"එන්නත්" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
No edit summary |
සුළුNo edit summary |
||
1 පේළිය:
[[ගොනුව:ReverseGeneticsFlu.svg|thumb|]]
එන්නත් යනු මරණයට පත් වූ හෝ අක්‍රීය කරන ලද ජීවීන් වන අතර ඒවායින් නිෂ්පාදනය කරන ලද පවිත්‍ර ද්‍රව්‍යයන් වේ.
=== සාම්ප්‍රදායික එන්නත් වර්ග හතරකි. ===
* මරණයට පත් කරන ලද ක්ෂුද්‍ර ජීවි සහිත එන්නත් වර්ග - මේවා යනු රසායනික ද්‍රව්‍ය හෝ තාපය භාවිතා කරමින් මරණයට පත් කරන ලද හානිදායක ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ය. උදාහරණ නම් සෙම්ප්‍රතිෂ්‍යා උණ, මහාමාරිය සහ හෙපටයිටිස් ඒ රෝග සදහා ඇති එන්නත් වර්ග.
* ජීවී නමුත් සැරබාල කරන ලද ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ගෙන් නිර්මාණය කරන ලද එන්නත් වර්ග - මේවා යනු ජීවි ක්ෂුද්‍ර ජීවින්වන අතර ඒවායෙහි හානිකර ගුණාංගයන් මර්ධනයවන පරිදි වර්ධනය කිරීම මගින් හෝ පුළුල් ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාරයක් ඇති කිරීම සදහා සමීපව හානිදායි නොවන ජීවි විශේෂයන් භාවිතා කරමින් නිෂ්පාදනය කර ඇත. මේවා නිරෝගී වැඩිහිටියන් සදහා වඩාත් හිතකර එන්නත් වර්ග වන අතර එමගින් වඩාත් කල්පවත්නා ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාර ලබාදෙයි. උදාහරණ නම් කහඋණ, සරම්ප, රුබෙල්ලා සහ කම්මුල්ගාය යන රෝග සදහා ලබාදෙන එන්නත් වර්ගයි. ජීවී ක්ෂය රෝග එන්නත බෝවන සුළු වර්ගවලින් නිෂ්පාදනය වූවක් නොවන අතර බී.සී.ජී. නම් ඒ හා සමාන වර්ගයක් මගින් නිෂ්පාදිත එන්නතක් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ බහුලවම ලබාදෙන්නක් නොවේ.
* ටොක් සොයිඩ - මේවා රෝග ඇති කළ නොහැකි අක්‍රීය කරන ලද ධූලක ද්‍රව්‍යයන් වේ. මෙහිදී අදාල ක්ෂුද්‍ර ජිවියා එන්නතට අන්තර්ගත නොවේ. මෙම ධූලක මගින් නිෂ්පාදිත එන්නතක් වනුයේ පිටගැස්ම සහ ගලපටලය එන්නතයි. සියළුම ටොප්මසයිඩ වර්ග ක්ෂුද්‍ර ජිවීන්ට එරෙහිව භාවිත නොවේ. උදාහරණ - ක්‍රෝටාලිස් ඇට් රොක්ස් නම් ටොක්සොයිඩය ගැරඩියන් දෂ්ඨ කිරීමට එරෙහිව සුනඛයන් හට ලබාදෙන එන්නතකි.
http://en.wikipedia.org/wiki/Vaccine#Schedule▼
* උප ඒකක - අක්‍රීය කරන ලද ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හදුන්වාදීම වෙනුවට අදාල ක්ෂුද්‍ර ජිවීයාගේ කොටසක් මගින් ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාර ඇති කළ හැකිය. මේ සදහා කදිම නිදසුනක් වනුයේ හෙපටයිටිස් බී එන්නතයි. මෙහිදී අදාල වෛරසයෙහි පෘෂ්ඨයෙහි ඇති ප්‍රෝටීන ද්‍රව්‍ය මගින් එන්නත නිෂ්පාදනය කර ඇත. Human Papillomavirus නම් වෛරස් එන්නත නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ වෛරසයෙහි කැප්සිඩ ප්‍රෝටීන මගිනි.
=== නව්‍යකරණය වූ එන්නත් වර්ගද බිහිවී ඇති අතර ඒවා භාවිතයට ගැනේ. ===
* සංයුග්මක එන්නත් - ඇතැම් බැක්ටීරියාවන් සදහා ඉතා දුර්වල වශයෙන් ප්‍රතිශක්තීකරණය ඇති කළ හැකි පොලිසැකරයිඩ බාහිර අවරණයන් ඇත. නමුත් මෙම භාහිර ආවරණයන් ප්‍රෝටීන සමග (උදා - ධූලක) සම්බන්ධ කිරීම මගින් ප්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියට මෙම පොලිසැකරයිඩ වර්ග ප්‍රෝටීන ප්‍රතිදේහ ජනකයක් ලෙසට හදුනාගත හැකිය. මෙම ක්‍රියාවලිය හිමෝපිලස් ඉන්ෆ්ලූවෙන්සා බී එන්නත සදහා භාවිතා කර ඇත.
* ප්‍රතිසංයෝජන එන්නත් - එක් ක්ෂුද්‍ර ජිවියෙකු‍ෙග් භෞතික ගුණාංග සහ අනෙක් ක්ෂුද්‍ර ජීවියෙකුගේ ඩී.එන්.ඒ ද්‍රව්‍ය සංයෝජනය කිරීම මගින් අති සංකිර්ණ ආසාදන ක්‍රියාවලියක් ඇති රෝග සදහා ප්‍රතිශක්තිකරණය ලබාදිය හැකිය.
* ඩී.එන්.ඒ එන්නත්කරණය - පසුගිය වසර කිහිපයක් තුළ ආසාදිත රෝග කාරකයෙහි ඩී.එන්.ඒ මගින් නිෂ්පාදනය කරන ලද ඩී.එන්.ඒ. එන්නත් බිහිවී ඇත. මෙය ක්‍රියාකාරී වනුයේ වෛරස හෝ බැක්ටිරීයා ඩී.එන්.ඒ මිනිස් හෝ සත්ව සෛලවලට ඇතුළු කිරීමෙනි. ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියෙහි ඇතැම් සෛල මෙම ඩී.එන්.ඒ මගින් ඇති කරන ප්‍රෝටීනවලට සහ ඒවා අන්තර්ගත සෛලවලට එරෙහිව පහර දෙති. මෙම සෛල දිගුකාලයක් ජීවත්වන බැවින් මෙම ප්‍රෝටීන ස්වාභාවිකවම නිෂ්පාදනය කරන ව්‍යාධි ජනකයා පසුකාලීනව සිරුර තුළට ඇතුළුවුවහොත් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය මගින් එයට එරෙහිව ක්ෂණිකව ප්‍රහාර එල්ල කරයි. මෙම ඩී.එන්.ඒ එන්නත්වල එක් වාසියක් වනුයේ ඒවා නිෂ්පාදනය කිරීම සහ ගබඩාකර තබාගැනීම ඉතා පහසුවීමයි. මෙම එන්නත් තවමත් පර්යේෂණාත්මක මට්ටමේ පවතී.
බොහෝමයක් එන්නත් වර්ග නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ අක්‍රීය කරන ලද හෝ සැර බාලකරන ලද ක්ෂුද්‍ර ජීවි විශේෂ වලින් වන අතර කෘතිම එන්නත් වර්ග සදහා කෘතිම පෙප්ටයිඩ, කාබෝහයිඩ්‍රේට හෝ ප්‍රතිදේහ ජනක වර්ග භාවිතා කරයි.
== References ==
| |||