"එරිස් (වාමන ග්‍රහලෝකය)" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
සුළු added categories |
No edit summary |
||
1 පේළිය:
{{Infobox Planet
'එරිස්' නම් වාමාන ග්‍රහයාගේ (ඩ්වෝප් ප්ලැනට්)▼
| bgcolour = #FFA0FF
| name = Eris
| symbol= <!--[[File:FFHoE.svg|25px]] is there a source that clearly makes this official? -->
| image = [[File:Eris and dysnomia2.jpg|240px|Eris (centre) and Dysnomia (left of centre), taken by the [[Hubble Space Telescope]]]]
| caption = Eris (centre) and [[Dysnomia (moon)|Dysnomia]] (left of centre).<br />[[Hubble Space Telescope]]
| discovery = yes
| discoverer = [[Michael E. Brown|M. E. Brown]],<br/>[[Chad Trujillo|C. A. Trujillo]],<br/>[[David L. Rabinowitz|D. L. Rabinowitz]]<ref name="discovery">{{Cite web
| author=Staff
| date=2007-05-01
| url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/NumberedMPs.html
| title=Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets
| publisher=IAU: Minor Planet Center
| accessdate=2007-05-05 }}</ref>
| discovered = January 5, 2005<ref name="New Planet"/>{{Ref_label|G|g|none}}<!--The date given by the IAU, 21 October 2003, is not the discovery date by the observation date of the discovery images.-->
| mp_name = '''136199 Eris'''
| note = yes
| alt_names = {{mp|2003 UB|313}}<ref name=jpldata/>
| named_after = [[Eris (mythology)|Eris]]
| mp_category = [[dwarf planet]],<br />[[Trans-Neptunian object|TNO]],<br />[[plutoid]],<br /> and [[scattered disc|SDO]]<ref name=MPC>{{Cite web
|title=List Of Centaurs and Scattered-Disk Objects
|publisher=Minor Planet Center
|url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/Centaurs.html
|accessdate=2008-09-10}}</ref><ref name=Buie/>
| orbit_ref = <ref name=jpldata>{{Cite web
|date=2009-11-20 last obs
|title=JPL Small-Body Database Browser: 136199 Eris (2003 UB313)
|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=Eris
|accessdate=2009-01-21}}</ref>
| epoch = March 6, 2006<br />([[Julian day|JD]] 2453800.5)<ref><!---[http://hamilton.dm.unipi.it/cgi-bin/astdys/astibo?list_objects:0;main AstDyS database] ---> [http://asteroid.lowell.edu/ Asteroid Observing Services]<!--- Actual page is ftp://ftp.lowell.edu/pub/elgb/astorb.html ---></ref>
| aphelion = 97.56 [[Astronomical unit|AU]]<br />14.60{{e|9}} km
| perihelion = 37.77 AU <br />5.65{{e|9}} km
| semimajor = 67.67 AU <br />10.12{{e|9}} km
| eccentricity = 0.441 77
| period = 203,600 days<br />557 [[julian year (astronomy)|years]]
| avg_speed = 3.436 km/s
| mean_anomaly = 197.634 27°
| inclination = 44.187°
| asc_node = 35.869 6°
| arg_peri = 151.430 5°
| satellites=[[Dysnomia (moon)|Dysnomia]]
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{nowrap|1300{{±|200|100}} km<small> (2007)<ref name=spitzer>
{{Cite web
|title=Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope
|author=John Stansberry, Will Grundy, Mike Brown, John Spencer, David Trilling, Dale Cruikshank, Jean-Luc Margot
| work=University of Arizona, Lowell Observatory, California Institute of Technology, NASA Ames Research Center, Southwest Research Institute, Cornell University
|id={{arxiv|astro-ph/0702538}}
|year=2007|accessdate=2007-05-18}}</ref>}}</br><small>Preliminary:</small> ≤1170<small> (2010)</small><ref name=beatty>[http://www.newscientist.com/article/dn19697-former-tenth-planet-may-be-smaller-than-pluto.html Kelly Beatty – '''Former 'tenth planet' may be smaller than Pluto''' (November 2010) – SkyandTelescope.com/newscientist.com]</ref>
| mass = {{nowrap|(1.67±0.02){{e|22}} kg<ref name=mass>{{Cite journal
|title=The Mass of Dwarf Planet Eris
|author=[[Michael E. Brown]] and Emily L. Schaller
|journal=Science
|year=2007
|volume=316 |issue=5831
|doi=10.1126/science.1139415
|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/316/5831/1585| pages=1585
|pmid=17569855
|format=abstract page }}</ref>}}<br />
0.002 [[Earth mass|Earths]]
| surface_area = 78,500,000 sq km (48,777,638.6 sq mi)
| density= 2.25–2.5 g/cm<sup>3</sup><ref name="KBeatty">{{cite web
|date=2010-11-07
|title=Eris Gets Dwarfed (Is Pluto Bigger?)
|publisher=Sky & Telescope (News Blog)
|author=Kelly Beatty
|url=http://www.skyandtelescope.com/community/skyblog/newsblog/106861063.html
|accessdate=2010-11-07}}</ref>
| surface_grav = ~0.8 [[Acceleration|m/s<sup>2</sup>]]
| sidereal_day = 25.9 ± 8 hr<ref name=jpldata/>
| albedo = 0.86 ± 0.07
| temperatures = yes
| temp_name1 = (approx)
| min_temp_1 = 30 [[Kelvin|K]]
| mean_temp_1 = 42.5 K
| max_temp_1 = 55 K
| spectral_type = [[Trans-Neptunian_object#Colors|B-V]]=0.78, V-R=0.45<ref name="Snodgrass2009">{{Cite journal|author=Snodgrass, Carry, Dumas, Hainaut |title=Characterisation of candidate members of (136108) Haumea's family |journal=The [[Astrophysical Journal]] |format=abstract |date=16 December 2009|id={{arXiv|0912.3171}}}}</ref>
| magnitude = 18.7<ref name=AstDys>{{Cite web
|title=AstDys (136199) Eris Ephemerides
|publisher=Department of Mathematics, University of Pisa, Italy
|url=http://hamilton.dm.unipi.it/astdys/index.php?pc=1.1.3.0&n=Eris
|accessdate=2009-03-16}}</ref>
| abs_magnitude = −1.19 ± 0.3<ref name=jpldata/>
| angular_size = 40 [[milliarcsecond|milli-arcsec]]<ref name="nature"/>
| pronounce = {{IPAc-en|ˈ|ɪər|ɨ|s}}, or {{IPAc-en|ˈ|ɛr|ɨ|s}} as in [[Greek language|Greek]] ''Έρις'' {{Ref_label|A|a|none}}
| adjectives = Eridian
}}
▲'''එරිස්''' නම් වාමාන ග්‍රහයාගේ (ඩ්වෝප් ප්ලැනට්)
සොයාගැනීම
Line 6 ⟶ 94:
2003 ඔක්තෝම්බර් 21 දින, කැලිෆෝනියාවේ මවුන්ට් පැලෝමාර් නිරීක්ෂණගාරයේ තිබෙන, 1200 mm ' සැමුවෙල් ඔස්වින් සොයාගැනිමට අපොහොසත් වුණි, මීට හේතුව වූයේ එරිස් හි ගමන් වේගය මෘදුකාංගය මගින් පැයකට තත්පර (ආක්සෙකන්ඩ්) 1.5 ට වඩා අඩු වේගයෙන් යුත් ආකාශ වස්තුන් බැහැර කරන ලදී. 90377 සෙඩ්නා සොයාගැනී මට හැකිවුයේ එහි වේගය පැයට ආක්තප්පර 1.75 පමණ වු නිසාය. ජනවාරි 2005 නැවත මෘදුකාංගය මගින් බැහැර කරන ලද ඡායාරෑප විශ්ලේෂණය කිරීමේදී එරිස් සොයාගන්නා ලදී.
▲ මින් අනතුරැව, එරිස් හි කක්ෂය නිර්ණය කිරීමට නිරීක්ෂණ කරන ලදී. ' හමව්මියා' නමැති තවත් TNO වන උපස්ථිතිය වෙනත් විද්‍යාඥයින් කණ්ඩායමක් විසින් ලාවට හෙළිකර නිසා එරිස් හි උපස්ථිතිය හෙළිකිරීමට විද්‍යාඡයින් කණ්ඩායම විසින් පියවර ගන්නා ලදී.
ඔක්තෝබර් 2005 දී 'එරිස්' ට 'ඩිස්නෝමියා' නම් චනිද්‍රිකාවක් තිබෙන බව හෙළිවිය. 'ඩිස්නෝමියා' හි කක්ෂය පිළිබද මිනුම් ගැනීමෙන් අනතුරැව 'එරිස්' හි ස්කන්ධය සොයා ගැනීමට විද්‍යාඥයින්ට හැකිවිය. මෙය 2007 ජුනි මාසයේ ගණනය කල අතර එහි අගය ( ) විය. මෙය ප්ලුටෝ ග්‍රහයාගේ ස්කන්ධයට වඩා 27% වැඩි අගයකි.
| |||