilization|Maya]] horticulture involved augmentation of the forest with useful trees such as [[papaya]], [[avocado]], [[cacao]], [[ceiba]] and [[sapodilla]]. In the cornfields, multiple crops were grown such as beans (using cornstalks as supports), squash, pumpkins and chilli peppers, in some cultures tended mainly or exclusively by women.<ref>Thompson, S.I. (1977) Women, Horticulture, and Society in Tropical America. American Anthropologist, N.S., 79: 908-910</ref>
 
· වන වගාව සඳහා භූමි (සැලැස්ම) - භූමි සැකැස්ම සඳහා අවශ්‍ය පැලෑම් වර්ධනය, වෙළඳ පොළ හා වෙළඳ පොළ පවත්වා ගෙන යාම.
 
· එළවළු වගාව - ‍වෙළඳ පොළ අරමුණු කොට එලවළු වගාව
 
· පලතුරු වගාව - ‍වෙළඳ පොළ සඳහා පලතුරු වගාව
 
· බෝග වගාවේ ගුණාත්මක බව පිළිබඳ අධ්‍යයනය - ගුනාත්මක බව පවත්වා ගෙන යාම හා නරක් වීම වලක්වා ගැනීම පිණිස.
 
 
උද්‍යාන විද්‍යාඥයින්ට නිෂ්පාදන ආයතනයන්හි, රාජ්‍ය ආයතන වල, අධ්‍යාපනික ආයතන හා පෞද්ගලික ආයතනයන්හි සේවය කල හැකිය. ඔවුන්ගේ සේවාවන් යාන්ත්‍රික ශිල්පීන් තොග හා සිල්ලර බෝග නිෂ්පාදකයින්, බෝග පරීක්ෂකයින්, ව්‍යාප්ති විශේෂඥයින් බෝග වැවිලි කරුවන්, පරීක්ෂණ නිළධාරීන් හා දේශකයන් ලෙස කටයුතු කල හැකිය.
 
උද්‍යාන විද්‍යාව විෂයට සම්බන්ධ විෂයන් අතර, ජීව විද්‍යාව උද්භිද විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ගණිතය, ජාන විද්‍යාව , භෞතික විද්‍යාව සංඛ්‍යානය, පරිගණක විද්‍යාව , ජන සංන්නිවේදනය, ගෙවතු සැළසුම් හා වගා සැළසුම්ය. වන වගා විද්‍යාව හා උද්‍යාන විද්‍යාව යන විෂයට ඇතුළත් වන්නේ, ශාඛ වර්ග, ශාඛ ප්‍රවර්ධනය, පටක සංවර්ධනය, බෝග නිෂ්පාදනයෙන් පසු අස්වනු මෙහෙය වීම., ශාඛ බෝ කිරීම, පරාගණ කළමණාකරණය, බෝග පෝෂණය, ශාඛ වලට බලපාන පරපෝෂි විද්‍යාව, ආර්ථික විද්‍යාව හා වෙළදාමය. උද්‍යාන විද්‍යාවේ සමහර තනතුරු හා රැකියා අවස්ථා සඳහා ආචාර්යය හෝ මාහාචාර්යය උපාධියක් අවශ්‍යය.
 
උද්‍යාන විද්‍යාව කුඩා ගෙවතු වල සේම පැල තවාන් වලද සිදු කරයි. පැල තවාන් වල කාර්යන් බීජ නිෂ්පාදනයේ සිට හොඳින් වැඩුණු ශාක කප්පාදුව දක්වා විහිදේ. මෙසේ පිළියෙල කරගත් මෙම බීජ හා අතු අලංකරණ ගෙවතු වගා හා වෙළද පොළ සඳහා ගෙවතු වගා කරන ප්‍රදේශයන්ට ප්‍රවාහනය හා බෙදාහැරීම සිදු කරයි.
 
==උද්‍යානභෝග විද්‍යාව හා මානව විද්‍යාව==
 
උද්‍යාන‍භෝග විද්‍යාවේ (පාලනයේ) මුල් ආරම්භය දඩයම් යුගයේ සිට ගොවි යුගයටත් තමා ජීවත්වන පරිසරයේ හෝ යම් අවස්ථ‍ාවල ඉන් ඔබ්බටත් කළ වගාවන් දක්වා දිවේ. උදාහරණ:- ඉරිඟු වගාව - මෙසෝ ඇමරිකන් ශිෂ්ටාචාරය.
 
කැලෑ ආශ්‍රීතව කරන ලද බෝග වගාවන් කැලෑව කපා දැමීමෙන් හෝ ගිනිතැබීමෙන් කරන ලදී. මෙම කෘෂිකාර්මික ජන සමාජයේ විශේෂත්වය වූයේ ඔවුන් පරිසරයට ප්‍රයෝජනවත් ගස්වැල් සිටුවීම හා පරිසරයේ පැවැත්මට අවශ්‍යය ගස්වැල් නිරතුරුවම ආරක්ෂා කිරීමයි.
 
උද්‍යාන විද්‍යාව හා කෘෂි විද්‍යාව වෙනස් වන්නේ බෝග හා බෝග වගාව සඳහා භාවිතා කරනු ලබන බිම් ප්‍රමාණය අනුවය. ඒ අනුව උද්‍යානභෝග විද්‍යාවේදී විශාල බිම් ප්‍රමාණයක තනි වගාවක් වෙනුවට මිශ්‍ර වගාවන්ද සිදු කරයි. මේ සඳහා පලතුරු සහිතව විවිධ භෝග යොදා ගනී.
 
උදාහරණ:- ගොවි යුගයට පෙර උතුරු ඇමරිකා හා නැගෙනහිර වනගත පෙදෙස්වල මිනිසුන් එම ප්‍රදේශවල බඩඉරිඟු හා squash වගාව අතර සූර්ය කාන්ත මල් වගාවද සිදු කෙරුණි.මෙම වගා ක්‍රමය තැනිතලාවන්හි එඬේර යුගයේදී කෙරුණූ වගාවන්ට ප්‍රතිවිරුද්ධවය.
 
මධ්‍යම ඇමරිකාවේ මායා ශිෂ්ටාචාරයේ කෙරු‍ෙණ් ප්‍රයෝජනවත් ගස්වැල්වලින් කැලෑව සරුකිරීමයි. උදාහරණ:- පැපොල්, අලිගැටපේර, සැපදිල්ලා, හා කොකෝවා ආදී වගාවන් කැලෑ ප්‍රදේශය ආශ්‍රීතව වගා කෙරුණි. එසේම ධාන්‍යය වගා බිම්වල බහුබෝග වගාව සිදුකෙරුණි.
 
උදාහරණ:- ධාන්‍යය බිම්වල බෝංචි, squash, වට්ටක්කා හා මිරිස් වගාව කෙරුණු අතර මෙහිලා කාන්තාවන්ගේ සහභාගිත්වය ඉතා කැපී පෙනෙන ලෙස තිබුණි.
 
==Gallery==
"https://si.wikipedia.org/wiki/උද්‍යාන_විද්‍යාව" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි