"පොදු නීතිය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
93 පේළිය:
ඇලබාමා, ඩෙලවෙයාර්, මිසිසිපි සහ නිව් ජර්සි යන ප‍්‍රාන්තයන්හි මෙම නීති ක‍්‍රම දෙක සඳහා වෙන වෙනම අධිකරණයන් කි‍්‍රයාත්මක වේ. තවත් සමහර ප‍්‍රාන්තයන්හි එකම අධිකරණයක් තුල නීතිය සහ සාධාරණත්වය සඳහා වෙන වෙනම අංශයන් ස්ථාපිත කොට ඇත.
 
==පොදු නීති කෘති==
[[ගොනුව:WilliamBlackstone.jpg|thumb|right|ඔහුගේ ''[[කොමන්ට්‍රීස් ඔන් ද ලෝස් ඔෆ් ඉන්ග්ලන්ඩ්]]'' කෘතියේ දක්වා ඇති ආකාරයට [[ශ්‍රීමත් විලියම් බ්ලැක්ස්ටන්]]ගේ නිදර්ශනයක්.]]
 
පොදු නීතිය පිලිබඳ ඵෙතිහාසික අවසානාත්මක ග්‍රන්ථයක් වන්නේ ශ්‍රීමත් විලියම් බ්ලැක්ස්ටෝන් විසින් රචිත 1765- 1769 කාලයේදී පළමුවන වරට ප්‍රකාශයට පත්වූ කොමන්ට්‍රීස් ඔන් ද ලෝස් ඔෆ් ඉන්ග්ලන්ඩ් ය. 1979 වනතුරුම එහි පලමුවන මුද්‍රණයේ කඩදාසියෙන් බඳින ලද වෙළුම් 4 ක් ඉතිරිව පැවතුනි. වර්තමානයේදී එහි එක්සත් රාජධානියේ ඉංග්‍රීසි කොටස පොදු හා ව්‍යවස්ථාපිත ඉංග්‍රීසි නීතිය ආවරණය කරන හාල්ස්බරිස් ලෝස් ඔෆ් ඉංග්ලන්ඞ් මඟින් ආවරනය කරනු ලබයි.
 
එක්සත් ජනපද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට නම් කරනු ලැබිමට පෙර මැසචූසෙට්ස්හි ඉහල අධිකරණ විනිසුරකු ලෙස කටයුතු කරන අතරේ කණිෂ්ඨ ඔලිවර් වෙන්ඩල් හොල්ම්ස් විසින් ද කොමන් ලෝස් නම් කුඩා කෘතියක් ප්‍රකාශයට පත්කරනු ලැබිණ. එය අද වන තුරුත් ක්ෂේත්‍රය තුල විශිෂ්ඨ කෘතියක් ලෙසින් සැලකෙයි. බ්ලැක්ස්ටෝන් මෙන් නොව හොල්ම්ස්ගේ කෘතිය නීතිය යනු කුමක්ද යන්න සංක්ෂිප්තව සාකච්ඡා කරමින් පොදු නීති ක්‍රියාවලිය විස්තර කරයි.
 
එක්සත් ජනපදයේ ඇමරිකානු නීති ආයතනය විසින් සංස්කරණය කරනු ලැබූ විවිධ විෂය කරුණු (ගිවිසුම්, තෝරත, නඩු තීන්දු ආදී) සම්බන්ධයෙන් වන පුනප්‍රකාශයන් එකී ක්ෂේත්‍රයන් තුල පොදු නීතියේ එකතූන් ලෙස සැලකිය හැක. මේවා ඇමරිකානු අධිකරණයෙහි නිතර උපුටා දක්වනු ලබන අතර සංගෘහිත කරනු නොලැබූ පොදු නීතියක් ලෙසින් මේවා යොදාගනු ලබයි. බැඳීම් සහගත නඩු තීන්දු හැරුනුවිට අධිකරණයන්හි ඉහල පිලිගැනීමක් සහිත අධිකාරයන් ලෙස මේවා සලකනු ලැබේ. පොදු නීතිය සංග්‍රහ සංක්ෂේපය කිරීම සිය මූලික පරමාර්ථය වූ කෝපස් ජූරිස් සෙකෙන්ඩම් නම් විශ්වකෝෂයද විවිධ අධිකරණයන්හි සැලකිල්ලට නිතර ලක්වන්නකි.
 
ස්කොට්ගේ පොදු නීතිය කෘතිය මිනීමැරුම හා සොරකම පිලිබඳ කරුණු ආවරණය කරනු ලබන අතර සිරිත්, නෛතික ලේඛණයන් හා පූර්ව නඩු තීන්දු එහි මූලාශ්‍රයන් වෙයි. එහිදී ආධාරක කොටගෙන ඇති නෛතික ලිවීම් ආයතනික පඨිතයන් ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර බොහෝදුරට 17, 18 හා 19 වන සියවස් වලට අයත් ඒවා වෙයි.
 
== පොදු නීතියේ විනිශ්චය ==
Line 137 ⟶ 128:
 
 
නමුත් සිවිල් නීති සම්ප්‍රදායේ නව ලේඛකයන්ගේ හා උගතුන්ගේ මත වලට වැඩි භාරයක් ලබාදේ. පොදු නීති සම්ප්‍රදායේ දී උගතුන්ගේ මත ඉතාම කලාතුරකින් නීතිය යනු කුමක්ද යන්න විග්‍රහ කිරීමට පමණක් ආධාර කර ගනි. කෙසේ නමුත් උගතුන්ගේ මත කෙරෙහි බලපාන කරුණුමය සංසිද්ධීන් නිවැරදිව හදුනා‍ගැනීමට, මූලධර්ම ඉතිහාසය හා නීතියේ පරිණාමය වැනි ක්ෂේත්‍ර වල දී පමණක් උගතුන්ගේ අදහස මත රදා පවතී මෙහි දී අධිකරණය නිගමන වලට එළඹෙන්නේ අදාල නීතිය හා පොදු නීතිය මනා ලෙස විශ්ලේෂණයකින් පසුවය.
 
 
 
== '''පොදු නීතියේ වානිජ්‍ය ආර්ථිකයේ පදනමක් ලෙස''' ==
 
එක්සත් ජනපදයේ හා එක්සත් රාජධානියේ වාණිජ්‍ය නීතිය, පොදු නීති සම්ප්‍රදායේ පදනම වන අධිකරණ තීන්දුමත රදා පවතී. එමඟින් එම රටවල වෙළද ආර්ථිකය ශක්තිමත් වීමට කැපී පෙනෙන දායකත්වයක් සපයා ඇත. එනිසා වෙළෙඳ ගිවිසුම් පාර්ශ්වකරුවන්ට තම ගිවිසුම්වල ‍යෝජිත කොන්දේසි නීතියට අනුකුලද නැද්ද යන වග කල්තියාම දැනගැනීමට හැකි වේ. එම නිසා සෑම ගැටලුවක් සඳහාම පොදු නීතිය මඟින් නිවැරදි මඟ පෙන්වීමක් ලබා දේ. ඒ හේතුවෙන් නීතිමය සීමාවන් තුළ සිට කටයුතු කිරීම පාර්ශවකරුවන්ට අවස්ථාව සැලසේ. එම රටවල වෙළද ගිවිසුම් ආර්ථික සඵලතාවයන් ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතින්නේද ඒවායින් ලැබෙන ලාභය ඉතා අධික වන්නේ ද තමන්ගේ ව්‍යාපාර කටයුතු නිශ්චිත වශයෙන් ම නීති විරෝධි ඒවා බව පාර්ශවකරුවන් කල්තියාම දැන සිටින බැවිනි. පුවත්පත් බදුවෙන්නන්ගෙන් යැපෙන ආගමික ආයතනවලට, දේශපාලන පක්ෂ වලට, තමන්ට ඇති ප්‍රකාශන නිදහස ආදි අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව හා ඒවායේ සීමාවන් මොනවාද යන්න පිළිබඳවද පැහැඳිලි මඟ පෙන්වීමක් පොදු නීතියෙන් සිදු කෙරේ. නමුත් පොදු නීතිය නොමැති රටවල නම් මොනයම් හෝ ගැටලුවක් පැන නැගුණු විටදි ඒවා සම්බන්ධයෙන් නැවත නැවත තීන්දු තීරණ ‍ගත යුතුවන අතර, ඒම තීන්දු වල ස්ථාවරත්වය හා ඒවායේ පුරෝකථන හැකියාව පිළිබඳව බරපතල ගැටලු පැන නගී.
 
 
මේ හේතුව නිසා New York ප්‍රාන්තයේ වෙළෙඳ ගිවිසුම් නීතිය සමස්ත එක්සත් ජනපදය පුරා භාවිතාවන අතර ඉංග්‍රීසි නීතිය, නිව්යෝර්ක් නීතිය ලොව පුරා භාවිතයට ගැනේ.
එක්සත් ජනපදයේ හා එක්සත් රාජධානියේ වාණිජ්‍ය නීතිය, පොදු නීති සම්ප්‍රදායේ පදනම වන අධිකරණ තීන්දුමත රදා පවතී. එමඟින් එම රටවල වෙළද ආර්ථිකය ශක්තිමත් වීමට කැපී පෙනෙන දායකත්වයක් සපයා ඇත. එනිසා වෙළෙඳ ගිවිසුම් පාර්ශ්වකරුවන්ට තම ගිවිසුම්වල ‍යෝජිත කොන්දේසි නීතියට අනුකුලද නැද්ද යන වග කල්තියාම දැනගැනීමට හැකි වේ. එම නිසා සෑම ගැටලුවක් සඳහාම පොදු නීතිය මඟින් නිවැරදි මඟ පෙන්වීමක් ලබා දේ. ඒ හේතුවෙන් නීතිමය සීමාවන් තුළ සිට කටයුතු කිරීම පාර්ශවකරුවන්ට අවස්ථාව සැලසේ. එම රටවල වෙළද ගිවිසුම් ආර්ථික සඵලතාවයන් ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතින්නේද ඒවායින් ලැබෙන ලාභය ඉතා අධික වන්නේ ද තමන්ගේ ව්‍යාපාර කටයුතු නිශ්චිත වශයෙන් ම නීති විරෝධි ඒවා බව පාර්ශවකරුවන් කල්තියාම දැන සිටින බැවිනි. පුවත්පත් බදුවෙන්නන්ගෙන් යැපෙන ආගමික ආයතනවලට, දේශපාලන පක්ෂ වලට, තමන්ට ඇති ප්‍රකාශන නිදහස ආදි අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව හා ඒවායේ සීමාවන් මොනවාද යන්න පිළිබඳවද පැහැඳිලි මඟ පෙන්වීමක් පොදු නීතියෙන් සිදු කෙරේ. නමුත් පොදු නීතිය නොමැති රටවල නම් මොනයම් හෝ ගැටලුවක් පැන නැගුණු විටදි ඒවා සම්බන්ධයෙන් නැවත නැවත තීන්දු තීරණ ‍ගත යුතුවන අතර, ඒම තීන්දු වල ස්ථාවරත්වය හා ඒවායේ පුරෝකථන හැකියාව පිළිබඳව බරපතල ගැටලු පැන නගී.
 
==පොදු නීති කෘති==
[[ගොනුව:WilliamBlackstone.jpg|thumb|right|ඔහුගේ ''[[කොමන්ට්‍රීස් ඔන් ද ලෝස් ඔෆ් ඉන්ග්ලන්ඩ්]]'' කෘතියේ දක්වා ඇති ආකාරයට [[ශ්‍රීමත් විලියම් බ්ලැක්ස්ටන්]]ගේ නිදර්ශනයක්.]]
 
පොදු නීතිය පිලිබඳ ඵෙතිහාසික අවසානාත්මක ග්‍රන්ථයක් වන්නේ ශ්‍රීමත් විලියම් බ්ලැක්ස්ටෝන් විසින් රචිත 1765- 1769 කාලයේදී පළමුවන වරට ප්‍රකාශයට පත්වූ කොමන්ට්‍රීස් ඔන් ද ලෝස් ඔෆ් ඉන්ග්ලන්ඩ් ය. 1979 වනතුරුම එහි පලමුවන මුද්‍රණයේ කඩදාසියෙන් බඳින ලද වෙළුම් 4 ක් ඉතිරිව පැවතුනි. වර්තමානයේදී එහි එක්සත් රාජධානියේ ඉංග්‍රීසි කොටස පොදු හා ව්‍යවස්ථාපිත ඉංග්‍රීසි නීතිය ආවරණය කරන හාල්ස්බරිස් ලෝස් ඔෆ් ඉංග්ලන්ඞ් මඟින් ආවරනය කරනු ලබයි.
මේ හේතුව නිසා New York ප්‍රාන්තයේ වෙළෙඳ ගිවිසුම් නීතිය සමස්ත එක්සත් ජනපදය පුරා භාවිතාවන අතර ඉංග්‍රීසි නීතිය, නිව්යෝර්ක් නීතිය ලොව පුරා භාවිතයට ගැනේ.
 
එක්සත් ජනපද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට නම් කරනු ලැබිමට පෙර මැසචූසෙට්ස්හි ඉහල අධිකරණ විනිසුරකු ලෙස කටයුතු කරන අතරේ කණිෂ්ඨ ඔලිවර් වෙන්ඩල් හොල්ම්ස් විසින් ද කොමන් ලෝස් නම් කුඩා කෘතියක් ප්‍රකාශයට පත්කරනු ලැබිණ. එය අද වන තුරුත් ක්ෂේත්‍රය තුල විශිෂ්ඨ කෘතියක් ලෙසින් සැලකෙයි. බ්ලැක්ස්ටෝන් මෙන් නොව හොල්ම්ස්ගේ කෘතිය නීතිය යනු කුමක්ද යන්න සංක්ෂිප්තව සාකච්ඡා කරමින් පොදු නීති ක්‍රියාවලිය විස්තර කරයි.
 
එක්සත් ජනපදයේ ඇමරිකානු නීති ආයතනය විසින් සංස්කරණය කරනු ලැබූ විවිධ විෂය කරුණු (ගිවිසුම්, තෝරත, නඩු තීන්දු ආදී) සම්බන්ධයෙන් වන පුනප්‍රකාශයන් එකී ක්ෂේත්‍රයන් තුල පොදු නීතියේ එකතූන් ලෙස සැලකිය හැක. මේවා ඇමරිකානු අධිකරණයෙහි නිතර උපුටා දක්වනු ලබන අතර සංගෘහිත කරනු නොලැබූ පොදු නීතියක් ලෙසින් මේවා යොදාගනු ලබයි. බැඳීම් සහගත නඩු තීන්දු හැරුනුවිට අධිකරණයන්හි ඉහල පිලිගැනීමක් සහිත අධිකාරයන් ලෙස මේවා සලකනු ලැබේ. පොදු නීතිය සංග්‍රහ සංක්ෂේපය කිරීම සිය මූලික පරමාර්ථය වූ කෝපස් ජූරිස් සෙකෙන්ඩම් නම් විශ්වකෝෂයද විවිධ අධිකරණයන්හි සැලකිල්ලට නිතර ලක්වන්නකි.
 
ස්කොට්ගේ පොදු නීතිය කෘතිය මිනීමැරුම හා සොරකම පිලිබඳ කරුණු ආවරණය කරනු ලබන අතර සිරිත්, නෛතික ලේඛණයන් හා පූර්ව නඩු තීන්දු එහි මූලාශ්‍රයන් වෙයි. එහිදී ආධාරක කොටගෙන ඇති නෛතික ලිවීම් ආයතනික පඨිතයන් ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර බොහෝදුරට 17, 18 හා 19 වන සියවස් වලට අයත් ඒවා වෙයි.
 
 
"https://si.wikipedia.org/wiki/පොදු_නීතිය" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි