"කාච" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු r2.7.2+) (රොබෝ එකතු කරමින්: be-x-old, dsb, hsb, nah වෙනස් කරමින්: bs, kk, mk |
No edit summary |
||
214 පේළිය:
For the case of lenses that are not thin, or for more complicated multi-lens optical systems, the same formulas can be used, but ''S''<sub>1</sub> and ''S''<sub>2</sub> are interpreted differently. If the system is in air or [[vacuum]], ''S''<sub>1</sub> and ''S''<sub>2</sub> are measured from the front and rear [[principal plane]]s of the system, respectively. Imaging in media with an index of refraction greater than 1 is more complicated, and is beyond the scope of this article.
==කාචවල මූර්තන ගුණ==
ඉහත සහඳන් කළ පරිදි වාතය තුළ ඇති ධන එනම්, අභිසාරී කාචයක්, කාච අක්ෂය දිගේ සමාන්තරගතව ගමන් කරන කදම්භයක් කාචයේ සිට f දුරකින් වූ ස්ථානයකට (නාභි ලක්ෂ්‍යය) වෙත නාභිගත කරයි. වි‍ලෝමව , ලක්ෂාකාර ආලෝක ප්‍රභවයක් නාභි ලක්ෂ්‍යයේ ස්ථානගත කළ විට ඉන් නිකුත්වන ආලෝකය කාචය මගින් සමාන්තරගත කළ කදම්භයක් බවට හැරවේ. මෙම සිද්ධි 2 කාචවල ප්‍රතිබිම්භ ආකාරයට උදාහරණ වේ. ඉහත සිද්ධියේදී අනන්ත දුරින්වූ වස්තුවක් (සමාන්තරගත තරංග කදම්භය නියෝජනය කරයි) නාභි ලක්ෂ්‍යයේ වූ ප්‍රතිබිම්භයකට නාභි ගත කරයි. ඉන්පසුව නාභි දුරෙහි වූ වස්තුවක් කාචය මගින් අනන්තයේ ප්‍රතිබිම්භයක් සාදයි. කාචයේ සිට f දුරකින් කාච අක්ෂයට ලම්භකව සිට වූ තලය නාභීය තලය නම් වේ.
පිළිවෙලින් වස්තුවේ සිට කාචයට හා කාචයේ සිට ප්‍රතිබිම්භයට දුරවල් පිළිවෙලින් S1 , S2 නම් ද එය වාතය තුළ ඇති නොසැලකිය හැකි ඝනකමක් සහිත කාචයක් නම් ද එම දුරවල් අතර සම්බන්ධය පහත සමීකරණයෙන් දක්වයි.
මෙහි අදහස නම් ධන කාචයක ඉදිරියෙන් අක්ෂය දිගේ S1 දුරකින් වස්තුවක් තබා ඇති විට කාචයට පිටුපසින් S2 දුරකින් තිරයක් තබා ඇති විට S1 > f වන පරිදි වෙනස් කරන විට (කාචයේ සිට තිරයට S2 දුර යන්තමින් වෙනස් කරන විට ප්‍රතිබිම්භය තියුණු බවින් අඩුවේ.) තිරය මත තියුණු ප්‍රතිබිම්භයක් සෑදේ. මෙය ඡායාරූපකරණයේ මූලධර්මයයි. මෙම සිද්ධියේදී ප්‍රතිබිම්භය තාත්වික ප්‍රතිබිම්භයකි. ( එනම් තිරයකට ගත හැකි)
S1 < f වුවහොත් S2 ඍණ වේ. ප්‍රතිබිම්භය කාචයේ වස්තුව ඇති පැත්තේම වස්තුව මෙන් පෙනෙන පරිදි ස්ථානගත වේ. මෙවැනි වර්ගයේ ප්‍රතිබිම්භයක් අතාත්වික ප්‍රතිබිම්භයක් නම් වේ. තිරයක් මත ප්‍රක්ෂේපණය කළ නොහැක. නිරීක්ෂකයා කාචය තුළින් බැලීමේදී ප්‍රතිබිම්භය දෘශ්‍යමාන වේ යැයි ගණනය කළ ස්ථානයේ දක්නට ලැබේ. විශාලක කණ්ණාඩි මෙවැනි ප්‍රතිබිම්භ තනයි.
කාචවල විශාලනය
මගින් දෙනු ලබයි. M යනු විශාලනයයි. | M| >1 නම් ප්‍රතිබිම්භය වස්තුවට වඩා විශාලය. ලකුණු සම්මුතිය පෙන්වන පරිදි (M) ඍණ නම් තාත්වික ප්‍රතිබිම්භය සදහා ප්‍රතිබිම්භ වස්තුව හා සලකා බැලීමේදී යටිකුරුය. අතාත්වික ප්‍රතිබිම්භය සදහා M ධන වන අතර ප්‍රතිබිම්භය උඩුකුරුය.
විශේෂ සිද්ධියක් ලෙස S1 = ¥ හා S2 = f විට M = -f / ¥ = 0 මෙය නාභි ලක්ෂ්‍යයේ එක් ස්ථානයක් වෙත නාභිගත වූ සමාන්තරගත කළ කදම්භයකට අනුරූප වේ. මෙම සිද්ධියේදී විවර්තන බලපෑම් ප්‍රතිබිම්භයේ ප්‍රමාණය පහළ සීමාවක තබන බැවින් එය ඉහත සූත්‍රයේ දක්වන පරිදි ශූන්‍යය නොවේ.
ඉහත සූත්‍ර ඍණ (අපසාරී) කාච සදහා ඍණ නාභි දුරක (f ) භාවිතයෙන් ලබාගත හැකි නමුත් මෙම කාච සදහා අතාත්වික ප්‍රතිබිම්භ පමණක් සාදයි.
සිහින් නොවන කාච අවස්ථාවන් හෝ වඩා සංකීර්ණ බහු කාච ප්‍රකාශ පද්ධති සදහා එකම සූත්‍රය භාවිතා කළ හැකි නමුත් S1 හා S2 පිළිවෙලින් පද්ධතියේ ප්‍රධාන තලවලට ඉදිරියෙන් හා පිටුපසින් මනියි. මාධ්‍ය තුළ වර්තන දර්ශකය 1ට වඩා වැඩි විට විශ්ලේෂණය වඩාත් සංකීර්ණ වෙයි.
==Aberrations==
| |||