"පුරාවිද්‍යාව" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු ප්‍රවර්ගය:ඉතිහාසය එක් කරන ලදී. (HotCat භාවිතයෙන්) |
No edit summary |
||
53 පේළිය:
== කැපුම යනු ==
පුරා විද්‍යාවේදි හා පුරා විද්‍යාත්මක භූ ස්ථර අධ්‍යයනයේදි කැපුමක් යනු අගලක් හෝ වළක් වැනි යම් අංගයක් නිර්මාණය කිරීම සදහා අනෙකුත් පුරා විද්‍යාත්මක අවශේෂ ඉවත් කර ඇති, කාලයේ යම් කිසි මොහොතක් නිරූපණය කරන සන්දර්භයකි. ලයිමානු වදන් වලින් කැපුමක් යන්න අතීතයේදී හාරන ලද සිදුරක් ලෙස සිතිය හැකි නමුත් කැපුමක් යන්න සිරස් ලෝප කරණ වැනි පුරා විද්‍යාත්මක වාර්තා වල අනෙක් කොටස් වලට ද යෙදෙයි. කැපුම් සන්දර්භයක් යන්න සමහරක් විට ධන සන්දර්භයකට ප්‍රතිවිරුද්ධව සෘණ සන්දර්භ ලෙස ද පරිශීලනය වෙයි. එම වදන මගින් කියා සිටින්නේ එය නිර්මාණය වු කාලයේදී කැපුම මගින් පුරා විද්‍යාත්මක වාර්තාවෙන් ද්‍රව්‍ය ඉවත් කර ඇති අතර ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව ධන සන්දර්භයන්ගෙන් කියවෙන්නේ පුරා විද්‍යාත්මක වාර්තාවට ද්‍රව්‍ය එකතු කිරීමකි. කැපුමකට ශූන්‍ය ඝනකමක් හිමි අතර ද්‍රව්‍යමය ගුණ නොමැති වෙයි. එය අර්ථ දක්වනු ලබන්නේ අනෙකුත් සිමා මගිනි. වාර්තා තුළ කැපුම් දකිනු ලබන්නේ එමගින් කැපුණු ද්‍රව්‍ය හා එය නැවත පුරවන ලද ද්‍රව්‍ය අතර ගුණ වල පවත්නා වෙනස මගිනි. මෙම වෙනස වැඩ බිමේ සිටින පුරා විද්‍යාඥයින් විසින් සීමාවක් ලෙස දකිනු ලබයි. මෙය ඉහත රූපයේ දැක්වෙන අතර එහිදි අර්ධ කොටස් කරණය කර ඇති සැක්සන් වලකින් එහි පසු පිරවුමෙන් බාගයක් ඉවත් කර ඇති අතර එම නිසා අපිට වල හාරන ලද භූමිය හා වල පිරවීම සිදු කරන භූමිය අතර වෙනස සමහරක් විට මෙම වෙනස්කම් පැහැදිලි නොවන අතර එවැනි අවස්ථා වලදී කැපුම් සොයා ගැනීම සදහා පුරා විද්‍යාඥයින්ට තම අත්දැකීම් හා පිරික්සුම් බලය මත රදා පැවතීමට සිදු වනු ඇත.
== අංගය යනු ==
පුරා විද්‍යාවේදි අංග හා විශේෂයෙන් කැණීම් යන්නට වෙනස් නමුත් සමාන තේරුම් කිහිපයක් ඇත. අංගයක් යනු චලනය නොකළ හැකි මනුෂ්‍ය ක්‍රියාකාරකමක් නිරූපණය කරන සන්දර්භ එකක හෝ කිහිපයක එකතුවක් වන අතර වැඩ බිමෙහි භූ ස්ථර පිළිබද විද්‍යාවට සාපේකෂව සිරස් ගති ලක්ෂණ ඇත. අංග වලට උදාහරණ ලෙස වලවල්, තාප්ප හා අඟල් දැක්විය හැකිය. භූවිස්තර විද්‍යාත්මක අනුක්‍රමණයක පවතින ස්ථර, ගැටි හෝ මතුපිට වැනි සාමාන්‍ය තිරස් අවයව අංග ලෙස හදුන්වනු ලැබේ. මතුපිට වලට උදාහරණ ලෙස අංගන, පාරවල් හා මහල් දැක්විය හැකිය.
අංග වල ආගන්තුක ගති ලක්ෂණ හෝ ඒහා සම්බන්ධ වු කැපුම් තිබිමේ හැකියාවක් ඇත. ගොඩනැගිල්ලක මතුපිටද අංගයක් ලෙස හැදින්විය හැකි නිසාත් හා නිපදුම් කැපුම්වලින් තොර නිදහස් නැගිසිටුම් ව්‍යුහ අංග විය හැකි නිසාත්, මෙය නිසි අර්ථ දැක්වීම් ආකාරයක් නොවේ. කුණු ගොඩවල් (කුණු කසල තැන්පත් ඔවුන්ගේ අංග ලෙස හදුන්වනු ලැබේ) මෙය අපද්‍රව්‍ය මට්ටම් කරණයට සන්සන්දනාත්මකව සලකා බලනු ලබන අතර එය අදාල වැඩ බිමෙහි සැලකිය යුතු කොටසක් පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇත. අංගයක් යන සංකල්පය යම්තාක් දුරකට විකෘතියක් වන අතර එයට හේතුව එය තැනීමේ තරා තිරම මත පදනම්ව වෙනස්වීමට හැකියාවක් ඇති වීමයි.
== සටහන ==
{{commonscat|Archaeology}}
| |||