"පොදු නීතිය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
4 පේළිය:
බි‍්‍රතාන්‍යයේ නෛතික උරුමය හා සම්බන්ධකම් ඇති රටවල් බොහොමයක මෙම පොදු නීතිය පැතිර පවතී. එක්සත් රාජධානිය, එක්සත් ජනපදය (නැපෝලියානු සංග‍්‍රහයේ බලපැම දක්නට ඇති ලූයිසියානා ජනපදයේ හැර) කැනඩාව ඇතුළු බි‍්‍රතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයට යටත්ව තිබූ පූර්ව යටත්විජිතයන් ඒ අතර ප‍්‍රධාන වෙයි.
==පොදු නීතියේ ඉතිහාසය==
Line 9 ⟶ 12:
පොදු නීතියේදී භාවිතා කළ මෙම තර්කනය ධර්මාධර්ම විචාරය නොඑසේනම් සිද්ධිය මත පදනම්වූ තර්කනය ලෙසින් හැඳින්වේ. තෝරත ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ වරදකාරී කිර්ජරයාවන්ට (නොසැලකිල්ල සහ වුවමනාවෙන්ම සිදුකළ කිරේ දයාවන් යන දෙකටම) වන්දි ලබාදීම, ගිවිසුම් පිලිගන්නා හා නියාමනය කරන ආකෘතියක් ලෙස නීතිය ගොඩනැංවීම ආදී සිවිල් නඩු කටයුතු සඳහා පොදු නීතිය අදාල කරනු ලැබිණ. පොදු නීති කරය් මයේ අධිකරණයන් තුල අනුගමනය කරනු ලැබූ කාර්ය පටිපාටියවූයේ පොදු නීතිය විසින්ම වර්ධනය කරන ලද කරයේ මයක් වූ චෝදනාත්මක කරයු මයයි.
==පොදු නීතිය මූලික අර්ථනිරූපනයන්==
පොදු නීතිය යන යෙදුම පිලිබඳ ප‍්‍රධාන වශයෙන් සඳහන් කළයුතු ද්විතීයික අර්ථයන් තුනක් සහ තවත් ඵෙතිහාසික අරුත් කිහිපයක්ම පවතී.
1 ව්‍යවස්ථාපිත නීතියට සහ නියාමන නීතියට ප‍්‍රතිවිරුද්ධ ලෙස පොදු නීතිය<br/>
මෙම ද්විතීයික අර්ථය විසින් අධිකාරයක් විසින් නීතියක් පනවනු ලැබිම දක්වයි. උදාහරණයක් ලෙස එක්සත් ජනපදයේ බොහොමයක් අධිකරණ බලප‍්‍රදේශයන් තුල බොහෝ කලාපයන් ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් පනවනු ලැබූ නීතීන්, ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් අභිනියෝජනය කරන ලද බලය මත විවිධ රීති සෑදීමේ බලය හිමි අධිකාරයන් විසින් නිර්මාණය කරනු ලබන රෙගුලාසි සහ පොදු නීතිය හෝ ‘නඩු තීන්දු නීතිය’ (එනම් අධිකරණයන් මඟින් හෝ නියෝජිතායතනයන් සතු අර්ධ අධිකරණ විනිශ්චය සභාවන් විසින් ලබාදුන් තීන්දු) මඟින් ආවරනය වෙයි. මෙම ද්විතීයික අර්ථය තවදුරටත් මෙසේ විශ්ලේෂණයකොට දැක්විය හැක. (අ) කිසිදු ව්‍යවස්ථාපිත අධිකාරයක බලපෑමකින් තොරව පොදු නීතිය තුලින් පමණක් බිහිවූ නීති (උදා. 20 වන සියවසට පෙර අපරාධ නීති බොහොමයක් හා කාර්ය පටිපාටික නීතීන් වර්තමානයේ පවා ගිවිසුම් හා තෝරත නීති බොහොමයක්ද මේ ආකාර වේ) (ආ) වෙනත් ආයතනයන් විසින් පනවනු ලැබූ ලිඛිත නීති එනම් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා, ව්‍යවස්ථාපිත නීති සහ නියාමනයන්හි සීමාවන් සහ වෙනස්කම් සාකච්ඡා කරනු ලබන තීරණයන්<br/>
2. සිවිල් නීති පද්ධතීන්ට එරෙහිව පොදු නීති පද්ධතීන්<br/>
මෙම ද්විතීයික අර්ථය විසින් පොදු නීති අධිකරණ බලයන් හා නීති පද්ධතීන් සිවිල් නීති’ හෝ නීති සංග‍්‍රහයන්ගේ’ අධිකරණ බලයෙන් වෙනස්කොට දැක්වීම සිදුකෙරෙයි. පොදු නීති පද්ධතීන් ව්‍යවස්ථාපිත නීතිය තරම්ම අධිකරණ තීන්දුද වැදගත් ලෙස සලකනු ලබයි. මීට ප‍්‍රතිපක්‍ෂව සිවිල් නීති පද්ධතීන් (ඉස්ලාමීය නොවන පොදු නීති නොවන රටවල පවත්නා හෝ පොදු නීතිය සමඟ බැඳී පවතින නෛතික සම්ප‍්‍රදාය) අධිකරණ තීන්දු කෙරෙහි තබන්නේ අඩු බරකි. එමෙන්ම මෙහිදී ශාස්ත‍්‍රඥයින්ගේ දායකත්වයන්ද සලකා බලනු ලැබේ. උදාහරණයක් ලෙස නැපෝලියානු සංග‍්‍රහය ප‍්‍රංශ විනිසුරන්ට නීතිය පිලිබඳව අදහස් දැක්වීම ප‍්‍රකාශිතවම තහනම්කොට ඇත.<br/>
3. සාධාරණත්වයට ප‍්‍රතිපක්‍ෂව පොදු නීතිය<br/>
මෙම ද්විතීයික අර්ථය මගින් පොදු නීතිය (නොඑසේනම් පොදුවේ නීතිය) සාධාරණත්වයෙන් වෙනස්කොට දක්වයි. 1873 ට පෙර එංගලන්තයේ සමාන්තර අධිකරණ පද්ධතීන් දෙකක් කි‍්‍රයාත්මකව පැවතුනි. එනම් අලාභයන්ට මූල්‍යමය වන්දි පමණක් ලබාදීම සහ දේපළවල නීත්‍යානුකූල හිමිකරු කවුරුන්ද යන්න ප‍්‍රකාශයට පත්කිරීමේ බලය හිමිව තිබූ නීති අධිකරණ සහ නිරෝධාඥාවන් සහ දේපළ භාරයන් පිලිගනු ලබන සාධාරණත්ව අධිකරණයන්ය. මෙම විභේදනය එක්සත් ජනපදය ඇතුළු යටත්විජිතයන් රැසකටද පැතිර යන ලදී. නීතිය හා සාධාරණත්වය අතර වෙනස
(අ) දේපළ අයිතිවාසිකම් වර්ගීකරණය කිරීම සහ ප‍්‍රමුඛතාවයන් දැක්වීමේදී
(ආ) එක්සත් ජනපදයේදී හත්වන ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් ලබාදුන් ජූරියේ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිය ආදල වන්නේද (පොදු නිති ඉල්ලීම නිරාකරණය කිරීමට කරුණු පිලිබඳව තීරණය කිරීම වඩා වැදගත් වේ නම්) නැතහොත් විනිසුරුවරයකු විසින් නඩු විභාග කළයුත්තේද යන්න තීරණය කිරීමේදී (නීතිය කුමක්ද යන්න පිලිබඳ කාරණාවන් සහ සියලූ කරුණු සාධාරණත්වය හා සම්බන්ධිත වන විට) සහ
(ඇ) අධිකරණ මඟින් සාධාරණත්ව ප‍්‍රතිකර්මයන් ලබාදීම සඳහා අදාලවන්නාවූ මූලධර්මයන්හිදී ඉතා වැදගත් වෙයි. බොහෝ අවශ්‍යතාවයන් වෙනුවෙන් එක්සත් ජනපදයද ඇතුලත්ව බොහෝ අධිකරණ බලප‍්‍රදේශයන් තුල අධිකරණ වර්ග දෙකක් බිහිවිය. මීට අමතරව වෙන් වෙන්ව පැවතුනු අධිකරණයන් ඒකාබද්ධ කිරීමට පෙර බොහෝ අධිකරණයන්හි නීතිය මෙන්ම සාධාරණත්වයද කි‍්‍රයාවේ යෙදවීමට අවසරය ලබාදී තිබුණි.<br/>
4 ඵෙතිහාසික භාවිතාවන්<br/>
මීට අමතරව මෙම යෙදුමේ ඵෙතිහාසික භාවිතාවන් කිහිපයක් විසින්ම එහි අර්ථය පිලිබඳව යම් පසුබිමක් සපයයි. ඉංගී‍්‍රසි සාමාන්‍ය ඉල්ලීම් පිලිබඳව විභාගකළ අධිකරණ රජුට කිසිදු වැදගත්කමක් නොවූ කරුණු එනම් සාමාන්‍ය ජනතාවගේ ගැටළු විභාග කළ ආයතන විය. මීට අමතරව අවම වශයෙන් 11 වන සියවසේ පමණ සිට එළැඹි සියවස් ගණනාවක් පුරාවට රාජකීය අධිකරණ පද්ධතිය තුල මණ්ඩල කිහිපයක්ම විය. රජුගේ යුක්තිය බෙදාදෙමින් ගමින් ගමට ගිය සංචාරක විනිසුරන්ගෙන් මේවා සමන්විත විය. මෙකී මණ්ඩල අතර පොදුවේ කි‍්‍රයාත්මක වූ නීතින් හැඳින්වීමට පොදු නීතිය යන යෙදුම යොදාගනු ලැබිණ. කිසියම් නීතියක් වඩා පුළුල් ලෙස පිලිගැනීමට ලක්වන විට ඊට වැඩිබරක් ලබාදුන් අතර එහිදී ප‍්‍රාදේශීය සිරිත් ආන්තික කරනු ලැබිණ. මෙම අර්ථ නිරූපනයන් ඉතා පැරණි ඒවා වන අතර ඉංගී‍්‍රසි නෛතික පද්ධතියේ වර්ධනය සමග ඒවායේ අදාලත්වය පහව යන ලද නමුත් පොදු නීතිය යන යෙදුමේ සම්භවය පැහැදිලි කිරීමට ඒවා වැදගත් වෙයි.
==පොදු නීති කෘත්‍ය==
| |||